Appendix:Indo-Iranian Swadesh lists
This is a Swadesh list of Indo-Iranian languages, specifically Hindi, Urdu, Persian, Tajik, Punjabi, Romani, Bengali, Assamese, Pashto and Central Kurdish, compared with that of English.
Swadesh lists
[edit]| № | English | Proto-Indo-Iranian edit (148) | Hindi हिंदी (hindī) edit (207) | Urdu اردو edit (207) | Persian فارسی edit (207) | Tajik edit (207) | Punjabi ਪੰਜਾਬੀ (pañjābī) edit (207) | Romani rromani ćhib edit (207) | Bengali বাংলা (baṅla) edit (207) | Assamese অসমীয়া (oxomia) edit (207) | Pashto پښتو edit (207) | Central Kurdish edit (207) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | I (1sg) | *aȷ́ʰám | मैं (ma͠i) | میں (ma͠i) | من (man) | ман (man) | ਮੈਂ (maĩ) | me | আমি (ami) | মই (moi) | زه (zə) | من (min) |
| 2 | you (2sg) | *túH, *tuHám | तू (tū)*, तुम (tum)*, आप (āp)* | تو (tū)*, تم (tum)*, آپ (āp)* | تو (to) | ту (tu) | ਤੂੰ (tū̃) | tu | তুমি (tumi), আপনি (apni) | তই (toi)*, তুমি (tumi)*, আপুনি (apuni)* | ته (tə) | تۆ (to) |
| 3 | he, she, it (3sg) | *sá | यह (yah)*, वह (vah)* | یہ (yeh)*, وہ (voh)* | او (u), وی (vey) | ӯ (ü), вай (vay) | ਇਹ (iha)*, ਉਹ (uha)* | ov*, oj* | সে (śe) | সি (xi), ই (i) | دی (day)*, دا (dā)* | ئەو (ew) |
| 4 | we (1pl) | *wayám | हम (ham) | ہم (ham) | ما (mâ) | мо (mo) | ਅਸੀਂ (asī̃) | amen | আমরা (amra) | আমি (ami) | موږ (muǵ) | ئێمە (ême) |
| 5 | you (2pl) | *yúH, *yuHyám | तुम (tum)*, आप (āp)* | تم (tum)*, آپ (āp)* | شما (šomâ) | шумо (šumo) | ਤੁਸੀਂ (tusī̃) | tumen | তোমরা (tōmra), আপনারা (apnara) | তহঁত (tohõt)*, তোমালোক (tümalük)*, আপোনালোক (apünalük)* | تاسو (tāso), تاسې (tāse) | ئێوە (êwe) |
| 6 | they (3pl) | *tā́s | ये (ye)*, वे (ve)* | یہ (yeh)*, وہ (voh)* | آنها (ânhâ), ایشان (išân) | онҳо (onho), эшон (ešon) | ਇਹ (iha)*, ਉਹ (uha)* | on | তারা (tara) | সিহঁত (xihõt), ইহঁত (ihõt) | دوی (duy) | ئەوان (ewan) |
| 7 | this | *ayám | यह (yah) | یہ (yeh) | این (in) | ин (in) | ਇਹ (iha) | kado | এ (e) | এই (ei) | دغه (dağə) | ئەمە (eme) |
| 8 | that | *tád | वह (vah) | وہ (voh) | آن (ân) | он (on) | ਉਹ (uha) | kodo | ও (ō) | সেই (xei) | هغه (hağə) | ئەوە (ewe) |
| 9 | here | *Hidʰá | यहाँ (yahā̃) | یہاں (yahā̃) | اینجا (injâ) | инҷо (injo) | ਇੱਥੇ (itthe) | kathe | এখানে (ekhane) | ইয়াত (iat) | دلته (dəlta) | ئێرە (êre) |
| 10 | there | *tátra | वहाँ (vahā̃) | وہاں (vahā̃) | آنجا (ânjâ) | онҷо (onjo) | ਉੱਥੇ (utthe) | kothe | ওখানে (ōkhane) | তাত (tat) | هلته (halta) | ئەوێ (ewê) |
| 11 | who | *kás, káH, kád | कौन (kaun) | کون (kaun) | کی (ki), که (ke) | кӣ (ki) | ਕੌਣ (kauṇ) | kon | কে (ke) | কোন (kün) | څوک (śok) | کێ (kê) |
| 12 | what | *kím, *čím | क्या (kyā) | کیا (kyā) | چه (če) | чӣ (či) | ਕੀ (kī) | so | কী (ki) | কি (ki) | څه (śə) | چی (çî), چ (çi) |
| 13 | where | *kúH | कहाँ (kahā̃) | کہاں (kahā̃) | کجا (kojâ) | куҷо (kujo) | ਕਿੱਥੇ (kitthe) | kaj | কোথায় (kōthaẏ) | ক’ত (köt) | چېرته (śertə), چیری (śeri), چېرې (śere) | کوێ (kwê) |
| 14 | when | *kadáH | कब (kab) | کب (kab) | کی (key) | кай (kay) | ਕਦੋਂ (kadõ) | kana | কখন (kokhon) | কেতিয়া (ketia) | کله (kəla), څه وخت (śə waxt) | کەی (key) |
| 15 | how | *káyna | कैसे (kaise) | کیسے (kaise) | چطور (četowr) | чӣ тавр (či tavr), чӣ хел (či xel), чӣ гуна (či guna) | ਕਿਵੇਂ (kivẽ)* | sar | কেমন (kemon) | কেনে (kene) | څنګه (śəngə) | چۆن (çon) |
| 16 | not | *na, *a- | नहीं (nahī̃) | نہیں (nahī̃), نا (nā) | نِـ (ne)*, نَـ (na)* | на (na) | ਨਹੀਂ (nahī̃), ਨਾ (nā) | na | না (na) | নাই (nai) | نه (nə) | نا (na), نە (ne) |
| 17 | all | *sárwas, *wíćwas | सब (sab), सभी (sabhī)*, सारे (sāre) | سب (sab), سبھی (sabhī)*, سارے (sāre) | همه (hame) | ҳама (hama) | ਸਾਰਾ (sārā), ਸਭ (sabh) | sa | সব (śobo) | আটাই (atai), সকলো (xokolü) | ټول (ṭol) | هەموو (hemû), گشت (gişt) |
| 18 | many | *pr̥Húš | बहुत (bahut) | بہت (bahut) | خیلی (xeyli), زیاد (ziyâd), بسیار (besyâr) | бисёр (bisyor) | ਕਈ (kaī) | but | অনেক (onek) | বহুত (bohut) | ډېر (ḍer) | زۆر (zor) |
| 19 | some | *kínčid | कुछ (kuch) | کچھ (kuch) | بعضی (ba'zi), چند (čand) | ягон (yagon) | ਕੁਝ (kujh) | unyi | কিছু (kichu) | অলপ (olop) | ځينې (źine) | هەندێک (hendêk), کەمێک (kemêk) |
| 20 | few | *īšát | थोड़ा (thoṛā) | تھوڑا (thoṛā) | کم (kam), اندک (andak) | кам (kam) | ਥੋਡ਼ੇ (thoṛe), ਘੱਟ (ghaṭṭa), ਵਿਰਲੇ (virle) | cerra | কম (kom) | অলপ (olop) | لږ (ləǵ) | کەم (kem) |
| 21 | other | *Hanyás | दूसरा (dūsrā) | دوسرا (dūsrā) | دیگر (digaɾ) | дигар (digar) | ਦੂਜਾ (dūjā), ਹੋਰ (hor) | aver | অন্য (onno) | আন (an) | بل (bəl), نور (nor) | تر (tir), دیکە (dîke) |
| 22 | one | *Háywas, *Háykas | एक (ek) | یک (ek) | یک (yek) | як (yak) | ਇੱਕ (ikka), ਹਿੱਕ (hikka) | jekh | এক (ek) | এক (ek) | يو (yaw) | یەک (yek) |
| 23 | two | *dwáH | दो (do) | دو (do) | دو (do) | ду (du) | ਦੋ (do) | duj | দুই (dui) | দুই (dui) | دوه (dwa) | دوو (dû) |
| 24 | three | *tráyas | तीन (tīn) | تین (tīn) | سه (se) | се (se) | ਤਿੰਨ (tinn), ਤ੍ਰੈ (trai) | trin | তিন (tin) | তিনি (tini) | درې (dre) | سێ (sê) |
| 25 | four | *čatwā́ras | चार (cār) | چار (cār) | چهار (čhahâr) | чор (čor) | ਚਾਰ (cār) | śtar | চার (car) | চাৰি (sari) | څلور (śalor) | چوار (çwar) |
| 26 | five | *pánča | पाँच (pā̃c) | پانچ (pānc) | پنج (panj) | панҷ (panj) | ਪੰਜ (pañj) | panʒ | পাঁচ (pãc) | পাঁচ (pãs) | پنځه (pinźə) | پێنج (pênc) |
| 27 | big | *maȷ́ʰás | बड़ा (baṛā) | بڑا (baṛā) | بزرگ (bozorg) | калон (kalon), бузург (buzurg) | ਵੱਡਾ (vaḍḍā) | baro | বড় (boṛ) | ডাঙৰ (daṅor) | لوی (loy), غټ (ǧaṭ) | گەورە (gewre) |
| 28 | long | *dr̥Hgʰás | लम्बा (lambā) | لمبا (lambā) | دراز (derâz) | дароз (daroz) | ਲੰਮਾ (lammā) | lùngo | লম্বা (lomba) | দীঘল (dighol) | اوږد (uǵd) | درێژ (drêj) |
| 29 | wide | *pr̥tʰúš | चौड़ा (cauṛā) | چوڑا (cauṛā) | وسیع (vasi'), پهن (pahn), فراخ (farâx) | фарох (farox) | ਚੌੜਾ (cauṛā) | buxlo | চওড়া (coōṛa) | বহল (bohol) | پراخ (prāx) | پان (pan) |
| 30 | thick | *stʰuHrás | गाढ़ा (gāṛhā) | گاڑھا (gāṛhā) | ضخیم (zaxim), کلفت (koloft) | ғафс (ġafs) | ਮੋਟਾ (moṭā) | thulo | মোটা (mōṭa) | ডাঠ (dath), মোটা (müta) | پريړ (pariṛ), نرۍ (narəy) | ئەستوور (estûr) |
| 31 | heavy | *gr̥Húš | भारी (bhārī) | بھاری (bhārī) | سنگین (sangin) | вазнин (vaznin), сангин (sangin) | ਭਾਰੀ (bhārī) | pharo | ভারী (bhari) | ভাৰী (bhari) | دروند (drund) | قورس (qurs) |
| 32 | small | *tusćás | छोटा (choṭā) | چھوٹا (choṭā) | کوچک (kuček), خرد (xord) | хурд (xurd) | ਛੋਟਾ (choṭā), ਨਿੱਕਾ (nikkā) | tikno | ছোট (chōṭ) | সৰু (xoru) | وړوکی (waṛukay) | بچووک (bçûk) |
| 33 | short | *kr̥dʰúš | छोटा (choṭā) | چھوٹا (choṭā) | کوتاه (kutâh) | кӯтоҳ (kütoh), паст (past) | ਛੋਟਾ (choṭā), ਨਿੱਕਾ (nikkā) | skurto | বেঁটে (bẽṭe) | চুটি (suti), চাপৰ (sapor) | لنډ (lanḍ) | کورت (kurt) |
| 34 | narrow | *Hánȷ́ʰuš | तंग (taṅg)* | تنگ (tang) | باریک (bârik), تنگ (tang) | танг (tang) | ਭੀਡ਼ਾ (bhīṛā), ਸੌਡ਼ਾ (sauṛā) | tang | চিপা (cipa) | ঠেক (thek) | نازک (nāzak) | تەسک (tesk) |
| 35 | thin | *kr̥ćás, *tanHúš | पतला (patlā) | پتلا (patlā) | لاغر (lâğar), تنک (tonok) | тунук (tunuk) | ਪਤਲਾ (patlā) | sano | পাতলা (patola) | পাতল (patol), খীণ (khin) | ډنګر (ḍangar) | لەڕ (lerr) |
| 36 | woman | *ǰánHs, *gnáHs, *stríH | औरत (aurat)*, महिला (mahilā) | عورت ('aurat) | زن (zan) | зан (zan) | ਔਰਤ (aurat) | ʒuvli | মহিলা (mohila) | মাইকী মানুহ (maiki manuh) | ښځه (x̌əźa) | ژن (jin) |
| 37 | man (adult male) | *wiHrás, *Hnáras | आदमी (ādmī)* | آدمی (ādmī) | مرد (mard) | мард (mard) | ਆਦਮੀ (ādamī) | murś | পুরুষ (puruś) | মতা মানুহ (mota manuh) | سړی (saṛáy), نارینه (nārinə) | پیاو (pyaw) |
| 38 | man (human being) | *manušyás, *mártyas | इंसान (insān)*, मनुष्य (manuṣya) | انسان (insān), آدمی (ādmī) | انسان (ensân), آدم (âdam) | инсон (inson), одам (odam) | ਇਨਸਾਨ (inasān) | manuś | মানুষ (manuś) | মানুহ (manuh) | اوګړى (wagəṛay), انسان (insān) | مرۆڤ (mrov), پیاو (pyaw), ئینسان (însan) |
| 39 | child | *ȷ́aHtás | बच्चा (baccā)* | بچہ (baccā) | بچه (bačče), کودک (kudak) | кӯдак (küdak) | ਬੱਚਾ (baccā) | ćhavo | বাচ্চা (bacca) | ল’ৰা-ছোৱালী (löra-süali), ছলি (soli) | ماشوم (māšum), کمکۍ (kamkəy) | منداڵ (mindall) |
| 40 | wife | *pátniH | पत्नी (patnī) | بیوی (bīvī) | زن (zan) | зан (zan) | ਵਹੁਟੀ (vahuṭī) | rromni | স্ত্রী (stri), বউ (bou) | ঘৈণী (ghoini) | ښځه (x̌aźa) | ژن (jin) |
| 41 | husband | *pátiš | पति (pati) | شوہر (śauhar) | شوهر (šowhar) | шавҳар (šavhar) | ਪਤੀ (patī) | rrom | স্বামী (śami) | গিৰি (giri), পৈ (poi) | میړه (merə) | شوو (şû), مێرد (mêrd) |
| 42 | mother | *máHtā | माता (mātā) | ماں (mā̃), امی (ammī) | مادر (mâdar) | модар (modar) | ਮਾਂ (mā̃) | daj | মা (ma), আম্মা (amma) | মা (ma), আই (ai), আম্মা (amma) | مور (mor) | دایک (dayk) |
| 43 | father | *pHtā́ | पिता (pitā) | ابّو (abbū), ابّا (abbā), باپ (bāp) | پدر (pedar) | падар (padar) | ਪਿਓ (pio) | dad | বাবা (baba), আব্বা (abba) | দেউতা (deuta), বাপ (bap), আব্বা (abba) | پلار (plār) | باوک (bawk) |
| 44 | animal | *páću | जानवर (jānvar)* | جانور (jānvar) | حیوان (heyvân), جانور (jânvar) | ҳайвон (hayvon), ҷонвар (jonvar) | ਜਾਨਵਰ (jānvar) | pedo | জন্তু (jontu) | জীৱ-জন্তু (ziw-zontu) | څاروی (śārwi) | ئاژەڵ (ajell) |
| 45 | fish | *mátsyas | मछली (machlī) | مچھلی (machlī) | ماهی (mâhi) | моҳӣ (mohi) | ਮੱਛੀ (macchī) | maćho | মাছ (mach) | মাছ (mas) | کب (kab) | ماسی (masî) |
| 46 | bird | *Háwiš | चिड़िया (ciṛiyā) | چڑیا (ciṛiyā) | پرنده (parande) | паранда (paranda) | ਪੰਛੀ (pañchī) | ćiriklo | পাখি (pakhi) | চৰাই (sorai) | مرغه (mərǧə) | باڵندە (ballinde), پەلەوەر (pelewer) |
| 47 | dog | *ćwā́ | कुत्ता (kuttā) | کتا (kuttā) | سگ (sag) | саг (sag) | ਕੁੱਤਾ (kuttā) | ʒukel | কুকুর (kukur) | কুকুৰ (kukur) | سپی (spay) | سەگ (seg) |
| 48 | louse | *ćwíšas | जूँ (jū̃) | جوں (jū̃) | شپش (šepeš) | шипиш (šipiš) | ਜੂੰ (jū̃) | ʒuv | উকুন (ukun) | ওকণি (ükoni) | سپږه (spəǧa) | ئەسپێ (espê) |
| 49 | snake | *sarpás, *nāgás | साँप (sā̃p) | سانپ (sānp) | مار (mâr) | мор (mor) | ਸੱਪ (sappa) | sap | সাপ (śap) | সাপ (xap) | مار (mār) | مار (mar) |
| 50 | worm | *kŕ̥miš | कीड़ा (kīṛā) | کیڑا (kīṛā) | کرم (kerm) | кирм (kirm) | ਕੀੜਾ (kīṛā) | kirmo | কৃমি (krimi) | পেলু (pelu) | کڼه (kaṇə) | کرم (kirm) |
| 51 | tree | *dā́ru | पेड़ (peṛ) | درخت (daraxt) | درخت (deraxt) | дарахт (daraxt) | ਰੁੱਖ (rukkha) | rukh | গাছ (gach) | গছ (gos) | ونه (wəna) | دار (dar), درەخت (drext) |
| 52 | forest | जंगल (jaṅgal) | جنگل (jangal) | جنگل (jangal), بیشه (biše) | ҷангал (jangal), беша (beša) | ਜੰਗਲ (jaṅgal) | veś | বন (bon) | হাবি (habi), জংঘল (zoṅghol), বন (bon) | ځنګل (śəngəl) | دارستان (daristan) | |
| 53 | stick | *waytasás | डंडा (ḍaṇḍā), लाठी (lāṭhī) | ڈنڈا (ḍanḍā) | چوب (čub) | чӯб (čüb) | ਸੋਟੀ (soṭī) | kopal | লাঠি (laṭhi) | বাৰি (bari), কাঠি (kathi) | لرګۍ (largəj) | دار (dar), چێو (çêw) |
| 54 | fruit | फल (phal) | پھل (phal) | میوه (mive) | мева (meva) | ਫਲ (phal) | frukto | ফল (phol) | ফল (phol) | مېوه (mewə) | میوە (mîwe) | |
| 55 | seed | *bíHȷ́am | बीज (bīj) | بیج (bīj) | بذر (bazr), تخم (toxm) | тухм (tuxm) | ਬੀਜ (bīj) | sumburo | বীচি (bici), বীজ (bij) | গুটি (guti) | زڼی (zəṇay), تخم (toxm) | تۆو (tow) |
| 56 | leaf | *parnám | पत्ता (pattā) | پتا (pattā) | برگ (barg) | барг (barg) | ਪਤਾ (patā) | patrin | পাতা (pata) | পাত (pat) | پاڼه (pāṇa) | گەڵا (gella) |
| 57 | root | जड़ (jaṛ) | جڑ (jaṛ) | ریشه (riše) | реша (reša) | ਜੜ੍ਹ (jaṛh) | rikita | শিকড় (śikoṛ) | শিপা (xipa) | ریښه (rex̌ə) | ڕەگ (reg), ڕیشە (rîşe) | |
| 58 | bark (of a tree) | *twákš, *varkás ~ valkás | छाल (chāl) | چھال (chāl) | پوست (pust) | пӯсти дарахт (püst-i daraxt) | ਛਿੱਲ (chilla), ਛਾਲ (chāl), ਖੱਲ (khalla) | kora | ছাল (chal) | বাকলি (bakoli) | پوستکۍ (pustakəy) | توێکڵ (twêkill) |
| 59 | flower | फूल (phūl) | پھول (phūl) | گل (gol) | гул (gul) | ਫੁੱਲ (phulla) | luludǐ | ফুল (phul) | ফুল (phul) | ګل (gul) | گوڵ (gull) | |
| 60 | grass | *tŕ̥nam | घास (ghās) | گھاس (ghās) | چمن (čaman), علف ('alaf), سبزه (sabze) | сабза (sabza) | ਘਾਹ (ghāh) | char | ঘাস (ghaś) | ঘাঁহ (ghãh) | واښه (wāx̌ə), چمن (śamən) | گیا (gya) |
| 61 | rope | *rázǰuš, *rać-* | रस्सी (rassī) | رسی (rassī) | نخ (nax), ارغمچین (arğamčin) | арғамчин (arġamčin) | ਰੱਸੀ (rassī) | śelo | দড়ি (doṛi) | ৰছী (rosi) | تار (tār) | گوریس (gurîs), پەت (pet), تەناف (tenaf) |
| 62 | skin | *čárma | चमड़ी (camṛī), त्वचा (tvacā) | جلد (jild) | پوست (pust) | пӯст (püst) | ਚਮੜੀ (camṛī) | morthǐ | চামড়া (camṛa) | ছাল (sal), চামৰা (samra) | څرمن (śarmən), پوستکۍ (pustakəy) | پێست (pêst) |
| 63 | meat | *māmsás | माँस (mā̃s) | گوشت (gośt) | گوشت (gušt) | гӯшт (güšt) | ਗੋਸ਼ਤ (gośat), ਮਾਸ (mās) | mas | মাংস (maṅśo), গোশত (gōśot) | মঙহ (moṅoh), মাংস (maṅxo) | غوښه (ǧwax̌a) | گۆشت (goşt) |
| 64 | blood | *HásHr̥ | ख़ून (xūn)* | خون (xūn) | خون (xun) | хун (xun) | ਰੱਤ (ratta), ਲਹੂ (lahū) | rat | রক্ত (rokto) | তেজ (tez) | وينه (wina) | خوێن (xwên) |
| 65 | bone | *Hástʰi | हड्डी (haḍḍī) | ہڈی (haḍḍī) | استخوان (ostoxân) | устухон (ustuxon) | ਹੱਡੀ (haḍḍī) | kòkalo | হাড় (haṛ) | হাড় (har) | هډوکى (haḍukai) | ئێسک (êsk), پێشە (pêşe) |
| 66 | fat (noun) | *píHwas | चरबी (carbī)* | چربی (carbī) | چربو (čarbu), چربی (čarbi), پیه (pih) | чарбу (čarbu), пиҳ (pih) | ਚਰਬੀ (carbī) | thulo | চর্বি (corbi) | চৰ্বি (sorri), তেল (tel) | غوړي (ǧwaṛi) | چەوری (çewrî), بەز (bez) |
| 67 | egg | *Hāwyám | अंडा (aṇḍā) | انڈہ (anḍā) | تخم (toxm), خایه (xâye) | тухм (tuxm) | ਆਂਡਾ (āṇḍā) | anro | ডিম (ḍim) | কণী (koni) | هګۍ (həgəy) | هێلکە (hêlke) |
| 68 | horn | *ćáypas | सींग (sīṅg) | سینگ (sīng) | شاخ (šâx) | шох (šox) | ਸਿੰਗ (siṅg) | śing | শিং (śiṅ) | শিং (xiṅ) | ښکر (x̌kar) | شاخ (şax), قۆچ (qoç) |
| 69 | tail | *púšćas, *wā́ras | पूँछ (pū̃ch) | پونچھ (pūnch), دم (dum) | دم (dom) | дум (dum) | ਪੂਛ (pūch) | pori | লেজ (lej) | নেজ (nez) | لکی (lakay) | کلک (kilk) |
| 70 | feather | *parnám | पंख (paṅkh) | پر (par) | پر (par) | пар (par) | ਖੰਭ (khambh) | por | পর (por) | পাখি (pakhi) | بڼکی (baṇaki) | پەڕ (perr) |
| 71 | hair | *Hráwma*, *káyćas* | बाल (bāl) | بال (bāl) | مو (mu) | мӯ (mü) | ਵਾਲ (vāl) | bal | চুল (cul) | চুলি (suli) | ويښته (wex̌tə) | قژ (qij), موو (mû), تووک (tûk) |
| 72 | head | *ćŕ̥Has, *ćr̥Hšá | सिर (sir) | سر (sar) | سر (sar) | сар (sar) | ਸਿਰ (sir) | śero | মাথা (matha) | মূৰ (mur), মাথা (matha) | ککرۍ (kakrəy), سر (sar) | سەر (ser) |
| 73 | ear | *kárnas | कान (kān) | کان (kān) | گوش (guš) | гӯш (güš) | ਕੰਨ (kann) | kan | কান (kan) | কান (kan) | غوږ (ǧwaǵ) | گوێ (gwê), گوێچکە (gwêçke) |
| 74 | eye | *čákšuš, *čáćšma | आँख (ā̃kh) | آنکھ (ā̃kh) | چشم (češm) | чашм (čašm) | ਅੱਖ (akkha) | jakh | চোখ (cōkh) | চকু (soku) | سترګه (stərga) | چاو (çaw) |
| 75 | nose | *náHs | नाक (nāk) | ناک (nāk) | بینی (bini) | бинӣ (bini) | ਨੱਕ (nakka) | nakh | নাক (nak) | নাক (nak) | پوزه (puzə) | لووت (lût) |
| 76 | mouth | *Hā́s, *wáktram | मुँह (mũh) | منہ (munh) | دهان (dahân) | даҳон (dahon) | ਮੂੰਹ (mū̃h) | muj | মুখ (mukh) | মুখ (mukh) | خوله (xwlə) | دەم (dem) |
| 77 | tooth | *Hdánts, *ȷ́ámbʰas | दाँत (dā̃t) | دانت (dānt) | دندان (dandân) | дандон (dandon) | ਦੰਦ (dand) | dand | দাঁত (dãt) | দাঁত (dãt) | غاښ (ǧāx̌) | ددان (ddan) |
| 78 | tongue (organ) | *ȷ́iȷ́ʰwáH | जीभ (jībh) | زبان (zabān), جیبھ (jībh) | زبان (zabân) | забон (zabon) | ਜੀਭ (jībh) | ćhib | জিভ (jibh), জিহ্বা (jiubha) | জিভা (zibha) | ژبه (žəba) | زمان (zman) |
| 79 | fingernail | *Hnā́kš ~ Hnakʰás | नाख़ुन (nāxun)* | ناخن (nāxun) | ناخن (nâxon) | нохун (noxun) | ਨੰਗਲ (naṅgal) | vundya | নখ (nokh) | নখ (nokh) | نوک (nuk) | نینۆک (nînok) |
| 80 | foot | *pā́ts | पैर (pair) | پیر (pair), پاؤں (pāõ) | پا (pâ) | по (po) | ਪੈਰ (pair) | punro | পা (pa) | ভৰি (bhori) | پښه (px̌a) | پێ (pê) |
| 81 | leg | टांग (ṭāṅg) | ٹانگ (ṭāng) | پا (pâ), لنگ (leng), ساق (sâq), ران (rân) | линг (ling) | ਲੱਤ (latta) | fujeri | পা (pa) | ভৰি (bhori), ঠেং (theṅ) | لېنګی (lengi) | قاچ (qaç), لاق (laq) | |
| 82 | knee | *ȷ́ā́nu | घुटना (ghuṭnā) | گھٹنا (ghuṭnā) | زانو (zânu) | зону (zonu) | ਗੋਡੇ (goḍe) | chang | হাঁটু (hãṭu) | আঁঠু (ãthu) | زنګون (zangun) | ئەژنۆ (ejno), چۆک (çok) |
| 83 | hand | *ȷ́ʰástas | हाथ (hāth) | ہاتھ (hāth) | دست (dast) | даст (dast) | ਹੱਥ (hattha) | vast | হাত (hat) | হাত (hat) | لاس (lâs) | دەست (dest) |
| 84 | wing | *parnám | पंख (paṅkh) | بازو (bāzū), پنکھ (pankh) | بال (bâl) | бол (bol) | ਪੱਖ (pakkha) | phakh | পাখা (pakha) | ডেউকা (deuka), পাখি (pakhi) | وزر (wazár) | باڵ (ball) |
| 85 | belly | *udáras | पेट (peṭ)* | پیٹ (peṭ) | شکم (šekam) | шикам (šikam) | ਢਿੱਡ (ḍhiḍḍa), ਪੇਟ (peṭ) | per | পেট (peṭ) | পেট (pet) | خیټه (xeṭa), نس (nas) | سک (sik), ورگ (wirg) |
| 86 | guts | *Hántram | अंतड़ी (antṛī) | اندرون (andarūn) | روده (rude), شکمبه (šekambe), دل (del) | рӯда (rüda) | ਹਿੰਮਤ (himmat) | porr | ভুড়ী (bhuṛi) | নাড়ী (nari) | لړمون (ləṛmun), کولمی (kolmi) | ڕیخۆڵە (rîxolle) |
| 87 | neck | *griHwáH* | गरदन (gardan)* | گردن (gardan) | گردن (gardan) | гардан (gardan) | ਗਰਦਨ (gardan) | korr | গলা (gola) | ডিঙি (diṅi) | غاړه (ğâṛa) | مل (mil) |
| 88 | back | *pr̥štʰás | पीठ (pīṭh) | پیٹھ (pīṭh) | پشت (pošt) | пушт (pušt) | ਪਿੱਠ (piṭṭha) | dumo | পিঠ (piṭh) | পিঠি (pithi) | شا (ʃâ) | پشت (pişt) |
| 89 | breast | *pstánas, *HúrHas* | छाती (chātī) | سینہ (sīnā) | سینه (sine) | сина (sina) | ਛਾਤੀ (chātī) | ćući | বুক (buk) | বুকু (buku) | غېږ (ǧeǵ) | مەمک (memk) |
| 90 | heart | *ȷ́ʰŕ̥dayam | दिल (dil)* | دل (dil) | دل (del), قلب (qalb) | дил (dil) | ਦਿਲ (dil) | ilo | হৃদয় (hridoẏ) | হিয়া (hia), কলিজা (koliza), আমঠু (amothu) | زړه (zṛə) | دڵ (dill) |
| 91 | liver | *Hyákr̥ | जिगर (jigar)*, कलेजा (kalejā)* | جگر (jigar) | جگر (jegar) | ҷигар (jigar) | ਕਲੇਜਾ (kalejā), ਜਿਗਰ (jigar) | puko | কলিজা (kolija) | যকৃত (zokrit), কলিজা (koliza)* | ځيګر (źigər) | جەرگ (cerg) |
| 92 | to drink | *píbati | पीना (pīnā) | پینا (pīnā) | نوشیدن (nušidan) | нӯшидан (nüšidan) | ਪੀਣਾ (pīṇā) | pijel | পান (pan) | খোৱা (khüa), পি খা (pi kha), পি (pi) | څکل (śkəl) | خواردنەوە (xwardnewe) |
| 93 | to eat | *Hátˢti | खाना (khānā) | کھانا (khānā) | خوردن (xordan) | хӯрдан (xürdan) | ਖਾਣਾ (khāṇā) | xal | খাওয়া (khaōẇa) | খা (kha) | خوړل (xoṛəl) | خواردن (xwardin) |
| 94 | to bite | *dáćati | काटना (kāṭnā) | کاٹنا (kāṭnā) | گاز گرفتن (javidan), گزیدن (gazidan) | газидан (gazidan) | ਚੂੰਡਣਾ (cūṇḍṇā) | dindalel | কামড়ানো (kamṛanō) | কামোৰ (kamür) | زدول (zdowəl) | گەستن (gestin) |
| 95 | to suck | *dʰáyati | चूसना (cūsnā) | چوسنا (cūsnā) | مکیدن (mekidan) | макидан (makidan) | ਚੂਸਣਾ (cūsṇā) | chuchi pel | চোষা (cōśa) | চুহ (suh), চুপ (sup), শোহ (xüh) | روول (rowəl) | مژین (mjîn) |
| 96 | to spit | थूकना (thūknā) | تھوکنا (thūknā) | تف انداختن (tof andâxtan) | туф кардан (tuf kardan) | ਥੁੱਕਣਾ (thukkaṇā) | shungardel | ছ্যাপ (chêp), থুতু (thutu) | থু পেলা (thu pela) | لاړیتو کول (lāṛito kawəl) | تفین (tfîn), تفکردن (tifkirdin) | |
| 97 | to vomit | *wámHati | उल्टी करना (ulṭī karnā), उल्टी मारना (ulṭī mārnā) | الٹی کرنا (ulṭī karnā), الٹی مارنا (ulṭī mārnā), قے کرنا (qai karnā) | استفراغ کردن (estefarâğ kardan) | қай кардан (qay kardan) | ਉਲਟੀ ਕਰਨਾ (ulaṭī karnā) | shandel | বমি (bomi) | বমি কৰ (bomi kor) | کانګې کول (kangi kawəl) | ڕشانەوە (rşanewe) |
| 98 | to blow | *Hwā́ti*, *dʰámati | फूँकना (phū̃knā) | پھونکنا (phū̃knā) | وزیدن (vazidan), دمیدن (damidan) | вазидан (vazidan) | ਫੂਕਣਾ (phūkṇā) | phurdel | ফুঁ দেওয়া (phũ deōẇa) | ফু দে (phu de) | پړسول (paṛ sawəl) | دەمین (demîn), فووکردن (fûkirdin) |
| 99 | to breathe | साँस लेना (sā̃s lenā) | سانس لینا (sā̃ns lenā) | نفس کشیدن (nafas kešidan) | нафас кашидан (nafas kašidan) | ਸਾਹ ਲੈਣਾ (sāh laiṇā) | sufla lel | শ্বাস নেওয়া (śśaś neōẇa) | উশাহ ল (uxah lo) | ساه اخیستل (sāh axestəl) | هەناسەدان (henasedan) | |
| 100 | to laugh | *smáyatay | हँसना (hãsnā) | ہنسنا (hãsnā) | خندیدن (xandidan) | хандидан (xandidan) | ਹੱਸਣਾ (hassaṇā) | asal | হাসা (haśa) | হাঁহ (hãh) | خندل (xandəl) | پێکەنین (pêkenîn) |
| 101 | to see | *čáštay | दिखना (dikhnā)*, देखना (dekhnā)* | دکھنا (dikhnā)*, دیکھنا (dekhnā)* | دیدن (didan) | дидан (didan) | ਵੇਖਣਾ (vekhṇā) | dikhel | দেখা (dekha) | দেখ (dekh) | ليدل (lidəl) | دیتن (dîtin), بینین (bînîn) |
| 102 | to hear | *ćr̥náwti | सुनना (sunnā) | سننا (sunnā) | شنیدن (šenidan) | шунидан (šunidan) | ਸੁਣਨਾ (suṇnā) | śunel | শোনা (śōna) | শুন (xun) | اورول (awrawəl), اوریدل (awredəl)* | بیستن (bîstin) |
| 103 | to know | *ȷ́ānáHti | जानना (jānnā) | جاننا (jānnā) | دانستن (dânestan)*, شناختن (šenâxtan)* | донистан (donistan), шинохтан (šinoxtan) | ਜਾਣਨਾ (jāṇnā) | ʒanel | জানা (jana) | জান (zan) | پوهیدل (pohedəl) | زانین (zanîn), ناسین (nasîn) |
| 104 | to think | *mányatay | सोचना (socnā) | سوچنا (socnā) | فکر کردن (fekr kardan) | андешидан (andešidan), фикр кардан (fikr kardan) | ਸੋਚਣਾ (socṇā) | gindil | ভাবা (bhaba) | ভাব (bhabo) | فکر کول (feker kawəl) | بیرکردنەوە (bîrkirdnewe) |
| 105 | to smell | सूँघना (sūṅghnā) | سونگھنا (sū̃ghnā) | بوییدن (buyidan) | бӯйидан (büyidan) | ਸੁੰਘਣਾ (suṅghṇā) | sungal | শোঁকা (śō̃ka) | শুং (xuṅ) | بوی کول (bui kawəl) | بۆنکردن (bonkirdin) | |
| 106 | to fear | *bʰáyHti | डरना (ḍarnā) | ڈرنا (ḍarnā) | ترسیدن (tarsidan) | тарсидан (tarsidan) | ਡਰਨਾ (ḍarnā) | daral | ভয় করা (bhoẏ kora), ডরা (ḍora) | ভয় খা (bhoy kha) | ډاریدل (ḍāridəl) | ترسان (tirsan) |
| 107 | to sleep | *swápati | सोना (sonā) | سونا (sonā) | خوابیدن (xâbidan) | хобидан (xobidan) | ਸੌਣਾ (sauṇā) | sovel | ঘুমানো (ghumanō) | শু (xu) | ویده کیدل (wida kedəl) | خەوتن (xewtin), نووستن (nûstin) |
| 108 | to live | *ǰíHwati | जीना (jīnā) | جینا (jīnā) | زندگی کردن (zendegi kardan) | зистан (zistan), зиндагӣ кардан (zindagi kardan) | ਜਿਊਣਾ (jiūṇā) | zhuvel | বাঁচা (bãca) | জীয়াই থাক (ziai thak) | ژوند کول (žwand kawəl) | ژیان (jyan) |
| 109 | to die | *mriyátay | मरना (marnā) | مرنا (marnā) | مردن (mordan) | мурдан (murdan) | ਮਰਨਾ (marnā) | merel | মরা (mora) | মৰ (mor) | مړ کیدل (maṛ kedəl) | مردن (mirdin) |
| 110 | to kill | *ǰʰánti | मारना (mārnā) | مارنا (mārnā) | کشتن (koštan) | куштан (kuštan) | ਮਾਰਨਾ (mārnā) | mudarel | মারা (mara), মেরে ফেলা (mere phela) | মাৰ (mar), মাৰি পেলা (mari pela) | مړ کول (maṛ kawəl) | کوشتن (kuştin) |
| 111 | to fight | *Hyáwdʰati, *Hyúdʰyati | लड़ना (laṛnā) | لڑنا (laṛnā) | جنگیدن (jangidan) | ҷангидан (jangidan) | ਲੜਨਾ (laṛnā) | marel | লড়া (loṛa) | যুঁজ (zũz) | جنګیدل (jangidəl) | جەنگین (cengîn), شەڕکردن (şerrkirdin) |
| 112 | to hunt | *wáyHti* | शिकार करना (śikār karnā)* | شکار کرنا (śikār karnā) | شکار کردن (šekâr kardan) | шикор кардан (šikor kardan) | ਟੋਲਣਾ (ṭolṇā) | mudarel | স্বীকার করা (śikar kora) | চিকাৰ কৰ (sikar kor) | ښکار کول (x̌kār kawəl) | ڕاوکردن (rawkirdin) |
| 113 | to hit | मारना (mārnā) | مارنا (mārnā) | زدن (zadan) | задан (zadan) | ਜੜਨਾ (jaṛnā) | chalavel | মারা (mara) | পিট (pit) | وهل (wahəl) | لێدان (lêdan) | |
| 114 | to cut | *śćinátˢti | काटना (kāṭnā) | کاٹنا (kāṭnā) | بریدن (boridan) | буридан (buridan) | ਕੱਟਣਾ (kaṭṭaṇā) | shinel | কাটা (kaṭa) | কাট (kat) | پری کول (pri kawəl) | بڕین (brrîn), قرتاندن (qirtandin) |
| 115 | to split | *bʰinátˢti | बांटना (bāṇṭnā) | بانٹنا (bā̃ṭnā)* | شکافتن (šekâftan) | шикофтан (šikoftan) | ਪਾੜਨਾ (pāṛnā) | pharravel | বিভক্ত করা (bibhokto kora) | ভগা (bhoga) | نیم کول (nem kawəl) | لەتکردن (letkirdin) |
| 116 | to stab | भोंकना (bhoṅknā) | بھونکنا (bhoṅknā) | چاقو زدن (châqu zadan) | корд задан (kord zadan) | ਖੋਭਣਾ (khobhṇā) | pusavel | ছোরা মারা (chōra mara) | খোঁচ (khü̃s) | نن ویستل (nan westəl) | چەقاندن (çeqandin) | |
| 117 | to scratch | खरोंचना (kharoñcnā) | کھرچنا (khuracnā) | خراشیدن (xarâšidan) | харошидан (xarošidan), ханҷол кардан (xanjol kardan) | ਘਰੂੰਡਣਾ (gharūṇḍṇā) | xarundel | খামচানো (khamcanō) | আঁচোৰ (ãsür) | ګرږل (garǵəl) | ڕووشان (rûşan), کڕانەوە (krranewe), ڕنین (rnîn) | |
| 118 | to dig | खोदना (khodnā) | کھودنا (khodnā) | کندن (kandan) | кандан (kandan), кофтан (koftan) | ਪੁੱਟਣਾ (puṭṭaṇā) | hunavel | খোঁড়ানো (khō̃ṛanō) | খান্দ (khando) | شکول (škawəl) | کەندن (kendin), کۆڵین (kollîn) | |
| 119 | to swim | तैरना (tairnā) | تیرنا (tairnā) | شنا کردن (šenâ kardan) | шино кардан (šino kardan) | ਤੈਰਨਾ (tairnā) | plemel | সাঁতরানো (śãtranō) | সাঁতোৰ (xãtür) | لامبل (lāmbəl) | مەلەکردن (melekirdin) | |
| 120 | to fly | उड़ना (uṛnā) | اڑنا (uṛnā) | پریدن (paridan) | паридан (paridan) | ਉੱਡਣਾ (uḍḍaṇā) | ural | ওড়া (ōṛa) | উৰ (ur) | الوتل (alwətəl) | فڕین (frrîn) | |
| 121 | to walk | *pádyati | चलना (calnā) | چلنا (calnā) | راه رفتن (râh raftan), گشتن (gaštan) | роҳ рафтан (roh raftan), гаштан (gaštan) | ਤੁਰਨਾ (turnā) | phirel | হাঁটা (hãṭa) | খোজ কাঢ় (khüz karh) | تلل (tləl), ګرځېدل (gərźedəl), قدم وهل (qadam wahəl) | ڕۆیشتن (royiştin), گەڕان (gerran), ڕێکردن (rêkirdin) |
| 122 | to come | आना (ānā) | آنا (ānā) | آمدن (âmadan) | омадан (omadan) | ਆਉਣਾ (āuṇā) | avel | আসা (aśa) | আহ (ah) | راتلل (rātlәl) | هاتن (hatin) | |
| 123 | to lie (as in a bed) | लेटना (leṭnā) | لیٹنا (leṭnā) | دراز کشیدن (derâz kešidan) | дароз кашидан (daroz kašidan) | ਲੇਟਣਾ (leṭṇā), ਪੈਣਾ (paiṇā) | pashlyol | শোয়া (śōẇa) | বাগৰ (bagor) | غځیدل (ǧaźedәl) | ڕاکشان (rakşan), پاڵکەوتن (pallkewtin) | |
| 124 | to sit | *síždati | बैठना (baiṭhnā) | بیٹھنا (baiṭhnā) | نشستن (nešastan) | нишастан (nišastan), шиштан (šištan) | ਬਹਿਣਾ (bahiṇā) | beśel | বসা (bośa) | বহ (boh) | کیناستل (kenastəl) | دانیشتن (danîştin) |
| 125 | to stand | *stíštaHti | खड़ा होना (khaṛā honā) | کھڑا ہونا (khaṛā honā) | ایستادن (istâdan) | истодан (istodan) | ਖੜ੍ਹਨਾ (khaṛhnā) | tordyol | দাঁড়ানো (dãṛanō) | থিয় হ (thi ho) | درېدل (dredә́l), ولاړیدل (walaredəl) | وەستان (westan) |
| 126 | to turn (intransitive) | मुड़ना (muṛnā) | مڑنا (muṛnā) | گشتن (gaštan) | чархидан (čarxidan), гаштан (gaštan) | ਮੁੜਨਾ (muṛnā) | boldel | ঘোরা (ghōra) | পাক মাৰ (pak mar) | ګرځیدل (garźidəl) | سووڕانەوە (sûrranewe) | |
| 127 | to fall | गिरना (girnā) | گرنا (girnā) | افتادن (oftâdan) | афтодан (aftodan) | ਡਿੱਗਣਾ (ḍiggaṇā) | perel | পড়া (poṛa) | পাৰ (par) | لویدل (lowedəl) | کەوتن (kewtin) | |
| 128 | to give | *dádaHti | देना (denā) | دینا (denā) | دادن (dâdan) | додан (dodan) | ਦੇਣਾ (deṇā) | del | দেওয়া (deōẇa) | দে (de) | ورکول (warkawә́l) | دان (dan) |
| 129 | to hold | *dʰāráyati | पकड़ना (pakaṛnā) | پکڑنا (pakaṛnā) | نگه داشتن (negah dâštan) | доштан (doštan), гирифтан (giriftan) | ਫੜਨਾ (phaṛnā) | xutyilel | ধরা (dhora) | ধৰ (dhor) | ساتل (sātәl) | ڕاگرتن (ragirtin) |
| 130 | to squeeze | दबाना (dabānā), निचोड़ना (nicoṛnā)* | دبانا (dabānā), نچوڑنا (nicoṛnā)* | فشردن (fešordan) | фишурдан (fišurdan) | ਨਚੋੜਨਾ (nacoṛnā) | kikidel | চেপ- (cep-) | চেপ (sep), হেঁচ (hẽs) | زبیښل (zbex̌əl) | گووشین (gûşîn) | |
| 131 | to rub | मलना (malnā) | ملنا (malnā) | مالیدن (mâlidan) | молидан (molidan) | ਮਲ਼ਨਾ (maḷnā) | morel | ঘষা (ghośa) | ঘঁহ (ghõh) | موښل (mox̌əl) | ماڵین (mallîn), شێلان (şêlan) | |
| 132 | to wash | धोना (dhonā) | دھونا (dhonā) | شستن (šostan) | шустан (šustan) | ਧੋਣਾ (dhoṇā) | thovel | ধোয়া (dhōẇa) | ধো (dhü) | مینځل (mendzəl) | شتن (ştin) | |
| 133 | to wipe | पोंछना (poñchnā) | پونچھنا (poñchnā) | زدودن (zodudan), پاک کردن (pâk kardan) | пок кардан (pok kardan) | ਹੂੰਝਣਾ (hūñjhṇā) | khosel | মোছা (mōcha) | মোছ (müs) | پاکول (pākwəl) | سڕین (srrîn) | |
| 134 | to pull | खींचना (khīñcnā) | کھینچنا (khīncnā) | کشیدن (kešidan) | кашидан (kašidan) | ਖਿੱਚਣਾ (khiccaṇā) | cirdel | টানা (ṭana) | টান (tan) | ویستل (westəl) | ڕاکێشان (rakêşan) | |
| 135 | to push | धक्का देना (dhakkā denā), धक्का मारना (dhakkā mārnā) | دھکا دینا (dhakkā denā), دھکا مارنا (dhakkā mārnā) | فشار دادن (fešâr dâdan), هل دادن (hol dâdan) | тела додан (tela dodan) | ਧੱਕਣਾ (dhakkaṇā) | pizdel | ঠেলা (ṭhela) | ঠেল (thel) | ټیل وهل (tel wahəl) | پاڵنان (pallnan) | |
| 136 | to throw | फेंकना (pheṅknā) | پھین٘کْنا (pheṅknā) | انداختن (andâxtan), افکندن (afkandan) | партофтан (partoftan), андохтан (andoxtan) | ਸੁੱਟਣਾ (suṭṭaṇā) | shudel | ফেলা (phela) | দলিয়া (dolia) | اچول (ačwəl) | خستن (xistin), هاوێشتن (hawêştin) | |
| 137 | to tie | बाँधना (bāndhnā) | باندھنا (bā̃dhnā) | بستن (bastan), گره زدن (gereh zadan) | бастан (bastan) | ਬੰਨ੍ਹਣਾ (bannhṇā) | phandel | বাঁধা (bãdha) | বান্ধ (bandho) | غوټه کول (ǧota kawəl) | بەستن (bestin), گرێدان (grêdan) | |
| 138 | to sew | सीना (sīnā) | سینا (sīnā) | دوختن (duxtan) | дӯхтан (düxtan) | ਸਿਊਣਾ (siūṇā) | suvel | টাঁকা (ṭãka) | চিলা (sila) | ګنډل (gandəl) | دروون (drûn) | |
| 139 | to count | गिनना (ginnā) | گننا (ginnā) | شمردن (šomordan) | шумурдан (šumurdan) | ਗਿਣਨਾ (giṇnā) | ginavel | গোনা (gōna) | গণ (gon) | شمیرل (šmerəl) | ژماردن (jmardin) | |
| 140 | to say | *mráwHti, *HáHugdʰay | कहना (kahnā), बोलना (bolnā)* | کہنا (kahnā), بولنا (bolnā)* | گفتن (goftan) | гуфтан (guftan) | ਆਖਣਾ (ākhaṇā) | phenel | বলা (bola) | ক (ko) | خبری کول (xabri kawəl) | گوتن (gutin) |
| 141 | to sing | *gáHyati | गाना (gānā) | گانا (gānā) | خواندن (xândan) | сурудан (surudan), хондан (xondan) | ਗਾਉਣਾ (gāuṇā) | gilyabel | গাওয়া (gaōẇa) | গা (ga) | ویل (wayəl) | خوێندن (xwêndin) |
| 142 | to play | खेलना (khelnā) | کھیلنا (khelnā) | بازی کردن (bâzi kardan), نواختن (navâxtan)* | бозӣ кардан (bozi kardan), навохтан (navoxtan) | ਖੇਡਣਾ (kheḍṇā) | khelel | খেলা (khela) | খেল (khel) | لوبی کول (lobi kawəl) | لێدان (lêdan), یاریکردن (yarîkirdin), گەمەکردن (gemekirdin) | |
| 143 | to float | तैरना (tairnā) | تیرنا (tairnā) | شناور بودن (šenâvar budan) | шиновар шудан (šinovar šudan) | ਤਾਰਨਾ (tārnā) | urnel | ভাসা (bhaśa) | ওপং (üpoṅ), ভাহ (bhah) | لامبو وهل (lambo wahəl) | سەرئاوکەوتن (ser'awkewtin) | |
| 144 | to flow | बहना (bahnā) | بہنا (bahnā) | جاری بودن (jâri budan) | равон шудан (ravon šudan), ҷорӣ шудан (jori šudan) | ਵਗਣਾ (vagṇā) | shordyol | বহা (boha) | ব (bo) | بهېدل (bəhedəl) | ڕژان (rjan) | |
| 145 | to freeze | जमना (jamnā) | جمنا (jamnā) | یخ زدن (yax zadan) | ях кардан (yax kardan) | ਜੰਮਣਾ (jammṇā) | pahosajvel | জমা (joma) | ফ্ৰিজ কৰ (phriz kor) | ساړو وهل (sāro wahəl) | بەستن (bestin) | |
| 146 | to swell | सूजना (sūjnā) | سوجنا (sūjnā) | آماسیدن (âmâsidan), باد کردن (bâd kardan) | омосидан (omosidan), варам кардан (varam kardan) | ਸੁੱਜਣਾ (sujjaṇā) | shulyol | ফাঁপা (phãpa) | ফুল (phul) | ګرد کول (gard kawəl) | ئاوسان (awsan) | |
| 147 | sun | *súHar | सूरज (sūraj) | سورج (sūraj) | خورشید (xoršid), آفتاب (âftâb) | хуршед (xuršed), офтоб (oftob) | ਸੂਰਜ (sūraj) | kham | সূর্য (śurjo) | বেলি (beli) | لمر (lmar) | خۆر (xor) |
| 148 | moon | *mā́Has | चांद (cānd) | چاند (cānd) | ماه (mâh) | моҳ (moh) | ਚੰਨ (cann) | ćhon | চাঁদ (cãd) | জোন (zün) | سپوږمۍ (spoǵməy) | مانگ (mang) |
| 149 | star | *Hstā́ | तारा (tārā) | ستارہ (sitārā) | ستاره (setâre) | ситора (sitora) | ਤਾਰਾ (tārā) | ćexrain | তারা (tara) | তৰা (tora) | ستوری (storay) | ئەستێرە (estêre) |
| 150 | water | *Hā́pš | पानी (pānī) | پانی (pānī) | آب (âb) | об (ob) | ਪਾਣੀ (pāṇī) | pani | পানি (pani), জল (jol) | পানী (pani) | اوبه (obə) | ئاو (aw) |
| 151 | rain | बारिश (bāriś)* | بارش (bāriś) | باران (bârân) | борон (boron) | ਮੀਂਹ (mī̃h) | briśind | বৃষ্টি (briśṭi) | বৰষুণ (boroxun) | شيګره (šigara) | باران (baran) | |
| 152 | river | नदी (nadī) | ندی (nadī) | رودخانه (rudxâne), رود (rud) | рӯд (rüd), дарё (daryo) | ਨਦੀ (nadī) | len | নদী (nodi) | নৈ (noi), নদী (nodi) | سیند (sind) | چەم (çem), ڕووبار (rûbar) | |
| 153 | lake | झील (jhīl) | جھیل (jhīl) | دریاچه (daryâče), کول (kul) | кӯл (kül) | ਝੀਲ (jhīl) | baro paji | হ্রদ (hrod) | বিল (bil) | ډڼډ (dand) | گۆم (gom), دەریاچە (deryaçe) | |
| 154 | sea | समन्दर (samandar) | سمندر (samundar) | دریا (daryâ) | баҳр (bahr), дарё (daryo) | ਸਮੁੰਦਰ (samundar) | marja | সমুদ্র (śomudro) | সাগৰ (xagor) | سمندر (samandar) | دەریا (derya) | |
| 155 | salt | नमक (namak)* | نمک (namak) | نمک (namak) | намак (namak) | ਲੂਣ (lūṇ) | lon | নুন (nun), লবণ (lobon) | নিমখ (nimokh), নুন (nun) | مالګه (malga) | خوێ (xwê) | |
| 156 | stone | पत्थर (patthar) | پتھر (patthar) | سنگ (sang) | санг (sang) | ਪੱਥਰ (patthar) | barr | পাথর (pathor) | শিল (xil), পাথৰ (pathor) | تیږه (teǵa), کاڼی (kaṇay) | بەرد (berd) | |
| 157 | sand | रेत (ret) | ریت (ret) | شن (šen), ریگ (rig) | рег (reg) | ਰੇਤ (ret) | kiśaj | বালি (bali) | বালি (bali) | شګه (šəga) | خۆڵ (xoll) | |
| 158 | dust | धूल (dhūl) | دھول (dhūl) | گرد (gard) | гард (gard), чанг (čang) | ਧੂੜ (dhūṛ) | praxo | ধুলা (dhula) | ধূলি (dhuli) | دوړی (doṛi) | تۆز (toz) | |
| 159 | earth | *ȷ́ʰžʰáHs, *bʰúHmiš | धरती (dhartī) | زمین (zamīn) | زمین (zamin), خاک (xâk) | замин (zamin) | ਜ਼ਮੀਨ (zamīn), ਧਰਤੀ (dhartī) | phuv | মাটি (maṭi) | পৃথিৱী (prithiwi) | ځمکه (źməka) | زەوی (zewî) |
| 160 | cloud | *Hmaygʰás, *abʰrás | बादल (bādal) | بادل (bādal) | ابر (abr) | абр (abr) | ਬੱਦਲ (baddal) | noro | মেঘ (megh) | মেঘ (megh) | وریزه (worezə) | هەور (hewr) |
| 161 | fog | *dʰuHmás | धुंध (dhundh) | دھند (dhund) | مه (meh) | меғ (meġ), меҳ (meh), туман (tuman) | ਕੋਹਰਾ (kohrā), ਧੁੰਦ (dhund) | muglya | কুয়াশা (kuẏaśa) | কুঁৱলী (kũwoli), নিয়ৰ (nir) | غبار (ǧbār) | تەم (tem) |
| 162 | sky | *dyā́wš | आसमान (āsmān)* | آسمان (āsmān) | آسمان (âsmân) | осмон (osmon) | ਅਸਮਾਨ (asamān) | cheri | আকাশ (akaś) | আকাশ (akax) | آسمان (āsmān) | ئاسمان (asman) |
| 163 | wind | हवा (havā)* | ہوا (havā) | باد (bâd) | бод (bod) | ਹਵਾ (havā) | balval | বাতাস (bataś) | বতাহ (botah) | شمال (šmāl) | با (ba) | |
| 164 | snow | बर्फ़ (barf)* | برف (barf) | برف (barf) | барф (barf) | ਬਰਫ਼ (baraf) | iv | বরফ (boroph) | বৰফ (boroph) | واوره (wāwra) | بەفر (befr) | |
| 165 | ice | बर्फ़ (barf)* | برف (barf) | یخ (yax) | ях (yax) | ਬਰਫ਼ (baraf) | paho | বরফ (boroph) | বৰফ (boroph) | یخ (yax) | سەهۆڵ (seholl) | |
| 166 | smoke | *dʰuHmás | धुआँ (dhuā̃) | دھواں (dhūā̃) | دود (dud) | дуд (dud) | ਧੂੰਆਂ (dhū̃ā̃) | thuv | ধোঁয়া (dhō̃ẇa) | ধোঁৱা (dhü̃a) | دود (dud) | دووکەڵ (dûkell) |
| 167 | fire | *Hagníš*, *HaHtar-* | आग (āg) | آگ (āg) | آتش (âtaš) | оташ (otaš) | ਅੱਗ (agga) | jag | আগুন (agun) | জুই (zui) | اور (or) | ئاگر (agir) |
| 168 | ash | राख (rākh) | راکھ (rākh) | خاکستر (xâkestar) | хокистар (xokistar) | ਸੁਆਹ (suāha), ਰਾਖ (rākh) | ushar | ছাই (chai) | ছাই (sai) | هیره (herə) | خۆڵەمێش (xollemêş) | |
| 169 | to burn | जलना (jalnā)*, जलाना (jalānā)* | جلنا (jalnā) | سوختن (suxtan) | сӯхтан (süxtan) | ਸਾੜਨਾ (sāṛnā) | phabol | পোড়া (pōṛa)*, জলা (jola)* | জলা (zola) | سوزېدل (swazedəl) | سووتان (sûtan) | |
| 170 | road | सड़क (saṛak) | سڑک (saṛak) | راه (râh) | роҳ (roh) | ਸੜਕ (saṛak) | drom | রাস্তা (rasta), পথ (poth) | আলি (ali), বাট (bat) | لار (lār) | ڕێگە (rêge) | |
| 171 | mountain | *gr̥Híš, *párwatas | पहाड़ (pahāṛ) | پہاڑ (pahāṛ) | کوه (kuh) | кӯҳ (küh) | ਪਹਾੜ (pahāṛ) | plaj | পাহাড় (pahaṛ) | পাহাৰ (pahar) | غر (ǧar) | کێو (kêw), چیا (çya), شاخ (şax) |
| 172 | red | *Hráwdʰitas, *Hrudʰrás, *ĉáwnas | लाल (lāl)* | سرخ (surx), لال (lāl) | سرخ (sorx), قرمز (qermez) | сурх (surx) | ਲਾਲ (lāl), ਰੱਤਾ (rattā) | lolo | লাল (lal) | ৰঙা (roṅa) | سور (sur) | سوور (sûr) |
| 173 | green | *j́ʰáriš | हरा (harā) | سبز (sabz) | سبز (sabz) | сабз (sabz) | ਹਰਾ (harā) | zèleno | সবুজ (śobuj) | সেউজীয়া (xeuzia) | شين (šin) | سەوز (sewz) |
| 174 | yellow | पीला (pīlā) | پیلا (pīlā) | زرد (zard) | зард (zard) | ਪੀਲਾ (pīlā) | gàlbeno | হলুদ (holud) | হালধীয়া (halodhia) | ژېړ (žeṛ) | زەرد (zerd) | |
| 175 | white | *ćwaytás | सफ़ेद (safed)* | سفید (safed) | سفید (sefid) | сафед (safed) | ਚਿੱਟਾ (ciṭṭā), ਗੋਰਾ (gorā) | parno | সাদা (śada) | বগা (boga) | سپين (spin) | سپی (spî) |
| 176 | black | *kr̥šnás, *ćyaHwás | काला (kālā)* | سیاہ (siyāh) | سیاه (siyâh) | сиёҳ (siyoh) | ਕਾਲਾ (kālā) | kalo | কালো (kalō) | ক’লা (köla) | تور (tor) | ڕەش (reş) |
| 177 | night | *kšáp, *nákts | रात (rāt) | رات (rāt) | شب (šab) | шаб (šab) | ਰਾਤ (rāt) | rat | রাত্রি (ratri), রাত (rat) | ৰাতি (rati) | شپه (špa) | شەو (şew) |
| 178 | day | दिन (din) | دن (din) | روز (ruz) | рӯз (rüz) | ਦਿਨ (din) | dives | দিন (din) | দিন (din) | ورځ (wraz) | ڕۆژ (roj) | |
| 179 | year | *ćarHáts | साल (sāl)* | سال (sāl) | سال (sâl) | сол (sol) | ਸਾਲ (sāl) | berś | বছর (bochor) | বছৰ (bosor) | کال (kāl) | ساڵ (sall) |
| 180 | warm | गर्म (garm)* | گرم (garm) | گرم (garm) | гарм (garm) | ਗਰਮ (garam) | tato | গরম (gorom) | তপত (topot), গৰম (gorom) | توده (tawdə), ګرمه (garmə) | گەرم (germ) | |
| 181 | cold | *ȷ́ʰimás | ठंडा (ṭhaṇḍā)* | سرد (sard), ٹھنڈا (ṭhaṇḍā) | سرد (sard) | хунук (xunuk), сард (sard) | ਠੰਡਾ (ṭhaṇḍā) | śudro | ঠান্ডা (ṭhanḍa) | চেঁচা (sẽsa), ঠাণ্ডা (thanda) | سړه (saṛa), یخه (yaxə) | سارد (sard) |
| 182 | full | *pr̥Hnás | पूरा (pūrā) | پورا (pūrā) | پر (por) | пур (pur) | ਪੂਰਾ (pūrā) | pherdo | ভরা (bhora) | ভৰা (bhora), পুৰা (pura) | ډک (ḍak) | پڕ (pirr) |
| 183 | new | *náwas | नया (nayā) | نیا (nayā) | نو (now), جدید (jadid) | нав (nav) | ਨਵਾਂ (navā̃) | nevo | নতুন (notun) | নতুন (notun) | نوی (nəway) | نوێ (nwê) |
| 184 | old | *ȷ́r̥Hnás | पुराना (purānā) | پرانا (purānā) | قدیمی (qadimi)*, پیر (pir)*, کهنه (kohne) | кӯҳна (kühna)*, пир (pir)* | ਪੁਰਾਣਾ (purāṇā) | purano | পুরানো (puranō) | পুৰণা (purona) | زوړ (zoṛ) | کۆن (kon), پیر (pîr) |
| 185 | good | *Hwásuš, *ćriHrás, *Hsu- | अच्छा (acchā) | اچھا (acchā) | خوب (xub) | нағз (naġz), хуб (xub) | ਚੰਗਾ (caṅgā) | laćho | ভালো (bhalō) | ভাল (bhal) | ښه (x̌ə) | باش (baş), چاک (çak) |
| 186 | bad | *ákas, *pāpás, *Hagʰás, *duš- | बुरा (burā) | برا (burā), خراب (xarāb) | بد (bad), زشت (zešt) | бад (bad), ганда (ganda) | ਬੁਰਾ (burā), ਖ਼ਰਾਬ (xarāb) | nasul | খারাপ (kharap) | বেয়া (bea) | خراب (xarāb) | خراپ (xrap) |
| 187 | rotten | सड़ा (saṛā) | بوسيدہ (bosīdāh), سڑا (saṛā) | فاسد (fâsed), پوسیده (puside) | пӯсида (püsida) | ਸੜਿਆ (saṛiā) | kerno | পচা (poca) | গেলা (gela) | مردار سوی (mordār sawi) | گەنیو (genîw), ڕزیو (rzîw) | |
| 188 | dirty | गंदा (gandā)* | گندا (gandā) | کثیف (kasif), چرکین (čerkin) | чиркин (čirkin) | ਗੰਦਾ (gandā) | melalo | ময়লা (moẏla) | লেতেৰা (letera) | مردار (mordār) | پیس (pîs) | |
| 189 | straight | *Hr̥ȷ́úš | सीधा (sīdhā) | سیدھا (sīdhā) | راست (râst) | рост (rost) | ਸਿੱਧਾ (siddhā) | vorta | সোজা (śōja) | পোন (pün) | راسته (rāstə) | ڕاست (rast) |
| 190 | round | गोल (gol) | گول (gol) | گرد (gerd) | гирд (gird) | ਗੋਲ (gol) | oblo | গোল (gōl) | গোল (gül) | غونډ (ǧwənḍ) | خڕ (xirr) | |
| 191 | sharp (as a knife) | *tigmás | तीखा (tīkhā) | تیکھا (tīkhā) | تیز (tiz) | тез (tez) | ਤੇਜ਼ (tez) | kucime | চোক্ষা (cōkkha) | চোকা (süka) | تیره (terə) | تیژ (tîj) |
| 192 | dull (as a knife) | कुंद (kund)* | کند (kund) | کند (kond) | кунд (kund) | ਖੁੰਢਾ (khuṇḍhā) | bikucime | ভোঁতা (bhō̃ta) | ভোটা (bhüta) | پڅ (paś) | کول (kul) | |
| 193 | smooth | चिकना (ciknā) | چکنا (ciknā), نرم (narm) | صاف (sâf) | суфта (sufta) | ਕੂਲ਼ਾ (kūḷā), ਚਿਕਨਾ (ciknā) | samtalo | মসৃণ (mosrin) | মিহি (mihi), চিকুণ (sikun) | لشم (lašam) | لووس (lûs) | |
| 194 | wet | गीला (gīlā) | گیلا (gīlā) | تر (tar), نم (nam) | тар (tar) | ਭਿੱਜ (bhijja) | kindyilo | ভেজা (bheja) | তিতা (tita), ভিজা (bhiza) | لوند (lund) | تەڕ (terr) | |
| 195 | dry | *Hsúškas | सूखा (sūkhā) | خشک (xuśk) | خشک (xošk) | хушк (xušk) | ਸੁੱਕਾ (sukkā) | shuko | শুকনা (śukona) | শুকান (xukan) | وچ (wač) | وشک (wişk) |
| 196 | correct | *Hr̥ȷ́úš | सही (sahī)* | ٹھیک (ṭhīk), صحیح (sahī), درست (durust) | درست (dorost), راست (râst) | дуруст (durust) | ਸਹੀ (sahī) | ćaćo | ঠিক (ṭhik) | শুদ্ধ (xuddho) | سم (səm) | ڕاست (rast), دروست (drust) |
| 197 | near | पास (pās) | پاس (pās), قریب (qarīb), نزدیک (nazdīk) | نزدیک (nazdik) | наздик (nazdik) | ਕੋਲ਼ (koḷ), ਨੇੜੇ (neṛe) | pashe | কাছে (kache) | ওচৰ (üsor), কাষ (kax) | نږدې (niǵde) | نزیک (nzîk) | |
| 198 | far | दूर (dūr) | دور (dūr) | دور (dur) | дур (dur) | ਦੂਰ (dūr) | dur | দূর (dur) | দূৰ (dur) | لری (lari) | دوور (dûr) | |
| 199 | right | *dáćšinas | दायाँ (dāyā̃), दाहिना (dāhinā) | دایاں (dāyā̃), داہنا (dāhinā) | راست (râst) | рост (rost) | ਸੱਜਾ (sajjā) | chacho | ডান (ḍan) | সোঁ (xü̃) | راسته (rāstə) | ڕاست (rast) |
| 200 | left | *(H)sawyás | बायाँ (bāyā̃) | بایاں (bāyā̃) | چپ (čap) | чап (čap) | ਖੱਬਾ (khabbā) | stungo | বাঁ (bã), বাম (bam) | বাওঁ (baü̃) | چپه (čapə) | چەپ (çep) |
| 201 | at | पे (pe), पर (par), में (mẽ)* | پہ (pe), پر (par), میں (mẽ)* | به (be)* | ба (ba) | ਉੱਤੇ (utte), 'ਤੇ ('te) | kaj | -এ (-e) | -ত (-t) | کې (ke), کښې (kx̌e) | لە (le) | |
| 202 | in | में (mẽ), के अंदर (ke andar)* | میں (mẽ), کے اندر (ke andar)* | در (dar) | дар (dar) | ਵਿੱਚ (vicca) | ande | -এ (-e) | -ত (-t) | کې (ke), کښې (kx̌e) | لە (le), لەناو (lenaw) | |
| 203 | with | के साथ (ke sāth) | کے ساتھ (ke sāth) | با (bâ) | бо (bo) | ਨਾਲ (nāl) | -ça | -র সাথে (-ro śathe), -র সঙ্গে (-ro śoṅge) | (-ৰ) সৈতে ((-r) xoite) | سره (səra) | بە (be), لەگەڵ (legell) | |
| 204 | and | *-ča | और (aur) | اور (aur) | و (o, va) | у (u), ва (va) | ਅਤੇ (ate), ਤੇ (te) | thaj | আর (ar), ও (ō), এবং (eboṅ) | আৰু (aru) | او (aw) | و (û) |
| 205 | if | अगर (agar)* | اگر (agar) | اگر (agar) | агар (agar) | ਜੇ (je) | te | যদি (jodi) | যদি (zodi) | که (kə) | ئەگەر (eger) | |
| 206 | because | क्योंकि (kyoṅki)* | کیونکہ (kyūṅki) | چون (čon) | чунки (čunk-i), зеро (zero) | ਕਿਉਂਕਿ (kiuṅki) | ke | কারণ (karon) | কাৰণ (karon) | ځکه (źəka) | چون (çun) | |
| 207 | name | *Hnā́ma | नाम (nām) | نام (nām) | اسم (esm), نام (nâm) | ном (nom) | ਨਾਂ (nā̃) | anav | নাম (nam) | নাম (nam) | نوم (num) | ناو (naw) |
References
[edit]- McGregor, R.S, ed. The Oxford Hindi-English Dictionary. Oxford, 1993
- Platts, John T. A dictionary of Urdu, Classical Hindi, and English Oxford, 1884.
Symbols for transliterating Indic scripts are provided by the International Alphabet of Sanskrit Transliteration.
This site is helpful for entering special characters.