خندیدن
Jump to navigation
Jump to search
Persian
[edit]Etymology
[edit]From Middle Persian [script needed] (hndytn' /xandīdan/, “to laugh”), from Proto-Iranian *xand- (“to laugh”), from Proto-Indo-European *kʰendʰ- (“to be joyous”). Cognate with Sogdian [script needed] (γnt- /xand-/, “to laugh”), Northern Kurdish kenîn (“to laugh”), Khotanese khan- (“to laugh”), Baluchi کندگ (kandag, “to laugh”), and Old Armenian խինդ (xind, “joy, mirth”).[1] The root may be partially onomatopoeic in origin; compare also Sanskrit कख् (kakh, “to laugh”), Ancient Greek καχάζω (kakházō, “I laugh”), Latin cachinnō (“laugh loudly”), Proto-Slavic *xoxotati (“to laugh loudly”), Lithuanian kikénti (“to giggle”).[2]
Pronunciation
[edit]- (Classical Persian) IPA(key): [xan.diː.ˈðan]
- (Iran, formal) IPA(key): [xæn̪.d̪iː.d̪ǽn]
- (Tajik, formal) IPA(key): [χän̪.d̪i.d̪ǽn]
| Readings | |
|---|---|
| Classical reading? | xandīḏan |
| Dari reading? | xandīdan |
| Iranian reading? | xandidan |
| Tajik reading? | xandidan |
Verb
[edit]| Dari | خندیدن |
|---|---|
| Iranian Persian | |
| Tajik | хандидан |
خندیدن • (xandidan) (present stem خند (xand))
- to laugh
- c. 1260s, Jalāl ad-Dīn Mohammad Rūmī, translated by Reynold A. Nicholson, مثنوی معنوی [Masnavi-ye-Ma'navi], volume II, verse 3668:
- شیخ خندید و بگفتش ای سلیم / این درخت علم باشد در علیم
- šeyx xandid o be-goft-aš ey salim / in deraxt-e 'elm bâšad dar 'alim
- The Shaykh laughed and said to him, "O simpleton, this is the tree of knowledge in the sage—"
Conjugation
[edit]| infinitive | خندیدن (xandīdán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | خند (xand) | ||||||
| past | خندید (xandīd) | |||||||
| participle | present | خندنده (xandindá) | ||||||
| past | خندیده (xandīdá) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | خندم (xandam) |
خندی (xandī) |
خندد (xandad) |
خندیم (xandēm) |
خندید (xandēd) |
خندند (xandand) | |
| present (imperfect) | می‌خندم (mḗ-xandam) |
می‌خندی (mḗ-xandī) |
می‌خندد (mḗ-xandad) |
می‌خندیم (mḗ-xandēm) |
می‌خندید (mḗ-xandēd) |
می‌خندند (mḗ-xandand) | ||
| present progressive | در حال خندیدن استم (dar hāl-i xandīdan astam) |
در حال خندیدن استی (dar hāl-i xandīdan astī) |
در حال خندیدن است (dar hāl-i xandīdan ast) |
در حال خندیدن استیم (dar hāl-i xandīdan astēm) |
در حال خندیدن استید (dar hāl-i xandīdan astēd) |
در حال خندیدن استند (dar hāl-i xandīdan astand) | ||
| present perfect | خندیده‌ام (xandīdá-am) |
خندیده‌ای (xandīdá-ī) |
خندیده‌است (xandīdá ast) |
خندیده‌ایم (xandīdá-ēn) |
خندیده‌اید (xandīdá-ēd) |
خندیده‌اند (xandīdá-and) | ||
| past | خندیدم (xandīdam) |
خندیدی (xandīdī) |
خندید (xandīd) |
خندیدیم (xandīdēm) |
خندیدید (xandīdēd) |
خندیدند (xandīdand) | ||
| past (imperfect) | می‌خندیدم (mḗ-xandīdam) |
می‌خندیدی (mḗ-xandīdī) |
می‌خندید (mḗ-xandīd) |
می‌خندیدیم (mḗ-xandīdēm) |
می‌خندیدید (mḗ-xandīdēd) |
می‌خندیدند (mḗ-xandīdand) | ||
| past progressive | در حال خندیدن بودم (dar hāl-i xandīdan būdam) |
در حال خندیدن بودی (dar hāl-i xandīdan būdī) |
در حال خندیدن بود (dar hāl-i xandīdan būd) |
در حال خندیدن بودیم (dar hāl-i xandīdan būdēm) |
در حال خندیدن بودید (dar hāl-i xandīdan būdēd) |
در حال خندیدن بودند (dar hāl-i xandīdan būdand) | ||
| pluperfect | خندیده بودم (xandīdá bū́dam) |
خندیده بودی (xandīdá bū́dī) |
خندیده بود (xandīdá būd) |
خندیده بودیم (xandīdá bū́dēm) |
خندیده بودید (xandīdá bū́dēd) |
خندیده بودند (xandīdá bū́dand) | ||
| future | خواهم خندید (xāhám xandīd) |
خواهی خندید (xāhī́ xandīd) |
خواهد خندید (xāhád xandīd) |
خواهیم خندید (xāhḗm xandīd) |
خواهید خندید (xāhḗd xandīd) |
خواهند خندید (xāhánd xandīd) | ||
| subjunctive | present | بخندم (bíxandam) |
بخندی (bíxandī) |
بخندد (bíxandad) |
بخندیم (bíxandēm) |
بخندید (bíxandēd) |
بخندند (bíxandand) | |
| past | خندیده باشم (xandīdá bā́šam) |
خندیده باشی (xandīdá bā́šī) |
خندیده باشد (xandīdá bā́šad) |
خندیده باشیم (xandīdá bā́šēm) |
خندیده باشید (xandīdá bā́šēd) |
خندیده باشند (xandīdá bā́šand) | ||
| imperative | بخند (bíxand) |
بخندید (bíxandēd) |
||||||
| infinitive | خندیدن (xandīdán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | خند (xand) | ||||||
| past | خندید (xandīd) | |||||||
| participle | present | خندنده (xandindá) | ||||||
| past | خندیده (xandīdá) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | خندم (xandum) |
خندی (xandī) |
خنده (xanda) |
خندیم (xandēm) |
خندین (xandēn) |
خندن (xandan) | |
| present (imperfect) | می‌خندم (mḗ-xandum) |
می‌خندی (mḗ-xandī) |
می‌خنده (mḗ-xanda) |
می‌خندیم (mḗ-xandēm) |
می‌خندین (mḗ-xandēn) |
می‌خندن (mḗ-xandan) | ||
| present progressive | ده آل خندیدن استم (da āl-i xandīdan astum) |
ده آل خندیدن استی (da āl-i xandīdan astī) |
ده آل خندیدن است (da āl-i xandīdan ast) |
ده آل خندیدن استیم (da āl-i xandīdan astēm) |
ده آل خندیدن استین (da āl-i xandīdan astēn) |
ده آل خندیدن استن (da āl-i xandīdan astan) | ||
| present perfect | خندیدم (xandīdám) |
خندیدی (xandīdī́) |
خندیداست (xandīdást) |
خندیدیم (xandīdḗm) |
خندیدین (xandīdḗn) |
خندیدن (xandīdán) | ||
| past | خندیدم (xandīdum) |
خندیدی (xandīdī) |
خندیده (xandīda) |
خندیدیم (xandīdēm) |
خندیدین (xandīdēn) |
خندیدن (xandīdan) | ||
| past (imperfect) | می‌خندیدم (mḗ-xandīdum) |
می‌خندیدی (mḗ-xandīdī) |
می‌خندیده (mḗ-xandīda) |
می‌خندیدیم (mḗ-xandīdēm) |
می‌خندیدین (mḗ-xandīdēn) |
می‌خندیدن (mḗ-xandīdan) | ||
| past progressive | ده آل خندیدن بودم (da āl-i xandīdan būdum) |
ده آل خندیدن بودی (da āl-i xandīdan būdī) |
ده آل خندیدن بود (da āl-i xandīdan būd) |
ده آل خندیدن بودیم (da āl-i xandīdan būdēm) |
ده آل خندیدن بودین (da āl-i xandīdan būdēn) |
ده آل خندیدن بودن (da āl-i xandīdan būdan) | ||
| pluperfect | خندیده بودم (xandīdá bū́dum) |
خندیده بودی (xandīdá bū́dī) |
خندیده بوده (xandīdá būda) |
خندیده بودیم (xandīdá bū́dēm) |
خندیده بودین (xandīdá bū́dēn) |
خندیده بودن (xandīdá bū́dan) | ||
| future | خوایم خندید (xāyyúm xandīd) |
خوایی خندید (xāyyī́ xandīd) |
خوایه خندید (xāyyá xandīd) |
خواییم خندید (xāyyḗm xandīd) |
خوایین خندید (xāyyḗn xandīd) |
خواین خندید (xāyyán xandīd) | ||
| subjunctive | present | بخندم (bíxandum) |
بخندی (bíxandī) |
بخنده (bíxanda) |
بخندیم (búxandēm) |
بخندین (bíxandēn) |
بخندن (bíxandan) | |
| past | خندیده باشم (xandīdá bā́šam) |
خندیده باشی (xandīdá bā́šī) |
خندیده باشه (xandīdá bā́ša) |
خندیده باشیم (xandīdá bā́šēm) |
خندیده باشین (xandīdá bā́šēn) |
خندیده باشن (xandīdá bā́šan) | ||
| imperative | بخند (bíxand) |
بخندین (bíxandēn) |
||||||
| infinitive | خندیدن (xandidán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | خند (xand) | ||||||
| past | خندید (xandid) | |||||||
| participle | present | خندنده (xandandé) | ||||||
| past | خندیده (xandidé) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | خندم (xandam) |
خندی (xandi) |
خندد (xandad) |
خندیم (xandim) |
خندید (xandid) |
خندند (xandand) | |
| present (imperfect) | می‌خندم (mí-xandam) |
می‌خندی (mí-xandi) |
می‌خندد (mí-xandad) |
می‌خندیم (mí-xandim) |
می‌خندید (mí-xandid) |
می‌خندند (mí-xandand) | ||
| present progressive | دارم می‌خندم (dấram mí-xandam) |
داری می‌خندی (dấri mí-xandi) |
دارد می‌خندد (dấrad mí-xandad) |
داریم می‌خندیم (dấrim mí-xandim) |
دارید می‌خندید (dấrid mí-xandid) |
دارند می‌خندند (dấrand mí-xandand) | ||
| present perfect | خندیده‌ام (xandidé-am) |
خندیده‌ای (xandidé-i) |
خندیده است (xandidé ast) |
خندیده‌ایم (xandidé-im) |
خندیده‌اید (xandidé-id) |
خندیده‌اند (xandidé-and) | ||
| past | خندیدم (xandidam) |
خندیدی (xandidi) |
خندید (xandid) |
خندیدیم (xandidim) |
خندیدید (xandidid) |
خندیدند (xandidand) | ||
| past (imperfect) | می‌خندیدم (mí-xandidam) |
می‌خندیدی (mí-xandidi) |
می‌خندید (mí-xandid) |
می‌خندیدیم (mí-xandidim) |
می‌خندیدید (mí-xandidid) |
می‌خندیدند (mí-xandidand) | ||
| past progressive | داشتم می‌خندیدم (dấštam mí-xandidam) |
داشتی می‌خندیدی (dấšti mí-xandidi) |
داشت می‌خندید (dâšt mí-xandid) |
داشتیم می‌خندیدیم (dấštim mí-xandidim) |
داشتید می‌خندیدید (dấštid mí-xandidid) |
داشتند می‌خندیدند (dấštand mí-xandidand) | ||
| pluperfect | خندیده بودم (xandidé búdam) |
خندیده بودی (xandidé búdi) |
خندیده بود (xandidé bud) |
خندیده بودیم (xandidé búdim) |
خندیده بودید (xandidé búdid) |
خندیده بودند (xandidé búdand) | ||
| future | خواهم خندید (xâhám xandid) |
خواهی خندید (xâhí xandid) |
خواهد خندید (xâhád xandid) |
خواهیم خندید (xâhím xandid) |
خواهید خندید (xâhíd xandid) |
خواهند خندید (xâhánd xandid) | ||
| subjunctive | present | بخندم (béxandam) |
بخندی (béxandi) |
بخندد (béxandad) |
بخندیم (béxandim) |
بخندید (béxandid) |
بخندند (béxandand) | |
| past | خندیده باشم (xandidé bấšam) |
خندیده باشی (xandidé bấši) |
خندیده باشد (xandidé bấšad) |
خندیده باشیم (xandidé bấšim) |
خندیده باشید (xandidé bấšid) |
خندیده باشند (xandidé bấšand) | ||
| imperative | بخند (béxand) |
بخندید (béxandid) |
||||||
| infinitive | خندیدن (xandidán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | خند (xand) | ||||||
| past | خندید (xandid) | |||||||
| participle | present | خندنده (xandandé) | ||||||
| past | خندیده (xandidé) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | خندم (xandam) |
خندی (xandi) |
خنده (xande) |
خندیم (xandim) |
خندین (xandin) |
خندن (xandan) | |
| present (imperfect) | می‌خندم (mí-xandam) |
می‌خندی (mí-xandi) |
می‌خنده (mí-xande) |
می‌خندیم (mí-xandim) |
می‌خندین (mí-xandin) |
می‌خندن (mí-xandan) | ||
| present progressive | دارم می‌خندم (dấram mí-xandam) |
داری می‌خندی (dấri mí-xandi) |
داره می‌خنده (dấre mí-xande) |
داریم می‌خندیم (dấrim mí-xandim) |
دارین می‌خندین (dấrin mí-xandin) |
دارن می‌خندن (dấran mí-xandan) | ||
| present perfect | خندیده‌ام (xandidám) |
خندیده‌ای (xandidí) |
خندیده (xandidé) |
خندیده‌ایم (xandidím) |
خندیده‌این (xandidín) |
خندیده‌ان (xandidán) | ||
| past | خندیدم (xandidam) |
خندیدی (xandidi) |
خندید (xandid) |
خندیدیم (xandidim) |
خندیدین (xandidin) |
خندیدن (xandidan) | ||
| past (imperfect) | می‌خندیدم (mí-xandidam) |
می‌خندیدی (mí-xandidi) |
می‌خندید (mí-xandid) |
می‌خندیدیم (mí-xandidim) |
می‌خندیدین (mí-xandidin) |
می‌خندیدن (mí-xandidan) | ||
| past progressive | داشتم می‌خندیدم (dấštam mí-xandidam) |
داشتی می‌خندیدی (dấšti mí-xandidi) |
داشت می‌خندید (dấšt mí-xandid) |
داشتیم می‌خندیدیم (dấštim mí-xandidim) |
داشتین می‌خندیدین (dấštin mí-xandidin) |
داشتن می‌خندیدن (dấštan mí-xandidan) | ||
| pluperfect | خندیده بودم (xandidé búdam) |
خندیده بودی (xandidé búdi) |
خندیده بود (xandidé bud) |
خندیده بودیم (xandidé búdim) |
خندیده بودین (xandidé búdin) |
خندیده بودن (xandidé búdan) | ||
| subjunctive | present | بخندم (béxandam) |
بخندی (béxandi) |
بخنده (béxande) |
بخندیم (béxandim) |
بخندین (béxandin) |
بخندن (béxandan) | |
| past | خندیده باشم (xandidé bấšam) |
خندیده باشی (xandidé bấši) |
خندیده باشه (xandidé bấše) |
خندیده باشیم (xandidé bấšim) |
خندیده باشین (xandidé bấšin) |
خندیده باشن (xandidé bấšan) | ||
| imperative | بخند (béxand) |
بخندین (béxandin) |
||||||
Related terms
[edit]References
[edit]- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “խինդ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- ^ Cheung, Johnny (2007) Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 442-3