खोदना

Hindi

Etymology

Hindi verb set
खुदना (khudnā)
खोदना (khodnā)
खुदवाना (khudvānā)

Derived from Prakrit *𑀔𑁆ō𑀤𑁆𑀤𑁆 (*khōdd). Cognate to Punjabi ਖੋਦਣਾ (khodṇā), Gujarati ખોદવું (khodvũ), Marathi 𑘏𑘻𑘟𑘜𑘹𑘽 (khodṇẽ), Nepali खोदनु (khodanu), Bengali খোদা (khōda).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /kʰoːd̪.nɑː/, [kʰoːd̪̚.näː]

• Audio:

  (file)

Verb

खोदना • (khodnā) (transitive, Urdu spelling کهودنا)

1. to dig, excavate

   लड़के ने बग़ीचे में कुआँ खोद लिया है।

   laṛke ne baġīce mẽ kuā̃ khod liyā hai.

   The boy has dug out a well in the garden.

2. to engrave
3. (figuratively) to investigate

Conjugation

Impersonal forms of खोदना

Undeclined
Stem		खोद khod
Infinitive		खोदना khodnā
Oblique Infinitive		खोदने khodne
Conjunctive		खोदकर, खोदके khodkar, khodke
Progressive		खोदते-खोदते khodte-khodte
Participles
		dir m s	m p obl m s	f s	f p
Infinitive		खोदना khodnā	खोदने khodne	खोदनी khodnī	खोदनीं khodnī̃
Habitual		खोदता khodtā	खोदते khodte	खोदती khodtī	खोदतीं khodtī̃
Perfective		खोदा khodā	खोदे khode	खोदी khodī	खोदीं khodī̃
Prospective Agentive		खोदनेवाला khodnevālā	खोदनेवाले khodnevāle	खोदनेवाली khodnevālī	खोदनेवालीं khodnevālī̃
Adjectival	Perfective	खोदा हुआ khodā huā	खोदे हुए khode hue	खोदी हुई khodī huī	खोदी हुईं khodī huī̃
	Habitual	खोदता हुआ khodtā huā	खोदते हुए khodte hue	खोदती हुई khodtī huī	खोदती हुईं khodtī huī̃

Personal forms of खोदना

Non-Aspectual
			Singular			Plural
			1st मैं	2nd तू	3rd यह/वह, ये/वो	2nd तुम	1st हम	3rd, 2nd ये/वो/वे, आप
Indicative	PERF	m	खोदा khodā			खोदे khode
		f	खोदी khodī				खोदीं khodī̃
	FUT	m	खोदूँगा khodūṅgā	खोदेगा khodegā		खोदोगे khodoge	खोदेंगे khodeṅge
		f	खोदूँगी khodūṅgī	खोदेगी khodegī		खोदोगी khodogī	खोदेंगी khodeṅgī
Subjunctive	FUT	m f	खोदूँ khodū̃	खोदे khode		खोदो khodo	खोदें khodẽ
Contrafactual	PST	m	खोदता khodtā			खोदते khodte
		f	खोदती khodtī				खोदतीं khodtī̃
Imperative	PRS	m f		खोद khod		खोदो khodo		खोदिये1 khodiye1
	FUT	m f		खोदियो khodiyo		खोदना khodnā		खोदियेगा1 khodiyegā1
Habitual Aspect
Indicative	PRS	m	खोदता हूँ khodtā hū̃	खोदता है khodtā hai		खोदते हो khodte ho	खोदते हैं khodte ha͠i
		f	खोदती हूँ khodtī hū̃	खोदती है khodtī hai		खोदती हो khodtī ho	खोदती हैं khodtī ha͠i
	PST	m	खोदता था khodtā thā			खोदते थे khodte the
		f	खोदती थी khodtī thī				खोदती थीं khodtī thī̃
Presumptive	PRS PST	m	खोदता हूँगा khodtā hūṅgā	खोदता होगा khodtā hogā		खोदते होगे khodte hoge	खोदते होंगे khodte hoṅge
		f	खोदती हूँगी khodtī hūṅgī	खोदती होगी khodtī hogī		खोदती होगी khodtī hogī	खोदती होंगी khodtī hoṅgī
Subjunctive	PRS	m	खोदता हूँ khodtā hū̃	खोदता हो khodtā ho		खोदते हो khodte ho	खोदते हों khodte hõ
		f	खोदती हूँ khodtī hū̃	खोदती हो khodtī ho		खोदती हो khodtī ho	खोदती हों khodtī hõ
Contrafactual	PST	m	खोदता होता khodtā hotā			खोदते होते khodte hote
		f	खोदती होती khodtī hotī				खोदती होतीं khodtī hotī̃
Perfective Aspect
			Singular			Plural
			1st मैं	2nd तू	3rd यह/वह, ये/वो	2nd तुम	1st हम	3rd, 2nd ये/वो/वे, आप
Indicative	PRS	m	खोदा हूँ khodā hū̃	खोदा है khodā hai		खोदे हो khode ho	खोदे हैं khode ha͠i
		f	खोदी हूँ khodī hū̃	खोदी है khodī hai		खोदी हो khodī ho	खोदी हैं khodī ha͠i
	PST	m	खोदा था khodā thā			खोदे थे khode the
		f	खोदी थी khodī thī				खोदी थीं khodī thī̃
	FUT	m	खोदा हूँगा khodā hūṅgā	खोदा होगा khodā hogā		खोदे होगे khode hoge	खोदे होंगे khode hoṅge
		f	खोदी हूँगी khodī hūṅgī	खोदी होगी khodī hogī		खोदी होगी khodī hogī	खोदी होंगी khodī hoṅgī
Presumptive	PRS PST	m	खोदा हूँगा khodā hūṅgā	खोदा होगा khodā hogā		खोदे होगे khode hoge	खोदे होंगे khode hoṅge
		f	खोदी हूँगी khodī hūṅgī	खोदी होगी khodī hogī		खोदी होगी khodī hogī	खोदी होंगी khodī hoṅgī
Subjunctive	PRS	m	खोदा हूँ khodā hū̃	खोदा हो khodā ho		खोदे हो khode ho	खोदे हों khode hõ
		f	खोदी हूँ khodī hū̃	खोदी हो khodī ho		खोदी हो khodī ho	खोदी हों khodī hõ
	FUT	m	खोदा होऊँ khodā hoū̃	खोदा होए khodā hoe		खोदे होओ khode hoo	खोदे होएँ khode hoẽ
		f	खोदी होऊँ khodī hoū̃	खोदी होए khodī hoe		खोदी होओ khodī hoo	खोदी होएँ khodī hoẽ
Contrafactual	PST	m	खोदा होता khodā hotā			खोदे होते khode hote
		f	खोदी होती khodī hotī				खोदी होतीं khodī hotī̃
Progressive Aspect
Indicative	PRS	m	खोद रहा हूँ khod rahā hū̃	खोद रहा है khod rahā hai		खोद रहे हो khod rahe ho	खोद रहे हैं khod rahe ha͠i
		f	खोद रही हूँ khod rahī hū̃	खोद रही है khod rahī hai		खोद रही हो khod rahī ho	खोद रही हैं khod rahī ha͠i
	PST	m	खोद रहा था khod rahā thā			खोद रहे थे khod rahe the
		f	खोद रही थी khod rahī thī				खोद रही थीं khod rahī thī̃
	FUT	m	खोद रहा हूँगा khod rahā hūṅgā	खोद रहा होगा khod rahā hogā		खोद रहे होगे khod rahe hoge	खोद रहे होंगे khod rahe hoṅge
		f	खोद रही हूँगी khod rahī hūṅgī	खोद रही होगी khod rahī hogī		खोद रही होगी khod rahī hogī	खोद रही होंगी khod rahī hoṅgī
Presumptive	PRS PST FUT	m	खोद रहा हूँगा khod rahā hūṅgā	खोद रहा होगा khod rahā hogā		खोद रहे होगे khod rahe hoge	खोद रहे होंगे khod rahe hoṅge
		f	खोद रही हूँगी khod rahī hūṅgī	खोद रही होगी khod rahī hogī		खोद रही होगी khod rahī hogī	खोद रही होंगी khod rahī hoṅgī
Subjunctive	PRS	m	खोद रहा हूँ khod rahā hū̃	खोद रहा हो khod rahā ho		खोद रहे हो khod rahe ho	खोद रहे हों khod rahe hõ
		f	खोद रही हूँ khod rahī hū̃	खोद रही हो khod rahī ho		खोद रही हो khod rahī ho	खोद रही हों khod rahī hõ
	FUT	m	खोद रहा होऊँ khod rahā hoū̃	खोद रहा होए khod rahā hoe		खोद रहे होओ khod rahe hoo	खोद रहे होएँ khod rahe hoẽ
		f	खोद रही होऊँ khod rahī hoū̃	खोद रही होए khod rahī hoe		खोद रही होओ khod rahī hoo	खोद रही होएँ khod rahī hoẽ
Contrafactual	PST	m	खोद रहा होता khod rahā hotā			खोद रहे होते khod rahe hote
		f	खोद रही होती khod rahī hotī				खोद रही होतीं khod rahī hotī̃
			1st मैं	2nd तू	3rd यह/वह, ये/वो	2nd तुम	1st हम	3rd, 2nd ये/वो/वे, आप
			Singular			Plural

¹The forms खोदिये (khodiye) and खोदियेगा (khodiyegā) can also be spelled without the y: खोदिए (khodie) and खोदिएगा (khodiegā).

References

• Bahri, Hardev (1989) “खोदना”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
• Caturvedi, Mahendra, Bhola Nath Tiwari (1970) “ḵẖōdanā”, in A practical Hindi-English dictionary, Delhi: National Publishing House, page 164
• “खोदना”, in Collins Gem Hindi-English Dictionary, Collins, 2011, →ISBN
• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “खोदना”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “खोदना”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
• Platts, John T. (1884) “खोदना”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.