نواختن

Persian

Etymology

From Proto-Iranian *ni- + *wač- (“to say, speak”). The prefix is from Proto-Iranian *ní (“down”), from Proto-Indo-Iranian *ní (“down, into”), while the second component is from Proto-Indo-European *wekʷ- (“to speak, sound out”).^[1]

Pronunciation

(Classical Persian) IPA^(key): [na.wɑːx.tan]

(Dari, formal) IPA^(key): [nä.wɑːx.t̪ʰän]
- (Kabuli) IPA^(key): [nä.wɑːx.t̪ʰän]
- (Hazaragi) IPA^(key): [nä.wɔːx.t̪ʰän]

(Iran, formal) IPA^(key): [næ.vɒːx.t̪ʰæn]

(Tajik, formal) IPA^(key): [nä.vɔχ.t̪ʰän]

Readings
Classical reading^?	nawāxtan
Dari reading^?	nawāxtan
Iranian reading^?	navâxtan
Tajik reading^?	navoxtan

Verb


Iranian Persian	نواختن
Dari	نواختن
Tajik	навохтан

نواختن • (navâxtan) (present stem نواز (navâz))

to caress; to fondle
to play (a musical instrument)
- c. 1260s, Jalāl ad-Dīn Mohammad Rūmī, translated by Reynold A. Nicholson, مثنوی معنوی [Masnavi-ye-Ma'navi], volume VI, verse 1657:
  چنگیی را کو نوازد بیست و چار / چون نیابد گوش گردد چنگ بار
  čangi-yi râ k-u navâzad bist o čâr / čon na-yâbad guš gardad čang bâr
  When the harpist who plays the four-and-twenty [musical modes] finds no ear [to listen], his harp becomes a burden.

Conjugation

Conjugation of (navâxtán) (literary Iranian Persian)

infinitive		نواختن (navâxtán)
stem	present	نواز (navâz)
stem	past	نواخت (navâxt)
participle	present	نوازنده (navâzandé)
participle	past	نواخته (navâxté)
		singular			plural
		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
indicative	aorist	نوازم (navâzam)	نوازی (navâzi)	نوازد (navâzad)	نوازیم (navâzim)	نوازید (navâzid)	نوازند (navâzand)
	present (imperfect)	می‌نوازم (mí-navâzam)	می‌نوازی (mí-navâzi)	می‌نوازد (mí-navâzad)	می‌نوازیم (mí-navâzim)	می‌نوازید (mí-navâzid)	می‌نوازند (mí-navâzand)
	present progressive	دارم می‌نوازم (dấram mí-navâzam)	داری می‌نوازی (dấri mí-navâzi)	دارد می‌نوازد (dấrad mí-navâzad)	داریم می‌نوازیم (dấrim mí-navâzim)	دارید می‌نوازید (dấrid mí-navâzid)	دارند می‌نوازند (dấrand mí-navâzand)
	present perfect	نواخته‌ام (navâxté-am)	نواخته‌ای (navâxté-i)	نواخته است (navâxté ast)	نواخته‌ایم (navâxté-im)	نواخته‌اید (navâxté-id)	نواخته‌اند (navâxté-and)
	past	نواختم (navâxtam)	نواختی (navâxti)	نواخت (navâxt)	نواختیم (navâxtim)	نواختید (navâxtid)	نواختند (navâxtand)
	past (imperfect)	می‌نواختم (mí-navâxtam)	می‌نواختی (mí-navâxti)	می‌نواخت (mí-navâxt)	می‌نواختیم (mí-navâxtim)	می‌نواختید (mí-navâxtid)	می‌نواختند (mí-navâxtand)
	past progressive	داشتم می‌نواختم (dấštam mí-navâxtam)	داشتی می‌نواختی (dấšti mí-navâxti)	داشت می‌نواخت (dâšt mí-navâxt)	داشتیم می‌نواختیم (dấštim mí-navâxtim)	داشتید می‌نواختید (dấštid mí-navâxtid)	داشتند می‌نواختند (dấštand mí-navâxtand)
	pluperfect	نواخته بودم (navâxté búdam)	نواخته بودی (navâxté búdi)	نواخته بود (navâxté bud)	نواخته بودیم (navâxté búdim)	نواخته بودید (navâxté búdid)	نواخته بودند (navâxté búdand)
	future	خواهم نواخت (xâhám navâxt)	خواهی نواخت (xâhí navâxt)	خواهد نواخت (xâhád navâxt)	خواهیم نواخت (xâhím navâxt)	خواهید نواخت (xâhíd navâxt)	خواهند نواخت (xâhánd navâxt)
subjunctive	present	بنوازم (bénavâzam)	بنوازی (bénavâzi)	بنوازد (bénavâzad)	بنوازیم (bénavâzim)	بنوازید (bénavâzid)	بنوازند (bénavâzand)
subjunctive	past	نواخته باشم (navâxté bấšam)	نواخته باشی (navâxté bấši)	نواخته باشد (navâxté bấšad)	نواخته باشیم (navâxté bấšim)	نواخته باشید (navâxté bấšid)	نواخته باشند (navâxté bấšand)
imperative			بنواز (bénavâz)			بنوازید (bénavâzid)

Conjugation of (navâxtán) (colloquial Tehrani)

infinitive		نواختن (navâxtán)
stem	present	نواز (navâz)
stem	past	نواخت (navâxt)
participle	present	نوازنده (navâzandé)
participle	past	نواخته (navâxté)
		singular			plural
		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
indicative	aorist	نوازم (navâzam)	نوازی (navâzi)	نوازه (navâze)	نوازیم (navâzim)	نوازین (navâzin)	نوازن (navâzan)
	present (imperfect)	می‌نوازم (mí-navâzam)	می‌نوازی (mí-navâzi)	می‌نوازه (mí-navâze)	می‌نوازیم (mí-navâzim)	می‌نوازین (mí-navâzin)	می‌نوازن (mí-navâzan)
	present progressive	دارم می‌نوازم (dấram mí-navâzam)	داری می‌نوازی (dấri mí-navâzi)	داره می‌نوازه (dấre mí-navâze)	داریم می‌نوازیم (dấrim mí-navâzim)	دارین می‌نوازین (dấrin mí-navâzin)	دارن می‌نوازن (dấran mí-navâzan)
	present perfect	نواخته‌ام (navâxtám)	نواخته‌ای (navâxtí)	نواخته (navâxté)	نواخته‌ایم (navâxtím)	نواخته‌این (navâxtín)	نواخته‌ان (navâxtán)
	past	نواختم (navâxtam)	نواختی (navâxti)	نواخت (navâxt)	نواختیم (navâxtim)	نواختین (navâxtin)	نواختن (navâxtan)
	past (imperfect)	می‌نواختم (mí-navâxtam)	می‌نواختی (mí-navâxti)	می‌نواخت (mí-navâxt)	می‌نواختیم (mí-navâxtim)	می‌نواختین (mí-navâxtin)	می‌نواختن (mí-navâxtan)
	past progressive	داشتم می‌نواختم (dấštam mí-navâxtam)	داشتی می‌نواختی (dấšti mí-navâxti)	داشت می‌نواخت (dấšt mí-navâxt)	داشتیم می‌نواختیم (dấštim mí-navâxtim)	داشتین می‌نواختین (dấštin mí-navâxtin)	داشتن می‌نواختن (dấštan mí-navâxtan)
	pluperfect	نواخته بودم (navâxté búdam)	نواخته بودی (navâxté búdi)	نواخته بود (navâxté bud)	نواخته بودیم (navâxté búdim)	نواخته بودین (navâxté búdin)	نواخته بودن (navâxté búdan)
subjunctive	present	بنوازم (bénavâzam)	بنوازی (bénavâzi)	بنوازه (bénavâze)	بنوازیم (bénavâzim)	بنوازین (bénavâzin)	بنوازن (bénavâzan)
subjunctive	past	نواخته باشم (navâxté bấšam)	نواخته باشی (navâxté bấši)	نواخته باشه (navâxté bấše)	نواخته باشیم (navâxté bấšim)	نواخته باشین (navâxté bấšin)	نواخته باشن (navâxté bấšan)
imperative			بنواز (bénavâz)			بنوازین (bénavâzin)

Derived terms

دلنواز (dilnavâz)
نوازش (navâzeš)
نوازنده (navâzande)

Descendants

⇒ Gujarati: નવાજવું (navājvũ)
⇒ Hindustani:
Hindi: नवाज़ना (navāznā)

Urdu: نوازنا (navāznā)
⇒ Marathi: नावाजणे (nāvāj̈ṇe)
⇒ Punjabi:
Gurmukhi script: ਨਿਵਾਜਣਾ (nivājṇā)

Shahmukhi script: نِواجنا (nivājnā)

References

^ Cheung, Johnny (2007) Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 404

[1] Cheung, Johnny (2007) Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 404

[1]