Jump to content

मनुष्य

From Wiktionary, the free dictionary

Hindi

[edit]

Etymology

[edit]

Borrowed from Sanskrit मनुष्य (manuṣya).

Pronunciation

[edit]
  • (Delhi) IPA(key): /mə.nʊʂ.jᵊ/, [mɐ.nʊʃ.jᵊ]

Noun

[edit]

मनुष्य (manuṣyam (Urdu spelling مَنُشیَہ)

  1. human being, man; a descendant of Manu
    Synonyms: see Thesaurus:मनुष्य
    प्रत्येक मनुष्य मरणशील है।
    pratyek manuṣya maraṇśīl hai.
    Every human being is mortal.

Declension

[edit]

See also

[edit]

References

[edit]
  • Bahri, Hardev (1989) “मनुष्य”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
  • McGregor, Ronald Stuart (1993) “मनुष्य”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
  • मनुष्य”, in ریخْتَہ لُغَت (rexta luġat) - Rekhta Dictionary [Urdu dictionary with meanings in Hindi & English], Noida, India: Rekhta Foundation, 2024.

Marathi

[edit]
Marathi Wikipedia has an article on:
Wikipedia mr

Etymology

[edit]

Borrowed from Sanskrit मनुष्य (manuṣya). Doublet of माणूस (māṇūs).

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

मनुष्य (manuṣyam

  1. a man
  2. human being

Synonyms

[edit]

References

[edit]
  • Berntsen, Maxine (1982–1983) “मनुष्य”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
  • Molesworth, James Thomas (1857) “मनुष्य”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press

Sanskrit

[edit]

Alternative scripts

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Indo-Iranian *manušíyas, ultimately from Proto-Indo-European *mon- (man). Cognate with Avestan 𐬨𐬀𐬥𐬎𐬱 (manuš). Related to मनु (mánu).

Pronunciation

[edit]

Adjective

[edit]

मनुष्य (manuṣyà) stem

  1. human, manly, useful or friendly to man

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of मनुष्य (manuṣyà)
Singular Dual Plural
Nominative मनुष्यः
manuṣyàḥ
मनुष्यौ / मनुष्या¹
manuṣyaù / manuṣyā̀¹
मनुष्याः / मनुष्यासः¹
manuṣyā̀ḥ / manuṣyā̀saḥ¹
Vocative मनुष्य
mánuṣya
मनुष्यौ / मनुष्या¹
mánuṣyau / mánuṣyā¹
मनुष्याः / मनुष्यासः¹
mánuṣyāḥ / mánuṣyāsaḥ¹
Accusative मनुष्यम्
manuṣyàm
मनुष्यौ / मनुष्या¹
manuṣyaù / manuṣyā̀¹
मनुष्यान्
manuṣyā̀n
Instrumental मनुष्येण
manuṣyèṇa
मनुष्याभ्याम्
manuṣyā̀bhyām
मनुष्यैः / मनुष्येभिः¹
manuṣyaìḥ / manuṣyèbhiḥ¹
Dative मनुष्याय
manuṣyā̀ya
मनुष्याभ्याम्
manuṣyā̀bhyām
मनुष्येभ्यः
manuṣyèbhyaḥ
Ablative मनुष्यात्
manuṣyā̀t
मनुष्याभ्याम्
manuṣyā̀bhyām
मनुष्येभ्यः
manuṣyèbhyaḥ
Genitive मनुष्यस्य
manuṣyàsya
मनुष्ययोः
manuṣyàyoḥ
मनुष्याणाम्
manuṣyā̀ṇām
Locative मनुष्ये
manuṣyè
मनुष्ययोः
manuṣyàyoḥ
मनुष्येषु
manuṣyèṣu
Notes
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of मनुष्या (manuṣyā̀)
Singular Dual Plural
Nominative मनुष्या
manuṣyā̀
मनुष्ये
manuṣyè
मनुष्याः
manuṣyā̀ḥ
Vocative मनुष्ये
mánuṣye
मनुष्ये
mánuṣye
मनुष्याः
mánuṣyāḥ
Accusative मनुष्याम्
manuṣyā̀m
मनुष्ये
manuṣyè
मनुष्याः
manuṣyā̀ḥ
Instrumental मनुष्यया / मनुष्या¹
manuṣyàyā / manuṣyā̀¹
मनुष्याभ्याम्
manuṣyā̀bhyām
मनुष्याभिः
manuṣyā̀bhiḥ
Dative मनुष्यायै
manuṣyā̀yai
मनुष्याभ्याम्
manuṣyā̀bhyām
मनुष्याभ्यः
manuṣyā̀bhyaḥ
Ablative मनुष्यायाः / मनुष्यायै²
manuṣyā̀yāḥ / manuṣyā̀yai²
मनुष्याभ्याम्
manuṣyā̀bhyām
मनुष्याभ्यः
manuṣyā̀bhyaḥ
Genitive मनुष्यायाः / मनुष्यायै²
manuṣyā̀yāḥ / manuṣyā̀yai²
मनुष्ययोः
manuṣyàyoḥ
मनुष्याणाम्
manuṣyā̀ṇām
Locative मनुष्यायाम्
manuṣyā̀yām
मनुष्ययोः
manuṣyàyoḥ
मनुष्यासु
manuṣyā̀su
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of मनुष्य (manuṣyà)
Singular Dual Plural
Nominative मनुष्यम्
manuṣyàm
मनुष्ये
manuṣyè
मनुष्याणि / मनुष्या¹
manuṣyā̀ṇi / manuṣyā̀¹
Vocative मनुष्य
mánuṣya
मनुष्ये
mánuṣye
मनुष्याणि / मनुष्या¹
mánuṣyāṇi / mánuṣyā¹
Accusative मनुष्यम्
manuṣyàm
मनुष्ये
manuṣyè
मनुष्याणि / मनुष्या¹
manuṣyā̀ṇi / manuṣyā̀¹
Instrumental मनुष्येण
manuṣyèṇa
मनुष्याभ्याम्
manuṣyā̀bhyām
मनुष्यैः / मनुष्येभिः¹
manuṣyaìḥ / manuṣyèbhiḥ¹
Dative मनुष्याय
manuṣyā̀ya
मनुष्याभ्याम्
manuṣyā̀bhyām
मनुष्येभ्यः
manuṣyèbhyaḥ
Ablative मनुष्यात्
manuṣyā̀t
मनुष्याभ्याम्
manuṣyā̀bhyām
मनुष्येभ्यः
manuṣyèbhyaḥ
Genitive मनुष्यस्य
manuṣyàsya
मनुष्ययोः
manuṣyàyoḥ
मनुष्याणाम्
manuṣyā̀ṇām
Locative मनुष्ये
manuṣyè
मनुष्ययोः
manuṣyàyoḥ
मनुष्येषु
manuṣyèṣu
Notes
  • ¹Vedic

Noun

[edit]

मनुष्य (manuṣyà) stemm

  1. a man, human being
  2. a man (as opposed to woman)
  3. a husband
  4. a class of deceased ancestors (those who receive the पिण्ड (piṇḍa) offering)

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of मनुष्य (manuṣyà)
Singular Dual Plural
Nominative मनुष्यः
manuṣyàḥ
मनुष्यौ / मनुष्या¹
manuṣyaù / manuṣyā̀¹
मनुष्याः / मनुष्यासः¹
manuṣyā̀ḥ / manuṣyā̀saḥ¹
Vocative मनुष्य
mánuṣya
मनुष्यौ / मनुष्या¹
mánuṣyau / mánuṣyā¹
मनुष्याः / मनुष्यासः¹
mánuṣyāḥ / mánuṣyāsaḥ¹
Accusative मनुष्यम्
manuṣyàm
मनुष्यौ / मनुष्या¹
manuṣyaù / manuṣyā̀¹
मनुष्यान्
manuṣyā̀n
Instrumental मनुष्येण
manuṣyèṇa
मनुष्याभ्याम्
manuṣyā̀bhyām
मनुष्यैः / मनुष्येभिः¹
manuṣyaìḥ / manuṣyèbhiḥ¹
Dative मनुष्याय
manuṣyā̀ya
मनुष्याभ्याम्
manuṣyā̀bhyām
मनुष्येभ्यः
manuṣyèbhyaḥ
Ablative मनुष्यात्
manuṣyā̀t
मनुष्याभ्याम्
manuṣyā̀bhyām
मनुष्येभ्यः
manuṣyèbhyaḥ
Genitive मनुष्यस्य
manuṣyàsya
मनुष्ययोः
manuṣyàyoḥ
मनुष्याणाम्
manuṣyā̀ṇām
Locative मनुष्ये
manuṣyè
मनुष्ययोः
manuṣyàyoḥ
मनुष्येषु
manuṣyèṣu
Notes
  • ¹Vedic

Descendants

[edit]

References

[edit]
  • Monier Williams (1899) “मनुष्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, [], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0784/3.
  • Mayrhofer, Manfred (1963) Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary]‎[1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 576-7
  • Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “manuṣyà”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 564