انداختن

Persian

Etymology

From Middle Persian [Book Pahlavi needed] (hndʾhtn' /⁠handāxtan⁠/, “to plan, allot, reckon, judge”), from *ham- (“together, syn-”) +‎ *tač- (“to reach for, attain”), the latter from Proto-Indo-European *tek- (“to stretch the hand, receive, reach”) and cognate with شاه (šâh, “king, shah”), as well as Old English þiċġan (“to receive, accept”) and Lithuanian tèkti (“to be granted”). See also اندازه (andâze, “size, scale”).

Pronunciation

• (Classical Persian) IPA^(key): [ʔan.dɑːx.ˈtan]

 

• (Dari, formal) IPA^(key): [ʔän̪.d̪ɑːx.t̪ʰǽn]

• (Dari, formal) IPA^(key): [ʔän̪.d̪ɑːx.t̪ʰǽn]
  • (Kabuli) IPA^(key): [ʔän̪.d̪ɑːx.t̪ʰǽn]
  • (Hazaragi) IPA^(key): [ʔän̪.d̪ɔːx.t̪ʰǽn]

 

• (Iran, formal) IPA^(key): [ʔæn̪.d̪ɒːx.t̪ʰǽn]

• (Iran, formal) IPA^(key): [ʔæn̪.d̪ɒːx.t̪ʰǽn]
  • (Tehrani) IPA^(key): [en̪d̪ɒːx.t̪ʰǽn]

• (Tajik, formal) IPA^(key): [ʔän̪.d̪ɔχ.t̪ʰǽn]

Readings
Classical reading?	andāxtan
Dari reading?	andāxtan
Iranian reading?	andâxtan
Tajik reading?	andoxtan

Verb

Dari	انداختن
Iranian Persian
Tajik	андохтан

انداختن • (andâxtan) (present stem انداز (andâz))

1. to throw, to eject, to cast

   آن را از پنجره بیرون انداختم. (more literary)

   ân-râ az panjere birun andâxtam.

   از پنجره بیرون انداختمش. (more colloquial)

   az panjere birun endâxtam-eš.

   I threw it out the window.

   • c. 1260, Rumi, “1:2876—2877”, in The Masnavi:

     کمترک انداز سگ را استخوان، ز آن که سگ چون سیر شد, سرکش شود

     kamtarak andāz sag-rā ustuxwān, z-ān ki sag čūn sēr šud sarkaš šawad

     Throw bones to the dog but seldom, because when the dog has eaten its fill, it becomes rebellious.

     (Classical Persian transliteration)

2. to drop
3. to shoot, to fire
4. to fire from work
5. to fall ill
6. (of animals) to give birth to

   مادیان کره انداخت.

   mâdiyân korre andâxt.

   The mare gave birth to a foal.

Conjugation

Conjugation of انداختن (literary Iranian Persian)

infinitive			انداختن (andâxtán)
stem		present	انداز (andâz)
		past	انداخت (andâxt)
participle		present	اندازنده (andâzandé)
		past	انداخته (andâxté)
			singular			plural
			1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
indicative		aorist	اندازم (andâzam)	اندازی (andâzi)	اندازد (andâzad)	اندازیم (andâzim)	اندازید (andâzid)	اندازند (andâzand)
		present (imperfect)	می‌اندازم (mí-andâzam)	می‌اندازی (mí-andâzi)	می‌اندازد (mí-andâzad)	می‌اندازیم (mí-andâzim)	می‌اندازید (mí-andâzid)	می‌اندازند (mí-andâzand)
		present progressive	دارم می‌اندازم (dấram mí-andâzam)	داری می‌اندازی (dấri mí-andâzi)	دارد می‌اندازد (dấrad mí-andâzad)	داریم می‌اندازیم (dấrim mí-andâzim)	دارید می‌اندازید (dấrid mí-andâzid)	دارند می‌اندازند (dấrand mí-andâzand)
		present perfect	انداخته‌ام (andâxté-am)	انداخته‌ای (andâxté-i)	انداخته است (andâxté ast)	انداخته‌ایم (andâxté-im)	انداخته‌اید (andâxté-id)	انداخته‌اند (andâxté-and)
		past	انداختم (andâxtam)	انداختی (andâxti)	انداخت (andâxt)	انداختیم (andâxtim)	انداختید (andâxtid)	انداختند (andâxtand)
		past (imperfect)	می‌انداختم (mí-andâxtam)	می‌انداختی (mí-andâxti)	می‌انداخت (mí-andâxt)	می‌انداختیم (mí-andâxtim)	می‌انداختید (mí-andâxtid)	می‌انداختند (mí-andâxtand)
		past progressive	داشتم می‌انداختم (dấštam mí-andâxtam)	داشتی می‌انداختی (dấšti mí-andâxti)	داشت می‌انداخت (dâšt mí-andâxt)	داشتیم می‌انداختیم (dấštim mí-andâxtim)	داشتید می‌انداختید (dấštid mí-andâxtid)	داشتند می‌انداختند (dấštand mí-andâxtand)
		pluperfect	انداخته بودم (andâxté búdam)	انداخته بودی (andâxté búdi)	انداخته بود (andâxté bud)	انداخته بودیم (andâxté búdim)	انداخته بودید (andâxté búdid)	انداخته بودند (andâxté búdand)
		future	خواهم انداخت (xâhám andâxt)	خواهی انداخت (xâhí andâxt)	خواهد انداخت (xâhád andâxt)	خواهیم انداخت (xâhím andâxt)	خواهید انداخت (xâhíd andâxt)	خواهند انداخت (xâhánd andâxt)
subjunctive		present	باندازم (béandâzam)	باندازی (béandâzi)	باندازد (béandâzad)	باندازیم (béandâzim)	باندازید (béandâzid)	باندازند (béandâzand)
		past	انداخته باشم (andâxté bấšam)	انداخته باشی (andâxté bấši)	انداخته باشد (andâxté bấšad)	انداخته باشیم (andâxté bấšim)	انداخته باشید (andâxté bấšid)	انداخته باشند (andâxté bấšand)
imperative				بانداز (béandâz)			باندازید (béandâzid)

Conjugation of انداختن (colloquial Tehrani)

infinitive			انداختن (andâxtán)
stem		present	انداز (andâz)
		past	انداخت (andâxt)
participle		present	اندازنده (andâzandé)
		past	انداخته (andâxté)
			singular			plural
			1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
indicative		aorist	اندازم (andâzam)	اندازی (andâzi)	اندازه (andâze)	اندازیم (andâzim)	اندازین (andâzin)	اندازن (andâzan)
		present (imperfect)	می‌اندازم (mí-andâzam)	می‌اندازی (mí-andâzi)	می‌اندازه (mí-andâze)	می‌اندازیم (mí-andâzim)	می‌اندازین (mí-andâzin)	می‌اندازن (mí-andâzan)
		present progressive	دارم می‌اندازم (dấram mí-andâzam)	داری می‌اندازی (dấri mí-andâzi)	داره می‌اندازه (dấre mí-andâze)	داریم می‌اندازیم (dấrim mí-andâzim)	دارین می‌اندازین (dấrin mí-andâzin)	دارن می‌اندازن (dấran mí-andâzan)
		present perfect	انداخته‌ام (andâxtám)	انداخته‌ای (andâxtí)	انداخته (andâxté)	انداخته‌ایم (andâxtím)	انداخته‌این (andâxtín)	انداخته‌ان (andâxtán)
		past	انداختم (andâxtam)	انداختی (andâxti)	انداخت (andâxt)	انداختیم (andâxtim)	انداختین (andâxtin)	انداختن (andâxtan)
		past (imperfect)	می‌انداختم (mí-andâxtam)	می‌انداختی (mí-andâxti)	می‌انداخت (mí-andâxt)	می‌انداختیم (mí-andâxtim)	می‌انداختین (mí-andâxtin)	می‌انداختن (mí-andâxtan)
		past progressive	داشتم می‌انداختم (dấštam mí-andâxtam)	داشتی می‌انداختی (dấšti mí-andâxti)	داشت می‌انداخت (dấšt mí-andâxt)	داشتیم می‌انداختیم (dấštim mí-andâxtim)	داشتین می‌انداختین (dấštin mí-andâxtin)	داشتن می‌انداختن (dấštan mí-andâxtan)
		pluperfect	انداخته بودم (andâxté búdam)	انداخته بودی (andâxté búdi)	انداخته بود (andâxté bud)	انداخته بودیم (andâxté búdim)	انداخته بودین (andâxté búdin)	انداخته بودن (andâxté búdan)
subjunctive		present	باندازم (béandâzam)	باندازی (béandâzi)	باندازه (béandâze)	باندازیم (béandâzim)	باندازین (béandâzin)	باندازن (béandâzan)
		past	انداخته باشم (andâxté bấšam)	انداخته باشی (andâxté bấši)	انداخته باشه (andâxté bấše)	انداخته باشیم (andâxté bấšim)	انداخته باشین (andâxté bấšin)	انداخته باشن (andâxté bấšan)
imperative				بانداز (béandâz)			باندازین (béandâzin)

Derived terms

• خاک‌انداز (xâk-andâz)

References

• Cheung, Johnny (2007) Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 374-5