Jump to content

bić

From Wiktionary, the free dictionary
See also: bic, Bic, BIC, and bič

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *bìti. First attested in 1388.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /bit͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /bit͡ɕ/

Verb

[edit]

bić impf (frequentative bijać)

  1. (transitive, attested in Masovia, Greater Poland, Lesser Poland) to beat, to hit [with accusative ‘whom/what’; or with w (+ accusative) ‘what’; or with po (+ locative) ‘what’; or (of winds) with ku (+ dative) ‘to what’; or with instrumental ‘with what’]
    kijem bićto beat with a stick
    • 1931 [1416], “Instytucja początku w średniowiecznym prawie mazowieckim”, in Józef Rafacz, editor, Themis Polska, volume 6, Masovia, page 19:
      Przibegly na jego *gospodo i bili
      [Przybegli na jego gospodę i bili]
    • 1887, 1889 [1388], Józef Lekszycki, editor, Die ältesten großpolnischen Grodbücher, volume I, number 320, Poznań:
      Wawrzinecz ne bil Veronie
      [Wawrzyniec nie bił Weronije]
    • 15th century, Spowiedź powszechna - Confessio generalis, number 5:
      Naklonczye glowy szwoye, byancz pyerszy szwoye mowczye: Boze, bancz mylosczyw
      [Nakłońcie głowy swoje, bijąc piersi swoje mowcie: Boże, bądź miłościw]
    • 1950 [1427], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 2688, Warsaw:
      Jacom ya nye byla bidla Falczina samowtora silø
      [Jakom ja nie biła bydła Fałczyna samowtora siłą]
    • 1880-1894 [XV ex.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności[1], volume I, Gniezno, Warsaw, page 145:
      Oczy mu zaw[a]zaly Zydowye okruthny, poszyky mu dawaly, w lyczye yego byly
      [Oczy mu zawi[ą]zali Żydowie okrutni, poszyjki mu dawali, w lice jego bili]
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[2], page 652:
      Jęli miłego Jesucrista, ... niektorzy po szyji bijąc
      [Jęli miłego Jesukrysta, ... niektorzy po szyi bijąc]
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[3], page 285:
      Spadł deszcz, przyszły potopy, vzyaly wiatrowie bijąc ku onemu domu
      [Spadł deszcz, przyszły potopy i wzwiali wiatrowie bijąc ku onemu domu]
    • 1856-1870 [1399], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki[4], volume VIII, number 8448:
      Climonth ne byl Clary meczowa glowicza
      [Klimont nie bił Klary mieczową głowicą]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[5], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 101, 5:
      Byt iesm iaco syano y zeschło iest sercze moie, bo iesm zapomnal giescz chleba mego
      [Bit jeśm jaco siano i zeschło jest serce moje, bo jeśm zapomial jeść chleba mego]
    • 1920 [1406], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 760, Płońsk:
      Iacom ya pomoczniczø ne bila, kedi Smislawa bita
      [Jakom ja pomocnicą nie była, kiedy Smysława bita]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 10:
      Biyandzi sbytemu albo czirzpyąnczemu crzywdan ot policzka pyancz kop groschi... zaplaczicz ma
      [Bijący zbitemu albo cirzpiącemu krzywdan ot policzka pięć kop groszy... zapłacić ma]
    • 1880-1894 [XV p. pr.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności[6], volume I, page 301:
      Bythego, zarzuczonyego et nos portavimus eum leprosum et percussum a deo
      [Bitego, zarzuconego et nos portavimus eum leprosum et percussum a deo]
    • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[7], 12, 23:
      A gdiszbi uszrzal krew na swyrz[ch]nych prodzech y na obu podwoyu, mynyecz dzwyrze domowe, a nye da byyøczemu wnydz w wasze domi a uraszycz
      [A gdyśby uźrzał krew na zwirz[ch]nich prodzech y na obu podwoju, mnięć dźwirze domowe, a nie da bijącemu wnidź w wasze domy a wrazić]
    • 1930 [c. 1455], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[8], 19, 20:
      Czlowyek aczbi spal z *zon[y]a sløczenim szemyenya (coitu seminis), gesz to bi bila dzewka..., ale wiplatø nye *viplaczono..., bita bødzeta oba
      [Człowiek aczby spał z żoną słączenim siemienia (coitu seminis), jeż to by była dziewka..., ale wypłatą nie wypłacona..., bita będzieta oba]
    • 1907 [c. 1470], Jakub Parkoszowic, edited by Jan Łoś, Traktat o ortografii polskiej[9], Żurawica, Świętokrzyskie Voivodeship, Krakow, page 402:
      Bith id est percussus
      [Bit id est percussus]
    • 1876-1929 [c. 1500], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie[10], volume X, Trzemeszno, page 383:
      Tako okrutnye smagaly y bily
      [Tako okrutnie smagali i bili]
    • 1886 [c. 1455-1460], Emil Kałużniacki, editor, Die polnische Recension der Magdeburger Urtheile und die einschlägigen deutschen, lateinischen und czechischen Sammlungen, page 182:
      Gorącza gest rzecz, gdy kogo vfaczą, a on kogo byge albo dobyya
      [Gorąca jest rzecz, gdy kogo ufacą a on kogo bije albo dobija]
    • 1885-2024 [1467], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[11], volume VIII, Chęciny, page 20:
      Jakom ya Stachny... nye byl..., gdy byegla do syna swego zabytego
      [Jakom ja Stachny... nie bił..., gdy biegła do syna swego zabitego]
    • 15th century, Spowiedź powszechna - Confessio generalis, number 5:
      Naklonczye glowy szwoye, byancz pyerszy szwoye, mowczye: Boze, bancz mylosczyw!
      [Nakłońcie głowy swoje, bijąc piersi swoje, mowcie: Boże, bądź milościw!]
    • 1902 [1408], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego[12], volume 6, Poznań, Pyzdry, Kościan, Gniezno, page 363:
      Staszek kigem ne bith ot paney
      [Staszek kijem nie bit ot paniej]
    • 1896 [Middle of the 15th century], Lucjan Malinowski, editor, Żywot świętego Błażeja. Zabytek języka polskiego z początku wieku XV,[13], page 321:
      Sødza przykazral gy kiymy bycz
      [Sędzia przykazał ji kijmi bycz]
    • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią][14], Mierzeniec, Płock, line 459:
      Sly mnych... nye dba, ysz go kygyem bygyv
      [Zły mnich... nie dba, iż go kijem biją]
    • c. 1463, Dawid z Mirzyńca, Skarga umierającego[15], Płock, line 45:
      Mlothem moye pyrzszy bygyv, dusza nye szmye vynycz szygyv
      [Młotem moje pirzsi biją, dusza nie śmie wynić szyją]
    • 1882 [XV ex.], Emil Kałużniacki, editor, Kleinere altpolnische Texte aus Handschriften des XV. und des Anfangs des XVI. Jahrhunderts[16], page 292:
      O boże, który dlya othkupyenya szwyatha chczyalesz szye narodzycz... a yako baranek nyewynny na offyarą wyeszcz..., od fałszywych szwyathkow oszkarzycz,... czyrnym ykoronowacz, poszyky bycz
      [O boże, który dla otkupienia świata chciałeś się narodzić... a jako baranek niewinny na ofiarę wieść..., od fałszywych świadków oskarżyć,... cirnim ukoronować, poszyjki bić]
  2. (attested in Masovia, Greater Poland, Lesser Poland) to attack, to assault [with na (+ accusative)]
    • 1920 [1400], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 17, Płońsk:
      Iacom ia ne bil na Mar[czino]w dom szamotrzecz szilø
      [Jakom ja nie bił na Mar[cino]w dom samotrzeć siłą]
    • 1888 [1401], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV[17], Greater Poland, page 48:
      Na gego dom bil y begal
      [Na jego dom bił i begał]
    • 1879 [1416], Jan Tadeusz Lubomirski, editor, Księga ziemi czerskiej 1404-1425. Liber terrae Cernensis[18], Masovia, page 75:
      Yego bracza... strzelaly y bili... na mø braczø
      [Jego bracia... strzelali i bili... na mą bracią]
    • 1950 [1422], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 28, Warsaw:
      Tszom vczinil Barthlomeieui, tom vczinil sza iego poczanthkem, kedi prziszedl na mø gospodø y bil na mø pilatikem
      [Com uczynił Bartłomejewi, tom uczynił sie jego początkiem, kiedy przyszedł na mą gospodę i bił na mą piłatykiem]
    • 1920 [1425], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume II, number 956, Zakroczym:
      Czo vczinil Iasszek łanowy, tho za yego poczanthkem, kedi pomocznikem byl vel fuit bratu swemv, kedi nan bil vel percussit
      [Co uczynił Jaszem lanowy, to za jego początkiem, kiedy pomocnikiem bił vel fuit bratu swemu, kiedy nań bił vel percussit]
    • 1920 [1425], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume II, number 1298, Zakroczym:
      Vczinil... za yego poczanthkem, kedi yemu na striya szekyrø byl
      [Uczynił... za jego początkiem, kiedy jemu na stryja siekirą bił]
    • 1885-2024 [1445], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[19], volume VIII, Chęciny, page 18:
      Luba nye zastampal Mychala any nan byl schamotrzecz szylą
      [Luba nie zastąpał Michała ani nań bił samotrzeć siłą]
    • 1921 [1445], Kazimierz Tymieniecki, editor, Wolność kmieca na Mazowszu w wieku XV[20], Masovia, page 81:
      Ja­ kom ya nye zastąpal Michal[a] anym nam byl schamotrzecz szylą
      [Ja­kom nie zastąpał Michał[a] anim nani bił samotrzeć siłą]
    • 1950 [1471], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 3036, Warsaw:
      Jakom ya przischethwschi do goszpody szamowt[o]r gwalthem dobythym myeczeem nye bilem na goscze paną pothkomorzego
      [Jakom ja przyszedwszy do gospody samowt[o]r gwałtem dobitem mieczem nie biłem na goście pana podkomorzego]
    • 1950 [1472], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 3057, Warsaw:
      Jakom ya sszamopyath gwalthem przischethwschi na gimyenye Bronischowo ssz ostra bronya nye bilem na zoną gego anym gey szwoyka na glowye przeczam
      [Jakom ja samopiąt gwałtem przyszedwszy na jimienie Broniszowo s ostrą bronią nie biłem na żonę jego anim jej zwojka na głowie przeciął]
    • 1931 [1473], “Instytucja początku w średniowiecznym prawie mazowieckim”, in Józef Rafacz, editor, Themis Polska, volume 6, Masovia, page 23:
      Thegom ya zabyl za yego *poczothkyem, gdy na mya ostra bronya byl
      [Tegom ja zabił za jego *początkiem, gdy na mię ostrą bronią bił]
    • 1868 [1482], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego[21], volume XVIII, page 234:
      Hrycz violenter invadiens in molendinum Gotardi secavit hostium, ...et ad molendinatorem tetigisset al. byl
      [Hrycz violenter invadiens in molendinum Gotardi secavit hostium, ...et ad molendinatorem tetigisset al. bił]
  3. to kill
    • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[22], 12, 23:
      Nyszadni z was nye wichocz z domu swego asz do zayutrka, bocz pan poydze byyøcz Egipskye
      [Niżadny z was nie wychodź z domu swego aż do zajutrka, boć Pan pojdzie bijąc Ejipskie]
    • 1874-1891 [XV ex.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[23], [24], [25], volume XXV, page 243:
      Panie Iesu, ...prossą czyebye, aby thwoy krzysz wybawił mye od anyola byyaczego
      [Panie Jezu, ...proszę ciebie, aby twój krzyż wybawił mie od anioła bijącego]
    1. to slaughter
      • 1930 [c. 1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[26], 29, 22:
        Przeto zbyly biki y wzøly kaplany krew gich y przelyaly iø na oltarzv y byly takesz skopi, a tich krew na oltarzu przelyaly
        [Przeto zbili byki i wzięli kapłani krew jich, i przelali ją na ołtarzu, i bili takież skopy a tych krew na ołtarzu przelali]
    • 1927 [c. 1455], Kazimierz Dobrowolski, editor, Przyczynki do dziejów średniowiecznej kultury polskiej z rękopisu szczyrzyckiego, Szczyrzyc, page 325:
      Grudzyen gymyecz mo­ye: byya vyeprze szvogye ludzye
      [Grudzień jimieć mo­je: biła wieprze swoje ludzie]
  4. (attested in Masovia, Lesser Poland) to fasten, to fix
    • 1879 [1407], Jan Tadeusz Lubomirski, editor, Księga ziemi czerskiej 1404-1425. Liber terrae Cernensis[27], Masovia, page 8:
      O ktori jasz szalowal na mø Vith, ten ja biyø daley trzech lath
      [O ktory jaz żałował na mię Wit, ten ja biję dalej trzech lat]
    • 1874-1891 [XV ex.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[28], [29], [30], volume XXV, Zator, Lesser Poland Voivodeship, page 146:
      Palye *byyyą pali fundantur
      [Pale *biją pali fundantur]
  5. (reflexive with się, attested in Greater Poland, Masovia) to fight [with z (+ instrumental) ‘with whom’]
    • 1885-2024 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[31], volume I, Międzyrzecz, Warsaw, page 485:
      Dlugo bywsszy szę sz nym, assz podal thyl dyu pugnando convertit in fugam
      [Długo biwszy się z nim, aż podał tył dyu pugnando convertit in fugam]
    • 1874-1891 [1436], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[32], [33], [34], volume XXIII, page 278:
      Gdy dwa bylasta szą byky duobus dimicantibus tauris
      [Gdy dwa bilaśta się byki duobus dimicantibus tauris]
    • 1856-1870 [1443], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki[35], volume II, number 3153:
      Romey byl sza jako dobrj czlowek podluk jego sziku, a gego odgechanim ne stala [się] skoda panu Komorowskye]mu]
      [Romiej bił się jako dobry człowiek podlug jego szyku, a jego odjechanim nie stała [się[ szkoda panu Komorowskie[mu]]
    • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[36], 32, 24:
      Tu syø gest s nym bil møz aze do yutra
      [Tu się jest s nim bił mąz aże do jutra]
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 34:
      Byly schą certaverunt
      [Bili się certaverunt]
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[37], page 780:
      -
      [Miły Cristus ...rzekł: Królowie świeccy mają sługi, którzy za nie biją sie, ale wy wi­dzicie, iże za mię nijeden człowiek świecki nie bojuje]
    1. (attested in Sieradz-Łęczyca) to argue
      • 1897 [1388], Teki Adolfa Pawińskiego[38], volume III, number 1107, Łęczyca Land:
        Meus pater cum Alexio fratre habent rzond diuisiue, quod non debuit bicz sø ad Glandzanouo, quem frater exemit
        [Meus pater cum Alexio fratre habent rząd diuisiue, quod non debuit bić się ad Ględzianowo, quem frater exemit]
      • 1897 [1389], Teki Adolfa Pawińskiego[39], volume III, number 1411, Łęczyca Land:
        Cum Nicolao condictacionem habui, quod in die sancti Johannis ad agrum non veniet, tunc ad ipsum nichil haberet, ne mal szø bicz
        [Cum Nicolao condictacionem habui, quod in die sancti Johannis ad agrum non veniet, tunc ad ipsum nichil haberet, niemal się bić]

Derived terms

[edit]
verbs
[edit]
verbs

Descendants

[edit]
  • Polish: bić
  • Silesian: bić

References

[edit]
  • Boryś, Wiesław (2005) “bić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Mańczak, Witold (2017) “bić”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “bić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • Sławski, Franciszek (1958-1965) “bić”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
  • K. Nitsch, editor (1953), “bić”, in Słownik staropolski[40] (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 82
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “bić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
  • Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “bić”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

[edit]

Pronunciation

[edit]
 
  • Audio 1; bić:(file)
  • Audio 2; bić się:(file)
  • Rhymes: -it͡ɕ
  • Syllabification: bić

Etymology 1

[edit]

Inherited from Old Polish bić.

Verb

[edit]

bić impf (frequentative bijać)

  1. (transitive) to beat (to strike or hit multiple times to cause pain) [with instrumental ‘with what’; or with w (+ accusative) or po (+ locative) ‘where’]
    bić kijemto beat with a stick
    bić po twarzy/w twarzto hit someone's face
  2. (intransitive) to beat (to strike, e.g. a surface multiple times) [with instrumental ‘with what’; or with w (+ accusative) ‘what’; or with o (+ accusative) ‘against what’]
    Synonyms: uderzać, walić
    bić w bębento beat a drum
    Deszcz bije o oknoRain is beating against the window.
  3. (transitive, cooking) to beat (to whip eggs or cream quickly and repeatedly and turn them into a stiff mass using a special tool)
    Synonym: ubijać
    bita śmietanawhipped cream
  4. (transitive) to beat out; to mint (to produce by striking metal)
    bić monetyto mint coins
    Synonym: wybijać
  5. (transitive) to print (to produce one or more copies of a text or image on a surface, especially by machine)
    Synonyms: drukować, odciskać, tłoczyć
  6. (transitive) to beat (to be better than someone else in something) [with instrumental ‘with what’]
    Hypernym: pokonywać
    bić konkurencjęto beat competition
    bić rekordto beat a record
  7. (transitive) to beat (to defeat in armed combat)
    Synonym: pokonywać
    Hypernym: walczyć
  8. (transitive, firearms) to fire (to shoot a firearm) [with z (+ genitive) or accusative ‘a firearm’]
    bić z karabinuto fire a gun
    Synonyms: rąbać, walić
    Hypernym: strzelać
  9. (intransitive, of a firearm) to fire (to be shot and produce a sound)
    Synonyms: rąbać, walić
    Hypernym: strzelać
  10. (transitive) to compromise; to damage, to tarnish (to cause negative consequences or worsen a situation for someone) [with w (+ accusative) ‘what/whom’]
    bić w dobre imięto damage/tarnish someone's good name
  11. (transitive) to slaughter, to cull (to kill animals)
    bić świnięto slaughter a pig
    Synonym: ubijać
    Hypernym: zabijać
  12. (transitive) to beat out to ring (e.g. of a clock, to make noise as a signal)
    Synonym: wybijać
    Godzina bije.The hour strikes.
    Dzwon bije.The bell is ringing.
    Zegar bije.The clock is ticking.
  13. (intransitive) to beat (to produce audible or detectible otherwise rhythmic sounds) [with dative ‘for whom’]
    Synonym: pukać
    Serce bije.The heart is beating.
    1. (obsolete, reflexive with się) to beat (to produce audible or detectible otherwise rhythmic sounds)
  14. (intransitive) to read (e.g. of an indicator to indicate an amount)
    Synonym: wybijać
  15. (transitive, games, card games) to take (to take a card, figure, chess piece, etc.) [with instrumental ‘with what’]
    Synonyms: zabijać, zbijać
    Hypernym: zabierać
    bić pionkato take a pawn
  16. (intransitive) to burst (to emerge from somewhere suddenly and powerfully) [with od (+ genitive) ‘from whom/what’]
    Synonym: wybijać
  17. (reflexive with się, Middle Polish) to burst (to emerge from somewhere suddenly and powerfully)
  18. (intransitive, literary) to burst (to be seen in one's behavior or appearance) [with od (+ genitive) ‘from whom’; or with z (+ genitive) ‘from what’]
    Synonyms: emanować, promieniować
  19. (transitive, colloquial) to beat into; to inlay (to cause to enter by beating or striking)
    Synonym: wbijać
  20. (transitive, mining) to drill (to dig; to pierce)
    bić studnięto dig out a well
  21. (intransitive, obsolete, of a quail) to coo (to make a characteristic sound)
  22. (intransitive, Middle Polish) to oppose (to act against) [with na (+ accusative) or przeciw (+ dative) or przeciwko (+ dative) or ku (+ dative) ‘against whom/what’]
    Synonym: sprzeciwiać się
  23. (intransitive, Middle Polish, of lighting) to strike
    Synonym: uderzać
  24. (intransitive, Middle Polish, of hail) to strike
  25. (intransitive, Middle Polish, of grain) to thresh
    Synonym: młócić
  26. (reflexive with się) to beat oneself (to hit one's own body) [with w (+ accusative) or po (+ locative) ‘where’]
    Synonym: uderzać się
  27. (reflexive with się) to beat each other (to strike one another) [with w (+ accusative) or po (+ locative) ‘where’]
    Synonym: uderzać się
  28. (reflexive with się) to fight (to strike one another, to have a physical conflict with) [with z (+ instrumental) ‘(with)whom’]
    Synonyms: bęckować się, naparzać się
    Hypernym: walczyć
  29. (reflexive with się) to fight (to have a martial conflict, to fight during war) [with z (+ instrumental) ‘(with)whom’; or with o (+ accusative) ‘for/over what’]
    Synonym: walczyć
  30. (reflexive with się) to fight (to contend with someone over some goal or aim) [with z (+ instrumental) ‘(with)whom’; or with o (+ accusative) ‘for/over what’]
    Synonym: walczyć
Conjugation
[edit]
Conjugation of bić impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive bić
present tense 1st biję bijemy
2nd bijesz bijecie
3rd bije biją
impersonal bije się
past tense 1st biłem,
-(e)m bił
biłam,
-(e)m biła
biłom,
-(e)m biło
biliśmy,
-(e)śmy bili
biłyśmy,
-(e)śmy biły
2nd biłeś,
-(e)ś bił
biłaś,
-(e)ś biła
biłoś,
-(e)ś biło
biliście,
-(e)ście bili
biłyście,
-(e)ście biły
3rd bił biła biło bili biły
impersonal bito
future tense 1st będę bił,
będę bić
będę biła,
będę bić
będę biło,
będę bić
będziemy bili,
będziemy bić
będziemy biły,
będziemy bić
2nd będziesz bił,
będziesz bić
będziesz biła,
będziesz bić
będziesz biło,
będziesz bić
będziecie bili,
będziecie bić
będziecie biły,
będziecie bić
3rd będzie bił,
będzie bić
będzie biła,
będzie bić
będzie biło,
będzie bić
będą bili,
będą bić
będą biły,
będą bić
impersonal będzie bić się
conditional 1st biłbym,
bym bił
biłabym,
bym biła
biłobym,
bym biło
bilibyśmy,
byśmy bili
biłybyśmy,
byśmy biły
2nd biłbyś,
byś bił
biłabyś,
byś biła
biłobyś,
byś biło
bilibyście,
byście bili
biłybyście,
byście biły
3rd biłby,
by bił
biłaby,
by biła
biłoby,
by biło
biliby,
by bili
biłyby,
by biły
impersonal bito by
imperative 1st niech biję bijmy
2nd bij bijcie
3rd niech bije niech biją
active adjectival participle bijący bijąca bijące bijący bijące
passive adjectival participle bity bita bite bici bite
contemporary adverbial participle bijąc
verbal noun bicie
Synonyms
[edit]
Derived terms
[edit]
verbs
[edit]
adverbs
verbs

Etymology 2

[edit]

See the etymology of the corresponding lemma form.

Noun

[edit]

bić n

  1. genitive plural of bicie

Further reading

[edit]
  • bić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • bić się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • bić in Polish dictionaries at PWN
  • bić in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “bić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “bić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Jadwiga Chotkowska (06.12.2018) “BIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • BIĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 02.12.2008
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “bić”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “bić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “bić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 146
  • bić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
  • bić się in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish bić.

Pronunciation

[edit]

Verb

[edit]

bić impf (frequentative bijać)

  1. (transitive) to beat (to strike or hit multiple times to cause pain)
  2. (transitive) to slaughter, to cull (to kill animals)
  3. (transitive) to kill
  4. (transitive) to nail down, to tack down (to affix using nails or other sharp objects)
  5. (transitive, mining) to drill (to dig; to pierce)
  6. (transitive) to beat out to ring (e.g. of a clock, to sound)
  7. (reflexive with sie) to beat oneself
  8. (reflexive with sie) to beat each other; to fight

Conjugation

[edit]
Conjugation of bić impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive bić
present tense 1st bijã bijymy
2nd bijesz bijecie
3rd bije bijōm
past tense 1st biłch,
biłech,
bił żech
biłach
biła żech
biłoch1)
biło żech
1)
bilimy,
bilichmy
biłymy,
biłychmy
2nd biłś,
biłeś,
bił żeś
biłaś
biła żeś
biłoś1)
biło żeś
1)
biliście,
bili żeście
biłyście,
biły żeście
3rd bił biła biło bili biły
future tense 1st bydã bił,
bydã bić
bydã biła,
bydã bić
bydã biło,1)
bydã bić
bydymy bili,
bydymy bić
bydymy biły,
bydymy bić
2nd bydziesz bił,
bydziesz bić
bydziesz biła,
bydziesz bić
bydziesz biło,1)
bydziesz bić
bydziecie bili,
bydziecie bić
bydziecie biły,
bydziecie bić
3rd bydzie bił,
bydzie bić
bydzie biła,
bydzie bić
bydzie biło,
bydzie bić
bydōm bili,
bydōm bić
bydōm biły,
bydōm bić
pluperfect tense2)
1st bōłch bił,
bōłech bił,
bōł żech bił
byłach biła
była żech biła
byłoch biło1)
było żech biło
1)
byli my bili,
bylichmy bili
były my biły,
byłychmy biły
2nd bōłś bił,
bōłeś bił,
bōł żeś bił
byłaś biła
była żeś biła
byłoś biło1)
było żeś biło
1)
byliście bili,
byli żeście bili
byłyście biły,
były żeście biły
3rd bōł bił była biła było biło1)
były my bili,
byłychmy bili
były biły
conditional 1st bych bił bych biła byście bili by my biły,
bychmy biły
2nd byś bił byś biła byście bili byście biły
3rd by bił by biła by biło by bili by biły
imperative 1st niych bijã bijmy
2nd bij bijcie
3rd niych bije niych bijōm
active adjectival participle bijōncy bijōncŏ bijōnce bijōncy bijōnce
passive adjectival participle bity bitŏ bite bici bite
verbal noun bicie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms.
2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Further reading

[edit]
  • bic in dykcjonorz.eu
  • bić in silling.org
  • bić_sie in silling.org
  • Bogdan Kallus (2020) “bić”, in Słownik Gōrnoślōnskij Gŏdki, IV edition, Chorzów: Pro Loquela Silesiana, →ISBN, page 245
  • Henryk Jaroszewicz (2022) “bić (sie)”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 64
  • Aleksandra Wencel (2023) “bić, bić śe”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 57
  • Eugeniusz Kosmała (2023) “bić (1028-1048)”, in Dykcjōnôrz Polsko-Ślonskiy (in Silesian), b, pages 45-46

Upper Sorbian

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *bìti.

Pronunciation

[edit]

Verb

[edit]

bić impf

  1. (transitive) to beat, hit, knock
  2. (transitive) to mint
  3. (transitive) to press

Conjugation

[edit]

References

[edit]
  • bić” in Soblex