Jump to content

Appendix:Proto-Jen reconstructions

From Wiktionary, the free dictionary

The following list of Proto-Jen reconstructions is from Norton & Othaniel (2020).[1]

List

[edit]
Gloss Proto-Jen Burak Loo Maghdi Mak Kyak Moo Leelau Tha Doso Dza
answer (v.) *ɡwə̤̀b ɡɑ̀b ɡə̀b dɛ̄ ɡɑ̀b ɲwā ɡə̀b ɡwə̀b ɡwə̀b ɡwə̀b ɡwə̀ ɡwə́ŋ kwə̤̀
arm, hand *na̤ nɑ̤̂ ná̤ nɑ̀ nɑ̌ nɑ́ nɑ̌ nɑ́ nɑ̀ nɑ̀, nɑ̂ nɑ́
arrow *ɓu (ɑ̂ɾ-fjɔk) ʔɛɾ-ɓwí (təù) (núŋ-tə̂u) ɓu-t͡ʃí ɓú-t͡ʃí ɓú-t͡ʃí m̩̀bũ̀ ɓù-t͡sə̀ bú-t͡ʃí
ashes *ɡwe̤; *t͡swəŋ gwī gwí d͡ʒwê twəŋ̌ gwī sɔ́ŋ sóŋ cwə́ŋ ɥɑ́ vəù fō̤
ask *ɓíp ɓíp bép ɓíp ɓíp ɓí ɓíp ɓìp bɑ́ bìm ɓí
back *məl mə̀l mə́l ɗɨmɑ̀l mə̌l mwə̀l mwəľ mwə̀l (jə̀kũ̀) (t͡swɑ̀) (t͡swɑ̀)
bad *aɓo ɓə̀k-lɛ́ ɑ̀ɓɔ̀ (ɲínɑ̀kō) mɑ̀ɓó ɑ̀ɓò ɑ̀ɓɔ̀ mɑ̀wó (ɲə́w) (ɥ̥iŵ ) ɑ̀bē
bark (cf. tree) *kwə̀ŋ kɔk-lɛ̀ kɔ-lɛ̄ kɔŋ̂ kə̀p kwə̀ŋ kə̀p pwə̀m pɔ̀ŋ kwɔŋ̀ kəp kwə̀ŋ kɑ̀ pwə́ pwə̀
basket *ɗok ɗɔ́k ɗɔ̀k ɗɔ́k ɗɔ́k kùɗɔk̀ kə́-ɗɔk̀ ɗòk kə̀ləú kə̀lō
beer *mín mìn mín mín mín mín mín mín mɨì mìm
belly, stomach (*fu); (*ɥá) wɑ́ wɑ́ wɑ́ ɥɑ̀ ɥɑ̀ ɥɑ́
beneath *pi; *bo̤ 'leg' pì-swɑ̀
big *ɡoŋ (kə́mùɾí) (mút) gɔ̀ŋ gwə̂ŋ gɔž ī āŋgã̄ ɑ́ŋgã̄ nɑ́gò ɑ́ŋgɑ̃̀ ɑ̀kɑ̃̄
bite *lum; *cwĩ lúm pəí ɥi᷇ ɥí t͡swɛ̃̄ ɲɛ̄ cwɛ̃̀ dũ̀ t͡swi ̃̂ t͡swi ̃̄
bitter *ɲɛ (ɥɑ́) ɲɛ̄t (ɥɑ̀) (ɥɑ́ɥɑ̀) ɲî ɲì ɲí-θə̀ ɲwī nínì ɲǐ
black *ɓil ɓílīŋ ɓíl ɓílīm ɓɨ́lɨ̀m ɓɨ́lɨ̀m ɓìl à ɓìlìm nɑ̀ɓì ɓî
blood *ɥe/*zwi ̤ (dùm) ɥē̤ ɥē zwī zi ̃̄ ǹ̩ɥ̥i ̤̀ ɥ̥i ̤̌
bone *kub kúp kúp kóp kwə́b kɨ̄p kūb kùkùp kùkù kùkʊə̀ kùkú
bow (cf. arrow) *kə(n)-to (kə́-fjɔk) təù kə́ptəù kə̀ntəû kɑ́ntɔ̃̄ kə́ntɔ̀ kə̀ntəù g͡bɑt̀ əú kə̀ntɑw̃̀ kɑ́ntwə̀ŋ
break (v.) *ob/*ab (kɑ)̌ (kɑ́) òp ʔɔ́b ɑ́b ɑ̀b ɑ̀b gwə̀ ʊɑ̀ wə́
breast (cf. swallow) *mi
breathe *hum úmé úmə́ ùmɑ̀-lɛ̀ ŋə́mɑ́ ŋɔ̂ ŋɔ́ ŋwə̀ɲì hũ̄ hṹ hṹ
brother, sister *ɲin; (*ɥəŋ) ɲín mì ɲɪ́n ɲîn ɲîn jwə̄ŋ (ɲɔ-ŋɔm) ɥə́-ŋə̀m ɥə̀ ɥ̥i ̃̂ ɥ̥i ̃̌
burn *swen (kɔɾɑ́) (kʊ́ɾɑ́) ʃwɛnɛ́ swēn (lī) swén(lǐ) (lì) cwē t͡swə̂m t͡swə̃́
bury *t͡su t͡swî t͡swì
bush *daŋ- 'grass' dɑ̀-kɑ̀ də̀-kɑ̀ dɨ-ka᷇ dɑ̀-kɑ̀ (wɛ-gūk) (wē-gūk) dɑ̀ŋ-gùk tɑ́ŋ-gù ɓɨŋ-vù bɨŋ-hù
calabash *ɗɛ ɗɛ̄ ɗɛ̄ ɗəí ɗəī ɗɛ̄ ɗē ɗəì ləì d͡ʒì
call (v.) *lu-be lúvəì vɨnɨ ́ lɨbē lɨbē lùbəí dúbì ɗúpɨ ̀ d͡zúpɨ ̀
carving axe *sa (dùmkɔlɔ)́ sɑ̀ ʃɑ̀ sɑ́ sã́ sɑ́ θɑ̃́ ɟé ɑ́ θɑ́-nɨŋ̀ sɑ̀ sɑ́
cassava *we; *kum wē-kúmɑ́ wì-kɨmə́ bə̃ì ɥé-kúmɑ́ (ɾógó) (zə̀ŋ)- kwə̀m (ðə̀n) (júkə̄) wəì we
child *yu ‘person’; (*mzən) júkúɲə̂ŋ (wɨŋðə́ŋ) (wī) (ɥì)-mðə̀n (ɥì) ìmwə̀n ìmwə̀
clay *dwəb, *swəb dòp dɔ̀b ʃōp swə̀b nɨŋ-mwí swɑ́p swɑ́p swáp ɟúɟwɑ̀ ɥ̥ə̀ ʍə̀
clean *i ɗí ɗí ɗí nɨ ̀ ɨ̂n ǐŋ í ìθə́ kɑ̃̀ ì ki ̃́
cloud *tɛ(-rum) túɾūm túɾūm túɾúm teî tɛ̄ təì dùlè t͡ʃî t͡ʃì
cobra *muŋ/*ŋwam ŋə́-múk ŋə̀-mɔḱ ɑ́-mɔk̀ ŋə́-mú bjɔŋ- mùŋ bēk- ŋwɑ̀m bjɛk- ŋwɑ̀m ɟəùŋù ɲwɑ̀m ɲwɛ́
cold *tə́ma tə́mɑ́ tə̀mə̄ tə́mā tə́mɑ́ tém tém témθə́ tɨ ̃́ tɑ̃̀ tɑ̃́
come *yə/*wə jɨ ́ jə́ wɛ̀ wɑ́ wə̀ wə̀ wə̀
cook *yo jəùwē nūŋ jəû jəù ɥì ɥì
count (*dəba); (*zə̤n) < *d͡zə̤n? də̀bɑ̀ dɨɓɑ̀ dɑ́bā də̀bɑ́ zēn zēn ɑ̀ ðə̂n (hò) zɑ̀m sɑ̤̀
crab *bɨŋ̤; *ɡə̤ŋ d͡ʒɛŋɛ̀ bɨŋ̤ bə᷇ŋ bɨ́ŋ bûŋ bûŋ ǹ̩būŋ ŋ̩̀gə̀lə̀ŋ ǹ̩gɨj̃́ə̀ŋ kə̄ŋ
crocodile *ʃɨb ʃɨ́p ʃɨ́p ʃɨ́p sɨ̪ ́b swə́m sɨ̀p θìp sɨ ̀ sɨ ̀ ʃɨ ́
cut *ɡəb gə̀b kə̌p gə̀b kɨ́p (ɓɑ̀ɾ) gə̀ kwəì kə̀
dance (cf. drum) *dəŋ (d͡ʒí nūŋ) (d͡ʒí nūŋ) də̂ŋ də̀ŋ də̂ŋ də̄ŋ də̀ŋ də́ŋ də̀ŋ də̀ŋ
demolish *dVre (mōɾè) (móɾè) dú, dúlē ɗúɾ dɨ̀ɾ dɨ̂ɾ dɨ̀ɾ dwé deì
die *ɓwi ɓwɛ-́ ɾɛ̀ ɓú-ɾɛ̄ ɓí-lɑ̀ ɓē-ɾɑ́ ɓwì ɓwì ɓwì ɓwí ɓwîŋ bwí
dig *ya/*za jɑ̌ jɑ̀ jɑ́ zɑ̀ zɑ̀ ðɑ̀ ðɑ̀ hɑ̀ hɑ̀
dirty *ɓil líɾīŋ ɓíl ɓíl ɗɨ́ɾɨ́ŋ ɓɨ́l ɓɨ̀lɨ́ŋ ɓìlìŋ ɓì ɓìŋ
do *nə; (*t͡ʃo) nɛ̄ː nɛ̄ na᷇ nɑ́ t͡ʃó nə̀ t͡sweì t͡swè
dog *ɗwa ɗwɑ̌ ɗwɑ́ ɗwɑ̀ ɗwɑ́ d͡zwâ wìɗwɑ̀ ɗwɑ̀ ɥìɥɑ̀ jíɗwɑ̀ ìd͡zwɑ́
dream *mu-rV mɔ-ɾɑ́ mú-ɾɑ̀ mwɑ̀-lɑ̀ mwɑ̀ mwèn mwèn mwə̀nì mwìmwì mwí-ɾɨ ̀ mwí-lɨ ́
drink *ɲo/*ŋwa; (*nu) ɲɔ̌ ɲwə́ ɲɔ́ núʔú ŋwɑ̀ ŋwɑ̀ ŋwɑ̀ ŋwɑ̀ ŋwɑ́
drum (cf. dance) *dəŋ də̀ŋ də̀ŋ də̄ŋ də̄ŋ də̀ŋ də̂ŋ də̀ŋ (gə́ŋgə̀ŋ) də̂ŋ də̀ŋ
dry *kwe kwē-lē kwəí kwaí kwaí kwí kwí cwí ɥ̥ìjē t͡ʃìŋ t͡ʃī
dust *kuntɨr; (*vo̤k) kwìntìɾì cûndɨɾɨ ̀ (bə̀p) kúnɗúɾ vùk kúnɗúɾ kùnɗùɾ kúʃí vəù fō̤
ear *t͡swi twe᷇ twí ʃwê ɗɔk-swē t͡ʃwī ɗɔk-fī ɗɔk-swî ɓwɑ̀-cwì t͡swì-t͡swì t͡ʃwì-t͡ʃwí
earth *ɡwam (bíjélé) (bílɨ)́ lò-gôm lò-gwɑ́m lùŋ-gwə̀m lò-gwə́m lóŋ-gwɑ̀m jə̀fɑ́ŋ-gwé fɑ̀ŋ-gwɑ̀m fɑ̀ŋ-ɡwɑ̀
eat *tə́ŋ tə́ŋ tə́ŋ tə́ŋ tə́ŋ tə́ŋ tə́ŋ tə̀ŋ tə́ŋ tə̀ŋ tə́ŋ
egg *bəŋ bə̄ŋ bə̄ŋ bə̀ŋ bə́ŋ bùŋ bùŋ būŋ bɨ̄ŋ bɨ̀ŋ pɨ̄ŋ
egret *loɲək; (*t͡ʃiŋt͡ʃõ) ʃēmlòɲɛḱ sèmlóɲɛk̄ nūŋlòɲɛk̀ (júlúŋbílɑ)̀ t͡ʃṹt͡ʃɔ̃̀ zɑlōɲə̀k cīŋcəù̃ ɲ̩̀ɲɑ́lē t͡ʃìnt͡ʃəù̃ sɔś ɔ̃̀
elephant *zo̤k d͡ʒʊ́k d͡ʒʊ́k̚ d͡ʒɔk̀ zʊ́k zòk zɔ̀k zɔ̀k ðəù sō̤
eye *núŋ núŋ núŋ núŋ núŋ nɨ́ŋ núŋ ɓwɑ́-nú nɨ̀ŋ nɨ́ŋ
fall *o wǒ̤ jəù jə́w ō ō ò ʔò ò ō
far *t͡ʃu (g͡bɛnɛ)̄ túrə̄ túlɑ̀ t͡ʃû t͡ʃū cwē t͡ʃwí hiw̃̂ t͡swī
fat *ɲwi nwí nwī ɲwɛ̂ ɲwí ɲwī ɲwī nwì ɲwì nwì hiw̃̂ ɲwī
father *ta tɑ̂ têt tɑ́ tə́ dɑ̂ dɑ̀ dɑ̀ tɑ̌
fear *vɨli, *sɨ vílí vílí vìlì sùvɨlə́ vɨ́l vɨɾí vɨlì (núdə́) (ɓì) sɨbí
feather (*byəŋ) = hair (fɪ)̂ (fī) (ba᷇) (bā) bjə̀ŋ bjə̄ŋ bjə̀ŋ ɟɛ̃̂ d͡zɑ̀m t͡sà̤
faeces *ɓwe/*ɓwɨŋ ɓújē ɓwaí ɓoī ɓoí búŋ búŋ ɓúŋ ɓɨ̀ŋ bɨ́ŋ
fencing mat *ko; *ɡe̤ d͡ʒī kɔ-ɾɛ̀ kú-ɾɛ̄ kó-lì kó-ɾɨ ̀ kwə̄ŋ d͡ʒē gəì gi ̤̄ gi ̤̀ ki ̤̄
fetch *nə̤ núŋ-ɲí nɛ̄ na̤᷇ (ɓɑ́) (ɓɑ̀) (ɓā) (ɓɑ̀) nə̀ tə̀ tə̀
few *t͡ʃwəb tòp tɔ̂p tóp t͡swə̀b t͡ʃwə̀b t͡ʃwə̀b t͡ʃwɑ̀b (t͡ʃíɗɑ́ŋ) t͡swə̀nî t͡swə̀nî
fight (*vwə̤m) (ʃə́p) (t͡ʃə́b) (túlɑ̀) zwə̄ vɨ̄m vɨ̀m vɨm̤ (m̩̀bē) vwə̀m ʍə̄
finish (v.) (*fanV); (*Cɨŋ) fɑ́nɔ́ fānɛ̄ fɑ́ːnɛ̄ fɑ́nɨ ́ ðɨm̀ mə́ŋ zɨm(ɨŋ) ðə̀mɨŋ́ cɛ̃̀ tɨ̂ŋ tɨŋ, jə́ŋ
fire *lwa lwɑ̀ lwɑ̀ lwâ lwɑ́ ɗwɑ̀ ɥɑ̀ lwɑ̀ ɥɑ̀ ɗwɑ̄ː d͡zwɑ̀
fish *se/*sɨŋ ʃíjɛ̀ t͡ʃē ʃəī seí θɨ́ŋ sɨ́ŋ θɨ́ŋ θìŋ ɥ̥ɨ̀ŋ jɨ̥ ̀ŋ
float *lo-mu ləúnɑ̀lòmɛ̌ lwê tòl lǒ lómwì lòmúŋ lwēŋlô lòmûŋ wíkòmɨŋ̀ pə̀m pɑ́
flow *cəl ʃí, ʃí-lí (jɑ̀k) (fɑ́nɛ)̄ cɑ́l zɛ̄l (nɑ̀pʰin) cə̀l ʒì
flower *vɨn-lV bìlē bɨlèlé vìnlɛ̌ vɨnɨ ̀ kə̀p vɨ̀n vìnú vɨ̀n fɨ ̄ fɨŋ, fɨŋ-ɾɨ ̀ fɨŋ-lɨ ́
fly *wu-rV wúrí nɑ̄ wùɾɨ ́ wílí wùɾɑ̀ wúɾé-jɨŋ́ wùrí-njí ɨɾɨ-jí wí-jè (jɑ̀) (jā)
fog *kokəm; (*bɨCɨŋ) kɔ̄m kɔ̄m kɔ́kɔ̀m kwə̀xə̀m bɨ̀vɨ́ŋ zɨnɗɨɾ̀ kùɣɑ̀m (dúlé) bùt͡sûŋ tə̀búd͡ʒɨŋ̀
food thing-eat nūŋ- tə́ŋ(ɛ)̄ nùŋ- tə́ŋ(ə́) nūŋ- tə̀ŋ(ɛ)̀ núŋ-tə́ŋ nùŋ-tə́ŋ nɨŋ-tə́ŋ nùŋ-tə́ŋ nɨŋ-tə̀ŋ nɨŋ-tə̀ŋ nɨŋ-tə́ŋ
front *t͡ʃí sílɛ̄ θɑ̌ʃí t͡ʃì t͡ʃí
fruit (cf. tree) *t͡ʃu-rV túɾí túɾí ʃwíɾí súɾ kə̀p sǐw sí kə̀p sì kə̀p cì kə̀ nɨŋ̀ t͡ʃì-ɾɨ ̀ kə̀ t͡ʃí-lɨ ́
full *yi,; (*yɨlə) (ɓɔt) jin̤ î jìdə́ jɨ̀lɨ̀ŋ jɨ̂ŋ jìθə̀ jɨlə̀ jɨlə̂
give *(d)ə fɔ-lɛ́ fɑ́ ɛ̄ ə̀ dɛ̄ dɨ ̄ də̀ ɗə̀ də̀ tə̀
go *ɗV; (*tə) ɗót ɗwɑ́t ɗɔ̀ tɑ́ tɛ́ tə́ tə̀ ɗɨ ̀ tə̀ tə́
good *ɲin(a) ɲí, ɲí-nɑ́ ɲínɑ́ ɲínɑ̀ mɑ́ʔín ɲîn ɲîn mɑ̀ɗíŋ nɑ́lɑ̀ŋ ɥ̥iɥ̃́ ̥iw̃̀ hi ̃̌
gourd *kuluk (d͡ʒɑ̀ɾɛ)̀ (d͡ʒɑ̀ɾɑ̀) kúlùk kúlùk kūlūk kúlùk kùlùk gɨ́w lɑ̀
grass (*ka); (*ɡṳk) kɑ̂ kɑ́ (bā) gūk gùk hṳ̄
gray hair *swẽ*bu ʃwe᷇ t͡ʃwé vūŋ m̩̀bù ʒɑ̀ŋkú ɑ́ vɨ ̃̀ fi ̃̀ swi ̃́
greet *ɡum gùm-lí gùmē gòm gùm gwə̀mbē gūm gūm (dè) (t͡sɑ̤̄) (t͡sɑ̄ː)
grind *nəm nə̀m ném nə́m nə̀m nə̀m nə́m nə̀m nə́ nə́
groundnuts *ɡwɛ g͡bɛɾɛ̄ g͡bɨɾɛ̄ (ʒùlɑ̀) (nūŋ- d͡ʒúɾā) gwī nɨŋ-gwî nùŋ-gwì nú-ɥé nɨŋ-d͡zɛì nɨŋ-t͡sɛː̄
gruel *dəm (ɓíjɑ̀) (ɓíjɑ̀) də́m məì-dɑ́m mɨn-də́m mɨn-də᷈m mùŋ-də́m (mɨŋ) (mɨŋ-ló) (lō)
Guinea corn (*yV); (*mɨn) (jɑ)̌ (jā) (íʃɑ̀) (jɨtā) mɨ̀n nɨŋ́ mīn núŋ mìn mùm mwú
hair (*byəŋ) (fē) (fî) ba᷇ bɑ̀-lò bjə̄ŋ bjə̀ŋ ʒɑ̀ŋkù d͡zɑ̀m t͡sɑ̀ː
head, on *lo(*ku) lô, lwē lō, lwē ləū jə̀-kù
hear *li lɑ́ɾɛ̀ lɑ́ɾə̀ lɑ́lɛ̄ lɑ̀ɾɨ ́ lɨ ́ lɑ̀ lɑ̀
heart *d͡zu; *ɲi nígɔ̀ dṳ̀ dṳ̄ lòɲí ɲínɑ́ t͡swə̀m twé
heavy *ɓinə ɓùnɔ́ ɓúnə́ ɓínɑ̀ ɓínā ɓwə̀ŋdɨŋ̀ ɓwēn ɓùn mùmù mwì mwí
hit *ɡ͡bə́b g͡bə́p g͡bə́b g͡bə́b g͡bə́b g͡bə̀b ɓóp ɓwɑ̀p g͡bɑ́ g͡bə́ g͡bə́
hoe (*bəŋ) (ʃùkɑ́) (dɨmə́) (dōp) (dūp) gwɑ́mbɑ̀ bə́ŋ bɨŋɑ̀ bə̀ŋ bɨ̀m pɨ ̃̄
hole *ɓwa ɓwɑ᷅ ɓwɑ̀ ɓwɑ̀ ɓwɑ̀ ɓwɑ̀ ɓwɑ̀ ɓwɑ̀ ɓwɑ́ ɓwɑ̀ bwɑ̀
honey *t͡swəŋ (ɲwìnɔnɔ)̀ məì-tə́ŋ məí-tʌŋ̀ swə̀ŋ mùŋ-sɔŋ̀ sɔ̀ŋ cwə́ŋ mɨŋ-t͡swə̀ŋ ɲwì-twə́ŋ
horn *ɓi ɓwɛḱ ɓɔ̄k ɓí kə̀p ɓi᷇ ɓí ɓí ɓì lòɓì ɗì d͡ʒí
husband *ɓe ɓɛ-mì lɨbə̄ ɓē ɓəì-mɨ ̀ ɓɛ̄ ìɓēgwē ɓə́m ɓì ɓù bwū
hyena *zə-tu d͡ʒɑ̀d͡ʒú (ɲwɑɾɨḱ ìm) (dɨɓə̀) (nâdūmlɨ)̀ zə̀zū zɔzū zwɑ́tù t͡ʃwî t͡swí
kill *wə̀b/*zə̀b wòb wə̀b wòp wə̀b zə̀p zə̀p ðə̂p θə̀ jə̀ jə̀
king *ɡwə̤b gúb gwə̀b gṳ̄b gūb jì-gwɛ̂ jɨ-gwē jɨ-gwəì jì-və́ í-və̀
knee *lwəŋ lɔ̀k ɲwɑ́lɔḱ lɔ̀k nwālwə̀ŋ fiə́ŋ ŋwɑzìɥɑŋ́ ŋwɑ̀lwə́ŋ lòjɑ̀ŋ ɗwə̀ŋ d͡zwə́ŋ
knife (*swən) (tɔlɔ)́ (tɔlɔ)́ (ɓí) (ɓì) swèn swēn swɑ̀n θɑ̃́ ɥ̥ə̀m ɥ̥ɑ̀
know ɛ-ɾɛ̄ ɛ-ɾɛ́ ʃɔ̄ í-lɑ̀ nɛ̄ í-ɾɑ̀ í ɨ̌ŋ ìbəí ǹ̩jē íbɨ ̀
laugh *mə́m mə́m mə́m mə́m mə̀m mə́m mə̌m mə̀m mɨí mə̀m mə́
leaf *yə̀ŋ jə̌ŋ jə̀ŋ ɲə̀ŋ jə́ŋ jɔ̀k jə̀ŋ jə̀ŋ jə̀ŋ jə̀ŋ jə̀ŋ
left (side) *mɛ mɛ̄ mɑ́ɾə̀ mɑ̀lɛ̀ məī mɛ̄ mɛ̄ məì mɨì
leg, foot *bo̤ vō̤ vō̤ vò̤ bō, ɓúk kə́-bò kə́-bù kə́-pū
lie (down) *ló ləú ləú ləú lʌū ló swɑ̀ ləú lweì lwé
light (not heavy) *yəb jə̀blɑ́ (ɓùnóbɔ)̀ jə́blɛ̄ jə̀blɨ ̀ (wènɾû) jēb jə̀bí (mùŋ̩́) jéfɨlə́ŋ
lion *zwa̤ (bēdə̀ŋə̀) d͡ʒwē̤ d͡ʒwā̀ zwà̤ zwā̤ zwɑ̀ zwɑ̀ zwɑ̀ ɥ̥ɑ̤̀ː ɥ̥ɑ̤̄
live *u ú lí wú lè wù cí ɓù lɨ ́ (ə̀) (ə̀) nə́wù kú lè
liver *ɲí ɲi᷇ ɲí ɲí ɲí ɲwíɲwí ɲí ɲí ɲì nìnì ɲíɲí
locust bean tree *lwe (mɛʃɛ)̀ (mɛʃɛ)̀ lwəī lwəī ɗwí ɗwí kə̀p kə̀p lwí kə́jí kə́-ɗwì-jɛ̃̄ d͡zwì-sɔtɔ́
long *ɡwenV g͡bɛnɛ́ g͡bɨnə́ d͡ʒúnā d͡ʒúnā gwɛǹ gwēn ɑ́ gónì ŋùŋwì vi-̄ lə̀ fi ̃̄
maize (*yə-bo); (*kun-a) jɑ̀ɓô jə́bô g͡bɨg͡bɑ̀nì jɨɾɑ̀kwâŋ kũ̀nɑ́ mūŋ-kúnɑ̀ mìŋ-kúnɑ̀ mì-ci ̃́ mɨŋ-kwɛ̃̀ í-ʍɛ̃̀
man *li-ɓe lí-ɓɛ̄ lú-bɨ ̀ lɨ-bəī lɨ-bəì (jǔ =‘person’) ì-ɓé lì-ɓeí nìm-ɓì jì-bwî í-bwì
many (*k͡pã) (wě) (wé dɑ̀mə̀jɛ)̀ (ɗə̀ŋɑ̀) lɨk͡pal̄ ì k͡pal̀ ɛ̌ k͡pã̄ k͡pɑd̀ íŋ (bɨbəì) k͡pɑl̀ ə́ íjañ̀ ɨ̂ŋ
meat *ɲə́m ɲə̂m ɲə́m ɲə́m ɲə̀m ɲə̌ ɲə̌m ɲə́m ɲē ɥ̥ə̃m̀ jə̃́
metal *bí bít bìp bɪ ́ ɓwí ɓwí ɓwí ɓwí ɓì
millstone *ɲí ɲí ɲí ɲí ɲí ɲí ɲwɑ̀ɲwì ɲí
moon, month *pi píː pi᷇ fi ̃̀ fíɥ̥ìm ìɥ̥i ̃́
mortar *d͡zwən (ʃî) dɑ̀n dɑ̀n də̀ːn zwēn vèn zwɑ̀n ìdəù d͡zwə̀m t͡swā
mosquito *ɓɛ/*ɓya ɓɛ́ ɓɛ́ ɓē ɓē bjɑ̀ ɓjɑ́ ɓjɑ̀ jɑ̀ ɗjɑ̀ d͡ʒɑ́
mother *na̤ nɑ̂ na᷇ nâ̤ nɛ̂ nɑ̂ nɑ̀ nɑ́ nɑ̌
mouth *ɲwa ɲwɑ̤᷇ ɲwɑ́ ɲwɑ̀ nwā̤ ŋwɑ́ ŋwɑ́ ŋwɑ̀ kə́ɲwɑ́ ŋwɑ̀ ŋwɑ́
mud *d͡zwəb dìdób dòb dɔ̀ɾɔ̀b swɑ́b swə̂b swɑ́b (dìɓɔk) ɟúɟə̀ d͡ʒúd͡ʒwə̀ (bɨbɔ)̀
nail (v.) *pe; *bək bɛ-ɾɛ́ bɛ̀k ɓɔ́k bə̀
name *lɨn/*ɗwín lɨ̂n lɨ́n lɨ̄n ɗín ɗwín ɗwín ɗun dũ̀ ɗíjíŋ d͡zúŋ
narrow (*təb) (ɓɛɾɛŋ) (mɛʃí) (ɓɔnɔŋ) (mínə́ŋ̂ː) tə̀p tə́b tɑ̀p (pjɛ)̃̄ tə̀ tə̃̀
near (*ɓə̀-di); (*pe); (*cən) (gə́gə̄b) ɓə̀-dí cə̀n cénsəŋ̌ ɓə̀-d͡ʒì ɓə̀-dɛ̀ bə̀-pí bə̀-pí cə̃̀
neck *dul dòl dūl dùl dūl dūl dúl dwùl ɟwí d͡ʒwìm t͡ʃwi ̤̄
new *fṳ kə́ fṳ̄ kə́ fǔ ɑ́ fù lə̀ fūː ɑ̀ fú ɑ̀ fú ɑ́ fú ɑ̀ fù ɑ̀ fû ɑ̀ hú
night *vè vɛ-rɛ̀ vɛ-ɾɛ̀ vō-lè vō-rə̀ nɨŋ̀ vì núŋ vi ̃̀ nɨŋ́ vē ɗɨŋvi ̃̀ ǹ̩vì
nose *lúr(i) lúɾī lúɾī lwílí ɗūrə́ ɗúɾ ɗúɾ ɗúɾ ɓwɑ̀-dũ̀ ɓwɑ̀-ɗwì d͡ʒwí
oil *ɲwì nwì nwì ɲwié ɲwí ɲwì ɲwì nwì ɲwì nwì ɲwì
old *ko kó-ɾɛ̄ kɔ̀-rɛ̀ kó-lí kʊ̄-ɾɨ ́ ɑ̀ kū kûŋ ɑ́ kú cwɛ̀ ɑ̀ cwì ɑ̀ cwí
open *ba/*ɓo ɓɑ́ bɑ̀ ɑ́bɑ̀ bɑ̀ ɓō ɓō ɓəù ɓəì
open (eye/mouth) *a ɓɑ́ bɑ̀ ɑ́bɑ̀ bɑ̀ ɑ̌ âː ɓəù ɓəì ɑ̀
owl (*biʃi); (*ɲiɲi) bíʃī bíʃì ɓíʃī ɲíɲī ɲíɲí ɲǐɲî ɲíɲī ǹ̩hih́ i ̃́ nînì ɲǐɲì
person *ɡṳl; *yu = child lu᷇l lúl júgùl júgùl jùgūljúgùl nùwɑ̀ jí-vɨ ̀ ì-fɨ ̄
play *bəŋ; (*t͡ʃá) (kēlē) fɨlə́ɓə́ŋ ɓɑ́ŋ (ɲīm-nūŋ) nɨŋ-t͡ʃɑ́ (gə̀b-nɨŋ) (ɲìm-núŋ) ɓə̀ŋ nɨŋ-t͡sɑ̀ nɨŋ-t͡sɑ́
porcupine *t͡ʃé tɛ᷇ təí təí taî t͡ʃɨ-lə́ŋ t͡ʃí-lɑ́ŋ (lɑ̀n-ðə̀) (wə́kə́kì) (fjəù) (fjó)
pull *ɡṳb gṳ̄b gūb gúb gūb gɨ̀b gùb gùb vɨ ̀ fɨ ̄
pull up *lub lūb lùb lúb lūb lɨ̀b lùb lùb ɗù d͡zwū
push *tɔḱ tɔ́k tɔ́k tɔ́k tɔ́k tɔ̀k tɔ́k tɔ̀k t͡sò
python *mi mi᷅ mílɨm̀ mwî mwì ɓɨŋɑ̀ mwí
rabbit *t͡sɨ-d͡ʒa (bɨɾtəú) (wɔm) tíd͡ʒā tíd͡ʒɑ̀ sɨɓɛ̂ sɨɓê tɨɟɑ̀ ń̩cíləì t͡ʃíɗìjɛ̀ t͡sɨlɛ̂
rain (=water) *mɛ/*mɨŋ mɛ̄ gɑ̀k mɛ̤̄ məī mɨì múŋ mùŋ mɨŋ-ɲìló mɨ̀ŋ mɨ́ŋ
red *ɲɛn/*zɛn ɲɪ̄n ɲɛnɛ̄ ɲɛnɛ̀ ɲín zɛ̄n zēn á ðə́nì ɑ́ʒɛ̃̄ jɛ̃́ jɛ̃̄
red soldier ants *t͡sɨŋa tʊ̀ŋɛ̀ t͡ʃíwā ʃíbō zwə̀ sã̀ zɨŋzēn θíŋɑ̀ θɑ̃́ sɑ̃̀ sã̀
refuse *la lɑ́ lɑ́ (ɲóbā) (jɨbə̀) lɑ́ lɑ́ lɑ̀ (jə́) lɑ̀ lɑ́
ring *ku (ɓwí-nɑ̂) (nùŋ nɑ́ d͡ʒùnɑ̀) nūŋ kû (swə́m) nɨŋ́ kū kù-nɑ́ nɨŋ̀ kə̀-nɑ̀ nɨŋ̀ fî
river *dwəl; *ŋwəm/*wəm-a wɔm-ɑ́ tùlɔ̀ wúm-ɑ́ wúm-ɑ̀ d͡ʒwə́l ŋwə̀m dwɑ̀l ŋù ŋwə̀m ŋwə́
road *lɛ lɑ́t lɑ́t lólɑ̀ (ɗɨɾɑ̀) lɛ̄ nɨŋ́ lɛ̂ núŋ leì (nɑ̀gɨŋ) (nɨŋgɑ)̃̀ (nɨj̀ a)̃̀
root *ɗík; *yə́ŋ (d͡ʒùmì) ɗík jə́ŋ jə́ŋ (pí) jɨŋ̂ kə̀p ɗík ɥèm ɥé
rope *ɓəl ɓél ɓə̄l ɓə̄l ɓə̀l ɓɨ́l bə́l ɓə̀l ɓəì ɓəì
rotten *zu (ʊ̀mɑ̀-lɛ)́ d͡ʒù-ɾə̀ d͡ʒū-lɑ̀ zù-ɾɑ̀ ɑ̀ zǔː vɨɛ̀ ɥ̥i ̤̀ ɥ̥īː
round *lɨŋ (gɑ̀-lɛ)̄ (gā) gíljə̀ŋ (círgɨ)̀ d͡ʒɨn̄ ɑ̀ d͡ʒīn jɨ̀lɨ̀ŋ (kwé) (kwɑ̀m) (kwā)
rub (*ʃə); (*fi); (*Cūŋ) ʃə́kɑ́ ʃə́kə́ ʃâ zūŋ fɑ́ ɲū fɑ́ fɑ́
salt *de̤ dɛ̄ dē̤ dəì dəì dəì dwè zɨkwəì̃ t͡ʃìkwɛ̃̀
sand *swa-zwe̤ ʃwɑ̀d͡ʒwē̤ bə̀ŋ-ʒwē ʃwɑ́ʒwəì swɑ̀zwē swɑzwī swɑ̀zí swɑ̀zwí fɑ́vī ɥ̥ɑ̂nɥ̥i ̤̀ ɥ̥ɑ̌ɥ̥ī
say (cf. speak) *ɡe̤ gē̤ d͡ʒē̤ gəì d͡ʒē ɑ̀ d͡ʒē gəì kìjè (kɨŋ̀ kɑ̂) (t͡sɑ̀)
scratch (not destructive) *kwe/*pe; (*fəŋ) (k͡pɑ́kɑ́) pɨ-ɾɛ̄ pəī pəí fɛ̃̄ kɔ̄ kwəì-lə̀ ɓə̀ fə̀ŋ fə̀ŋ
scratch (destructive) *kwã/*k͡pa (ílɑ́) k͡pɑ́kə́ g͡bɑ́ɣɑ̀ (pəí) kwã̀ (fɛ)̃̄ (kwəì-lə́) (hũ̀) (fə̀ŋ) kwã̀
see (*nəŋ); (*ɓyə) nə᷇ŋ nə́ŋ nə̄ŋ lə̀ŋ ɓî ɓí bjɑ̀ ɓì ɓə̀ bə̀
seed (*lok); (*byə) lɔk̀ nūŋ lɔḱ nùŋ lɔḱ nūŋ lók bɛ-nūŋ bjə̀-nɨŋ̄ bé-nùŋ ɟɑ̀ bjə̀-nɨŋ̀ pjə̀-nɨŋ̄
shadow *cilɨŋ ʃílɨŋ̄ ʃílɨŋ̀ ʃílɨŋ́ cɨ̀lɨ̌ŋ jílɨŋ̀ (kúlwə́ŋ) cílɨŋ́ ń̩ɟɨ́ŋ (kwə̀ŋ) (kwə́ŋ)
shake (object) *lə́m(-ə́); *d͡ʒɛ lə́mɑ́ lɨmə́ d͡ʒɛkɾì (bìrí) (wɑ́p) zɨ̄ɾ lə́m ʒē (jəú) (jò)
shame *sɨko kɔ-le-ʃít kó-ló-ʃít ʃɨkəù-lé sɨkəú-lɨ ́ súkú súkú θɨ̀kù (nɨjəù) sɨkù súkú
sharp (*ləm) (ɲɛt) (ɲɛt) (ɥɑ́) (ɥɑ́ː) lə́m lə̀m(ɗɨm) lə̀m lìlē lə̀m lə́
shea butter tree *t͡swə́b (ɗóm) (ɗwə́m) tóp (gwɑ̀m) (ɨmɓɨlɨm) swə́b (kə̀p kíl) (kə̀) tɑ̀ (kə̀) t͡swə̀ t͡swə̃́
shield (*d͡ʒen) (kɔtɔŋ) (kɔtɔŋ) (júbɑ̀b) (jùbɑ̀b) d͡ʒèn d͡ʒēn ɟēn ɟɨ ̃̀ ǹ̩gi ̃̀ ǹ̩ki ̃̀
shoe *hwəŋ wə̀ŋmɪ ̄ wɔŋmì wə̀ɣməì wɑ́ŋmú ɔ̃́ ɔ̃́ əũ̀ hũ̀ (bɨm) hṹ
shoot *ta tɑ́ tɑ́ tɑ́ tɑ̌ tɑ̀ tɑ́ tɑ̀ tɑ̀ tɑ̀ tɑ́
short *kɨn ke᷇n kɨ́n (g͡bə́lɑ̀) (tûl) (túl) (tùltùl) (jɑ̀ðə̀m) (ŋwìɲú) (tɨŋtɨŋ) kũ̄kũ̄
sing (*twa zi); (*lub ɓín) twɑ̌ (ɓə̂ŋ) twɑ́ (d͡ʒì) twɑ́ (d͡ʒì) twɑ̌ (zi) lɨb̀ (ɓín) lūb (ɓín) lù (ɓìn) d͡ʒwì(dwì) leì (ɓìm) lē (bí)
sit *u ú wúlí (ʃwɑ̀) wṳ̀kúlə̄ ɨ ̀ (swɑ̀) ə̀ (ɨǹ ə́ ə̀) ə̀ (swɑ̀) wɑ́θə́ kú (ɥ̥ɑ́)
skin *t͡swəl; (*ləka) tɔ́l lə́kə́t lə́kɑ́ lɨkɑ́ swə́l swə́l swɑ́l (θə̀) jwə̀ d͡zwə̀ t͡swə̀
sleep *lo núŋ-ləû nūn-ləú nūŋ-ləù nūŋ-ləù nùŋ-ló nùŋ-ló nùŋ-ló nɨŋ-ləù nɨŋ-lwəì nɨŋ-lwé
small *t͡swəb tìjɔb̀ tòp tóp (kɨɲə̂ŋ) ɑ̀ t͡ʃwə́b (ɑ̀n zə̀ŋ) ɑ́ twɑ̀p ɑ́ θɑ̀ŋ t͡swə̀nî fɛń î
smell *jɛl jɛlɛ̀ (ʃínɑ́) jɑ̀lɛ́ (kūm) jɛ̀l (kùm) jēlī jíjē (tɔ)̀
smoke *du, *wṳ wṳ̄ dùŋɔ̀ wú (lwɑ̀) d͡ʒù d͡ʒū ðɨú ɥ̥ì (ɗwɑ̂) ɥ̥ī
snail *so/*swe (pɪ)̂ (pî) ʃó sɔ̀ swè swē ǹ̩fjɑ̀ ɥ̥ē ɥ̥è
snake *byək (kémlém) bjə̀k bjə̀k bjə̀k bjɔḱ bjə̀ŋ bjēk ɟəù d͡zəù t͡sō̤
soup (*ɥa) (nùŋ-ʃé) (nùŋ-ʃē) (núŋ-və̀) (nūŋ-vɨ)́ wɑ́ wɑ̀ (ɓwɑ̀lì) (dù) ɥɑ̀ ɥɑ̀
sour (*ɲwi); (*əm) nwí nwí nwí ɲwī ə́m ə́m ə̀mí nɨŋəi ə̀m ŋə́
speak (cf. say) *ɡe̤ gē̤ gē̤ d͡ʒē gəì d͡ʒē (bə̀ŋ) gə̄ gəì (hòɲwɑ̀) (nə̀) (nə̀)
spear *mɔm; (*ɓwé) mɔ̀m mwə̀m mɔ́m kə́-ɓé mwə̀m-lò mwə̄m kə́-ɓwì bwì kə́-ɓwì bwí
spider *dəŋ (lə̀ŋɑ̀) (ʃênìmə̀m) də́ŋdə̀ŋ dɨŋdə́ŋ tʃìɾɑ̀ndə́ŋ (gɾə̀ŋgɾə̀ŋ) díndə̀ŋ - kɑ̂ndə̀ŋ nɑndə̀ŋ
spit *t͡ʃwi-t͡ʃwe twē twî ʃwíʃwě sùswê t͡swìt͡swî t͡ʃwìt͡ʃwî tùtwî twìtwì tʃìtʃì tʃìtʃí
split *əŋ ə̀ŋ ə̀ŋ dɛɾɛ̀ (ɓɑ̀n) (g͡bɑ)̌ sə̀ŋ ɑ̀ sə̀ŋ θə̀ŋ cəúnɑ́ pɨ̀m pɨ ̃̀
squeeze *kəm kə́m kə́m kə́m kə̌m kə̀m kə́m kə̀m kɨ ̃̀ kə̀m kə̃́
stab *bə bɛ̀t bɛ̄t bə̀ bə̀ bɛ̄ bjɛ̄ bəì bə̀ bəù pə̀
stand *de̤ dē̤ dē̤ də̤ì də̤ì dɛ̄ dɛ̄ (cəú-θə́) d͡ʒì t͡sɨ ̀
star *byɨn (ɓə́ʃə̂l) (ɓə́sə̀l) bēn bēn bɨ̀n bjɨn̂ vìn ǹ̩ɟɨ́ŋ d͡zɨŋ̂ ǹ̩d͡zɨŋ̀
stick (cf. tree) (*kwəb) (d͡ʒɑ̀b) (d͡ʒɑ̀b) (ɲə́lə̀ŋ) (tûl) súkwə̀b súkwə̀b ðə̀mkə̀p cwəì ɥ̥ə̀kə̀ bwə̀kə́
stone, mountain *təl tɑ́l tɑ́l tɑ́l tɑ́l tə̀l tɑ̀l tɑ̀l təì teì
suck (*oŋ); (*su) ʃùmì ɑú ʃú ə̃ú ɔ̀ŋ ɔ̀ŋ ɔ̀ŋ ŋəù ũ̀
sun, daylight *fV ɓɛ̄ ɓəì fɑ́lɛ̀ fâɾ
swallow *mi
sweet (*te); (*ləb-ləb) (mɑ́) təí tɛ-lə̀ lə̀blə̀b lə̀blə̀b lɑ̀ɗìn (mɨmə̀n) lə̀plə̀p kúlə̀lə̀
sweet potatoes *kɨta(n)- ko ʃɨtə̀ŋcəû cítɑ̀kɨú kɨtə̀ngū kɨtɑ́gō kə́tə̀kò kɨtɑ̀kəú kɨtɑ́gəù kə̀ɾkò kɨtɑ́kəù kə́lə̀kó
swell *fəm; (*har) fú-ɾì fúm (lɔk) fə̀m hɑ́ɾ fə́m hɑ́ɾ (jē) həì hɛ́
tail (*ɥen); (*zɨŋ) wɪ᷇n wēn ɥén ɥēn zɨːŋ zə́ŋ ðɨ́ŋ kə̀ðɨŋ̀ kə̀ɥ̥ɨ̂ŋ kə́ɲì
take (*pi); (*lɨ) pɨ ́ ləì jɨ ̀ ɗɨ ̀̀ dɨ ̀
tears water-thing; (*ɡəm) mɛ-nûŋ mɛ-núŋ məí-nūŋ nú-mwî kə́m-bɨɾ̀ gɨm-ɓɨɾ́ mùŋ-núŋ ǹ̩gùm-ì nɨŋ-mɨŋ̀ gəm̀ -í
thick *mu ɲím mút (ɓínɑ̀) kə mwúɾə̀ mɛ̄ ɑ̀ mjɛ̄ mwùɗíŋ mùmwə̀ múmwə̀ (jɔ)̀
thing *nuŋ nūŋ nūŋ nūŋ nūŋ nūŋ nɨ̄ŋ nùŋ nɨ̀ŋ nɨŋ́ ɓɨ ̀ nɨ̄ŋ
think *ɲəm ɲém ɲə́m ə́m ŋə̀m ɑ̀ zí ŋə̀m bɑ̀ (bə̀ŋ) cèm bí cɛ̃́
throw *wa (bjɨŋ) wɑ́ wɑ̀ wɑ̀ wɑ́ wɑ̌ tɑ̀ wɑ̀ wɑ́
thunder *ɡamvɨr ɡɑmvùɾùm gɑmvùɾùm (nɑ́nì) gɑ̀mvɨr̀ kwə́ŋvɨɾ̀ gɑ̀ŋfɨɾ́ gɑ̀mvɨɾ̂ gə̀ŋvwē gɑ́mvəù gaf̀ ɨ ̀
tie *t͡səb tép lép ʃə́b sə́b t͡ʃə̀b t͡ʃə́b θə̀p cɑ̀ t͡sə̀ t͡sə́
today *ɗi ɗî ɗî ɑ́ʃì ɗə̀sî fiījɑ̀ fiìkɑ̀ ɗìgɑ̀ ìθɑ̃nɑ̀ lɨjɛ̀ d͡ʒɛnɨ ́
tomorrow *ve/*bɨŋ vē̤ vəì vəì ìm-būŋ bûŋ būŋ nə́m-bə́ŋ bɨ̀ŋ bə̀ŋ-pɨci ̃́
tongue *ɗək; (*lyəN) ɗə́k ɗə́k ɗə́k lěn fiīm fiík ljén lə́ŋ lɨjɛm̄ lə́
tooth *le le᷇ ləí ləī ləì lɛ̄ lɛ̄ ləí jɨɟɨ ̀ ɗí d͡ʒī
tortoise *kwə́ŋ kɔ᷇ŋ kɔ́ŋ kɔ́ŋ kɔ́ŋ kwóŋ kwə́ŋ kɔ́ŋ hũ̀ kwə̀ŋ kwə́ŋ
tree *kəb (ɗít) kə́p (ɗít̚ ) kə́p kə́b kə̀b kə̀b kə̀p kə̀-nɨŋ̀ kə̀ kə́
turn (*mɨm) (wúnɛ)̀ (kō) (pí nā) (bjɨ ̀ nâ) mɨɾɑ̀m mɨrɑ́m mɨɾə̀m (jɨŋ́ ŋəù) mjɛm̂ mjɛ̄
twist (v.) *lam ɓé-lém pɨ-ɾɑ́m (ɗɑ́p) bɨ-lə́m (kɨ-ɾɛ)̄ kù-lɑ̀m kù-lwàm lə̀ŋ kwɑ̀m (bɨŋ)
under *ɓwa; *pi 'beneath' ɓwâ pìw pīswɑ̄ bò (=leg) ɓwɑ̀w bwɑ̀
vomit *ɓyə́m ɓo᷇m ɓóm ɓə́m ɓjə́m nūŋ ɓíjém ɓém ɓēmē bjē ɗjèm-nɨŋ́ d͡ʒə́
walk *wo̤/*zo̤ wē-lé wē-lé wé-lè wō̤ zɔ̀ ðəù ðòbò
warm *ɓum/ɗum; (*lub/ləb) ɓùɾùm- ɓùɾùm ɓúɾùm ɓúm ɗúmɗúm (swēn) ɓɨlə̀b-ɓɨlə̀b ɗùmɗùm lɔjòŋ lùlùb lwùlwù
wash *zwəb; (*ɗyok) d͡ʒòb d͡ʒɔb̀ d͡ʒōb zwɑ́b ɗjòk ʔijɔk̀ ɗìɣɑ̀ vɑ̀
water *mɛ/*mɨŋ = rain mɛ̄ mɛ̄ mìʃíjè mɨt͡ʃə́ mūŋ mūŋkwɑm̀ mùnkì mìcɑ̀ mɨ̀ŋ mɨ́ŋ
well hole-water ɓwɑ̀-mɛ́ túŋɾūŋ-mɛ̄ ɓwɑ́-məì ɓwɑ̀-mwìn ɓwɑ̀-mūŋ ɓwɑ̀-mūŋ ɓwɑ̄-mū wɑ́-bù ɓwɑ́-mɨŋ̀ bwɑ̀-mɨŋ́
what? *ɓə ɓɛ̄ ɓɑ̌ ɓə́ ɓə́ ɓējɑ́ mə́ ɓə́ ɓɑ̀ ɓə̀ bə́dé
when? *d͡ʒo d͡ʒəù d͡ʒəū d͡ʒəú d͡ʒəú (ɓɨlɨjɑ́) (nɨŋ-ŋɔ)̀ (nɨ-ɓə̂) (θɨŋwì) dəù dónɨ ́
where? *lə; (*pe) lə́ lējɑ̀ laɛ́ pɑ̌ pɑ̀ pɨlɑ̂ (ŋ̩̀gɑ́) bêdé
white *vɨ-rum vùɾūm vɨrùm vùlùm vɨ̄ɾɨ̀m vɨ̀rɨ̄m ɑ̀m vɨɾɨm̀ vɨ̀ɾɨ̀m jə́vù kɔ ɑ́ və̀w fɨ ̄
who? *wə; (*ya) wəi᷅ wəí wəì jɑ́ jìtɨǹ ɗɑ̀jɑ̀ wə̀ wə̀dé
wife *sɛ lí-ʃɛ̂ lí-ʃəí ʃē lɨ-sɨjē ì-sí ʃɨ́m ʃì
wind *ɥa̤ (wə̀bɛ)́ (wúbɛ)̄ ɥɑ́ ɥâ wɑ́ wɑ́ wɑ̀ ɲɑ̀cɑ̀ ɥɑ̤̀ ɥɑ́
wing *cɛn ʃínì ʃínɪ ̀ ʃɛnɛ̄ (ləùbjɛl) wɑ̀ŋ-cēn cèn (ŋwɑ̀kə̂n) (m̩̀bə̀lkɑ̀bì) ŋwɑ̀kə́t͡sɛw̃̂ ŋwɑ́kə́nt͡ʃɛ̃̄
wipe *pi pɛ-rɛ̄ pì-ɾɛ́ pì-lá fɛ-ɾɑ̀ fɑ́ fɑ́ fɑ́ fɑ̀ (nū)
witchcraft *ɓwí,*ɓwē ɓwi᷇ ɓwí ɓē lē ɓjē bwí ēsā jê ɓwí jɑ́ bwí bwì-tə̀ŋ ɓweì bwē
woman *i-sɛ (< ‘wife’) lí-ʃɛ̂ lwɑ̂ lí-ʃəì lí-ʃē lɨ-sɨjē ì-sí jɨ-sí jì-sí nì-ʃì jɨ-heì í-jè
word, speech *sɔ; (*bi) ʃɔ̀ ʃɔ̄ː ʃɔ̀ sɔ-kɑ́ bɑ̀ bɑ̀ bɑ̄ ɲɑ̀-hō
work *tumi túmí tǔmí túmí nūn ǹ̩tò núŋ-tó nɨŋ-t͡ʃò nūŋ-tō (nɨŋ-nɑ̀) ŋwɑ́-t͡sùm ŋwɑ́-tṹ
year *sa,; (*əl) ɛ᷆ ʔɛlɛ̄ ʃɑ́l sə́l sɑ́ θɑ̀ θɑ̀ hɑ̀ hɑ́
yesterday *lɛ lɛ᷇ lɛ̄ líjè fií ɗî lɑ̀lì nɨŋ-ɟɨ ̃́ ɗjəù
one *kwín kwîn kwín swím cwîn kwɨń kwín kún cùŋ-gɑ̀ t͡sɨŋ̀ t͡sɨŋ̄
two *ràb ɾɑ̀b ɾɑ̀b lɑ̀ːp ɾāb rɑ̀b rɑ̀b ɾɑ̀b (nə̀-jɑ̀) (nə́- ʔiù) (jǔŋ)
three *tət (búnúŋ) (búnú) tāːɾ tə́t tɛ̄ tɛ̄ təì nə̀-tə̀ nə́-tə̀ tə́
four *nət nɛt̤ nēːt nə̀ɾ nēt nɛ̄ nɛ̂ nəì nə̀-ɲə̀ nə́-ɲə̀ ɲə̀
five *nub nɔ̂b nôb núwōp núwə́b (nùɲúŋ) ɲǔ nə̀-nù (nə̀-ɥ̥i)̃̀ (m̥mɨ)̀
six nɑ́-ʃīn ní-ʃín nɑ̀-ʃîn nɑ́-sɨń nə́ɾə̀n- kwín nə̀ɾɑ̀n- kwín nə̀nə̀- kún nē-ǹ̩cò ɥ̥ĩ́-t͡ʃùŋ ɥ̥i-̀ t͡sɨŋ̂
seven nɑ́-ɾɛ̀ nɑ́-ɾə̀ nɑ-lɛ̀ nɑ̀-ɾɑ́ nɑ́-rè nɑ̀n- d͡ʒēɾē nə̀nə̀- íɾɑ̀ ɟē-ɗíɗí ɥ̥ĩ-ʔĩù ɥ̥ì-jûŋ
eight nɑ́-tə́t nə́-tə́t gɔ́nɔ̀- gɔnɔ̀ gwə̀ŋ- nā gùnɛ̄ gɔgúnɛ̄ ǹ̩gùnəì ɟē-ɗíɗí kə̀ɲɑ̀- kə̀ɲɑ̀ ɥi-̀ tə́
nine ní-nít nì-nìt lɑ̀-ʃòŋ lɑ́-sɔŋ̀ swə̀ŋ swə̀p sùsúlɑ̀ sɔŋ̀ sɔ̄p ɟē-nəì ɥ̥ə̀ŋ-ɥ̥ə̀ ɥ̥i-̀ ɲə̂
ten *swəb ʃɔ́b ʃôb ʃúwób swəb swə̀b swə̄b sɔ̀p nə̀θē ɥ̥ə̀ ɥ̥ə́
fifteen ʃóp-ɗí- nɔ̂b swə̂b- ɗî-nɔb̄ ʃóp-ɗí- núwɔb̀ swə̀bì- lí- núwə́b swə̀b- ɗú- nùjúŋ sɔb- úɲú nə̀θé- dɑ̀- nə́nə́ɲù
twenty fá-kwîn ʃú-rɑ̀b fɑ̀-ʃwín fɑ́-cwím zɨm- kwɨǹ zɨm- kwín ðìm- kún ɟɛñ̀ ̩̀cò hwùn- t͡ʃɨŋ̀ ŋwú- t͡sɨŋ̀
hundred fɑ́-nɔb̂ t͡ʃú-sɔb́ fɑ̀ː-núwòp fɑ̀-núwòb gɨɾɑ̀ɾɑ̀b zɨm-ɲú ðìm-nú jə̀ŋ-nɨŋ- nɑ̀ɲù hùn-ɥ̥i ̃̂ ŋwú- m̥mɨ ̀
I *nì mɛ̄ mə́ ǹ̩ (ɓə̀ŋ) ǹ̩ ǹ̩ ǹ̩ ǹ̩
me *mì mə̀ (ɓə̀ŋ) (ɓə̀ŋ)
you (sg) *mò/*mə̀ mɔ̀ mɔ̀ mwə̄ mə̀ mɑ̀ mɑ̀ mə̀ mə̀ mə̀
he, she *nə ; (*u) nɑ̀ nə̀ nɑ̀ nɑ̀ ú ú ù nə́ ù ò
her, him *nə ; (*u) nɑ́ nə̀ na᷇ nɑ̀ wə̀ nə́ wə̀ wə̀
we *ɓi ɓó ɓí ɓì ɓí ɓī ɓí ɓì ɓɨ ̀ bɨ ̀
you (pl) *ya/*ɓa jɑ̀ jɑ̀ ɓí ɓɑ̀ ɓɑ̀ ɓə̀ ɓɑ́ ɓə bə̀
they *ní; *ye/*le nɛ́ ni᷇ í î ì ń̩

References

[edit]
  1. ^ Norton, Russell; Othaniel, Nlabephee (2020). The Jen language cluster: A comparative analysis of wordlists. Language in Africa. 1 (3): 17–99. doi:10.37892/2686-8946-2020-1-3-17-99.
Vocabulary lists of African languages
Nilo-Saharan

Nilo-Saharan • p-Nilo-Saharan • p-Nilotic (p-E. Nilotic • p-S. Nilotic) • p-Surmic • NE Sudanic • p-Nubian • Nara • p-Daju • p-Jebel • Temein • Central Sudanic (p-Central Sudanic • p-Sara-Bongo-Bagirmi • Sinyar • Birri • p-Mangbetu) • p-Kuliak (Ik) • Kadu • Berta • Kunama • Gumuz • p-Koman • Gule • Amdang • Mimi-D • p-Maban • Mimi-N • Kanuri • p-Songhay • Tadaksahak

Niger-Congo

p-Niger-Congo • p-Atlantic-Congo • p-Benue-Congo • p-Grassfields • p-Ring • Momo • Tivoid • Ekoid • Beboid • Bendi • p-Bantu (Swadesh list) • p-Kongo • p-Jukunoid • p-Plateau (p-Tarokoid) • p-N. Jos • p-Fali • p-Yoruboid • Olukumi • p-Edoid • p-Akokoid • p-Igboid • Akpes • Ayere-Ahan • p-Upper Cross River • p-Lower Cross River • Anaang • p-Ogoni • p-Ukaan • p-Nupoid • Oko • p-Idomoid • p-Ijaw • Defaka • p-Gbe (Fongbe) • p-Potou-Akanic • p-Mumuye • p-Jen • Yendang • Tula-Waja • p-Lakka • p-Bua • Kim • p-Central Togo • p-Guang • p-Gurunsi • p-Oti-Volta (p-E. Oti-Volta • p-C. Oti-Volta) •  Tiefo • Natioro • Bariba • p-Gbaya • Dogon • p-Mande (p-W. Mande • p-Mandekan • p-Niger-Volta • p-S. Mande) • Atlantic (Guinea) • p-Fula-Sereer • p-Cangin • p-Manjaku • Bijogo • p-Talodi • p-Heiban • p-Katloid • Rashad • Lafofa

Afroasiatic

p-Afroasiatic • p-Chadic • p-Ron • p-North Bauchi • p-South Bauchi • South Bauchi • p-Central Chadic • p-Masa • Kujarge • p-Cushitic • p-Agaw • p-Omotic • p-Aroid • p-Maji • Mao • p-Semitic

Khoisan

Khoisan • p-Khoe • p-Central Khoisan • p-Tuu •

Language isolates

Bangime • Jalaa • Laal • Ongota • Shabo • Sandawe • Hadza

Others

p-Niger-Saharan