काल

See also: कला, कळ, काळ, and काले

Hindi

Pronunciation

(Delhi) IPA^(key): /kɑːl/, [käːl]

Etymology 1

Borrowed from Sanskrit काल (kālá).

Noun

काल • (kāl) m (Urdu spelling کال)

time (as a concept)
era, epoch, age, period
- 2020 February 11, विनीत कुमार [vinīt kumār], “आज का पंचांग: राहु काल और शुभ मुहूर्त का आज क्या है समय, पढ़ें 11 फरवरी का पंचांग [āj kā pañcāṅg: rāhu kāl aur śubh muhūrt kā āj kyā hai samay, paṛhẽ 11 pharavrī kā pañcāṅg]”, in Lokmat News Hindi‎^[1]:
  देश की राजधानी नई दिल्ली में राहु काल दोपहर बाद 03.22 बजे से शुरू होगा और ये 04.45 बजे तक रहेगा।
  deś kī rājdhānī naī dillī mẽ rāhu kāl dophar bād 03.22 baje se śurū hogā aur ye 04.45 baje tak rahegā.
  In New Delhi, the nation's capital, the Rahu period [an astrologically inauspicious time] will begin at 3:22 in the afternoon and it will remain until 4:45.
(Hinduism) death (personified as Yama)
- 2020 February 12, “जेल में बंद पुत्र से मिलकर लौट रही मां व भाई काल के गाल में समाए [jel mẽ band putra se milkar lauṭ rahī mā̃ va bhāī kāl ke gāl mẽ samāe]”, in Dainik Jagran‎^[2]:
  […] तभी रास्ते में काल बन कर आई बस ने इनकी बाइक में पीछे से धक्का मार दिया, जिससे दोनों की मौत घटनास्थल पर हो गई।
  […] tabhī rāste mẽ kāl ban kar āī bas ne inkī bāik mẽ pīche se dhakkā mār diyā, jisse donõ kī maut ghaṭnāsthal par ho gaī.
  […] and just then a bus arrived in the form of Death and rammed their bike from behind, due to which the deaths of both occurred at the site of the accident.
(grammar) tense

Declension

Declension of काल (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	काल kāl	काल kāl
oblique	काल kāl	कालों kālõ
vocative	काल kāl	कालो kālo

Etymology 2

Inherited from Sauraseni Prakrit 𑀅𑀕𑀸𑀮 (agāla), from Sanskrit अकाल (akāla, “bad time”).

Noun

काल • (kāl) m (Urdu spelling کال)

famine; bad times

Declension

Declension of काल (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	काल kāl	काल kāl
oblique	काल kāl	कालों kālõ
vocative	काल kāl	कालो kālo

Konkani

Etymology

Borrowed from Sanskrit काल (kāla).

Pronunciation

IPA^(key): [kɑːl]

Adverb

काल • (kāl) (Latin script kal, Kannada script ಕಾಲ್)

yesterday

Marathi

Etymology

Borrowed from Sanskrit काल (kāla)

Pronunciation

IPA^(key): /kal/

Adverb

काल • (kāl)

yesterday

References

Berntsen, Maxine (1982–1983) “काल”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
Molesworth, James Thomas (1857) “काल”, in A dictionary, Marathi and English, Bombay: Printed for government at the Bombay Education Society's Press
Shridhar Ganesh Vaze (1911) “काल”, in The Aryabhusan School Dictionary, Poona: Arya-Bhushan Press

Pali

Alternative forms

Alternative scripts

kāla (Latin script)
𑀓𑀸𑀮 (Brahmi script)
কাল (Bengali script)
කාල (Sinhalese script)
ကာလ or ၵႃလ (Burmese script)
กาล or กาละ (Thai script)
ᨠᩣᩃ (Tai Tham script)
ກາລ or ກາລະ (Lao script)
កាល (Khmer script)
𑄇𑄂𑄣 (Chakma script)

Noun

काल m

Devanagari script form of kāla (“time”)
- c. 500 AD, Kaccāyana, Pālivyākaraṇaṃ [Pali Grammar]‎^[3] (overall work in Pali), page 254; republished as Satish Chandra Acharyya Vidyabhusana, editor, Kaccayana's Pali Grammar (edited in Devanagari character and translated into English), Calcutta, Bengal: Mahabodhi Society, 1901:
  काले इच्चेतं अस्हिकारत्थं वेदितब्बं॥
  Kāle iccetaṃ adhikāratthaṃ veditabbaṃ.
  Note that time when is the purpose of the section

Declension

Declension table of "काल" (masculine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	कालो (kālo)	काला (kālā)
Accusative (second)	कालं (kālaṃ)	काले (kāle)
Instrumental (third)	कालेन (kālena)	कालेहि (kālehi) or कालेभि (kālebhi)
Dative (fourth)	कालस्स (kālassa) or कालाय (kālāya) or कालत्थं (kālatthaṃ)	कालानं (kālānaṃ)
Ablative (fifth)	कालस्मा (kālasmā) or कालम्हा (kālamhā) or काला (kālā)	कालेहि (kālehi) or कालेभि (kālebhi)
Genitive (sixth)	कालस्स (kālassa)	कालानं (kālānaṃ)
Locative (seventh)	कालस्मिं (kālasmiṃ) or कालम्हि (kālamhi) or काले (kāle)	कालेसु (kālesu)
Vocative (calling)	काल (kāla)	काला (kālā)

Sanskrit

Alternative scripts

কাল (Assamese script)
ᬓᬵᬮ (Balinese script)
কাল (Bengali script)
𑰎𑰯𑰩 (Bhaiksuki script)
𑀓𑀸𑀮 (Brahmi script)
ကာလ (Burmese script)
કાલ (Gujarati script)
ਕਾਲ (Gurmukhi script)
𑌕𑌾𑌲 (Grantha script)
ꦏꦴꦭ (Javanese script)
𑂍𑂰𑂪 (Kaithi script)
ಕಾಲ (Kannada script)
កាល (Khmer script)
ກາລ (Lao script)
കാല (Malayalam script)
ᡬᠠ᠎᠊ᠠᠯᠠ (Manchu script)
𑘎𑘰𑘩 (Modi script)
ᢉᠠᢗᠯᠠ᠋ (Mongolian script)
𑦮𑧑𑧉 (Nandinagari script)
𑐎𑐵𑐮 (Newa script)
କାଲ (Odia script)
ꢒꢵꢭ (Saurashtra script)
𑆑𑆳𑆬 (Sharada script)
𑖎𑖯𑖩 (Siddham script)
කාල (Sinhalese script)
𑩜𑩛𑩽 (Soyombo script)
𑚊𑚭𑚥 (Takri script)
கால (Tamil script)
కాల (Telugu script)
กาล (Thai script)
ཀཱ་ལ (Tibetan script)
𑒏𑒰𑒪 (Tirhuta script)
𑨋𑨊𑨬 (Zanabazar Square script)

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /kɑː.lɐ́/
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /kɑː.l̪ɐ/

Etymology 1

Borrowed from Dravidian, ultimately from Proto-Dravidian *kār; compare Tamil கார் (kār, “black”), கரு (karu), Kannada ಕಾಡು (kāḍu, “blackness, black”), ಕಪ್ಪು (kappu).

Adjective

काल • (kāla) stem

black, dark blue

Declension

Masculine a-stem declension of काल
	singular	dual	plural
nominative	कालः (kālaḥ)	कालौ (kālau) काला¹ (kālā¹)	कालाः (kālāḥ) कालासः¹ (kālāsaḥ¹)
vocative	काल (kāla)	कालौ (kālau) काला¹ (kālā¹)	कालाः (kālāḥ) कालासः¹ (kālāsaḥ¹)
accusative	कालम् (kālam)	कालौ (kālau) काला¹ (kālā¹)	कालान् (kālān)
instrumental	कालेन (kālena)	कालाभ्याम् (kālābhyām)	कालैः (kālaiḥ) कालेभिः¹ (kālebhiḥ¹)
dative	कालाय (kālāya)	कालाभ्याम् (kālābhyām)	कालेभ्यः (kālebhyaḥ)
ablative	कालात् (kālāt)	कालाभ्याम् (kālābhyām)	कालेभ्यः (kālebhyaḥ)
genitive	कालस्य (kālasya)	कालयोः (kālayoḥ)	कालानाम् (kālānām)
locative	काले (kāle)	कालयोः (kālayoḥ)	कालेषु (kāleṣu)

¹Vedic

Feminine ī-stem declension of काली
	singular	dual	plural
nominative	काली (kālī)	काल्यौ (kālyau) काली¹ (kālī¹)	काल्यः (kālyaḥ) कालीः¹ (kālīḥ¹)
vocative	कालि (kāli)	काल्यौ (kālyau) काली¹ (kālī¹)	काल्यः (kālyaḥ) कालीः¹ (kālīḥ¹)
accusative	कालीम् (kālīm)	काल्यौ (kālyau) काली¹ (kālī¹)	कालीः (kālīḥ)
instrumental	काल्या (kālyā)	कालीभ्याम् (kālībhyām)	कालीभिः (kālībhiḥ)
dative	काल्यै (kālyai)	कालीभ्याम् (kālībhyām)	कालीभ्यः (kālībhyaḥ)
ablative	काल्याः (kālyāḥ) काल्यै² (kālyai²)	कालीभ्याम् (kālībhyām)	कालीभ्यः (kālībhyaḥ)
genitive	काल्याः (kālyāḥ) काल्यै² (kālyai²)	काल्योः (kālyoḥ)	कालीनाम् (kālīnām)
locative	काल्याम् (kālyām)	काल्योः (kālyoḥ)	कालीषु (kālīṣu)

¹Vedic
²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of काल
	singular	dual	plural
nominative	कालम् (kālam)	काले (kāle)	कालानि (kālāni) काला¹ (kālā¹)
vocative	काल (kāla)	काले (kāle)	कालानि (kālāni) काला¹ (kālā¹)
accusative	कालम् (kālam)	काले (kāle)	कालानि (kālāni) काला¹ (kālā¹)
instrumental	कालेन (kālena)	कालाभ्याम् (kālābhyām)	कालैः (kālaiḥ) कालेभिः¹ (kālebhiḥ¹)
dative	कालाय (kālāya)	कालाभ्याम् (kālābhyām)	कालेभ्यः (kālebhyaḥ)
ablative	कालात् (kālāt)	कालाभ्याम् (kālābhyām)	कालेभ्यः (kālebhyaḥ)
genitive	कालस्य (kālasya)	कालयोः (kālayoḥ)	कालानाम् (kālānām)
locative	काले (kāle)	कालयोः (kālayoḥ)	कालेषु (kāleṣu)

¹Vedic

Descendants

Dardic:
- Kashmiri: کالہٕ (kālụ)
- Wotapuri-Katarqalai: kāl
Pali: kāḷa, kāḷaka
Prakrit: 𑀓𑀸𑀮 (kāla), 𑀓𑀸𑀮𑀬 (kālaya) (see there for further descendants)

Noun

काल • (kāla) stem, m

black, dark blue colour
pupil (dark part of the eye)

Declension

Masculine a-stem declension of काल
	singular	dual	plural
nominative	कालः (kālaḥ)	कालौ (kālau) काला¹ (kālā¹)	कालाः (kālāḥ) कालासः¹ (kālāsaḥ¹)
vocative	काल (kāla)	कालौ (kālau) काला¹ (kālā¹)	कालाः (kālāḥ) कालासः¹ (kālāsaḥ¹)
accusative	कालम् (kālam)	कालौ (kālau) काला¹ (kālā¹)	कालान् (kālān)
instrumental	कालेन (kālena)	कालाभ्याम् (kālābhyām)	कालैः (kālaiḥ) कालेभिः¹ (kālebhiḥ¹)
dative	कालाय (kālāya)	कालाभ्याम् (kālābhyām)	कालेभ्यः (kālebhyaḥ)
ablative	कालात् (kālāt)	कालाभ्याम् (kālābhyām)	कालेभ्यः (kālebhyaḥ)
genitive	कालस्य (kālasya)	कालयोः (kālayoḥ)	कालानाम् (kālānām)
locative	काले (kāle)	कालयोः (kālayoḥ)	कालेषु (kāleṣu)

¹Vedic

Noun

काल • (kāla) stem, n

a black kind of agarwood from Agallochum (now Aquilaria)
a kind of perfume (कक्कोलक (kakkolaka))
iron

Declension

Neuter a-stem declension of काल
	singular	dual	plural
nominative	कालम् (kālam)	काले (kāle)	कालानि (kālāni) काला¹ (kālā¹)
vocative	काल (kāla)	काले (kāle)	कालानि (kālāni) काला¹ (kālā¹)
accusative	कालम् (kālam)	काले (kāle)	कालानि (kālāni) काला¹ (kālā¹)
instrumental	कालेन (kālena)	कालाभ्याम् (kālābhyām)	कालैः (kālaiḥ) कालेभिः¹ (kālebhiḥ¹)
dative	कालाय (kālāya)	कालाभ्याम् (kālābhyām)	कालेभ्यः (kālebhyaḥ)
ablative	कालात् (kālāt)	कालाभ्याम् (kālābhyām)	कालेभ्यः (kālebhyaḥ)
genitive	कालस्य (kālasya)	कालयोः (kālayoḥ)	कालानाम् (kālānām)
locative	काले (kāle)	कालयोः (kālayoḥ)	कालेषु (kāleṣu)

¹Vedic

Etymology 2

Of uncertain origin.
Perhaps an l-form of कार (kāra, “action”), taking "decisive action" as the connotation.
Alternatively, derived from Proto-Indo-European *kʷel- (“to move; to turn (around)”); compare Proto-Slavic *vermę̀ (“period of time”) for a parallel semantic development from an earlier "turn" meaning (albeit from a different root).
Hirt compares this to Gothic 𐍈𐌴𐌹𐌻𐌰 (ƕeila, “a while”), while Güntert compares this to Ancient Greek καιρός (kairós, “measure, time, season”), and takes the l-consonant in काल (kāla) as a preservation of a dialectal form in order to distinguish from कार (kāra).
Probably not a vṛddhi derivative of the root कल् (kal, “to calculate or enumerate”).

Noun

काल • (kālá) stem, m

a fixed or right point of time, a space of time, time (in general)
the proper time or season for (+genitive, dative, locative, in compound, infinitive, or subjunctive with यद् (yad)
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.42.9:
  उ॒त प्र॒हाम॑ति॒दीव्या॑ जयाति कृ॒तं यच्छ्व॒घ्नी वि॑चि॒नोति॑ का॒ले ।
  यो दे॒वका॑मो॒ न धना॑ रुणद्धि॒ समित्तं रा॒या सृ॑जति स्व॒धावा॑न् ॥
  utá prahā́matidī́vyā jayāti kṛtáṃ yácchvaghnī́ vicinóti kālé.
  yó devákāmo ná dhánā ruṇaddhi sámíttáṃ rāyā́ sṛjati svadhā́vān.
  Having driven away the assailant, he triumphs; at the time of battle he selects his antagonist as does a gambler. The man who, desirous of gratifying the gods, withholds not his riches, him the powerful Indra associates with wealth.
occasion, circumstance
season
hour
a period of time, time of the world (युग (yuga))
measure of time, prosody
a section, part
the end
death by age
time (as leading to events, the causes of which are imperceptible to the mind of man), destiny, fate
time (as destroying all things), death, time of death (often personified and represented with the attributes of Yama, regent of the dead, or even identified with him
- c. 400 BCE, Bhagavad Gītā Chapter 11.32:
  कालोऽस्मि लोकक्षयकृत्प्रवृद्धो लोकान्समाहर्तुमिह प्रवृत्तः ।
  ऋतेऽपि त्वां न भविष्यन्ति सर्वे येऽवस्थिताः प्रत्यनीकेषु योधाः ॥
  kāloʼsmi lokakṣayakṛtpravṛddho lokānsamāhartumiha pravṛttaḥ.
  ṛteʼpi tvāṃ na bhaviṣyanti sarve yeʼvasthitāḥ pratyanīkeṣu yodhāḥ.
  I am mighty time, the source of destruction that comes forth to annihilate the worlds.
  Even without your participation, the warriors arrayed in the opposing army shall cease to exist.
Kāla, personified is also a देवर्षि (devarṣi) in Indra's court, and a son of Dhruva

Declension

Masculine a-stem declension of काल
	singular	dual	plural
nominative	कालः (kāláḥ)	कालौ (kālaú) काला¹ (kālā́¹)	कालाः (kālā́ḥ) कालासः¹ (kālā́saḥ¹)
vocative	काल (kā́la)	कालौ (kā́lau) काला¹ (kā́lā¹)	कालाः (kā́lāḥ) कालासः¹ (kā́lāsaḥ¹)
accusative	कालम् (kālám)	कालौ (kālaú) काला¹ (kālā́¹)	कालान् (kālā́n)
instrumental	कालेन (kāléna)	कालाभ्याम् (kālā́bhyām)	कालैः (kālaíḥ) कालेभिः¹ (kālébhiḥ¹)
dative	कालाय (kālā́ya)	कालाभ्याम् (kālā́bhyām)	कालेभ्यः (kālébhyaḥ)
ablative	कालात् (kālā́t)	कालाभ्याम् (kālā́bhyām)	कालेभ्यः (kālébhyaḥ)
genitive	कालस्य (kālásya)	कालयोः (kāláyoḥ)	कालानाम् (kālā́nām)
locative	काले (kālé)	कालयोः (kāláyoḥ)	कालेषु (kāléṣu)

¹Vedic

Derived terms

कालकूट (kālakū́ṭa, “highest death”)

Descendants

Dardic:
- Dameli: kâl
- Indus Kohistani: kāla, kalaĩ
- Kalami: kāl
- Kalasha: kau, kālūna
- Kashmiri: کال (kāl), کالہٕ (kālụ)
- Khowar: کل (kala)
- Pashayi:
  - Northeast Pashayi: kōl
  - Northwest Pashayi: kāl
- Shina: کال (kāl)
- Shumashti: kāl
- Tirahi: kāl
- Torwali: کال (kāl)
- Wotapuri-Katarqalai: kāl
- → Proto-Nuristani:
  - Ashkun: kal
    - ⇒ Ashkun: awat-kāl
  - ⇒ Kamkata-viri: awte-kāl
  - ⇒ Prasuni: wūt-kal
  - Waigali: kāl
Pali: kāla
- → Khmer: កាល (kaal)
Ashokan Prakrit: 𑀓𑀮 (kala), 𑀓𑀸𑀮 (kāla)
- Prakrit: 𑀓𑀸𑀮 (kāla) (see there for further descendants)
→ Javanese: ꦏꦭ / kala
→ Malay: kala
- Indonesian: kala
→ Tamil: காலம் (kālam), கால் (kāl)
→ Malayalam: കാലം (kālaṁ)

References

Monier Williams (1899) “काल”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, pages 277/1, 278/1.
Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[4] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 343
Mayrhofer, Manfred (1956) Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary]‎^[5] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 202-203
Agallochum at Plants of the World Online

Dates relative to today in Marathi (layout · text)
	–3	–2	–1	0	+1	+2	+3
direct speech	three days ago	two days ago	yesterday	today	tomorrow	in two days	in three days
direct speech	तेरवा (tervā)	परवा (parvā)	काल (kāl)	आज (āj̈)	उद्या (udyā)	परवा (parvā)	तेरवा (tervā)
reported speech	three days before, three days earlier	two days before, two days earlier	the day before	on that day	the next day	two days later	three days later
reported speech	[Term?]	[Term?]	[Term?]	[Term?]	[Term?]	[Term?]	[Term?]

श्वेत (śvetá), शुक्ल (śuklá), शुभ्र (śubhrá), धवल (dhavalá), कर्पूर (karpū́ra), गौर (gaura),	धूमल (dhūmala), धूसर (dhūsara), पलित (palitá), मलिन (malina), रजत (rajata), कपोतक (kapotaká)	कृष्ण (kṛṣṇa), काल (kāla), श्याम (śyāma), श्याव (śyāva), कज्जल (kajjala)
रक्त (rakta), रुधिर (rudhira), सिन्दूर (sindūra), अरुष (aruṣa), ताम्र (tāmra); रोहित (rohita), लोहित (lohita), कार्मिज (kārmija)	नारङ्ग (nāraṅga), कमल (kamala); कद्रु (kadru), बभ्रु (babhru), कपिश (kapiśa)	पीत (pīta), कषाय (kaṣāya), पिङ्गल (piṅgala); पाण्डु (pāṇḍu), हिरण्य (hiraṇya),
शादहरित (śā́daharita)	हरित (harita), पलाश (palāśa), शाद्वल (śādvala), मारकत (mārakata)	नील (nī́la)
कपोतक (kapotaká)	आकाशवर्ण (ākāśavarṇa) , राजावर्त (rājāvarta), वैडूर्य (vaiḍūrya)	नील (nī́la), मेचक (mecaka), कालक (kālaka)
धूम्र (dhūmra); तुत्थ (tuttha)	शोण (śoṇa), नीललोहित (nīlalohita), कर्पूरगौर (karpūragaura),	पाटल (pāṭala), अरुण (aruṇa), ब्रध्न (bradhna), ब्रध्न (bradhna)