Jump to content

रुधिर

From Wiktionary, the free dictionary
See also: रोध्र

Sanskrit

[edit]

Alternative scripts

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Indo-Aryan *Hrudʰrás, from Proto-Indo-Iranian *Hrudʰrás, from Proto-Indo-European *h₁rudʰrós (red), from *h₁rewdʰ- (red). Cognate with Avestan 𐬭𐬀𐬊𐬌𐬜𐬌𐬙𐬀- (raoiδita-), Ancient Greek ἐρυθρός (eruthrós) Latin ruber, Tocharian A rtär, Tocharian B ratre, Old Church Slavonic рудъ (rudŭ), Lithuanian raúdas, Old English rēad (whence English red).

The epenthesis of -i- from expected *rudhrá is due to influence by रुधिक्रा (rudhikrā́).

Pronunciation

[edit]

Adjective

[edit]

रुधिर (rudhirá)

  1. red, blood-red, bloody

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of रुधिर
singular dual plural
nominative रुधिरः (rudhiráḥ) रुधिरौ (rudhiraú)
रुधिरा¹ (rudhirā́¹)
रुधिराः (rudhirā́ḥ)
रुधिरासः¹ (rudhirā́saḥ¹)
vocative रुधिर (rúdhira) रुधिरौ (rúdhirau)
रुधिरा¹ (rúdhirā¹)
रुधिराः (rúdhirāḥ)
रुधिरासः¹ (rúdhirāsaḥ¹)
accusative रुधिरम् (rudhirám) रुधिरौ (rudhiraú)
रुधिरा¹ (rudhirā́¹)
रुधिरान् (rudhirā́n)
instrumental रुधिरेण (rudhiréṇa) रुधिराभ्याम् (rudhirā́bhyām) रुधिरैः (rudhiraíḥ)
रुधिरेभिः¹ (rudhirébhiḥ¹)
dative रुधिराय (rudhirā́ya) रुधिराभ्याम् (rudhirā́bhyām) रुधिरेभ्यः (rudhirébhyaḥ)
ablative रुधिरात् (rudhirā́t) रुधिराभ्याम् (rudhirā́bhyām) रुधिरेभ्यः (rudhirébhyaḥ)
genitive रुधिरस्य (rudhirásya) रुधिरयोः (rudhiráyoḥ) रुधिराणाम् (rudhirā́ṇām)
locative रुधिरे (rudhiré) रुधिरयोः (rudhiráyoḥ) रुधिरेषु (rudhiréṣu)
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of रुधिरा
singular dual plural
nominative रुधिरा (rudhirā́) रुधिरे (rudhiré) रुधिराः (rudhirā́ḥ)
vocative रुधिरे (rúdhire) रुधिरे (rúdhire) रुधिराः (rúdhirāḥ)
accusative रुधिराम् (rudhirā́m) रुधिरे (rudhiré) रुधिराः (rudhirā́ḥ)
instrumental रुधिरया (rudhiráyā)
रुधिरा¹ (rudhirā́¹)
रुधिराभ्याम् (rudhirā́bhyām) रुधिराभिः (rudhirā́bhiḥ)
dative रुधिरायै (rudhirā́yai) रुधिराभ्याम् (rudhirā́bhyām) रुधिराभ्यः (rudhirā́bhyaḥ)
ablative रुधिरायाः (rudhirā́yāḥ)
रुधिरायै² (rudhirā́yai²)
रुधिराभ्याम् (rudhirā́bhyām) रुधिराभ्यः (rudhirā́bhyaḥ)
genitive रुधिरायाः (rudhirā́yāḥ)
रुधिरायै² (rudhirā́yai²)
रुधिरयोः (rudhiráyoḥ) रुधिराणाम् (rudhirā́ṇām)
locative रुधिरायाम् (rudhirā́yām) रुधिरयोः (rudhiráyoḥ) रुधिरासु (rudhirā́su)
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of रुधिर
singular dual plural
nominative रुधिरम् (rudhirám) रुधिरे (rudhiré) रुधिराणि (rudhirā́ṇi)
रुधिरा¹ (rudhirā́¹)
vocative रुधिर (rúdhira) रुधिरे (rúdhire) रुधिराणि (rúdhirāṇi)
रुधिरा¹ (rúdhirā¹)
accusative रुधिरम् (rudhirám) रुधिरे (rudhiré) रुधिराणि (rudhirā́ṇi)
रुधिरा¹ (rudhirā́¹)
instrumental रुधिरेण (rudhiréṇa) रुधिराभ्याम् (rudhirā́bhyām) रुधिरैः (rudhiraíḥ)
रुधिरेभिः¹ (rudhirébhiḥ¹)
dative रुधिराय (rudhirā́ya) रुधिराभ्याम् (rudhirā́bhyām) रुधिरेभ्यः (rudhirébhyaḥ)
ablative रुधिरात् (rudhirā́t) रुधिराभ्याम् (rudhirā́bhyām) रुधिरेभ्यः (rudhirébhyaḥ)
genitive रुधिरस्य (rudhirásya) रुधिरयोः (rudhiráyoḥ) रुधिराणाम् (rudhirā́ṇām)
locative रुधिरे (rudhiré) रुधिरयोः (rudhiráyoḥ) रुधिरेषु (rudhiréṣu)
  • ¹Vedic

Derived terms

[edit]

Noun

[edit]

रुधिर (rudhirá) stemm

  1. the bloodred planet or Mars
  2. a kind of precious stone (compare रुधिराख्य (rudhirā*khya))

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of रुधिर
singular dual plural
nominative रुधिरः (rudhiráḥ) रुधिरौ (rudhiraú)
रुधिरा¹ (rudhirā́¹)
रुधिराः (rudhirā́ḥ)
रुधिरासः¹ (rudhirā́saḥ¹)
vocative रुधिर (rúdhira) रुधिरौ (rúdhirau)
रुधिरा¹ (rúdhirā¹)
रुधिराः (rúdhirāḥ)
रुधिरासः¹ (rúdhirāsaḥ¹)
accusative रुधिरम् (rudhirám) रुधिरौ (rudhiraú)
रुधिरा¹ (rudhirā́¹)
रुधिरान् (rudhirā́n)
instrumental रुधिरेण (rudhiréṇa) रुधिराभ्याम् (rudhirā́bhyām) रुधिरैः (rudhiraíḥ)
रुधिरेभिः¹ (rudhirébhiḥ¹)
dative रुधिराय (rudhirā́ya) रुधिराभ्याम् (rudhirā́bhyām) रुधिरेभ्यः (rudhirébhyaḥ)
ablative रुधिरात् (rudhirā́t) रुधिराभ्याम् (rudhirā́bhyām) रुधिरेभ्यः (rudhirébhyaḥ)
genitive रुधिरस्य (rudhirásya) रुधिरयोः (rudhiráyoḥ) रुधिराणाम् (rudhirā́ṇām)
locative रुधिरे (rudhiré) रुधिरयोः (rudhiráyoḥ) रुधिरेषु (rudhiréṣu)
  • ¹Vedic

Noun

[edit]

रुधिर (rudhirá) stemn

  1. saffron
  2. name of a city

Declension

[edit]
Neuter a-stem declension of रुधिर
singular dual plural
nominative रुधिरम् (rudhirám) रुधिरे (rudhiré) रुधिराणि (rudhirā́ṇi)
रुधिरा¹ (rudhirā́¹)
vocative रुधिर (rúdhira) रुधिरे (rúdhire) रुधिराणि (rúdhirāṇi)
रुधिरा¹ (rúdhirā¹)
accusative रुधिरम् (rudhirám) रुधिरे (rudhiré) रुधिराणि (rudhirā́ṇi)
रुधिरा¹ (rudhirā́¹)
instrumental रुधिरेण (rudhiréṇa) रुधिराभ्याम् (rudhirā́bhyām) रुधिरैः (rudhiraíḥ)
रुधिरेभिः¹ (rudhirébhiḥ¹)
dative रुधिराय (rudhirā́ya) रुधिराभ्याम् (rudhirā́bhyām) रुधिरेभ्यः (rudhirébhyaḥ)
ablative रुधिरात् (rudhirā́t) रुधिराभ्याम् (rudhirā́bhyām) रुधिरेभ्यः (rudhirébhyaḥ)
genitive रुधिरस्य (rudhirásya) रुधिरयोः (rudhiráyoḥ) रुधिराणाम् (rudhirā́ṇām)
locative रुधिरे (rudhiré) रुधिरयोः (rudhiráyoḥ) रुधिरेषु (rudhiréṣu)
  • ¹Vedic

Descendants

[edit]

References

[edit]