पिङ्गल
Jump to navigation
Jump to search
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- পিঙ্গল (Assamese script)
- ᬧᬶᬗ᭄ᬕᬮ (Balinese script)
- পিঙ্গল (Bengali script)
- 𑰢𑰰𑰒𑰿𑰐𑰩 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑀺𑀗𑁆𑀕𑀮 (Brahmi script)
- ပိင်္ဂလ (Burmese script)
- પિઙ્ગલ (Gujarati script)
- ਪਿਙ੍ਗਲ (Gurmukhi script)
- 𑌪𑌿𑌙𑍍𑌗𑌲 (Grantha script)
- ꦥꦶꦔ꧀ꦒꦭ (Javanese script)
- 𑂣𑂱𑂑𑂹𑂏𑂪 (Kaithi script)
- ಪಿಙ್ಗಲ (Kannada script)
- បិង្គល (Khmer script)
- ປິງ຺ຄລ (Lao script)
- പിങ്ഗല (Malayalam script)
- ᢒᡳᢛᡤᠠᠯᠠ (Manchu script)
- 𑘢𑘱𑘒𑘿𑘐𑘩 (Modi script)
- ᢒᠢᢊᠺᠠᠯᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧂𑧒𑦲𑧠𑦰𑧉 (Nandinagari script)
- 𑐥𑐶𑐒𑑂𑐐𑐮 (Newa script)
- ପିଙ୍ଗଲ (Odia script)
- ꢦꢶꢖ꣄ꢔꢭ (Saurashtra script)
- 𑆥𑆴𑆕𑇀𑆓𑆬 (Sharada script)
- 𑖢𑖰𑖒𑖿𑖐𑖩 (Siddham script)
- පිඞ්ගල (Sinhalese script)
- 𑩰𑩑𑩠 𑪙𑩞𑩽 (Soyombo script)
- 𑚞𑚮𑚎𑚶𑚌𑚥 (Takri script)
- பிங்க³ல (Tamil script)
- పిఙ్గల (Telugu script)
- ปิงฺคล (Thai script)
- པི་ངྒ་ལ (Tibetan script)
- 𑒣𑒱𑒓𑓂𑒑𑒪 (Tirhuta script)
- 𑨞𑨁𑨏𑩇𑨍𑨬 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From Proto-Indo-Aryan *pingalás ~ pinȷ́arás (“tawny, reddish”), from Proto-Indo-European *peyǵ- ~ *pi-n-ǵ-, a variant of *peyḱ- (“to mark, paint; spot, color”), whence Latin pingō (“to decorate; to paint”). Compare the dialectal variant पिञ्जर (piñjara); also compare Hurrian 𒉿𒅔𒅗𒊏𒀭𒉡 (pi-in-ka-ra-an-nu /pinkara-nnu/), an ancient borrowing from Mitanni Indo-Aryan.
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]पिङ्गल • (piṅgalá) stem
- reddish-brown, tawny; yellow, gold-colored
- c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 11.5.26:
- स स्नातो बभ्रुः पिङ्गलः पृथिव्यां बहु रोचते ॥
- sa snāto babhruḥ piṅgalaḥ pṛthivyāṃ bahu rocate.
- When he hath bathed, brown, yellow-hued, he shines exceedingly on earth.
- स स्नातो बभ्रुः पिङ्गलः पृथिव्यां बहु रोचते ॥
Declension
[edit]Masculine a-stem declension of पिङ्गल (piṅgalá) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | पिङ्गलः piṅgaláḥ |
पिङ्गलौ / पिङ्गला¹ piṅgalaú / piṅgalā́¹ |
पिङ्गलाः / पिङ्गलासः¹ piṅgalā́ḥ / piṅgalā́saḥ¹ |
Vocative | पिङ्गल píṅgala |
पिङ्गलौ / पिङ्गला¹ píṅgalau / píṅgalā¹ |
पिङ्गलाः / पिङ्गलासः¹ píṅgalāḥ / píṅgalāsaḥ¹ |
Accusative | पिङ्गलम् piṅgalám |
पिङ्गलौ / पिङ्गला¹ piṅgalaú / piṅgalā́¹ |
पिङ्गलान् piṅgalā́n |
Instrumental | पिङ्गलेन piṅgaléna |
पिङ्गलाभ्याम् piṅgalā́bhyām |
पिङ्गलैः / पिङ्गलेभिः¹ piṅgalaíḥ / piṅgalébhiḥ¹ |
Dative | पिङ्गलाय piṅgalā́ya |
पिङ्गलाभ्याम् piṅgalā́bhyām |
पिङ्गलेभ्यः piṅgalébhyaḥ |
Ablative | पिङ्गलात् piṅgalā́t |
पिङ्गलाभ्याम् piṅgalā́bhyām |
पिङ्गलेभ्यः piṅgalébhyaḥ |
Genitive | पिङ्गलस्य piṅgalásya |
पिङ्गलयोः piṅgaláyoḥ |
पिङ्गलानाम् piṅgalā́nām |
Locative | पिङ्गले piṅgalé |
पिङ्गलयोः piṅgaláyoḥ |
पिङ्गलेषु piṅgaléṣu |
Notes |
|
Feminine ā-stem declension of पिङ्गला (piṅgalā́) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | पिङ्गला piṅgalā́ |
पिङ्गले piṅgalé |
पिङ्गलाः piṅgalā́ḥ |
Vocative | पिङ्गले píṅgale |
पिङ्गले píṅgale |
पिङ्गलाः píṅgalāḥ |
Accusative | पिङ्गलाम् piṅgalā́m |
पिङ्गले piṅgalé |
पिङ्गलाः piṅgalā́ḥ |
Instrumental | पिङ्गलया / पिङ्गला¹ piṅgaláyā / piṅgalā́¹ |
पिङ्गलाभ्याम् piṅgalā́bhyām |
पिङ्गलाभिः piṅgalā́bhiḥ |
Dative | पिङ्गलायै piṅgalā́yai |
पिङ्गलाभ्याम् piṅgalā́bhyām |
पिङ्गलाभ्यः piṅgalā́bhyaḥ |
Ablative | पिङ्गलायाः / पिङ्गलायै² piṅgalā́yāḥ / piṅgalā́yai² |
पिङ्गलाभ्याम् piṅgalā́bhyām |
पिङ्गलाभ्यः piṅgalā́bhyaḥ |
Genitive | पिङ्गलायाः / पिङ्गलायै² piṅgalā́yāḥ / piṅgalā́yai² |
पिङ्गलयोः piṅgaláyoḥ |
पिङ्गलानाम् piṅgalā́nām |
Locative | पिङ्गलायाम् piṅgalā́yām |
पिङ्गलयोः piṅgaláyoḥ |
पिङ्गलासु piṅgalā́su |
Notes |
|
Neuter a-stem declension of पिङ्गल (piṅgalá) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | पिङ्गलम् piṅgalám |
पिङ्गले piṅgalé |
पिङ्गलानि / पिङ्गला¹ piṅgalā́ni / piṅgalā́¹ |
Vocative | पिङ्गल píṅgala |
पिङ्गले píṅgale |
पिङ्गलानि / पिङ्गला¹ píṅgalāni / píṅgalā¹ |
Accusative | पिङ्गलम् piṅgalám |
पिङ्गले piṅgalé |
पिङ्गलानि / पिङ्गला¹ piṅgalā́ni / piṅgalā́¹ |
Instrumental | पिङ्गलेन piṅgaléna |
पिङ्गलाभ्याम् piṅgalā́bhyām |
पिङ्गलैः / पिङ्गलेभिः¹ piṅgalaíḥ / piṅgalébhiḥ¹ |
Dative | पिङ्गलाय piṅgalā́ya |
पिङ्गलाभ्याम् piṅgalā́bhyām |
पिङ्गलेभ्यः piṅgalébhyaḥ |
Ablative | पिङ्गलात् piṅgalā́t |
पिङ्गलाभ्याम् piṅgalā́bhyām |
पिङ्गलेभ्यः piṅgalébhyaḥ |
Genitive | पिङ्गलस्य piṅgalásya |
पिङ्गलयोः piṅgaláyoḥ |
पिङ्गलानाम् piṅgalā́nām |
Locative | पिङ्गले piṅgalé |
पिङ्गलयोः piṅgaláyoḥ |
पिङ्गलेषु piṅgaléṣu |
Notes |
|
Descendants
[edit]- → Assamese: পিঙ্গল (piṅgol)
- → Bengali: পিঙ্গল (piṅgol)
- → Maharastri Prakrit: 𑀧𑀺𑀁𑀕𑀮! (piṃgala!)
- → Marathi: पींगळा (pīṅgḷā)
- → Odia: ପିଙ୍ଗଳ (piṅgaḷa)
- → Sylheti: ꠙꠤꠋꠟꠣ (fiṅla)
- → Pali: piṅgala
See also
[edit]श्वेत (śveta), शुक्ल (śukla), शुभ्र (śubhra), धवल (dhavala) | धूमल (dhūmala), धूसर (dhūsara) | कृष्ण (kṛṣṇa), काल (kāla), श्याम (śyāma), श्याव (śyāva) |
रक्त (rakta), रुधिर (rudhira), रोहित (rohita), लोहित (lohita) | नारङ्ग (nāraṅga); कद्रु (kadru), बभ्रु (babhru) | पीत (pīta); पाण्डु (pāṇḍu) |
हरित (harita), पलाश (palāśa) | ||
नील (nīla) | ||
शोण (śoṇa), नीललोहित (nīlalohita) | पाटल (pāṭala) |
References
[edit]- Monier Williams (1899) “पिङ्गल”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 624/3.
- Mayrhofer, Manfred (2001) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 321
- Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][2] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 126-7
Categories:
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-Aryan
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-Aryan
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit adjectives
- Sanskrit adjectives in Devanagari script
- Sanskrit terms with quotations
- Sanskrit a-stem adjectives