पिङ्गल

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Sanskrit

[edit]

Alternative scripts

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Indo-Aryan *pingalás ~ pinȷ́arás (tawny, reddish), from Proto-Indo-European *peyǵ- ~ *pi-n-ǵ-, a variant of *peyḱ- (to mark, paint; spot, color), whence Latin pingō (to decorate; to paint). Compare the dialectal variant पिञ्जर (piñjara); also compare Hurrian 𒉿𒅔𒅗𒊏𒀭𒉡 (pi-in-ka-ra-an-nu /⁠pinkara-nnu⁠/), an ancient borrowing from Mitanni Indo-Aryan.

Pronunciation

[edit]

Adjective

[edit]

पिङ्गल (piṅgalá) stem

  1. reddish-brown, tawny; yellow, gold-colored
    • c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 11.5.26:
      स स्नातो बभ्रुः पिङ्गलः पृथिव्यां बहु रोचते ॥
      sa snāto babhruḥ piṅgalaḥ pṛthivyāṃ bahu rocate.
      When he hath bathed, brown, yellow-hued, he shines exceedingly on earth.

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of पिङ्गल (piṅgalá)
Singular Dual Plural
Nominative पिङ्गलः
piṅgaláḥ
पिङ्गलौ / पिङ्गला¹
piṅgalaú / piṅgalā́¹
पिङ्गलाः / पिङ्गलासः¹
piṅgalā́ḥ / piṅgalā́saḥ¹
Vocative पिङ्गल
píṅgala
पिङ्गलौ / पिङ्गला¹
píṅgalau / píṅgalā¹
पिङ्गलाः / पिङ्गलासः¹
píṅgalāḥ / píṅgalāsaḥ¹
Accusative पिङ्गलम्
piṅgalám
पिङ्गलौ / पिङ्गला¹
piṅgalaú / piṅgalā́¹
पिङ्गलान्
piṅgalā́n
Instrumental पिङ्गलेन
piṅgaléna
पिङ्गलाभ्याम्
piṅgalā́bhyām
पिङ्गलैः / पिङ्गलेभिः¹
piṅgalaíḥ / piṅgalébhiḥ¹
Dative पिङ्गलाय
piṅgalā́ya
पिङ्गलाभ्याम्
piṅgalā́bhyām
पिङ्गलेभ्यः
piṅgalébhyaḥ
Ablative पिङ्गलात्
piṅgalā́t
पिङ्गलाभ्याम्
piṅgalā́bhyām
पिङ्गलेभ्यः
piṅgalébhyaḥ
Genitive पिङ्गलस्य
piṅgalásya
पिङ्गलयोः
piṅgaláyoḥ
पिङ्गलानाम्
piṅgalā́nām
Locative पिङ्गले
piṅgalé
पिङ्गलयोः
piṅgaláyoḥ
पिङ्गलेषु
piṅgaléṣu
Notes
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of पिङ्गला (piṅgalā́)
Singular Dual Plural
Nominative पिङ्गला
piṅgalā́
पिङ्गले
piṅgalé
पिङ्गलाः
piṅgalā́ḥ
Vocative पिङ्गले
píṅgale
पिङ्गले
píṅgale
पिङ्गलाः
píṅgalāḥ
Accusative पिङ्गलाम्
piṅgalā́m
पिङ्गले
piṅgalé
पिङ्गलाः
piṅgalā́ḥ
Instrumental पिङ्गलया / पिङ्गला¹
piṅgaláyā / piṅgalā́¹
पिङ्गलाभ्याम्
piṅgalā́bhyām
पिङ्गलाभिः
piṅgalā́bhiḥ
Dative पिङ्गलायै
piṅgalā́yai
पिङ्गलाभ्याम्
piṅgalā́bhyām
पिङ्गलाभ्यः
piṅgalā́bhyaḥ
Ablative पिङ्गलायाः / पिङ्गलायै²
piṅgalā́yāḥ / piṅgalā́yai²
पिङ्गलाभ्याम्
piṅgalā́bhyām
पिङ्गलाभ्यः
piṅgalā́bhyaḥ
Genitive पिङ्गलायाः / पिङ्गलायै²
piṅgalā́yāḥ / piṅgalā́yai²
पिङ्गलयोः
piṅgaláyoḥ
पिङ्गलानाम्
piṅgalā́nām
Locative पिङ्गलायाम्
piṅgalā́yām
पिङ्गलयोः
piṅgaláyoḥ
पिङ्गलासु
piṅgalā́su
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of पिङ्गल (piṅgalá)
Singular Dual Plural
Nominative पिङ्गलम्
piṅgalám
पिङ्गले
piṅgalé
पिङ्गलानि / पिङ्गला¹
piṅgalā́ni / piṅgalā́¹
Vocative पिङ्गल
píṅgala
पिङ्गले
píṅgale
पिङ्गलानि / पिङ्गला¹
píṅgalāni / píṅgalā¹
Accusative पिङ्गलम्
piṅgalám
पिङ्गले
piṅgalé
पिङ्गलानि / पिङ्गला¹
piṅgalā́ni / piṅgalā́¹
Instrumental पिङ्गलेन
piṅgaléna
पिङ्गलाभ्याम्
piṅgalā́bhyām
पिङ्गलैः / पिङ्गलेभिः¹
piṅgalaíḥ / piṅgalébhiḥ¹
Dative पिङ्गलाय
piṅgalā́ya
पिङ्गलाभ्याम्
piṅgalā́bhyām
पिङ्गलेभ्यः
piṅgalébhyaḥ
Ablative पिङ्गलात्
piṅgalā́t
पिङ्गलाभ्याम्
piṅgalā́bhyām
पिङ्गलेभ्यः
piṅgalébhyaḥ
Genitive पिङ्गलस्य
piṅgalásya
पिङ्गलयोः
piṅgaláyoḥ
पिङ्गलानाम्
piṅgalā́nām
Locative पिङ्गले
piṅgalé
पिङ्गलयोः
piṅgaláyoḥ
पिङ्गलेषु
piṅgaléṣu
Notes
  • ¹Vedic

Descendants

[edit]

See also

[edit]
Colors in Sanskrit · रङ्ग (raṅga) (layout · text)
     श्वेत (śveta), शुक्ल (śukla), शुभ्र (śubhra), धवल (dhavala)      धूमल (dhūmala), धूसर (dhūsara)      कृष्ण (kṛṣṇa), काल (kāla), श्याम (śyāma), श्याव (śyāva)
             रक्त (rakta), रुधिर (rudhira), रोहित (rohita), लोहित (lohita)              नारङ्ग (nāraṅga); कद्रु (kadru), बभ्रु (babhru)              पीत (pīta); पाण्डु (pāṇḍu)
                          हरित (harita), पलाश (palāśa)             
                                       नील (nīla)
                          शोण (śoṇa), नीललोहित (nīlalohita)              पाटल (pāṭala)

References

[edit]
  • Monier Williams (1899) “पिङ्गल”, in A Sanskrit–English Dictionary, [], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 624/3.
  • Mayrhofer, Manfred (2001) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎[1] (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 321
  • Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎[2] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 126-7