कषाय
Sanskrit
[edit]
Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- কষায় (Assamese script)
- ᬓᬱᬵᬬ (Balinese script)
- কষায় (Bengali script)
- 𑰎𑰬𑰯𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀓𑀱𑀸𑀬 (Brahmi script)
- ကၑာယ (Burmese script)
- કષાય (Gujarati script)
- ਕਸ਼ਾਯ (Gurmukhi script)
- 𑌕𑌷𑌾𑌯 (Grantha script)
- ꦏꦰꦴꦪ (Javanese script)
- 𑂍𑂭𑂰𑂨 (Kaithi script)
- ಕಷಾಯ (Kannada script)
- កឞាយ (Khmer script)
- ກຩາຍ (Lao script)
- കഷായ (Malayalam script)
- ᡬᠠᢢᠠ᠊ᠠᠶᠠ (Manchu script)
- 𑘎𑘬𑘰𑘧 (Modi script)
- ᢉᠠᢔᠠᢗᠶ᠋ᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦮𑧌𑧑𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐎𑐲𑐵𑐫 (Newa script)
- କଷାଯ (Odia script)
- ꢒꢰꢵꢫ (Saurashtra script)
- 𑆑𑆰𑆳𑆪 (Sharada script)
- 𑖎𑖬𑖯𑖧 (Siddham script)
- කෂාය (Sinhalese script)
- 𑩜𑪀𑩛𑩻 (Soyombo script)
- 𑚊𑚭𑚣 (Takri script)
- கஷாய (Tamil script)
- కషాయ (Telugu script)
- กษาย (Thai script)
- ཀ་ཥཱ་ཡ (Tibetan script)
- 𑒏𑒭𑒰𑒨 (Tirhuta script)
- 𑨋𑨯𑨊𑨪 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]Of unclear origin.
Traditionally derived from the root कष् (kaṣ, “to rub, scrape”); however, this is semantically doubtful.
Turner takes the variety of suffixes found in the word's descendants as evidence of a substrate, probably Proto-Dravidian *kac-, borrowing; compare Telugu కసు (kasu, “raw, unripe”). Mayrhofer, on the other hand, takes it as evidence of Indo-European origin (particularly with the word's Vedic presence), and gives काषण (kāṣaṇa, “unripe”) as the true Dravidian borrowing and cognate of the above Telugu term.
Whether the "astringent" and "red" meanings are etymologically connected is uncertain.
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]कषाय • (kaṣāya)
- astringent
- fragrant
- red, dull red, yellowish red
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | कषायः (kaṣāyaḥ) | कषायौ (kaṣāyau) कषाया¹ (kaṣāyā¹) |
कषायाः (kaṣāyāḥ) कषायासः¹ (kaṣāyāsaḥ¹) |
| vocative | कषाय (kaṣāya) | कषायौ (kaṣāyau) कषाया¹ (kaṣāyā¹) |
कषायाः (kaṣāyāḥ) कषायासः¹ (kaṣāyāsaḥ¹) |
| accusative | कषायम् (kaṣāyam) | कषायौ (kaṣāyau) कषाया¹ (kaṣāyā¹) |
कषायान् (kaṣāyān) |
| instrumental | कषायेण (kaṣāyeṇa) | कषायाभ्याम् (kaṣāyābhyām) | कषायैः (kaṣāyaiḥ) कषायेभिः¹ (kaṣāyebhiḥ¹) |
| dative | कषायाय (kaṣāyāya) | कषायाभ्याम् (kaṣāyābhyām) | कषायेभ्यः (kaṣāyebhyaḥ) |
| ablative | कषायात् (kaṣāyāt) | कषायाभ्याम् (kaṣāyābhyām) | कषायेभ्यः (kaṣāyebhyaḥ) |
| genitive | कषायस्य (kaṣāyasya) | कषाययोः (kaṣāyayoḥ) | कषायाणाम् (kaṣāyāṇām) |
| locative | कषाये (kaṣāye) | कषाययोः (kaṣāyayoḥ) | कषायेषु (kaṣāyeṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | कषया (kaṣayā) | कषये (kaṣaye) | कषयाः (kaṣayāḥ) |
| vocative | कषये (kaṣaye) | कषये (kaṣaye) | कषयाः (kaṣayāḥ) |
| accusative | कषयाम् (kaṣayām) | कषये (kaṣaye) | कषयाः (kaṣayāḥ) |
| instrumental | कषयया (kaṣayayā) कषया¹ (kaṣayā¹) |
कषयाभ्याम् (kaṣayābhyām) | कषयाभिः (kaṣayābhiḥ) |
| dative | कषयायै (kaṣayāyai) | कषयाभ्याम् (kaṣayābhyām) | कषयाभ्यः (kaṣayābhyaḥ) |
| ablative | कषयायाः (kaṣayāyāḥ) कषयायै² (kaṣayāyai²) |
कषयाभ्याम् (kaṣayābhyām) | कषयाभ्यः (kaṣayābhyaḥ) |
| genitive | कषयायाः (kaṣayāyāḥ) कषयायै² (kaṣayāyai²) |
कषययोः (kaṣayayoḥ) | कषयाणाम् (kaṣayāṇām) |
| locative | कषयायाम् (kaṣayāyām) | कषययोः (kaṣayayoḥ) | कषयासु (kaṣayāsu) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | कषायम् (kaṣāyam) | कषाये (kaṣāye) | कषायाणि (kaṣāyāṇi) कषाया¹ (kaṣāyā¹) |
| vocative | कषाय (kaṣāya) | कषाये (kaṣāye) | कषायाणि (kaṣāyāṇi) कषाया¹ (kaṣāyā¹) |
| accusative | कषायम् (kaṣāyam) | कषाये (kaṣāye) | कषायाणि (kaṣāyāṇi) कषाया¹ (kaṣāyā¹) |
| instrumental | कषायेण (kaṣāyeṇa) | कषायाभ्याम् (kaṣāyābhyām) | कषायैः (kaṣāyaiḥ) कषायेभिः¹ (kaṣāyebhiḥ¹) |
| dative | कषायाय (kaṣāyāya) | कषायाभ्याम् (kaṣāyābhyām) | कषायेभ्यः (kaṣāyebhyaḥ) |
| ablative | कषायात् (kaṣāyāt) | कषायाभ्याम् (kaṣāyābhyām) | कषायेभ्यः (kaṣāyebhyaḥ) |
| genitive | कषायस्य (kaṣāyasya) | कषाययोः (kaṣāyayoḥ) | कषायाणाम् (kaṣāyāṇām) |
| locative | कषाये (kaṣāye) | कषाययोः (kaṣāyayoḥ) | कषायेषु (kaṣāyeṣu) |
- ¹Vedic
Noun
[edit]कषाय • (kaṣāya) stem, m
- an astringent extract of juice
- decoction, infusion
- dirt, filth
- stain, impurity
- dullness, stupidity
- a dull or yellowish red garment or robe in Buddhism, a kashaya
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | कषायः (kaṣāyaḥ) | कषायौ (kaṣāyau) कषाया¹ (kaṣāyā¹) |
कषायाः (kaṣāyāḥ) कषायासः¹ (kaṣāyāsaḥ¹) |
| vocative | कषाय (kaṣāya) | कषायौ (kaṣāyau) कषाया¹ (kaṣāyā¹) |
कषायाः (kaṣāyāḥ) कषायासः¹ (kaṣāyāsaḥ¹) |
| accusative | कषायम् (kaṣāyam) | कषायौ (kaṣāyau) कषाया¹ (kaṣāyā¹) |
कषायान् (kaṣāyān) |
| instrumental | कषायेण (kaṣāyeṇa) | कषायाभ्याम् (kaṣāyābhyām) | कषायैः (kaṣāyaiḥ) कषायेभिः¹ (kaṣāyebhiḥ¹) |
| dative | कषायाय (kaṣāyāya) | कषायाभ्याम् (kaṣāyābhyām) | कषायेभ्यः (kaṣāyebhyaḥ) |
| ablative | कषायात् (kaṣāyāt) | कषायाभ्याम् (kaṣāyābhyām) | कषायेभ्यः (kaṣāyebhyaḥ) |
| genitive | कषायस्य (kaṣāyasya) | कषाययोः (kaṣāyayoḥ) | कषायाणाम् (kaṣāyāṇām) |
| locative | कषाये (kaṣāye) | कषाययोः (kaṣāyayoḥ) | कषायेषु (kaṣāyeṣu) |
- ¹Vedic
References
[edit]- Monier Williams (1899) “कषाय”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0265/3.
- Arthur Anthony Macdonell (1893) “कषाय”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press
- Otto Böhtlingk, Richard Schmidt (1879-1928) “कषाय”, in Walter Slaje, Jürgen Hanneder, Paul Molitor, Jörg Ritter, editors, Nachtragswörterbuch des Sanskrit [Dictionary of Sanskrit with supplements] (in German), Halle-Wittenberg: Martin-Luther-Universität, published 2016
- Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 332
- Mayrhofer, Manfred (1956) Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary][2] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 190-1
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “kaṣāya”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press