अरुण

Hindi

अरुण ग्रह

Proper noun

अरुण • (aruṇ) m

1. Uranus

Declension

Declension of अरुण (sg-only masc cons-stem)

	singular
direct	अरुण aruṇ
oblique	अरुण aruṇ
vocative	अरुण aruṇ

See also

Solar System in Hindi · सौरमंडल (saurmaṇḍal) (layout · text)
Star	सूर्य (sūrya)
IAU planets and notable dwarf planets	बुध (budh)	शुक्र (śukra)	पृथ्वी (pŕthvī)	मंगल (maṅgal)		बृहस्पति (bŕhaspati)	शनि (śani)	अरुण (aruṇ)	वरुण (varuṇ)	यम (yam)
Notable moons	—	—	चंद्रमा (candramā)		—

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

• অৰুণ (Assamese script)
• ᬅᬭᬸᬡ (Balinese script)
• অরুণ (Bengali script)
• 𑰀𑰨𑰲𑰜 (Bhaiksuki script)
• 𑀅𑀭𑀼𑀡 (Brahmi script)
• အရုဏ (Burmese script)
• અરુણ (Gujarati script)
• ਅਰੁਣ (Gurmukhi script)
• 𑌅𑌰𑍁𑌣 (Grantha script)
• ꦄꦫꦸꦟ (Javanese script)
• 𑂃𑂩𑂳𑂝 (Kaithi script)
• ಅರುಣ (Kannada script)
• អរុណ (Khmer script)
• ອຣຸຓ (Lao script)
• അരുണ (Malayalam script)
• ᠠᡵᡠᢏᠠ (Manchu script)
• 𑘀𑘨𑘳𑘜 (Modi script)
• ᠠᠷᠤᢏᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦠𑧈𑧔𑦼 (Nandinagari script)
• 𑐀𑐬𑐸𑐞 (Newa script)
• ଅରୁଣ (Odia script)
• ꢂꢬꢸꢠ (Saurashtra script)
• 𑆃𑆫𑆶𑆟 (Sharada script)
• 𑖀𑖨𑖲𑖜 (Siddham script)
• අරුණ (Sinhalese script)
• 𑩐𑩼𑩒𑩪 (Soyombo script)
• 𑚀𑚤𑚰𑚘 (Takri script)
• அருண (Tamil script)
• అరుణ (Telugu script)
• อรุณ (Thai script)
• ཨ་རུ་ཎ (Tibetan script)
• 𑒁𑒩𑒳𑒝 (Tirhuta script)
• 𑨀𑨫𑨃𑨘 (Zanabazar Square script)

Etymology

Related to अरुष (aruṣá).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɐ.ɾu.ɳɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ɐ.ɾu.ɳɐ/

Adjective

अरुण • (aruṇá) stem

1. reddish brown, tawny

Declension

Masculine a-stem declension of अरुण

	singular	dual	plural
nominative	अरुणः (aruṇáḥ)	अरुणौ (aruṇaú) अरुणा¹ (aruṇā́¹)	अरुणाः (aruṇā́ḥ) अरुणासः¹ (aruṇā́saḥ¹)
vocative	अरुण (áruṇa)	अरुणौ (áruṇau) अरुणा¹ (áruṇā¹)	अरुणाः (áruṇāḥ) अरुणासः¹ (áruṇāsaḥ¹)
accusative	अरुणम् (aruṇám)	अरुणौ (aruṇaú) अरुणा¹ (aruṇā́¹)	अरुणान् (aruṇā́n)
instrumental	अरुणेन (aruṇéna)	अरुणाभ्याम् (aruṇā́bhyām)	अरुणैः (aruṇaíḥ) अरुणेभिः¹ (aruṇébhiḥ¹)
dative	अरुणाय (aruṇā́ya)	अरुणाभ्याम् (aruṇā́bhyām)	अरुणेभ्यः (aruṇébhyaḥ)
ablative	अरुणात् (aruṇā́t)	अरुणाभ्याम् (aruṇā́bhyām)	अरुणेभ्यः (aruṇébhyaḥ)
genitive	अरुणस्य (aruṇásya)	अरुणयोः (aruṇáyoḥ)	अरुणानाम् (aruṇā́nām)
locative	अरुणे (aruṇé)	अरुणयोः (aruṇáyoḥ)	अरुणेषु (aruṇéṣu)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of अरुणा

	singular	dual	plural
nominative	अरुणा (aruṇā́)	अरुणे (aruṇé)	अरुणाः (aruṇā́ḥ)
vocative	अरुणे (áruṇe)	अरुणे (áruṇe)	अरुणाः (áruṇāḥ)
accusative	अरुणाम् (aruṇā́m)	अरुणे (aruṇé)	अरुणाः (aruṇā́ḥ)
instrumental	अरुणया (aruṇáyā) अरुणा¹ (aruṇā́¹)	अरुणाभ्याम् (aruṇā́bhyām)	अरुणाभिः (aruṇā́bhiḥ)
dative	अरुणायै (aruṇā́yai)	अरुणाभ्याम् (aruṇā́bhyām)	अरुणाभ्यः (aruṇā́bhyaḥ)
ablative	अरुणायाः (aruṇā́yāḥ) अरुणायै² (aruṇā́yai²)	अरुणाभ्याम् (aruṇā́bhyām)	अरुणाभ्यः (aruṇā́bhyaḥ)
genitive	अरुणायाः (aruṇā́yāḥ) अरुणायै² (aruṇā́yai²)	अरुणयोः (aruṇáyoḥ)	अरुणानाम् (aruṇā́nām)
locative	अरुणायाम् (aruṇā́yām)	अरुणयोः (aruṇáyoḥ)	अरुणासु (aruṇā́su)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Feminine ī-stem declension of अरुणी

	singular	dual	plural
nominative	अरुणी (aruṇī́)	अरुण्यौ (aruṇyaù) अरुणी¹ (aruṇī́¹)	अरुण्यः (aruṇyàḥ) अरुणीः¹ (aruṇī́ḥ¹)
vocative	अरुणि (áruṇi)	अरुण्यौ (áruṇyau) अरुणी¹ (áruṇī¹)	अरुण्यः (áruṇyaḥ) अरुणीः¹ (áruṇīḥ¹)
accusative	अरुणीम् (aruṇī́m)	अरुण्यौ (aruṇyaù) अरुणी¹ (aruṇī́¹)	अरुणीः (aruṇī́ḥ)
instrumental	अरुण्या (aruṇyā́)	अरुणीभ्याम् (aruṇī́bhyām)	अरुणीभिः (aruṇī́bhiḥ)
dative	अरुण्यै (aruṇyaí)	अरुणीभ्याम् (aruṇī́bhyām)	अरुणीभ्यः (aruṇī́bhyaḥ)
ablative	अरुण्याः (aruṇyā́ḥ) अरुण्यै² (aruṇyaí²)	अरुणीभ्याम् (aruṇī́bhyām)	अरुणीभ्यः (aruṇī́bhyaḥ)
genitive	अरुण्याः (aruṇyā́ḥ) अरुण्यै² (aruṇyaí²)	अरुण्योः (aruṇyóḥ)	अरुणीनाम् (aruṇī́nām)
locative	अरुण्याम् (aruṇyā́m)	अरुण्योः (aruṇyóḥ)	अरुणीषु (aruṇī́ṣu)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of अरुण

	singular	dual	plural
nominative	अरुणम् (aruṇám)	अरुणे (aruṇé)	अरुणानि (aruṇā́ni) अरुणा¹ (aruṇā́¹)
vocative	अरुण (áruṇa)	अरुणे (áruṇe)	अरुणानि (áruṇāni) अरुणा¹ (áruṇā¹)
accusative	अरुणम् (aruṇám)	अरुणे (aruṇé)	अरुणानि (aruṇā́ni) अरुणा¹ (aruṇā́¹)
instrumental	अरुणेन (aruṇéna)	अरुणाभ्याम् (aruṇā́bhyām)	अरुणैः (aruṇaíḥ) अरुणेभिः¹ (aruṇébhiḥ¹)
dative	अरुणाय (aruṇā́ya)	अरुणाभ्याम् (aruṇā́bhyām)	अरुणेभ्यः (aruṇébhyaḥ)
ablative	अरुणात् (aruṇā́t)	अरुणाभ्याम् (aruṇā́bhyām)	अरुणेभ्यः (aruṇébhyaḥ)
genitive	अरुणस्य (aruṇásya)	अरुणयोः (aruṇáyoḥ)	अरुणानाम् (aruṇā́nām)
locative	अरुणे (aruṇé)	अरुणयोः (aruṇáyoḥ)	अरुणेषु (aruṇéṣu)

• ¹Vedic

Noun

अरुण • (aruṇá) stem, m

1. a name for the sun
2. also of his charioteer, or the dawn personified as the son of Kashyapa by Vinata
3. the colour of the dawn, dark red, or the mixture of red and black
4. tawny (the colour)
5. the redness of sunset
6. (pathology) a kind of leprosy, with red spots and insensibility of the skin
7. (New Sanskrit) (astronomy) Uranus

Declension

Masculine a-stem declension of अरुण

	singular	dual	plural
nominative	अरुणः (aruṇáḥ)	अरुणौ (aruṇaú) अरुणा¹ (aruṇā́¹)	अरुणाः (aruṇā́ḥ) अरुणासः¹ (aruṇā́saḥ¹)
vocative	अरुण (áruṇa)	अरुणौ (áruṇau) अरुणा¹ (áruṇā¹)	अरुणाः (áruṇāḥ) अरुणासः¹ (áruṇāsaḥ¹)
accusative	अरुणम् (aruṇám)	अरुणौ (aruṇaú) अरुणा¹ (aruṇā́¹)	अरुणान् (aruṇā́n)
instrumental	अरुणेन (aruṇéna)	अरुणाभ्याम् (aruṇā́bhyām)	अरुणैः (aruṇaíḥ) अरुणेभिः¹ (aruṇébhiḥ¹)
dative	अरुणाय (aruṇā́ya)	अरुणाभ्याम् (aruṇā́bhyām)	अरुणेभ्यः (aruṇébhyaḥ)
ablative	अरुणात् (aruṇā́t)	अरुणाभ्याम् (aruṇā́bhyām)	अरुणेभ्यः (aruṇébhyaḥ)
genitive	अरुणस्य (aruṇásya)	अरुणयोः (aruṇáyoḥ)	अरुणानाम् (aruṇā́nām)
locative	अरुणे (aruṇé)	अरुणयोः (aruṇáyoḥ)	अरुणेषु (aruṇéṣu)

• ¹Vedic

Descendants

• Malayalam: അരുൺ (aruṇ), അരുണൻ (aruṇaṉ)
• → Old Javanese: aruṇa
• Telugu: అరుణము (aruṇamu)
• Telugu: అరుణ (aruṇa)
• Bengali: অরুণ (orun)
• Thai: อรุณ (à-run)

References

• Wilson Sanskrit-English Dictionary (2nd Ed. 1832)
• Monier Williams (1899) “अरुण”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 88, column 2.