Jump to content

श्याम

From Wiktionary, the free dictionary

Hindi

[edit]
Hindi Wikipedia has an article on:
Wikipedia hi

Etymology

[edit]

Learned borrowing from Sanskrit श्याम (śyāma, black, dark-coloured).

Pronunciation

[edit]
  • (Delhi) IPA(key): /ʃjɑːm/, [ʃjä̃ːm]

Adjective

[edit]

श्याम (śyām) (indeclinable)

  1. black (color)
    Synonyms: काला (kālā), कृष्ण (kŕṣṇa), साँवला (sā̃vlā), श्यामला (śyāmlā)

See also

[edit]
Colors in Hindi · रंग (raṅg) (layout · text)
     सफ़ेद (safed), श्वेत (śvet), ऊजर (ūjar)      धूसर (dhūsar), छाई (chāī)      काला (kālā), कृष्ण (kŕṣṇa), श्याम (śyām)
             लाल (lāl), लोहित (lohit), सुर्ख़ (surx), राता (rātā); गहरा लाल (gahrā lāl), क़िरमिज़ी (qirmizī)              नारंगी (nāraṅgī), माल्टा (mālṭā); भूरा (bhūrā), पिङ्गल (piṅgal)              पीला (pīlā), पियर (piyar), पीत (pīt); मलाई (malāī)
             नींबू (nīmbū), सुगा पंछी (sugā pañchī)              हरा (harā), हरित (harit)             
             फ़िरोज़ा (firozā)              आकाशी (ākāśī), आसमानी (āsmānī)              नीला (nīlā), नील (nīl)
             जामुनी (jāmunī); नील (nīl)              रानी (rānī); बैंगनी (baiṅgnī), जामुनी (jāmunī)              गुलाबी (gulābī), पाटल (pāṭal)

Sanskrit

[edit]

Alternative forms

[edit]

Alternative scripts

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Indo-Iranian *ćyaHmás, from Proto-Indo-European *ḱyeh₁-mó-s (black, dark), from *(s)ḱeh₃- (darkness, shadow). Cognate with Avestan 𐬯𐬁𐬨𐬀 (sāma, black), Lithuanian šė̃mas (blue-grey). Compare also श्याव (śyāvá, dark-brown, brown, dark-coloured, dark). Historically connected with the root श्यै (śyai, to freeze).

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

श्याम (śyāmá) stemm (root श्यै)

  1. a black bull (TS.)
  2. (music) a particular राग (rāga) (Saṃgīt.)

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of श्याम (śyāmá)
Singular Dual Plural
Nominative श्यामः
śyāmáḥ
श्यामौ / श्यामा¹
śyāmaú / śyāmā́¹
श्यामाः / श्यामासः¹
śyāmā́ḥ / śyāmā́saḥ¹
Vocative श्याम
śyā́ma
श्यामौ / श्यामा¹
śyā́mau / śyā́mā¹
श्यामाः / श्यामासः¹
śyā́māḥ / śyā́māsaḥ¹
Accusative श्यामम्
śyāmám
श्यामौ / श्यामा¹
śyāmaú / śyāmā́¹
श्यामान्
śyāmā́n
Instrumental श्यामेन
śyāména
श्यामाभ्याम्
śyāmā́bhyām
श्यामैः / श्यामेभिः¹
śyāmaíḥ / śyāmébhiḥ¹
Dative श्यामाय
śyāmā́ya
श्यामाभ्याम्
śyāmā́bhyām
श्यामेभ्यः
śyāmébhyaḥ
Ablative श्यामात्
śyāmā́t
श्यामाभ्याम्
śyāmā́bhyām
श्यामेभ्यः
śyāmébhyaḥ
Genitive श्यामस्य
śyāmásya
श्यामयोः
śyāmáyoḥ
श्यामानाम्
śyāmā́nām
Locative श्यामे
śyāmé
श्यामयोः
śyāmáyoḥ
श्यामेषु
śyāméṣu
Notes
  • ¹Vedic

Adjective

[edit]

श्याम (śyāmá) stem

  1. black, dark-coloured, dark blue or brown or grey or green, sable, having a dark or swarthy complexion (considered a mark of beauty)
    • c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 8.1.9:
      श्यामश्च त्वा मा शबलश्च प्रेषितौ यमस्य यौ पथिरक्षी श्वानौ ।
      śyāmaśca tvā mā śabalaśca preṣitau yamasya yau pathirakṣī śvānau.
      Let neither the black dog or the brown dog seize thee; those two warders of the way sent forth by Yama.

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of श्याम (śyāmá)
Singular Dual Plural
Nominative श्यामः
śyāmáḥ
श्यामौ / श्यामा¹
śyāmaú / śyāmā́¹
श्यामाः / श्यामासः¹
śyāmā́ḥ / śyāmā́saḥ¹
Vocative श्याम
śyā́ma
श्यामौ / श्यामा¹
śyā́mau / śyā́mā¹
श्यामाः / श्यामासः¹
śyā́māḥ / śyā́māsaḥ¹
Accusative श्यामम्
śyāmám
श्यामौ / श्यामा¹
śyāmaú / śyāmā́¹
श्यामान्
śyāmā́n
Instrumental श्यामेन
śyāména
श्यामाभ्याम्
śyāmā́bhyām
श्यामैः / श्यामेभिः¹
śyāmaíḥ / śyāmébhiḥ¹
Dative श्यामाय
śyāmā́ya
श्यामाभ्याम्
śyāmā́bhyām
श्यामेभ्यः
śyāmébhyaḥ
Ablative श्यामात्
śyāmā́t
श्यामाभ्याम्
śyāmā́bhyām
श्यामेभ्यः
śyāmébhyaḥ
Genitive श्यामस्य
śyāmásya
श्यामयोः
śyāmáyoḥ
श्यामानाम्
śyāmā́nām
Locative श्यामे
śyāmé
श्यामयोः
śyāmáyoḥ
श्यामेषु
śyāméṣu
Notes
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of श्यामा (śyāmā́)
Singular Dual Plural
Nominative श्यामा
śyāmā́
श्यामे
śyāmé
श्यामाः
śyāmā́ḥ
Vocative श्यामे
śyā́me
श्यामे
śyā́me
श्यामाः
śyā́māḥ
Accusative श्यामाम्
śyāmā́m
श्यामे
śyāmé
श्यामाः
śyāmā́ḥ
Instrumental श्यामया / श्यामा¹
śyāmáyā / śyāmā́¹
श्यामाभ्याम्
śyāmā́bhyām
श्यामाभिः
śyāmā́bhiḥ
Dative श्यामायै
śyāmā́yai
श्यामाभ्याम्
śyāmā́bhyām
श्यामाभ्यः
śyāmā́bhyaḥ
Ablative श्यामायाः / श्यामायै²
śyāmā́yāḥ / śyāmā́yai²
श्यामाभ्याम्
śyāmā́bhyām
श्यामाभ्यः
śyāmā́bhyaḥ
Genitive श्यामायाः / श्यामायै²
śyāmā́yāḥ / śyāmā́yai²
श्यामयोः
śyāmáyoḥ
श्यामानाम्
śyāmā́nām
Locative श्यामायाम्
śyāmā́yām
श्यामयोः
śyāmáyoḥ
श्यामासु
śyāmā́su
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of श्याम (śyāmá)
Singular Dual Plural
Nominative श्यामम्
śyāmám
श्यामे
śyāmé
श्यामानि / श्यामा¹
śyāmā́ni / śyāmā́¹
Vocative श्याम
śyā́ma
श्यामे
śyā́me
श्यामानि / श्यामा¹
śyā́māni / śyā́mā¹
Accusative श्यामम्
śyāmám
श्यामे
śyāmé
श्यामानि / श्यामा¹
śyāmā́ni / śyāmā́¹
Instrumental श्यामेन
śyāména
श्यामाभ्याम्
śyāmā́bhyām
श्यामैः / श्यामेभिः¹
śyāmaíḥ / śyāmébhiḥ¹
Dative श्यामाय
śyāmā́ya
श्यामाभ्याम्
śyāmā́bhyām
श्यामेभ्यः
śyāmébhyaḥ
Ablative श्यामात्
śyāmā́t
श्यामाभ्याम्
śyāmā́bhyām
श्यामेभ्यः
śyāmébhyaḥ
Genitive श्यामस्य
śyāmásya
श्यामयोः
śyāmáyoḥ
श्यामानाम्
śyāmā́nām
Locative श्यामे
śyāmé
श्यामयोः
śyāmáyoḥ
श्यामेषु
śyāméṣu
Notes
  • ¹Vedic

Derived terms

[edit]
[edit]

Descendants

[edit]
  • Pali: sāma
  • Prakrit: 𑀲𑀸𑀫 (sāma)
  • Gujarati: શ્યામ (śyām) (learned)
  • Hindi: श्याम (śyām) (learned)

See also

[edit]
Colors in Sanskrit · रङ्ग (raṅga) (layout · text)
     श्वेत (śveta), शुक्ल (śukla), शुभ्र (śubhra), धवल (dhavala)      धूमल (dhūmala), धूसर (dhūsara)      कृष्ण (kṛṣṇa), काल (kāla), श्याम (śyāma), श्याव (śyāva)
             रक्त (rakta), रुधिर (rudhira), रोहित (rohita), लोहित (lohita)              नारङ्ग (nāraṅga); कद्रु (kadru), बभ्रु (babhru)              पीत (pīta); पाण्डु (pāṇḍu)
                          हरित (harita), पलाश (palāśa)             
                                       नील (nīla)
                          शोण (śoṇa), नीललोहित (nīlalohita)              पाटल (pāṭala)

References

[edit]
  • Monier Williams (1899) “श्याम”, in A Sanskrit–English Dictionary, [], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1094.
  • Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎[1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 661