Jump to content

patrzeć

From Wiktionary, the free dictionary
See also: patrzëc

Polish

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish patrzyć. The shift of -yć > -eć is unclear, but this form was apparently popularized by Doroszewski's dictionary.[1]

Pronunciation

[edit]
 
  • Audio 1; patrzeć:(file)
  • Audio 2; patrzeć:(file)
  • Audio 3; patrzeć się:(file)
  • Rhymes: -atʂɛt͡ɕ
  • Syllabification: pa‧trzeć

Verb

[edit]

patrzeć impf (frequentative (obsolete or regional) patrzać)

  1. (intransitive or reflexive with się) to look; to look at (to direct one's eyes upon) [with na (+ accusative) ‘at whom/what’], [with w (+ accusative) ‘at what’], [with po (+ locative) ‘up and down whom/what’], [with przez (+ accusative) ‘through what’]
    Mąż patrzy na swoją żonę.The husband looks at his wife. [with na (+ accusative) ‘something/someone’]
  2. (intransitive) to view, to regard, to look upon
    Synonyms: oceniać, spoglądać się
    Nadzorca nie patrzy na to przychylnie.The supervisor doesn't look upon this favorably.
  3. (intransitive) to look at, to notice, to turn one's attention to [with na (+ accusative) ‘at whom/what’]
    Synonym: zwracać uwagę
  4. (transitive, second person) used to direct someone's attention; look
    Synonym: popatrzeć
  5. (intransitive or reflexive with się) to be directed towards
  6. (intransitive, of emotions or character traits) to be seen, to be visible [with dative ‘on whom’ and z (+ genitive) ‘from what part of the body’]
  7. (intransitive, colloquial) to strive for, to try for [with genitive ‘for what’]
    Synonym: pilnować
  8. (intransitive) to look at (to treat a certain way)
    Synonym: traktować
  9. (intransitive) to notice
    Synonyms: obserwować, zauważać
  10. (intransitive, colloquial) to bear in mind, to give heed [with na (+ accusative) ‘what’]
    Synonyms: mieć na uwadze, zważać
  11. (intransitive, obsolete) to look like, to resemble [with na (+ accusative) ‘what’]
    Synonyms: mieć pozór, przypominać, wyglądać
  12. (reflexive with się, colloquial, obsolete) to be expected, to ought to
    Synonym: należeć się
  13. (intransitive, colloquial, obsolete) to look for, to seek out [with genitive ‘what’ or za (+ instrumental) ‘what’]
    Synonyms: szukać, ubiegać się
  14. (intransitive, colloquial, obsolete) to keep an eye out for [with genitive ‘what’]
    Synonyms: czekać, wypatrywać
  15. (intransitive, obsolete) to spy on
    Synonyms: podglądać, podpatrywać, szpiegować

Conjugation

[edit]
Conjugation of patrzeć impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive patrzeć
present tense 1st patrzę patrzymy
2nd patrzysz patrzycie
3rd patrzy patrzą
impersonal patrzy się
past tense 1st patrzałem,
-(e)m patrzał
patrzałam,
-(e)m patrzała
patrzałom,
-(e)m patrzało
patrzeliśmy,
-(e)śmy patrzeli
patrzałyśmy,
-(e)śmy patrzały
2nd patrzałeś,
-(e)ś patrzał
patrzałaś,
-(e)ś patrzała
patrzałoś,
-(e)ś patrzało
patrzeliście,
-(e)ście patrzeli
patrzałyście,
-(e)ście patrzały
3rd patrzał patrzała patrzało patrzeli patrzały
impersonal patrzano
future tense 1st będę patrzał,
będę patrzeć
będę patrzała,
będę patrzeć
będę patrzało,
będę patrzeć
będziemy patrzeli,
będziemy patrzeć
będziemy patrzały,
będziemy patrzeć
2nd będziesz patrzał,
będziesz patrzeć
będziesz patrzała,
będziesz patrzeć
będziesz patrzało,
będziesz patrzeć
będziecie patrzeli,
będziecie patrzeć
będziecie patrzały,
będziecie patrzeć
3rd będzie patrzał,
będzie patrzeć
będzie patrzała,
będzie patrzeć
będzie patrzało,
będzie patrzeć
będą patrzeli,
będą patrzeć
będą patrzały,
będą patrzeć
impersonal będzie patrzeć się
conditional 1st patrzałbym,
bym patrzał
patrzałabym,
bym patrzała
patrzałobym,
bym patrzało
patrzelibyśmy,
byśmy patrzeli
patrzałybyśmy,
byśmy patrzały
2nd patrzałbyś,
byś patrzał
patrzałabyś,
byś patrzała
patrzałobyś,
byś patrzało
patrzelibyście,
byście patrzeli
patrzałybyście,
byście patrzały
3rd patrzałby,
by patrzał
patrzałaby,
by patrzała
patrzałoby,
by patrzało
patrzeliby,
by patrzeli
patrzałyby,
by patrzały
impersonal patrzano by
imperative 1st niech patrzę patrzmy
2nd patrz patrzcie
3rd niech patrzy niech patrzą
active adjectival participle patrzący patrząca patrzące patrzący patrzące
contemporary adverbial participle patrząc
verbal noun patrzenie

Derived terms

[edit]
adverb
nouns
phrase
proverb
verbs
verbs

Trivia

[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), patrzeć is one of the most used words in Polish, appearing 5 times in scientific texts, 27 times in news, 106 times in essays, 76 times in fiction, and 196 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling times, making it the 280th most common word in a corpus of 500,000 words.[2]

References

[edit]
  1. ^ Bańkowski, Andrzej (2000) “patrzeć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  2. ^ Ida Kurcz (1990) “patrzeć”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 360

Further reading

[edit]

Silesian

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish patrzyć.

Pronunciation

[edit]

Verb

[edit]

patrzeć impf

  1. (intransitive) to look at [with na (+ accusative) ‘something/someone’]

Conjugation

[edit]
Conjugation of patrzeć impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive patrzeć
present tense 1st patrzã patrzymy
2nd patrzysz patrzycie
3rd patrzy patrzōm
past tense 1st patrzołch,
patrzołech,
patrzoł żech
patrzałach
patrzała żech
patrzałoch1)
patrzało żech
1)
patrzelimy,
patrzelichmy
patrzałymy,
patrzałychmy
2nd patrzołś,
patrzołeś,
patrzoł żeś
patrzałaś
patrzała żeś
patrzałoś1)
patrzało żeś
1)
patrzeliście,
patrzeli żeście
patrzałyście,
patrzały żeście
3rd patrzoł patrzała patrzało patrzeli patrzały
future tense 1st bydã patrzoł,
bydã patrzeć
bydã patrzała,
bydã patrzeć
bydã patrzało,1)
bydã patrzeć
bydymy patrzali,
bydymy patrzeć
bydymy patrzały,
bydymy patrzeć
2nd bydziesz patrzoł,
bydziesz patrzeć
bydziesz patrzała,
bydziesz patrzeć
bydziesz patrzało,1)
bydziesz patrzeć
bydziecie patrzali,
bydziecie patrzeć
bydziecie patrzały,
bydziecie patrzeć
3rd bydzie patrzoł,
bydzie patrzeć
bydzie patrzała,
bydzie patrzeć
bydzie patrzało,
bydzie patrzeć
bydōm patrzali,
bydōm patrzeć
bydōm patrzały,
bydōm patrzeć
pluperfect tense2)
1st bōłch patrzoł,
bōłech patrzoł,
bōł żech patrzoł
byłach patrzała
była żech patrzała
byłoch patrzało1)
było żech patrzało
1)
byli my patrzeli,
bylichmy patrzeli
były my patrzały,
byłychmy patrzały
2nd bōłś patrzoł,
bōłeś patrzoł,
bōł żeś patrzoł
byłaś patrzała
była żeś patrzała
byłoś patrzało1)
było żeś patrzało
1)
byliście patrzeli,
byli żeście patrzeli
byłyście patrzały,
były żeście patrzały
3rd bōł patrzoł była patrzała było patrzało1)
były my patrzeli,
byłychmy patrzeli
były patrzały
conditional 1st bych patrzoł bych patrzała byście patrzeli by my patrzały,
bychmy patrzały
2nd byś patrzoł byś patrzała byście patrzeli byście patrzały
3rd by patrzoł by patrzała by patrzało by patrzeli by patrzały
imperative 1st niych patrzã patrzmy
2nd patrz patrzcie
3rd niych patrzy niych patrzōm
active adjectival participle patrzōncy patrzōncŏ patrzōnce patrzōncy patrzōnce
verbal noun patrzynie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms.
2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Derived terms

[edit]
verbs

Further reading

[edit]