czekać

See also: czekac

Old Polish

Alternative forms

• czakać

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *čekati. First attested in the beginning of the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /t͡ʃʲɛkat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /t͡ʃʲɛkat͡ɕ/

Verb

czekać impf

1. (attested in Greater Poland, Masovia, Lesser Poland) to wait [with genitive ‘what/whom’ and od (+ genitive) ‘from whom’ and infinitive ‘to do what’]
   • 1885-2024 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[1], volume I, Międzyrzecz, Warsaw, page 489:

     Czekayanczy prestolans

     [Czekający prestolans]

   • 1861 [1428–1430], Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi‎^[2], volume III, Biblioteka Warszawska, page 18:

     Jacoszmy przi tem byly y na weczu szedzely, y do sloncza (rp. sluncza) zachoda czekaly, kyedy xancz oppath (Kopythka ku prawu wolacz kazal)

     [Jakosmy przy tem byli i na wiecu siedzieli, i do słuńca zachoda czekali, kiedy ksiądz opat (Kopytka ku prawu wołać kazał)]

   • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎^[3], Miechów, page cv 41:

     Taco tich crolew... chacal, ize za trinadesce dny ot narodena gih

     [Tako tych krolew [Syn Boży dług]o czakał, iże za trzynadzieście dni ot narodzenia jich]

   • 1874-1891 [End of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[4], [5], [6]}, volume I, page XLVII:

     Czeka lenywy pomoczy od boga (expectat piger sibi subveniri a deo), kt[o]hory przycazal na thym swyeczye czucz o sobye

     [Czeka leniwy pomocy od Boga (expectat piger sibi subveniri a Deo), ktory przykazał na tym świecie czuć o sobie]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[7], page 734:

     Jako dziewica błogosławiona jakoby *schechla, czekając słyszeć, co sie już było przygodziło

     [Tako dziewica błogosławiona jakoby ze‹t›chła, czekając słyszeć, co sie już było przygodziło]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[8], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 103, 28:

     Wszytko ot czyebye czaka, by dal gym karmø w czas (omnia a te exspectant, ut des illis escam in tempore)

     [Wszytko ot ciebie czaka, by dał jim karmią w czas (omnia a te exspectant, ut des illis escam in tempore)]

2. to delay, to put off
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[9], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 77, 25:

     I kusili sø boga w serczoch swogich... i zle molwili sø o bodze... Przeto vsliszal bog y czakal (distulit)

     [I kusili są Boga w siercoch swojich... i źle mołwili są o Bodze... Przeto usłyszał Bog i czakał (distulit)]

3. (attested in Greater Poland) The meaning of this term is uncertain.
   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[10], Greater Poland, page 95 arg:

     Ten ps[alm] powyada, yze Xpus od drewna w narodoch krolyuyøcz, opyøcz yest czakayøczy przyszczym

     [Ten ps[alm] powiada, iże Krystus od dawna w narodoch krolując, opięć jest czakający przyścim]

Derived terms

adjective

• czekający

 

nouns

• czekanie
• oczekawanie
• oczekawliwość

 

verbs

• doczekać pf
• oczekawać impf, oczekować impf
• poczekać pf

 

Related terms

nouns

• długoczekanie
• oczekanie
• oczekowanie

 

Descendants

• Polish: czekać
• Silesian: czekać

References

• Boryś, Wiesław (2005) “czekać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “czekać”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “czekać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “czekać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “czekać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish czekać.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈt͡ʂɛ.kat͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈt͡ʂɛ.kat͡ɕ/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -ɛkat͡ɕ
• Syllabification: cze‧kać

Verb

czekać impf

1. (intransitive) to wait (to delay movement or action until the arrival or occurrence of) [with na (+ accusative) ‘for/on what/whom’; or with aż (+ future-tense clause) ‘until what happens’; or with żeby (+ past-tense clause) ‘for someone to do something’]

   Synonym: oczekiwać

2. (intransitive) to wait, to await (to expect with hope or worry) [with na (+ accusative) or (Poznań, from German) za (+ instrumental) ‘for/on what/whom’; or with genitive ‘whom/what’; or with żeby (+ past-tense clause) ‘for someone to do something’]

   Synonym: oczekiwać

   Czekam na ciebie. ― I'm waiting for you.

   Czekałem na nią. ― I've been waiting for her.

3. (intransitive) to wait (to delay or put off action) [with na (+ accusative) ‘on what’; or with z (+ instrumental) ‘with what’]

   Synonym: wyczekiwać

4. (intransitive, of objects) to wait (to need a particular action to occur) [with na (+ accusative) ‘for/on what/whom’; or with żeby (+ past-tense clause) ‘for someone to do something’]

   Synonym: oczekiwać

5. (intransitive, of things or places) to wait (to be ready to be used or occupies) [with na (+ accusative) ‘on whom’]

   Synonym: oczekiwać

6. (intransitive) to lie ahead, to lie in store [with genitive or na (+ accusative) ‘for whom/what’]

   Synonym: oczekiwać

   Nie wiem, co nas czeka. ― I don't know what the future holds.

7. (Middle Polish) to wait; Further details are uncertain.
   • 1579, A. Calagius, Synonyma Latina‎^[11], page 264b:

     Harren. Cżekáć. Expectare.

     [Harren. Czekać. Expectare.]

Conjugation

Conjugation of czekać impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		czekać
present tense	1st	czekam			czekamy
	2nd	czekasz			czekacie
	3rd	czeka			czekają
	impersonal	czeka się
past tense	1st	czekałem, -(e)m czekał	czekałam, -(e)m czekała	czekałom, -(e)m czekało	czekaliśmy, -(e)śmy czekali	czekałyśmy, -(e)śmy czekały
	2nd	czekałeś, -(e)ś czekał	czekałaś, -(e)ś czekała	czekałoś, -(e)ś czekało	czekaliście, -(e)ście czekali	czekałyście, -(e)ście czekały
	3rd	czekał	czekała	czekało	czekali	czekały
	impersonal	czekano
future tense	1st	będę czekał, będę czekać	będę czekała, będę czekać	będę czekało, będę czekać	będziemy czekali, będziemy czekać	będziemy czekały, będziemy czekać
	2nd	będziesz czekał, będziesz czekać	będziesz czekała, będziesz czekać	będziesz czekało, będziesz czekać	będziecie czekali, będziecie czekać	będziecie czekały, będziecie czekać
	3rd	będzie czekał, będzie czekać	będzie czekała, będzie czekać	będzie czekało, będzie czekać	będą czekali, będą czekać	będą czekały, będą czekać
	impersonal	będzie czekać się
conditional	1st	czekałbym, bym czekał	czekałabym, bym czekała	czekałobym, bym czekało	czekalibyśmy, byśmy czekali	czekałybyśmy, byśmy czekały
	2nd	czekałbyś, byś czekał	czekałabyś, byś czekała	czekałobyś, byś czekało	czekalibyście, byście czekali	czekałybyście, byście czekały
	3rd	czekałby, by czekał	czekałaby, by czekała	czekałoby, by czekało	czekaliby, by czekali	czekałyby, by czekały
	impersonal	czekano by
imperative	1st	niech czekam			czekajmy
	2nd	czekaj			czekajcie
	3rd	niech czeka			niech czekają
active adjectival participle		czekający	czekająca	czekające	czekający	czekające
contemporary adverbial participle		czekając
verbal noun		czekanie

Derived terms

proverb

• czekaj tatka latka, aż kobyłę wilcy zjedzą

 

verbs

• czekać jak na zbawienie impf
• czekać na Godota impf
• czekać na zmiłowanie boskie impf
• nie dać na siebie długo czekać pf, nie dawać na siebie długo czekać impf

 

verbs

• czekiwać impf
• doczekać pf, doczekiwać impf
• naczekać pf
• oczekać pf
• odczekać pf, odczekiwać impf
• poczekać pf
• przeczekać pf, przeczekiwać impf
• wyczekać pf, wyczekiwać impf
• zaczekać pf

 

Related terms

noun

• poczekalnia

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), czekać is one of the most used words in Polish, appearing 4 times in scientific texts, 8 times in news, 11 times in essays, 79 times in fiction, and 82 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 184 times, making it the 309th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• czekać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• czekać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “czekać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “czekać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “CZEKAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 26.01.2015
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “czekać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “czekać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “czekać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 380
• czekać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish czekać.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈt͡ʂɛ.kat͡ɕ/
• Rhymes: -ɛkat͡ɕ
• Syllabification: cze‧kać

Verb

czekać impf

1. (intransitive) to wait (to delay movement or action until the arrival or occurrence of)

Conjugation

Conjugation of czekać impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		czekać
present tense	1st	czekōm			czekōmy
	2nd	czekŏsz			czekŏcie
	3rd	czekŏ			czekajōm
past tense	1st	czekołch, czekołech, czekoł żech	czekałach czekała żech	czekałoch1) czekało żech1)	czekalimy, czekalichmy	czekałymy, czekałychmy
	2nd	czekołś, czekołeś, czekoł żeś	czekałaś czekała żeś	czekałoś1) czekało żeś1)	czekaliście, czekali żeście	czekałyście, czekały żeście
	3rd	czekoł	czekała	czekało	czekali	czekały
future tense	1st	bydã czekoł, bydã czekać	bydã czekała, bydã czekać	bydã czekało,1) bydã czekać	bydymy czekali, bydymy czekać	bydymy czekały, bydymy czekać
	2nd	bydziesz czekoł, bydziesz czekać	bydziesz czekała, bydziesz czekać	bydziesz czekało,1) bydziesz czekać	bydziecie czekali, bydziecie czekać	bydziecie czekały, bydziecie czekać
	3rd	bydzie czekoł, bydzie czekać	bydzie czekała, bydzie czekać	bydzie czekało, bydzie czekać	bydōm czekali, bydōm czekać	bydōm czekały, bydōm czekać
pluperfect tense2)	1st	bōłch czekoł, bōłech czekoł, bōł żech czekoł	byłach czekała była żech czekała	byłoch czekało1) było żech czekało1)	byli my czekali, bylichmy czekali	były my czekały, byłychmy czekały
	2nd	bōłś czekoł, bōłeś czekoł, bōł żeś czekoł	byłaś czekała była żeś czekała	byłoś czekało1) było żeś czekało1)	byliście czekali, byli żeście czekali	byłyście czekały, były żeście czekały
	3rd	bōł czekoł	była czekała	było czekało1)	były my czekali, byłychmy czekali	były czekały
conditional	1st	bych czekoł	bych czekała	byście czekali	by my czekały, bychmy czekały
	2nd	byś czekoł	byś czekała	byście czekali	byście czekały
	3rd	by czekoł	by czekała	by czekało	by czekali	by czekały
imperative	1st	niych czekōm			czekejmy
	2nd	czekej			czekejcie
	3rd	niych czekŏ			niych czekajōm
active adjectival participle		czekajōncy	czekajōncŏ	czekajōnce	czekajōncy	czekajōnce
verbal noun		czekanie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms. 2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Further reading

• czekać in silling.org