User talk:Nemzag/Tosk-Gheg

A map showing Gheg speakers in blue

Gheg (or Geg) is one of the two major dialects of the Albanian language. The other is Tosk, which is the main basis for the standard form of Albanian. The dividing line between these two dialects is the Shkumbin River, which winds its way through central Albania.

Gheg is spoken in Northern Albania, Kosovo, parts of the Republic of Macedonia, Turkey and Montenegro (Template:lang-sq), and by the Albanians of southern Serbia (mostly the cities of Preševo, Bujanovac, and Medveđa), (Template:lang-sq). It is also spoken in parts of Sicily and southern Italy.

Origin

The renowned Albanian author and politician Pashko Vasa in the 19th century argued that the origin of the word Gheg derives from the word Gjiant, Gegant, Gigand, Giant, referring to the verse found in the Homer's Iliad, "beyond the mountains of Akrokeronis, the land is inhabited by the Giants (Greek: Template:Polytonic; Latin: GIGAS).

Subdialects

Gheg has several subdialects, notably:

• Southern Gheg (Pogradec, Librazhd, Elbasan)
• Central Gheg (Tiranë, Krujë, Burrel)
• Northwestern Gheg (Shkodër, Vermosh, Selcë, Vukël, Lëpushë, Nikç, Tamarë, Ulqin, Tivar, Plavë, Gucia, Pejë, Gjakovë, Prizren)
• Eastern Gheg (Peshkopi, Dibër, Tetovë, Gostivar, Veles, Prilepë)
• Northeastern Gheg (Shkupi, Kumanova, Kaçanik, Sharri, Gjilani, Preshevë, Bujanovc)
• Northern Gheg (Prishtinë, Mitrovicë), and former Albanian populated territories of Nish Sanjak (Nish, Vranjë, Toplicë).

Phonology

Vowels

Oral

IPA	Written as	Greek Attic	Slavônic
[ə]	ë (nër)		Ъ, ъ
[a]	a (dash)	Α, α	А, а
[ɑ]	â (prâpë)
[ɒ]	ä (knäqët)
[e]	e (derë)	Ε, ε	Е, е
[ɛ]	ê (mênôj)	Η, η	И, и
[i]	i (dritë)	Ι, Ι	І, і
[o]	o (kos)	Ο, ο	О, о
[u]	u (kur)	ΟΥ, ου	У, у
[y]	y (shykyr)	Υ, υ	Ы, ы
[ɔ]	ô (dôrë)	Ω, ω	Ѡ, ѡ

Nasalized

IPA	Written as	Slavônic
[ĩ]	ĩ
[ɛ̃]	ẽ	Ѧ, ѧ
[ɑ̃]	ã (zã)
[ɔ̃]	õ (some dialects)	Ѫ, ѫ
[ỹ]	ỹ
[ũ]	ũ (hũna)

Differences between dialects

English	Standard Albanian	Tosk Albanian	Gheg Albanian	Root & Related	Source	Variation
Albania [ælˈbeɪniə]	Shqipëri [ʃʨipərɪ]	Shqipëri [ʃcipərɪ]	Shqypní [ʃʧipnɪ]	Scipio / Scipiônês / Skipetar [sqɪp·ɪo] / [sqɪpɪɔn·ɛs] / [sqɪpɛtar]	latin	i [i] ↔ y [y] s [s] ↔ sh [ʃ] ç [ʧ] ↔ q [ʨ] k [q] ↔ q [ʨ]
Skopje [ˈskɔpɪɛ]	Shkupi [ʃqupɪ]	Shkupi [ʃqupɪ]	Shkupi [ʃqupɪ]	Scupi [squpɪ]	latin	s [s] ↔ sh [ʃ] س [s] ↔ ش [ʃ]
we [wɪ]	ne [nɛ]	ne [nɛ]	nê (a te nêna) [nɛ]	نا (Ἀθήνη) / nos / ние [næ / na / nɛ] / [atʰɛnɛ] / [nos] / [nie]	arab / greek / latin / slavic	e [ɛ] ↔ ê [ɛ] /
us [ʌs]	në / neve [nə / nevɛ]	në / neve [nə / nevɛ]	na (a te na) / nevê [na], [a te na] / nevɛ]	نا (Ἀθηνᾶ) / nobis / нас [næ / na / nɛ] / [atʰɛna] / [nobis] / [nas]	arab / greek / latin / slavic	ë [ə] ↔ a [a]
i [aɪ]	une [un·ɛ]	une [un·ɛ]	unê [un·ɛ]	أنا / אני / unus [ˀenæ / ˀana / ˀɛnɛ] / [an·i] / [un·us]	arabic / latin	e [ɛ] ↔ ê [ɛ]
me [mi]	unë / më [un·ə / mə]	unë / më [un·ə / mə]	unë / mu [un] / [mu]	أنا / unus, me / ме, мене / με μου [ˀenæ / ˀana / ˀɛnɛ] / [un·us] / [me] / [mɛ, mɛnɛ] / [me, mu]	arabic / latin / slavic / greek	ë [ə] ↔ ë []
one [wʌn]	një [ɲə]	një [ɲə]	nji / njã [ɲɑ̃]	uniô [un·ɪɔ]	latin	ë [ə] ↔ ẽ [ɑ̃]
nine [naɪn]	nëntë [nənt·ə]	nëntë [nənt·ə]	nãndë / nãnë [nɑ̃nd] / [nɑ̃n]	εννέα / ενενήντα [enne·a] / [enenεnθa]	greek	n [n] ↔ nd [nᵈ]
mind, think [maɪnd, θɪŋk]	mendoj [mɛnd·ɔɪ]	mëndoj [mɛnd·ɔɪ]	mênthôj / mênoj [mɛnθ·ɔɪ] / [mɛn·ɔɪ]	mêns, mêntëm [mɛns] / [mɛnθ·əm]	latin	n [n] ↔ nd [nᵈ]
is [is]	është [əʃt]	është [əʃt·ə]	ãsht / ã [ɑ̃ʃt] / [ɑ̃]	est [ɛsθ / est]	latin	ë [ə] ↔ ẽ [ɑ̃] s [s] ↔ sh [ʃ]
spider [ˈspaɪdər]	merimangë [merɪmɑŋ·ə]	mirëmangë [mɪrəmɑŋ·ə]	barimãngë [barɪmɑ̃ŋ·ə]	μυρμήγκι [myrmɛgkɪ]	greek
root [rut]	rrenjë [rɛɲ​·ə]	rrënjë [rɛɲ​·ə]	rrẽjë [rɑ̃ɪ​·ə]			j [ɪ] ↔ nj [ɲ]
I do [aɪ du]	bëj [bəɪ]	bëj [bəɪ]	bâj [bɑɪ]			ë [ə] ↔ â [ɑ]
made [meɪd]	bërë [bəɾ·ə]	bërë [bəɾ·ə]	bã / bânë [bɑ̃] / [bɑn·ɛ]			b [b] ↔ br [bʳ]
lord, sir [lɔrd, sɜr]	zotëri [zɔtəɾɪ]	zotëri [zɔtəɾɪ]	zôtëni [zɔtənɪ]	ζω [zɔ]	greek	n [n] ↔ r [ɾ]
name [neɪm]	emër [ɛməɾ]	emër [ɛməɾ]	ẽmën [ɛ̃mən]	nômen [nɔm·ɛn]	latin	n [n] ↔ r [ɾ]
women [ˈwɪmɪn]	femër [fɛməɾ]	femër [fɛməɾ]	fẽmën [fɛ̃mən]	femina [fɛmɪn·a]	latin	n [n] ↔ r [ɾ]
sand [sænd]	rërë [ɾəɾ·ə]	rërë [ɾəɾ·ə]	rãnë, zäl [ɾɑ̃n·ə]	harena [ʰarɛn·a]	latin	n [n] ↔ r [ɾ]
in [ɪn]	ndë [ndə]	ndë [ndə]	në [nə]			n [n] ↔ nd [nᵈ]
among, under [əˈmʌŋ, ˈʌndər]	ndër [ndəɾ]	ndër [ndəɾ]	nër [nəɾ]			n [n] ↔ nd [nᵈ]
underwear [ˈʌndərˌwɛər]	ndërresa [ndəres·a]	ndërresa [ndəres·a]	nërresa [nəres·a]			n [n] ↔ nd [nᵈ]
change [tʃeɪndʒ]	ndërroj [ndər·ɔɪ]	ndërroj [ndər·ɔɪ]	drrôj [ndər·ɔɪ]	अन्तर [ənt̪ərə]	Sanskrit	n [n] ↔ nd [nᵈ]
while [waɪl]	ndërsa [ndəɾsa]	ndërsa [ndəɾsa]	dërsa [dəɾsa]			n [n] ↔ nd [nᵈ]
till, until [tɪl] [ʌnˈtɪl]	derisa [deɾɪsɑ]	derisa [deɾɪ sɑ]	teri sa [teɾɪ sɑ]			n [n] ↔ nd [nᵈ]
honest [ˈɒnɪst]	ndershëm [ndɛɾʃəm]	ndershëm [ndɛɾʃəm]	nêrshëm [nɛɾʃəm]	hônestô [ʰɔnesθ·ɔ]	latin	n [n] ↔ nd [nᵈ]
honor, respect [ˈɒnər, rɪˈspɛkt]	nder [ndeɾ]	nder [ndeɾ]	ner [neɾ]	hônorô [ʰɔnor·ɔ]	latin	n [n] ↔ nd [nᵈ]
honor [ˈɒnər]	nderoj [ndeɾ·ɔɪ]	nderoj [ndeɾ·ɔɪ]	nerôj [neɾ·ɔɪ]	hônorô [ʰɔnor·ɔ]	latin	n [n] ↔ nd [nᵈ]
thank [θæŋk]	falenderoj [falen·ndeɾ·ɔɪ]	falënderoj [falən·ndeɾ·ɔɪ]	faliminerôj [falɪmɪ·neɾ·ɔɪ]	hônorô [ʰɔnor·ɔ]	latin	n [n] ↔ nd [nᵈ]
bankrupt	falimentim	falimentim	falimentim	fallimentô	italian
mellowness	pjekuri	pjekuri	pjekuni			n [n] ↔ r [ɾ]
state, condition [steɪt, kənˈdɪʃən]	gjendje [ɟɛnd·ɪɛ]	gjëndje [ɟənd·ɪɛ]	gjẽndje [ɟɛ̃nd·ɪɛ]			ë [ə] ↔ ẽ [ɛ̃]
sleep [slip]	fjetje [fɪɛt·ɪɛ]	fjëtje [fɪət·ɪɛ]	flẽtje [flɛ̃ɪt·ɪɛ]			e [ɛ] ↔ ẽ [ɛ̃]
sleeps [slips]	fle [flɛ]	flë [flə]	flẽ [flɛ̃]			e [ɛ] ↔ ẽ [ɛ̃]
speak [spik]	flet [flɛt]	flët [flət]	fol [fol]			e [ɛ] ↔ ẽ [ɛ̃]
lie [laɪ]	gënjeshtër / rrenë [gəɲɛ​ʃtər] / [rɛn·ə]	gënjeshtër / rrënë [gəɲɛ​ʃtər] / [rən·ə]	rrẽnë [rɛ̃n·ə]	ingannô [ɪn·gan·nɔ]	latin	e [ɛ] ↔ ẽ [ɛ̃]
bird [bɜrd]	zog [zog]	zok [zoq]	zog [zɔg]
lady, madam [ˈleɪdi, ˈmædəm]	zonjë [zɔɲ·ə]	zonjë [zɔɲ·ə]	zôjë [zɔɪ·ə]	ζω [zɔ]	greek	j [ɪ] ↔ nj [ɲ]
god [gɒd]	zot [zɔt]	zot [zɔt]	zôt [zɔt]	ζω [zɔ]	greek
to decease [tu dɪˈsis]	a vdes [a vdɛs]	a vdës [a vdəs]	a dês [a dɛs]	ᾍδης [ʰadɛs]	greek	d [d] ↔ vd [ᵛd]
died [daɪ]	vdiqa [vdɪʨ·a]	vëdiqja [vədɪʨ·ɪa]	dêka [dɛq·a]	decedô [de·qɛd·ɔ]	latin	d [d] ↔ vd [ᵛd]
the death [ðə dɛθ]	vdekja [vdɛq·ɪa]	vëdekja [vədɛq·ɪa]	dêkja [dɛq·ɪa]	decedere [de·qɛd·ere]	latin	d [d] ↔ vd [ᵛd]
king (passed ancestor) [kɪŋ] ([pæsed ˈænsɛstər])	mbret [mbɾɛt]	mbret [mbɾɛt]	mret/regj [mɾɛt / rɛɟ]	راج مرت / राज्ञा मृत / rex / ρήγας [raɟ] [rɛgs] [rɛgas] / [mrtə]	sanskrit / latin / greek	m [m] ↔ mb [mᵇ]
protects [prəˈtɛkts]	mbron [mbɾɔn]	mbron [mbɾɔn]	prun [pɾun]	imperatôr / Перун [ɪm·peraθ·ɔr] / [perun]	latin / slavic	p [p] ↔ mbr [mᵇʳ]
rearward [ˈrɪərwərd]	mbrapë [mbɾapa]	mbrapa [mbɾapa]	präpa [pɾɒpa]			p [p] ↔ mbr [mᵇʳ]
yesternight [ˈɪɛstərˈnaɪt]	mbrëmë [mbɾəmə]	mbrëmë [mbɾəmə]	prämë [pɾɒm]			p [p] ↔ mbr [mᵇʳ]
loose [luz]	humb [humb]	humb [humb]	hup [hup]			p [p] ↔ mb [mᵇ]
evening [ˈivnɪŋ]	mbrëma [mbɾəma]	mbrëma [mbɾəma]	präma / mräma [pɾɒma] / [mɾɒma]			p [p] ↔ mb [mᵇ] m [m] ↔ mb [mᵇ]
slay [sleɪ]	mbytë [mbytə]	mbytë [mbytə]	mytë [myt]	ميت / מי׳ת [mɪt]	semitic	m [m] ↔ mb [mᵇ]
rat [ræt]	mi [mɪ]	mi [mɪ]	mĩni [mĩnɪ]
on, above [ɒn] [əˈbʌv]	mbi [mbɪ]	mbi [mbɪ]	mi [mɪ]			m [m] ↔ mb [mᵇ]
fill [fɪl]	mbush [mbuʃ]	mbush [mbuʃ]	mush [muʃ]			m [m] ↔ mb [mᵇ]
complete [kəmˈplit]	mbaroj [mbaɾ·ɔɪ]	mbaroj [mbaɾ·ɔɪ]	parôj / marôj [paɾ·ɔɪ] / [maɾ·ɔɪ]	parô [par·ɔ]		p [p] ↔ mb [mᵇ] m [m] ↔ mb [mᵇ]
take [teɪk]	mbârr [mbɑr]	mbarr [mbɑr]	märr [mɒr]			m [m] ↔ mb [mᵇ]
after [ˈæftər]	mbas [mbas]	mbas [mbɑr]	mas / masanena [mas] / [masa·nena]			m [m] ↔ mb [mᵇ]
after [ˈæftər]	pastaj [past·aɪ]	pastaj [past·aɪ]	tana [tana]	पश्चात् [pəʃʧat̪]	Sanskrit
hold [hoʊld]	mbâj [mbɑɪ]	mbaj [mbɑɪ]	mäj [mɒɪ]			m [m] ↔ mb [mᵇ]
to cover [fɪl]	mbuloj / mbloj [mbul·ɔɪ] / [mbl·ɔɪ]	mbuloj / mbloj [mbul·ɔɪ] / [mbl·ɔɪ]	mulôj / mlôj [mul·ɔɪ] / [ml·ɔɪ]	manipulô [manɪpul·ɔ]	latin	m [m] ↔ mb [mᵇ]
to sow [tu soʊ]	mbjell [mbɪɛɫ]	mbjell [mbɪɛɫ]	mjêll [mɪɛɫ]			m [m] ↔ mb [mᵇ]
interior [ɪnˈtɪəriər]	brenda [bɾɛ̃n·a]	brënda [bɾən·a]	mrẽna [mɾɛ̃n·a]			m [m] ↔ mb [mᵇ]
breakfast [lʌntʃ]			saballëk [ʂabaɫək]	صبحانه [ʂobħane]	persian	e [ɛ] ↔ ê [ɛ]
Lunch [lʌntʃ]	drekë [dɾɛk·ə]		drêkë [dɾɛk]			e [ɛ] ↔ ê [ɛ]
Dinner [ˈdɪnər]	darkë [dɑɾk·ə]		därkë [dɒɾk]			â [ɑ] ↔ ä [ɒ]
venter [ˈvɛntər]			bark [bɑɾk]			b [b] ↔ mb [ᵐb]
pregnant [ˈprɛgnənt]	mbarrë [mbɑr·ə]	mbarrë [mbɑr·ə]	bärrë / pärrë [bɒr] / [pɒr]	prægnas [prɛ·ʒnas]		b [b] ↔ mb [ᵐb] p [p] ↔ mb [mᵇ]
stand [stænd]	mbështet [mbəʃtɛt]	mbështet [mbəʃtɛt]	bështêt [bəʃtɛt]	status [stat·us]	latin	b [b] ↔ mb [ᵐb]
deform [dɪˈfɔrm]	shtrembëroj [ʃtɾɛmbəɾ·ɔɪ]	shtrembëroj [ʃtɾɛmbəɾ·ɔɪ]	shtrêmbôj / shtrêmôj [ʃtɾɛmb·ɔɪ] / [ʃtɾɛm·ɔɪ]	strambus / strabus [stramb·us] / [strab·us]	latin	b [b] ↔ br [bʳ]
damn [dæm]	bre [bɾɛ]	?	bê [bɛ]			b [b] ↔ br [bʳ]
separate [ˈsɛpəˌreɪt]	ndaj [ndɑɪ]	ndaj [ndɑɪ]	däj [dɒɪ]			d [d] ↔ nd [ⁿd]
make your [meɪk yʊər]	ndreqe [dɾɛʨɛ]	ndreqe [dɾɛʨɛ]	dreqe / drêçê [dɾɛʨɛ] / [dɾɛʧɛ]	directus, rectus facere, regula [dis·rɛgθ·us] [rɛgθ·us faq·erɛ] [rɛgul·a]	latin	d [d] ↔ nd [ⁿd]
build, construct [bɪld, kənˈstrʌkt]	ndertoj [ndeɾt·ɔɪ]	ndërtoj [ndeɾt·ɔɪ]	drêtôj [drɛt·ɔɪ]	directus, structus [dis·rɛgθ·us] [strugθ·us]	latin	d [d] ↔ nd [ⁿd]
straight, right [streɪt, raɪt]	drejt [dɾeɪt]	drejt [dɾeɪt]	drêjt [dɾeɪt]	directum, erectus [dis·rɛgθ·um] [erɛgθ·us]	latin	e [ɛ] ↔ ê [ɛ]
to work	për të punuar	për të punuar	me punuê	πένομαι	greek	are [arɛ] ↔ ê [ɛ]
city [ˈsɪti]	qytet [ʨytet]	qytet [ʨytet]	çytet [ʧytet]	civitate [qɪwɪt·as]	latin	ç [ʧ] ↔ q [ʨ]
city [ˈsɪti]			sher [ʃer]	şehir / شهر [ʃehɪr] / [ʃɒr]	turk persian
door [dɔr]	portë [port·ə]	portë [port·ə]	derë [der]	porta / در [port·a] / [dɒr]	latin / persian
dog [dɔg]	qen [ʨɛn]	qën [ʨən]	çẽn / çan [ʧɛ̃n] / [ʧan]	canis [qan·ɪs]	latin	ç [ʧ] ↔ q [ʨ]
lamb	qengj	qëngj	kingj / qingj			k [q] ↔ q [ʨ]
to be [təˈbi]	qenë [ʨɛn·ə]	qënë [ʨən·ə]	kjẽnë / kãnë [kɪɛ̃n] / [kɑ̃n]	كان [kæn]	arab	k [q] ↔ q [ʨ]
cry [kraɪ]	qaj [ʨɑɪ]	qaj [ʨɑɪ]	käj [qɒɪ]	κλαίω [qla·ɪɔ]	greek	k [q] ↔ q [ʨ]
weep [wip]	qan [ʨɑn]	qan [ʨɑn]	kän [qɒn]	κλαίω [qla·ɪɔ]	greek	k [q] ↔ q [ʨ]
fun, satisfy	kenaqë	kënaqë	knaçë			ç [ʧ] ↔ q [ʨ]
thankful [ˈθæŋkfəl]	shyqyr [ʃyʨyr]	shyqyr [ʃyʨyr]	shykyr [ʃykyr]	شُكْر [ʃukər]	arab	k [k] ↔ q [ʨ]
sugar [ˈʃʊgər]	sheqer [ʃeʨɛr]	sheqer [ʃeʨɛr]	shekêr [ʃekɛr]	شکر / سكر [ʃkr] / [skr]	arab / turk / persian	k [k] ↔ q [ʨ]
towel [ˈtaʊəl]	peshqir [pɛʃʨɪr]	peshqir [pɛʃʨɪr]	pêshkir [pɛʃqɪr]	پیشگیر [pɪʃ·gɪr]	arab / turk / persian	k [k] ↔ q [ʨ]
juniper	dëllinjë	enjë	bërshẽ
muck	baltë	llum	lloq
fire-iron	cimbidh	mashë	danë
I can [aɪ kæn]	mundem [mundem]	mundem [mundəm]	mũj [mũɪ]	munia / manualis [mun·ɪa / manu·al·ɪs]	latin
you can [ɪu kæn]	mundesh [mundeʃ]	mundësh [mundəʃ]	mũnësh [mũnəʃ]	munis / manus [mun·ɪs / man·us]	latin	n [n] ↔ nd [nᵈ]
place	vend	vënd	ven			n [n] ↔ nd [nᵈ]
finish [ˈfɪnɪʃ]	fund [fund]	fund [fund]	fũn [fund]	finis [fɪn·ɪs]	latin	n [n] ↔ nd [nᵈ]
end, bottom [ɛnd] [ˈbɒtəm]	fund [fũnd]	fund [fund]	fũnd [fũnd]	fundus [fund·us]	latin	n [n] ↔ nd [nᵈ]
nose	hundë	hundë	hũnë			n [n] ↔ nd [nᵈ]
fox	dhelpër	dhelpër	skile	σκύλο	greek
up, high	lart	lart	nâltë	altus	latin
stop, halt	ndaloj	ndaloj	naloj			n [n] ↔ nd [nᵈ]
puppy, dog	këlysh	këlysh	klish	σκύλο	greek	i [i] ↔ y [y]
mount, up [maʊnt] [ʌp]	hipje [ʰip·ɪɛ]	hipje [ʰip·ɪɛ]	ypjê [yp·ɪɛ]	υψος / ὑπέρ [ʰyps·os / ʰyp·er]	greek	i [i] ↔ y [y]
descender, landed	zbriti	zbriti	zhdrypi	υπο- / ὑπό [-ypo] / [ypo]	greek	i [i] ↔ y [y]
any, anybody	ndonjë	?	zhdônjë
life [laɪf]	jeta [ɪeta]	jeta [ɪeta]	jêta [ɪeta]	حياة / حيات / حياتى [ħɛɪɛta]	arab / turk / persian
staying, subsisting [steɪiŋ, səbˈsɪstiŋ]			jes [ɪɛs]
finished [ˈfɪnɪʃ]	kry [qry]	sos [sɔs]	betis [betɪs]	bitiş [bɪtɪʃ]	turk
but [bʌt]	por [por]	por [por]	amã [amɑ̃]	ama [ama]	turk
only, but, beside [ˈoʊnli, bʌt, bɪˈsaɪd]	veç [vɛʧ]	veç [vɛʧ]	vêç [vɛʧ]			e [ɛ] ↔ ê [ɛ]
alone [əˈloʊn]	vetëm [vɛt·əm]	vetëm [vɛt·ə]	vêtm [vɛtm]			e [ɛ] ↔ ê [ɛ]
remain [rɪˈmeɪn]	mbes [mbɛs]	mbes [mbɛs]	mês [mɛs]			m [m] ↔ mb [mᵇ]
remained [rɪˈmeɪned]	mbeta [mbet·a]	mbeta [mbet·a]	meta [met·a]			m [m] ↔ mb [mᵇ]
close [kloʊz]	mbyll [mbyll]	mbyll [mbyll]	myll [myll]		Shkodër	m [m] ↔ mb [mᵇ]
close [kloʊz]	mbëshele / mbëçele [mbəʃɛl·ɛ] / [mbəʧɛl·ɛ]	mbërshele [mbəɾʃɛl·ɛ]	mshêlê [mʃɛl·ɛ]			m [m] ↔ mb [mᵇ]
gather, collect [ˈgæðər, kəˈlɛkt]	mbledh [mblɛð]	mbledh [mblɛð]	mlêdh [mlɛð]			m [m] ↔ mb [mᵇ]
search [sɜrtʃ]	kërko [qərq·ɔ]	kërko [qərq·ɔ]	kërko [qərq·ɔ]	circare (ring) [gɪrg·arɛ]	latin
look [lʊk]	shiko [ʃɪq·ɔ]	shëko [ʃəq·ɔ]	këqyr / kshyr [ʃəʨyr] / [qʃyr]	oculis sequor [ogul·ɪs sequor]	latin
leave [liv]	shkoj [ʃq·ɔɪ]	shkoj [ʃəq·ɔɪ]	shkôj [ʃəq·ɔɪ]
go [goʊ]			yrôj [yr·ɔɪ]	ire [ire]	latin
visage [ˈvɪzɪdʒ]	fytyrë [fytyɾ·ə]	fytyrë [fytyɾ·ə]	ftyrë [ftyɾ·ə]	factura [faqtur·a]	latin
face [feɪs]	faqë [fɑʨ·ə]	?	fäçë [fɒʧ]	face [faq·ɛ]	latin	ç [ʧ] ↔ q [ʨ]
annoy, tease [əˈnɔɪ, tiz]	ngac [ŋaʦ]	ngac [ŋaʦ]	gac / guc [gaʦ] / [guʦ]	agacer [agas·e]	french	g [g] ↔ ng [ŋ]
annoy, tease [əˈnɔɪ, tiz]	ngacmoj [ŋaʦm·ɔɪ]	ngacmoj [ŋaʦm·ɔɪ]	gacmoj [gaʦm·ɔɪ]	agacer [agas·e]	french	g [g] ↔ ng [ŋ]
charge, load [tʃɑrdʒ, loʊd]	ngarkoj [ŋarq·ɔɪ]	ngarkoj [ŋarq·ɔɪ]	garkoj [garq·ɔɪ]	carrus / incaricô [qar·rus] / [ɪn·qarɪq·ɔ]	latin	g [g] ↔ ng [ŋ]
car [kɑr]	karro [qar·o]	karro [qar·o]	kêrr [qɛr]	carrus [qar·rus]	latin	g [g] ↔ ng [ŋ]
chair [tʃɛər]	karrige [qarrɪg·ɛ]	karrige [qarrɪg·ɛ]	karrik [qarrɪq]	carrus / carega [qar·rus] / [qareg·a]	latin / italian	k [q] ↔ g [g]
have [hæv]	kam [qɑm]	kam [qɑm]	kâm [qɑm]
has, there is [hæz, ðɛər ɪz]	ka [qɑ]	ka [qɑ]	kä [qɒ]
by, to [baɪ, tu]	nga [ŋa]	nga [ŋa]	ka [qa]			k [q] ↔ ng [ŋ]
slowly [sloʊ]	ngadalë [ŋadal·ə]	ngadalë [ŋadal·ə]	kadälê [qadal·ɛ]			k [q] ↔ ng [ŋ]
sometimes [ˈsʌmˌtaɪm]	nganjëherë [ŋaɲə·hɛr·ə]	nganjëherë [ŋaɲə·hɛr·ə]	kaniherë [qanɪ·hɛr·ə]			k [q] ↔ ng [ŋ]
cadaster, parcel [kəˈdæstər, ˈpɑrsəl]	ngastër [ŋgastəɾ]	ngastër [ŋgastəɾ]	kastër / kadastër [qɑstəɾ] / [qɑdɑstəɾ]			k [q] ↔ ng [ŋ]
complicate [ˈkɒmplɪˌkeɪt]	ngatërroj [ŋgatər·ɔɪ]	ngatërroj [ŋgatər·ɔɪ]	katrrôj [qatər·ɔɪ]	inquaternô [ɪn·qwatern·ɔ]	latin	q [q] ↔ ng [ŋ]
destroy [dɪˈstrɔɪ]	shkatërroj [ʃqatər·ɔɪ]	shkatërroj [ʃqatər·ɔɪ]	shkatrrôj [ʃqatr·ɔɪ]	destruô, struo, troja [de·stru·ɔ]	latin	s [s] ↔ sh [ʃ] س [s] ↔ ش [ʃ]
soldier [ˈsoʊldʒər]	ushtar [uʃtɑr]	ushtar [uʃtɑr]	ushtar [uʃtɒr]	struô, hostis, שׁוֹטֵר, σωτήρ [stru·ɔ], [host·ɪs], [ʃoter], [sɔθɛr]	latin	s [s] ↔ sh [ʃ] س [s] ↔ ش [ʃ]
fire [faɪər]	zjarri [zɪar·ɪ]	zjarri [zɪar·ɪ]	zjarrmi [zɪarm·ɪ]			rm [rᵐ] ↔ r [r]
enemy [ˈɛnəmi]	armik [aɾmɪq]	armik [aɾmɪq]	anmik / anëmik [anmɪq] / [anəmɪq]	inimicus [ɪn·ɪmɪq·us]	latin	n [n] ↔ r [ɾ]
Short [ʃɔrt]	shkurt [ʃquɾt]	shkurt [ʃquɾt]	shkurt [ʃquɾt]	curtus [qurt·us]	latin	s [s] ↔ sh [ʃ] س [s] ↔ ش [ʃ]
science [ˈsaɪəns]	shkencë [ʃqenʦ·ə]	shkencë [ʃqenʦ·ə]	shkencë [ʃqenʦ]	scientia [sqɪɛnθ·ɪa]	latin	s [s] ↔ sh [ʃ] س [s] ↔ ش [ʃ]
who [hu]	kush [quʃ]	kush [quʃ]	kush [quʃ]	quis [qwɪs]	latin	k [q] ↔ q [q]
what [ʰwʌt]	çka [ʧqa]	çka [ʧqa]	shka / qa, ça [ʃka] / [ʧa]			q [q] ↔ ç [ʧ]
something [ˈsʌmˌθɪŋ]	diçka [dɪ·ʧqa]	diçka [dɪ·ʧqa]	dishka / diça [dɪ·ʃka] / [dɪ·ʧa]			q [q] ↔ ç [ʧ]
why [ʰwaɪ]	pse [psɛ]	pse [psɛ]	përshka / përqa [pəɾ·ʃka] / [pəɾ·ʧa]	pro quid [pro qwɪd]	latin
your [ɪɔr]	tëndë [tənd·ə]	tënde [tənd·ə]	tinë / tänë [tɪn·ə / [tɑn]	teneô [ten·eɔ]	latin	ë [ə] ↔ a [a]
your [ɪɔr]	tënde [tənd·ɛ]	tënde [tənd·ɛ]	tinê / tãnê [tɪnɛ] / [tɑ̃nɛ]	tenirê [ten·ɪrɛ]	latin	n [n] ↔ nd [nᵈ]
you [ɪu]	të [tə]	të [tə]	ti / tê [tɪ] / [tɛ]	te / ти [te] / [tɛ → ti]	latin / slavic	ë [ə] ↔ ê [ɛ]
to [tu]			të [tə]
your [ɪur]	tuaj [tuaɪ]	tuaj [tuaɪ]	tuaj [tuaɪ]	tua [tua]	latin	ë [ə] ↔ ê [ɛ]
this [ðɪs]	këtë [kətə]	këtë [kətə]	kta [kta]			ë [ə] ↔ a [a]
those [ðoʊz]	këto [kəto]	këto [kəto]	kto [kto]			ë [ə] ↔ a [a]
of these [ɒv ðiz]	këtyre [kətyɾɛ]	këtyre [kətyɾɛ]	ktynê [ktynɛ]			n [n] ↔ r [ɾ]
these [ðiz]	këtyrëve [kətyɾəvɛ]	këtyrëve [kətyɾəvɛ]	ktynvê [ktynvɛ]			n [n] ↔ r [ɾ]
of those [ɒv ðoʊz]	atyre [atyɾɛ]	atyre [atyɾɛ]	atynê (Atʰêna) [atynɛ]			n [n] ↔ r [ɾ]
those [ðoʊz]	atyrëve [atyɾəvɛ]	atyrëve [atyɾəvɛ]	atynvê [atynvɛ]			n [n] ↔ r [ɾ]
eagle [ˈigəl]	shqiponjë [ʃʨɪp·ɔn·ɪɛ]	shqipanjë [ʃʨɪp·an·ɪɛ]	shqipãnjê / shqypänjê [ʃʧɪp·ɑ̃n·ɪɛ] / [ʃʧɪp·ɑn·ɪɛ]	excipô / accipitër (πτερό πετώ) [eqs·qip·ɔ] / [aq·qi·pit·er] ([pter·o] [pet·ɔ])	latin	s [s] ↔ sh [ʃ] c [q] ↔ q [ʨ]
pronounce, cite [prəˈnaʊns] [saɪt]	shqiptoj [ʃʨɪpt·ɔɪ]	shqiptoj [ʃʨɪpt·ɔɪ]	shqiptôj / Shqipôj [ʃʨɪpt·ɔɪ] / [ʃʨɪp·ɔɪ]	excitô / scitô (σοφός) [eqs·qit·ɔ] / [sqiθ·ɔ] ([sof·os])	latin / greek	s [s] ↔ sh [ʃ] c [q] ↔ q [ʨ]
understand [ʌndərˈstænd]	kuptoj [qupt·ɔɪ]	kuptoj [qupt·ɔɪ]	kuptoj [qupt·ɔɪ]	computô [gom·put·ɔ]	latin	c [g] ↔ k [q] o [o] ↔ u [u]
security [sɪˈkyʊərɪti]	siguri [sɪgur·ɪ]		siguri [sɪgur·ɪ]	secure [sequr·ɛ]	latin	c [q] ↔ g [g]
like, as though [laɪk] [æz ðoʊ]	sikur [sɪqur]	sikur [sɪqur]	sikur [sɪqur]
as [æz]	si [sɪ]	si [sɪ]	si [sɪ]
how [haʊ]			çysh [ʧyʃ]
how much [haʊ mʌtʃ]	sa [sɑ]	sa [sɑ]	sä [sɒ]	σαν [san]	greek
if [ɪf]	qoftë [ʨɔft·ə]	qoftë [ʨɔft·ə]	kôftë [qɔft]			k [q] ↔ q [ʨ]
what(p.m.) [ʰwʌt]	çfarë [ʧfar·ə]	çfarë [ʧfar·ə]	tfarë [tfar]
which (p.m.) [wɪtʃ]	cili [ʦɪl·ɪ]	cili [ʦɪl·ɪ]	cili [ʦɪl·ɪ]
which (p.f.) [wɪtʃ]	cila [ʦɪl·a]	cila [ʦɪl·a]	cila [ʦɪl·a]
century [ˈsɛntʃəri]			shekulla [ʃɛquɫ·a]	sæculum [sɛqul·um]	latin	s [s] ↔ sh [ʃ]