अन्तर

See also: अन्तर् and अनांत्र

Hindi

Noun

अन्तर • (antar) m (Urdu spelling انتر)

Alternative spelling of अंतर (antar)

Declension

Declension of अन्तर (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	अन्तर antar	अन्तर antar
oblique	अन्तर antar	अन्तरों antarõ
vocative	अन्तर antar	अन्तरो antaro

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

অন্তৰ (Assamese script)
ᬅᬦ᭄ᬢᬭ (Balinese script)
অন্তর (Bengali script)
𑰀𑰡𑰿𑰝𑰨 (Bhaiksuki script)
𑀅𑀦𑁆𑀢𑀭 (Brahmi script)
အန္တရ (Burmese script)
અન્તર (Gujarati script)
ਅਨ੍ਤਰ (Gurmukhi script)
𑌅𑌨𑍍𑌤𑌰 (Grantha script)
ꦄꦤ꧀ꦠꦫ (Javanese script)
𑂃𑂢𑂹𑂞𑂩 (Kaithi script)
ಅನ್ತರ (Kannada script)
អន្តរ (Khmer script)
ອນ຺ຕຣ (Lao script)
അന്തര (Malayalam script)
ᠠᠨᢠᠠᡵᠠ (Manchu script)
𑘀𑘡𑘿𑘝𑘨 (Modi script)
ᠠᠨᢐᠠᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
𑦠𑧁𑧠𑦽𑧈 (Nandinagari script)
𑐀𑐣𑑂𑐟𑐬 (Newa script)
ଅନ୍ତର (Odia script)
ꢂꢥ꣄ꢡꢬ (Saurashtra script)
𑆃𑆤𑇀𑆠𑆫 (Sharada script)
𑖀𑖡𑖿𑖝𑖨 (Siddham script)
අන‍්තර (Sinhalese script)
𑩐𑩯 𑪙𑩫𑩼 (Soyombo script)
𑚀𑚝𑚶𑚙𑚤 (Takri script)
அந்தர (Tamil script)
అన్తర (Telugu script)
อนฺตร (Thai script)
ཨ་ནྟ་ར (Tibetan script)
𑒁𑒢𑓂𑒞𑒩 (Tirhuta script)
𑨀𑨝𑩇𑨙𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *Hántaras, from Proto-Indo-Iranian *Hántaras, from a merger of two Proto-Indo-European adjectives with different initial laryngeals:

*h₁énteros (“inner; what is inside”), derived from the adverb *h₁entér (“between”), whence also अन्तर् (antár). Cognate with Old Persian 𐎠𐎫𐎼 (aⁿtar, “among, within”), Old Latin *interos (whence Latin interior (“inner, interior”), intrā (“inside, within”)), Venetic 𐌀𐌍𐌕𐌓𐌀 (antra, “within”), Ancient Greek ἔντερον (énteron, “intestine, bowel, belly”) and Old Armenian ընդերք (ənderkʻ, “entrails”). Compare English inner and innards for similar formations. See also अन्त्र (ántra).
*h₂énteros (“other, beyond, second”), from a lost adverb *h₂entér. Cognate with Avestan 𐬀𐬧𐬙𐬀𐬭𐬀 (aṇtara), Ossetian ӕндӕ́р (ændǽr, “other, different, else”), Lithuanian añtras (“second, secondary”), Old Latin *anteros (whence Latin anterior (“foremost; former”, comparative)) and Proto-Germanic *anþeraz (“other, second”), whence English other.

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /ɐ́n.tɐ.ɾɐ/
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈɐn̪.t̪ɐ.ɾɐ/

Adjective

अन्तर • (ántara)

being in the interior, interior
within
near, proximate, related, intimate
lying adjacent to
distant
different from

Declension

Masculine a-stem declension of अन्तर (antara)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अन्तरः antaraḥ	अन्तरौ / अन्तरा¹ antarau / antarā¹	अन्तराः / अन्तरासः¹ antarāḥ / antarāsaḥ¹
Vocative	अन्तर antara	अन्तरौ / अन्तरा¹ antarau / antarā¹	अन्तराः / अन्तरासः¹ antarāḥ / antarāsaḥ¹
Accusative	अन्तरम् antaram	अन्तरौ / अन्तरा¹ antarau / antarā¹	अन्तरान् antarān
Instrumental	अन्तरेण antareṇa	अन्तराभ्याम् antarābhyām	अन्तरैः / अन्तरेभिः¹ antaraiḥ / antarebhiḥ¹
Dative	अन्तराय antarāya	अन्तराभ्याम् antarābhyām	अन्तरेभ्यः antarebhyaḥ
Ablative	अन्तरात् antarāt	अन्तराभ्याम् antarābhyām	अन्तरेभ्यः antarebhyaḥ
Genitive	अन्तरस्य antarasya	अन्तरयोः antarayoḥ	अन्तराणाम् antarāṇām
Locative	अन्तरे antare	अन्तरयोः antarayoḥ	अन्तरेषु antareṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of अन्तरा (antarā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अन्तरा antarā	अन्तरे antare	अन्तराः antarāḥ
Vocative	अन्तरे antare	अन्तरे antare	अन्तराः antarāḥ
Accusative	अन्तराम् antarām	अन्तरे antare	अन्तराः antarāḥ
Instrumental	अन्तरया / अन्तरा¹ antarayā / antarā¹	अन्तराभ्याम् antarābhyām	अन्तराभिः antarābhiḥ
Dative	अन्तरायै antarāyai	अन्तराभ्याम् antarābhyām	अन्तराभ्यः antarābhyaḥ
Ablative	अन्तरायाः / अन्तरायै² antarāyāḥ / antarāyai²	अन्तराभ्याम् antarābhyām	अन्तराभ्यः antarābhyaḥ
Genitive	अन्तरायाः / अन्तरायै² antarāyāḥ / antarāyai²	अन्तरयोः antarayoḥ	अन्तराणाम् antarāṇām
Locative	अन्तरायाम् antarāyām	अन्तरयोः antarayoḥ	अन्तरासु antarāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of अन्तर (antara)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अन्तरम् antaram	अन्तरे antare	अन्तराणि / अन्तरा¹ antarāṇi / antarā¹
Vocative	अन्तर antara	अन्तरे antare	अन्तराणि / अन्तरा¹ antarāṇi / antarā¹
Accusative	अन्तरम् antaram	अन्तरे antare	अन्तराणि / अन्तरा¹ antarāṇi / antarā¹
Instrumental	अन्तरेण antareṇa	अन्तराभ्याम् antarābhyām	अन्तरैः / अन्तरेभिः¹ antaraiḥ / antarebhiḥ¹
Dative	अन्तराय antarāya	अन्तराभ्याम् antarābhyām	अन्तरेभ्यः antarebhyaḥ
Ablative	अन्तरात् antarāt	अन्तराभ्याम् antarābhyām	अन्तरेभ्यः antarebhyaḥ
Genitive	अन्तरस्य antarasya	अन्तरयोः antarayoḥ	अन्तराणाम् antarāṇām
Locative	अन्तरे antare	अन्तरयोः antarayoḥ	अन्तरेषु antareṣu
Notes	¹Vedic

Noun

अन्तर • (ántara) stem, n

the interior
a hole, opening
the interior part of a thing, the contents
soul, heart, supreme soul
interval, intermediate space or time
period
term
opportunity, occasion
place
distance, absence
difference, remainder
property, peculiarity
weakness, weak side
representation
surety, guaranty
respect, regard
(at the end of a compound) different, other, another
देशान्तरम् (deśā*ntaram) — another country

Declension

Neuter a-stem declension of अन्तर (ántara)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	अन्तरम् ántaram	अन्तरे ántare	अन्तराणि / अन्तरा¹ ántarāṇi / ántarā¹
Vocative	अन्तर ántara	अन्तरे ántare	अन्तराणि / अन्तरा¹ ántarāṇi / ántarā¹
Accusative	अन्तरम् ántaram	अन्तरे ántare	अन्तराणि / अन्तरा¹ ántarāṇi / ántarā¹
Instrumental	अन्तरेण ántareṇa	अन्तराभ्याम् ántarābhyām	अन्तरैः / अन्तरेभिः¹ ántaraiḥ / ántarebhiḥ¹
Dative	अन्तराय ántarāya	अन्तराभ्याम् ántarābhyām	अन्तरेभ्यः ántarebhyaḥ
Ablative	अन्तरात् ántarāt	अन्तराभ्याम् ántarābhyām	अन्तरेभ्यः ántarebhyaḥ
Genitive	अन्तरस्य ántarasya	अन्तरयोः ántarayoḥ	अन्तराणाम् ántarāṇām
Locative	अन्तरे ántare	अन्तरयोः ántarayoḥ	अन्तरेषु ántareṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

Pali: antara
Early Assamese: আন্তৰ (antoro)
- Assamese: আঁতৰ (ãtor)
Paisaci Prakrit:
- Punjabi: ਅੰਦਰ (andar, “inside, interior”)
→ Bengali: অন্তর (ontor) (learned)
→ Old Gujarati: अंतर (aṃtara)
→ Hindi: अंतर (antar) (learned)
→ Malay: antara
- Indonesian: antara
→ Punjabi: ਅੰਤਰ (antar) (learned)
→ Romani: andre

References

Monier Williams (1899) “अन्तर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0043.