Jump to content

𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾

From Wiktionary, the free dictionary

Old Uyghur

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology 1

[edit]

Inherited from Proto-Common Turkic *čakïr (light gray, grayish blue (of eyes)). Cognate with Karakhanid چَاقِرْ (čaqır, blue or gray of eyes), Ottoman Turkish چاقر (çakır, light blue), Kazakh шағыр (şağyr) and Bashkir шағыр (şağır, whitish).

Adjective

[edit]

𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾 (cʾkyr /čakïr/)

  1. (rare) blue (said of eye color)
    𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾 𐽷𐽳𐽶𐽴𐾁𐽳𐽲
    Čakïr közlüg.
    Blue-eyed.

Etymology 2

[edit]

Borrowed from Tocharian B cākkär, from Sogdian ܨܮܪ (čaxr /⁠cγr⁠/), 𐼕𐼋𐼋𐼘 (čakr⁠ /⁠ckkr⁠/), itself from Sanskrit चक्र (cakra, wheel), ultimately from Proto-Indo-Iranian *čakrám (wheel).

Noun

[edit]

𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾 (cʾkyr /čakir/)

  1. wheel
  2. (weaponry) chakram, a kind of disk used as a melee weapon
  3. (religion, Buddhism) chakra
  4. (religion, Buddhism) one of seven jewels representative of the Buddha's and or Maitreya's allure in Mahāyāna Buddhism
Declension
[edit]
Declension of 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾
singular definite plural
nominative 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾 (cʾkyr) 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾 (cʾkyrlʾr)
genitive 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐽺𐽶𐽺𐽷 (cʾkyrnynk) 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶𐽺𐽷 (cʾkyrlʾrnynk)
dative 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐽷𐽰 (cʾkyrkʾ) 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾𐽷𐽰 (cʾkyrlʾrkʾ)
accusative 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐽶𐽲 (cʾkyryq)
𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐽺𐽶 (cʾkyrny)
𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾𐽶𐽲 (cʾkyrlʾryq)
𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶 (cʾkyrlʾrny)
locative 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾀𐽰 (cʾkyrtʾ) 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾𐾀𐽰 (cʾkyrlʾrtʾ)
ablative 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾀𐽶𐽺 (cʾkyrtyn) 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾𐾀𐽶𐽺 (cʾkyrlʾrtyn)
instrumental 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐽶𐽺 (cʾkyryn) 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾𐽶𐽺 (cʾkyrlʾryn)
equative 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐽽𐽰 (cʾkyrcʾ)
directive 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐽷𐽰𐽾𐽳 (cʾkyrkʾrw)
similative 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽶𐽳 (cʾkyrlʾyw)
Derived terms
[edit]

See also

[edit]
Colors in Old Uyghur · 𐽼𐽳𐽸𐽳𐽲 (pwdwq /⁠bodug⁠/), 𐽰𐽳𐽶𐽺𐽷 (ʾwynk /⁠öŋ⁠/) (layout · text)
     𐽰𐽰𐽲 (ʾʾq /⁠ak⁠/), 𐽶𐽳𐽾𐽳𐽺𐽷 (ywrwnk /⁠yürüŋ⁠/)      𐽼𐽳𐽴 (pwz /⁠boz⁠/), 𐽷𐽳𐽶𐽷 (kwyk /⁠kök⁠/)      𐽲𐽰𐽾𐽰 (qʾrʾ /⁠kara⁠/)
             𐽰𐽰𐾁 (ʾʾl /⁠al⁠/), 𐽲𐽶𐽴𐽶𐾁 (qyzyl /⁠kïzïl⁠/)              𐽰𐽰𐽾 (ʾʾr /⁠ar⁠/), 𐽶𐽰𐽲𐽶𐽴 (yʾqyz /⁠yagïz⁠/)              𐽻𐽰𐽾𐽶𐽲 (sʾryq /⁠sarïg⁠/), 𐽷𐽾𐽰𐽴𐽰𐽷𐽲 (krʾzʾkq /⁠karaža⁠/)
                          𐽷𐽳𐽶𐽷 (kwyk /⁠kök⁠/), 𐽶𐽰𐽿 (yʾš /⁠yaš⁠/), 𐽶𐽰𐽿𐽶𐾁 (yʾšyl /⁠yašïl⁠/)             
             𐽽𐽰𐽽 (cʾc /⁠čač⁠/)              𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾 (cʾkyr /⁠čakïr⁠/), 𐽷𐽳𐽶𐽷 (kwyk /⁠kök⁠/)              𐽷𐽳𐽶𐽷𐽳𐽿 (kwykwš /⁠köküš⁠/), 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀 (rzʾβrt /⁠razavart⁠/)
             𐽶𐽶𐽼𐽷𐽶𐽺 (yypkyn /⁠yipgin⁠/)                           𐽲𐽶𐽴𐽲𐽰𐽺 (qyzqʾn /⁠kïzgan⁠/), 𐽻𐽰𐽴𐽲𐽰𐽺 (sʾzqʾn /⁠sazgan⁠/)

References

[edit]
  • Caferoğlu, Ahmet (1968) “çaḳır”, in Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü (Türk Dil Kurumu Yayınları; 260) (in Turkish), Istanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, page 58
  • Wilkens, Jens (2021) “(1) čakır, č(a)kir ~ č(a)k(i)r ~ čakir”, in Handworterbuch des Altuigurischen, Göttingen: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, page 218