𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾
Appearance
Old Uyghur
[edit]Alternative forms
[edit]- 𐽽𐽰𐽷𐽾 (cʾkr /čakr/)
Etymology 1
[edit]Inherited from Proto-Common Turkic *čakïr (“light gray, grayish blue (of eyes)”). Cognate with Karakhanid چَاقِرْ (čaqır, “blue or gray of eyes”), Ottoman Turkish چاقر (çakır, “light blue”), Kazakh шағыр (şağyr) and Bashkir шағыр (şağır, “whitish”).
Adjective
[edit]𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾 (cʾkyr /čakïr/)
Etymology 2
[edit]Borrowed from Tocharian B cākkär, from Sogdian ܨܮܪ (čaxr /cγr/), 𐼕𐼋𐼋𐼘 (čakr /ckkr/), itself from Sanskrit चक्र (cakra, “wheel”), ultimately from Proto-Indo-Iranian *čakrám (“wheel”).
Noun
[edit]𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾 (cʾkyr /čakir/)
- wheel
- (weaponry) chakram, a kind of disk used as a melee weapon
- (religion, Buddhism) chakra
- (religion, Buddhism) one of seven jewels representative of the Buddha's and or Maitreya's allure in Mahāyāna Buddhism
Declension
[edit]singular | definite plural | |
---|---|---|
nominative | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾 (cʾkyr) | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾 (cʾkyrlʾr) |
genitive | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐽺𐽶𐽺𐽷 (cʾkyrnynk) | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶𐽺𐽷 (cʾkyrlʾrnynk) |
dative | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐽷𐽰 (cʾkyrkʾ) | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾𐽷𐽰 (cʾkyrlʾrkʾ) |
accusative | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐽶𐽲 (cʾkyryq) 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐽺𐽶 (cʾkyrny) |
𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾𐽶𐽲 (cʾkyrlʾryq) 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶 (cʾkyrlʾrny) |
locative | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾀𐽰 (cʾkyrtʾ) | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾𐾀𐽰 (cʾkyrlʾrtʾ) |
ablative | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾀𐽶𐽺 (cʾkyrtyn) | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾𐾀𐽶𐽺 (cʾkyrlʾrtyn) |
instrumental | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐽶𐽺 (cʾkyryn) | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽾𐽶𐽺 (cʾkyrlʾryn) |
equative | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐽽𐽰 (cʾkyrcʾ) | |
directive | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐽷𐽰𐽾𐽳 (cʾkyrkʾrw) | |
similative | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾𐾁𐽰𐽶𐽳 (cʾkyrlʾyw) |
Derived terms
[edit]See also
[edit]𐽰𐽰𐽲 (ʾʾq /ak/), 𐽶𐽳𐽾𐽳𐽺𐽷 (ywrwnk /yürüŋ/) | 𐽼𐽳𐽴 (pwz /boz/), 𐽷𐽳𐽶𐽷 (kwyk /kök/) | 𐽲𐽰𐽾𐽰 (qʾrʾ /kara/) |
𐽰𐽰𐾁 (ʾʾl /al/), 𐽲𐽶𐽴𐽶𐾁 (qyzyl /kïzïl/) | 𐽰𐽰𐽾 (ʾʾr /ar/), 𐽶𐽰𐽲𐽶𐽴 (yʾqyz /yagïz/) | 𐽻𐽰𐽾𐽶𐽲 (sʾryq /sarïg/), 𐽷𐽾𐽰𐽴𐽰𐽷𐽲 (krʾzʾkq /karaža/) |
𐽷𐽳𐽶𐽷 (kwyk /kök/), 𐽶𐽰𐽿 (yʾš /yaš/), 𐽶𐽰𐽿𐽶𐾁 (yʾšyl /yašïl/) | ||
𐽽𐽰𐽽 (cʾc /čač/) | 𐽽𐽰𐽷𐽶𐽾 (cʾkyr /čakïr/), 𐽷𐽳𐽶𐽷 (kwyk /kök/) | 𐽷𐽳𐽶𐽷𐽳𐽿 (kwykwš /köküš/), 𐽾𐽴𐽰𐽱𐽾𐾀 (rzʾβrt /razavart/) |
𐽶𐽶𐽼𐽷𐽶𐽺 (yypkyn /yipgin/) | 𐽲𐽶𐽴𐽲𐽰𐽺 (qyzqʾn /kïzgan/), 𐽻𐽰𐽴𐽲𐽰𐽺 (sʾzqʾn /sazgan/) |
References
[edit]- Caferoğlu, Ahmet (1968) “çaḳır”, in Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü (Türk Dil Kurumu Yayınları; 260) (in Turkish), Istanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, page 58
- Wilkens, Jens (2021) “(1) čakır, č(a)kir ~ č(a)k(i)r ~ čakir”, in Handworterbuch des Altuigurischen, Göttingen: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, page 218
Categories:
- Old Uyghur terms inherited from Proto-Common Turkic
- Old Uyghur terms derived from Proto-Common Turkic
- Old Uyghur lemmas
- Old Uyghur adjectives
- Old Uyghur terms with rare senses
- Old Uyghur terms with usage examples
- Old Uyghur terms borrowed from Tocharian B
- Old Uyghur terms derived from Tocharian B
- Old Uyghur terms derived from Sogdian
- Old Uyghur terms derived from Sanskrit
- Old Uyghur terms derived from Proto-Indo-Iranian
- Old Uyghur nouns
- oui:Weapons
- oui:Religion
- oui:Buddhism