राज्य

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit राज्य (rājya). Doublet of राज (rāj).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ɾɑːd͡ʒ.jᵊ/, [ɾäːd͡ʒ.jᵊ]

Noun

राज्य • (rājya) m (Urdu spelling راجیہ)

1. state, kingdom

   यह क्षेत्र उस राज्य के अंतर्गत है।

   yah kṣetra us rājya ke antargat hai.

   This region is included in that state.

   आंतरिक अशान्ति की वजह से, राज्य उलट गया।

   āntrik aśānti kī vajah se, rājya ulaṭ gayā.

   Due to internal turmoil, the kingdom was overthrown.

2. reign

   बीस वर्ष के राज्य के पश्चात्, राजा ग़ायब हो गया।

   bīs varṣ ke rājya ke paścāt, rājā ġāyab ho gayā.

   After a reign of twenty years, the king vanished.

Declension

Declension of राज्य (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	राज्य rājya	राज्य rājya
oblique	राज्य rājya	राज्यों rājyõ
vocative	राज्य rājya	राज्यो rājyo

Synonyms

• (colloquial) राज (rāj)

Derived terms

• राज्य सभा (rājya sabhā)
• राज्यारोहण (rājyārohaṇ)
• राज्याभिषेक (rājyābhiṣek)
• राज्यभाषा (rājyabhāṣā)
• राज्याधिकार (rājyādhikār)
• राज्यपाल (rājyapāl)
• रामराज्य (rāmrājya)
• साम्राज्य (sāmrājya)
• संयुक्त राज्य अमरीका (sãyukt rājya amrīkā)

References

• Bahri, Hardev (1989) “राज्य”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “राज्य”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press

Marathi

Etymology

From Sanskrit राज्य (rājyá, rā́jya).

Noun

राज्य • (rājya) n

1. state, province

See also

• शासन (śāsan)
• साम्राज्य (sāmrājya)

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• ৰাজ্য (Assamese script)
• ᬭᬵᬚ᭄ᬬ (Balinese script)
• রাজ্য (Bengali script)
• 𑰨𑰯𑰕𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
• 𑀭𑀸𑀚𑁆𑀬 (Brahmi script)
• ရာဇျ (Burmese script)
• રાજ્ય (Gujarati script)
• ਰਾਜ੍ਯ (Gurmukhi script)
• 𑌰𑌾𑌜𑍍𑌯 (Grantha script)
• ꦫꦴꦗꦾ (Javanese script)
• 𑂩𑂰𑂔𑂹𑂨 (Kaithi script)
• ರಾಜ್ಯ (Kannada script)
• រាជ្យ (Khmer script)
• ຣາຊ຺ຍ (Lao script)
• രാജ്യ (Malayalam script)
• ᡵᠠ᠎᠊ᠠᡯᠶᠠ (Manchu script)
• 𑘨𑘰𑘕𑘿𑘧 (Modi script)
• ᠷᠠᢗᠽᠶ᠎ᠠ (Mongolian script)
• 𑧈𑧑𑦵𑧠𑧇 (Nandinagari script)
• 𑐬𑐵𑐖𑑂𑐫 (Newa script)
• ରାଜ୍ଯ (Odia script)
• ꢬꢵꢙ꣄ꢫ (Saurashtra script)
• 𑆫𑆳𑆘𑇀𑆪 (Sharada script)
• 𑖨𑖯𑖕𑖿𑖧 (Siddham script)
• රාජ්‍ය (Sinhalese script)
• 𑩼𑩛𑩣 𑪙𑩻 (Soyombo script)
• 𑚤𑚭𑚑𑚶𑚣 (Takri script)
• ராஜ்ய (Tamil script)
• రాజ్య (Telugu script)
• ราชฺย (Thai script)
• རཱ་ཛྱ (Tibetan script)
• 𑒩𑒰𑒖𑓂𑒨 (Tirhuta script)
• 𑨫𑨊𑨥𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɾɑː.d͡ʑi.jɐ́/, /ɾɑ́ː.d͡ʑi.jɐ/, /ɾɑː.d͡ʑí.jɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ɾɑːd͡ʑ.jɐ/

Etymology 1

From Proto-Indo-Iranian *Hrāȷ́yam, from Proto-Indo-European *h₃rēǵ-yo-m, from *h₃rḗǵs (“king, ruler”). Compare Proto-Celtic *rīgyom.

Noun

राज्य • (rājyá or rā́jya or rājyà) stem, n (metrical Vedic rājiya)

1. kingdom, country, realm
   • c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 18.4.31:

     एतत्ते देवः सविता वासो ददाति भर्तवे ।
     तत्त्वं यमस्य राज्ये वसानस्तार्प्यं चर ॥

     etatte devaḥ savitā vāso dadāti bhartave.
     tattvaṃ yamasya rājye vasānastārpyaṃ cara.

     Savitar the God gives thee this vesture to wear
     Wearing that robe, go to Yama's realm.

2. royalty, kingship, sovereignty, empire

Declension

Neuter a-stem declension of राज्य

	singular	dual	plural
nominative	राज्यम् (rājyám)	राज्ये (rājyé)	राज्यानि (rājyā́ni) राज्या¹ (rājyā́¹)
vocative	राज्य (rā́jya)	राज्ये (rā́jye)	राज्यानि (rā́jyāni) राज्या¹ (rā́jyā¹)
accusative	राज्यम् (rājyám)	राज्ये (rājyé)	राज्यानि (rājyā́ni) राज्या¹ (rājyā́¹)
instrumental	राज्येन (rājyéna)	राज्याभ्याम् (rājyā́bhyām)	राज्यैः (rājyaíḥ) राज्येभिः¹ (rājyébhiḥ¹)
dative	राज्याय (rājyā́ya)	राज्याभ्याम् (rājyā́bhyām)	राज्येभ्यः (rājyébhyaḥ)
ablative	राज्यात् (rājyā́t)	राज्याभ्याम् (rājyā́bhyām)	राज्येभ्यः (rājyébhyaḥ)
genitive	राज्यस्य (rājyásya)	राज्ययोः (rājyáyoḥ)	राज्यानाम् (rājyā́nām)
locative	राज्ये (rājyé)	राज्ययोः (rājyáyoḥ)	राज्येषु (rājyéṣu)

• ¹Vedic

Neuter a-stem declension of राज्य

	singular	dual	plural
nominative	राज्यम् (rā́jyam)	राज्ये (rā́jye)	राज्यानि (rā́jyāni) राज्या¹ (rā́jyā¹)
vocative	राज्य (rā́jya)	राज्ये (rā́jye)	राज्यानि (rā́jyāni) राज्या¹ (rā́jyā¹)
accusative	राज्यम् (rā́jyam)	राज्ये (rā́jye)	राज्यानि (rā́jyāni) राज्या¹ (rā́jyā¹)
instrumental	राज्येन (rā́jyena)	राज्याभ्याम् (rā́jyābhyām)	राज्यैः (rā́jyaiḥ) राज्येभिः¹ (rā́jyebhiḥ¹)
dative	राज्याय (rā́jyāya)	राज्याभ्याम् (rā́jyābhyām)	राज्येभ्यः (rā́jyebhyaḥ)
ablative	राज्यात् (rā́jyāt)	राज्याभ्याम् (rā́jyābhyām)	राज्येभ्यः (rā́jyebhyaḥ)
genitive	राज्यस्य (rā́jyasya)	राज्ययोः (rā́jyayoḥ)	राज्यानाम् (rā́jyānām)
locative	राज्ये (rā́jye)	राज्ययोः (rā́jyayoḥ)	राज्येषु (rā́jyeṣu)

• ¹Vedic

Neuter a-stem declension of राज्य

	singular	dual	plural
nominative	राज्यम् (rājyàm)	राज्ये (rājyè)	राज्यानि (rājyā̀ni) राज्या¹ (rājyā̀¹)
vocative	राज्य (rā́jya)	राज्ये (rā́jye)	राज्यानि (rā́jyāni) राज्या¹ (rā́jyā¹)
accusative	राज्यम् (rājyàm)	राज्ये (rājyè)	राज्यानि (rājyā̀ni) राज्या¹ (rājyā̀¹)
instrumental	राज्येन (rājyèna)	राज्याभ्याम् (rājyā̀bhyām)	राज्यैः (rājyaìḥ) राज्येभिः¹ (rājyèbhiḥ¹)
dative	राज्याय (rājyā̀ya)	राज्याभ्याम् (rājyā̀bhyām)	राज्येभ्यः (rājyèbhyaḥ)
ablative	राज्यात् (rājyā̀t)	राज्याभ्याम् (rājyā̀bhyām)	राज्येभ्यः (rājyèbhyaḥ)
genitive	राज्यस्य (rājyàsya)	राज्ययोः (rājyàyoḥ)	राज्यानाम् (rājyā̀nām)
locative	राज्ये (rājyè)	राज्ययोः (rājyàyoḥ)	राज्येषु (rājyèṣu)

• ¹Vedic

Synonyms

• राष्ट्र (rāṣṭra), साम्राज्य (sāmrājya) (empire, great realm, kingdom)

Derived terms

• उत्तरज्या (uttarajyā) (the versed sine of an arc)
• कुरुराज्य (kururājya) (the Kuru kingdom)
• गणराज्य (gaṇarājya) (an ancient oligarchy in India)
• जानराज्य (jānarājya) (sovereignty)
• देवराज्य (devarājya) (rule over the gods)
• धर्मराज्य (dharmarājya) (a kingdom of just laws)
• ब्रह्मसाम्राज्य (brahmasāmrājya) (extensive or powerful rule, rule of a great emperor)
• मनोराज्य (manorājya) (the realm of fancy, an imaginary place, a castle in the air)
• माहाराज्य (māhārājya) (sovereignty)
• म्लेच्छराज्य (mleccharājya) (rule by barbarians)
• यमराज्य (yamarājya) (the reign of Yama)
• रामराज्य (rāmarājya) (the reign of Rama, a righteous society)
• साम्राज्य (sāmrājya) (an empire)
• स्वर्गराज्य (svargarājya) (the kingdom of heaven, Svarga)

Descendants

• Gandhari: 𐨪𐨗 (raja)
• Pali: rajja
• Prakrit: 𑀭𑀚𑁆𑀚 (rajja)
  • Sauraseni Prakrit:
    • Hindi: राज (rāj)
      • → English: raj
• → Assamese: ৰাজ্য (raizzo)
• → Bengali: রাজ্য (rajjo)
  • Bengali: রাজ (raj)
• → Dhivehi: ރާއްޖެ (rājje)
• → Kannada: ರಾಜ್ಯ (rājya)
• → Khmer: រាជ្យ (riəc)
• → Malayalam: രാജ്യം (rājyaṁ)
• → Old Javanese: rājya
  • >? Javanese: ꦫꦢꦾ (radya)
• → Tamil: ராஜ்யம் (rājyam)
• → Telugu: రాజ్యము (rājyamu)

Etymology 2

राज् (rāj, “king”) +‎ -य (-ya).

Adjective

राज्य • (rājyá) stem (metrical Vedic rājiya)

1. kingly, princely, royal

Declension

Masculine a-stem declension of राज्य

	singular	dual	plural
nominative	राज्यः (rājyáḥ)	राज्यौ (rājyaú) राज्या¹ (rājyā́¹)	राज्याः (rājyā́ḥ) राज्यासः¹ (rājyā́saḥ¹)
vocative	राज्य (rā́jya)	राज्यौ (rā́jyau) राज्या¹ (rā́jyā¹)	राज्याः (rā́jyāḥ) राज्यासः¹ (rā́jyāsaḥ¹)
accusative	राज्यम् (rājyám)	राज्यौ (rājyaú) राज्या¹ (rājyā́¹)	राज्यान् (rājyā́n)
instrumental	राज्येन (rājyéna)	राज्याभ्याम् (rājyā́bhyām)	राज्यैः (rājyaíḥ) राज्येभिः¹ (rājyébhiḥ¹)
dative	राज्याय (rājyā́ya)	राज्याभ्याम् (rājyā́bhyām)	राज्येभ्यः (rājyébhyaḥ)
ablative	राज्यात् (rājyā́t)	राज्याभ्याम् (rājyā́bhyām)	राज्येभ्यः (rājyébhyaḥ)
genitive	राज्यस्य (rājyásya)	राज्ययोः (rājyáyoḥ)	राज्यानाम् (rājyā́nām)
locative	राज्ये (rājyé)	राज्ययोः (rājyáyoḥ)	राज्येषु (rājyéṣu)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of राज्या

	singular	dual	plural
nominative	राज्या (rājyā́)	राज्ये (rājyé)	राज्याः (rājyā́ḥ)
vocative	राज्ये (rā́jye)	राज्ये (rā́jye)	राज्याः (rā́jyāḥ)
accusative	राज्याम् (rājyā́m)	राज्ये (rājyé)	राज्याः (rājyā́ḥ)
instrumental	राज्यया (rājyáyā) राज्या¹ (rājyā́¹)	राज्याभ्याम् (rājyā́bhyām)	राज्याभिः (rājyā́bhiḥ)
dative	राज्यायै (rājyā́yai)	राज्याभ्याम् (rājyā́bhyām)	राज्याभ्यः (rājyā́bhyaḥ)
ablative	राज्यायाः (rājyā́yāḥ) राज्यायै² (rājyā́yai²)	राज्याभ्याम् (rājyā́bhyām)	राज्याभ्यः (rājyā́bhyaḥ)
genitive	राज्यायाः (rājyā́yāḥ) राज्यायै² (rājyā́yai²)	राज्ययोः (rājyáyoḥ)	राज्यानाम् (rājyā́nām)
locative	राज्यायाम् (rājyā́yām)	राज्ययोः (rājyáyoḥ)	राज्यासु (rājyā́su)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of राज्य

	singular	dual	plural
nominative	राज्यम् (rājyám)	राज्ये (rājyé)	राज्यानि (rājyā́ni) राज्या¹ (rājyā́¹)
vocative	राज्य (rā́jya)	राज्ये (rā́jye)	राज्यानि (rā́jyāni) राज्या¹ (rā́jyā¹)
accusative	राज्यम् (rājyám)	राज्ये (rājyé)	राज्यानि (rājyā́ni) राज्या¹ (rājyā́¹)
instrumental	राज्येन (rājyéna)	राज्याभ्याम् (rājyā́bhyām)	राज्यैः (rājyaíḥ) राज्येभिः¹ (rājyébhiḥ¹)
dative	राज्याय (rājyā́ya)	राज्याभ्याम् (rājyā́bhyām)	राज्येभ्यः (rājyébhyaḥ)
ablative	राज्यात् (rājyā́t)	राज्याभ्याम् (rājyā́bhyām)	राज्येभ्यः (rājyébhyaḥ)
genitive	राज्यस्य (rājyásya)	राज्ययोः (rājyáyoḥ)	राज्यानाम् (rājyā́nām)
locative	राज्ये (rājyé)	राज्ययोः (rājyáyoḥ)	राज्येषु (rājyéṣu)

• ¹Vedic

References

• Monier Williams (1899) “राज्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 875, column 1.