Jump to content

nakładać

From Wiktionary, the free dictionary
See also: nakladač

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

From na- +‎ kładać. First attested in 1392.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /nakɫadat͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /nakɫadat͡ɕ/

Verb

[edit]

nakładać impf

  1. (attested in Greater Poland) to spend (e.g. money), to pay
    • 1888 [1392], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎[1], Greater Poland, page 66:
      Iaco Drogoslaw wippusczil bratu ty dzedziny i ne chczal na ne nakladacz
      [Jako Drogosław wypuścił bratu ty dziedziny i nie chciał na nie nakładać]
  2. (attested in Masovia) to compensate; to cover a cost
    • 1920 [1406], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 765, Płońsk:
      Iaco mne Woyczech szlubil nacladacz, ch[t]ora bi bila scoda w dzedzine... Iaco przes mø Woyczech szlubil nacladacz
      [Jako mnie Wojciech śubił nakładać, ch[t]ora by była szkoda w dziedzinie... Jako przes mię Wojciech ślubił nakładać]
  3. (attested in Greater Poland) to trade, to peddle
    • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 53:
      Yesthly pyrwey zony rzeczy chowal (sc. mąż) oszobnye y odloszyl dzyeczyam, czo yesth gye myal s pyerwsza zona, ale yesthly gye wmyeszal w obeszczye y nakladal albo thargowal, tho yesth ysz szye gymy obchodzyl, thedy po gyego szmyerczy maya zoszthacz... poszlyedney zenye
      [Jestli pirwej żony rzeczy chował (sc. mąż) osobnie i odłożył dzieciam, co jest je miał z pierwszą żoną, ale jestli je wmieszał w obeście i nakładał albo targował, to jest iż sie jimi obchodził, tedy po jego śmierci mają zostać... pośledniej żenie]
  4. (of ears, attested in Sieradz-Łęczyca) to adjust; to straighten
    • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎[2], [3], [4], volume XXII, Łęczyca, page 16:
      Simea de turpi queritur nate, porrigit, naklada, aures vvlpes nec recipit mente sed aure preces
      [Simea de turpi queritur nate, porrigit, nakłada, aures vvlpes nec recipit mente sed aure preces]

Derived terms

[edit]
(noun):
[edit]
(adjective):
(verbs):

Descendants

[edit]
  • Polish: nakładać

References

[edit]
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “nakładać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish nakładać. By surface analysis, na- +‎ kładać.

Pronunciation

[edit]
 
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -adat͡ɕ
  • Syllabification: na‧kła‧dać

Verb

[edit]

nakładać impf (perfective nałożyć)

  1. (transitive) to apply, to put on, to dab (e.g. sunscreen) [with instrumental ‘with what’] [with na (+ accusative) ‘onto what’]
  2. (transitive) to put on, to dress (to put clothing either on oneself or another) [with dative ‘whom’] [with na (+ accusative) ‘onto what’]
  3. (transitive) to ladle, to put into (to place into a container or dish) [with accusative] or [with genitive ‘what’], [with dative ‘for whom’], [with na (+ accusative) ‘into what’]
  4. (transitive) to impose (to enforce, compel to behave in a certain way) [with na (+ accusative) ‘on whom’]
  5. (transitive) to burden, to load (to impose a load)
  6. (transitive, obsolete) to add too much of something, to put too much
  7. (transitive, obsolete) to accustom (to get someone used to something)
    Synonym: przyzwyczajać
  8. (transitive, Middle Polish) to pay; to cover a charge or cost
    Synonym: łożyć
  9. (transitive, Middle Polish) to fill up
    Synonym: napełniać
  10. (intransitive, Middle Polish) to make contact with, to contact; to hold a conversation; to proceed
  11. (transitive, Middle Polish) used as a light verb
  12. (reflexive with się) to overlap (to extend over and partly cover something) [with na (+ accusative) ‘onto what’]
    Synonyms: zakładać się, zbiegać się
  13. (reflexive with się) to overlap (to happen at the same time) [with na (+ accusative) ‘onto what’]
  14. (reflexive with się, obsolete) to become accustomed, to get used to
    Synonym: przyzwyczajać się

Conjugation

[edit]
Conjugation of nakładać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive nakładać
present tense 1st nakładam nakładamy
2nd nakładasz nakładacie
3rd nakłada nakładają
impersonal nakłada się
past tense 1st nakładałem,
-(e)m nakładał 		nakładałam,
-(e)m nakładała 		nakładałom,
-(e)m nakładało 		nakładaliśmy,
-(e)śmy nakładali 		nakładałyśmy,
-(e)śmy nakładały
2nd nakładałeś,
-(e)ś nakładał 		nakładałaś,
-(e)ś nakładała 		nakładałoś,
-(e)ś nakładało 		nakładaliście,
-(e)ście nakładali 		nakładałyście,
-(e)ście nakładały
3rd nakładał nakładała nakładało nakładali nakładały
impersonal nakładano
future tense 1st będę nakładał,
będę nakładać 		będę nakładała,
będę nakładać 		będę nakładało,
będę nakładać 		będziemy nakładali,
będziemy nakładać 		będziemy nakładały,
będziemy nakładać
2nd będziesz nakładał,
będziesz nakładać 		będziesz nakładała,
będziesz nakładać 		będziesz nakładało,
będziesz nakładać 		będziecie nakładali,
będziecie nakładać 		będziecie nakładały,
będziecie nakładać
3rd będzie nakładał,
będzie nakładać 		będzie nakładała,
będzie nakładać 		będzie nakładało,
będzie nakładać 		będą nakładali,
będą nakładać 		będą nakładały,
będą nakładać
impersonal będzie nakładać się
conditional 1st nakładałbym,
bym nakładał 		nakładałabym,
bym nakładała 		nakładałobym,
bym nakładało 		nakładalibyśmy,
byśmy nakładali 		nakładałybyśmy,
byśmy nakładały
2nd nakładałbyś,
byś nakładał 		nakładałabyś,
byś nakładała 		nakładałobyś,
byś nakładało 		nakładalibyście,
byście nakładali 		nakładałybyście,
byście nakładały
3rd nakładałby,
by nakładał 		nakładałaby,
by nakładała 		nakładałoby,
by nakładało 		nakładaliby,
by nakładali 		nakładałyby,
by nakładały
impersonal nakładano by
imperative 1st niech nakładam nakładajmy
2nd nakładaj nakładajcie
3rd niech nakłada niech nakładają
active adjectival participle nakładający nakładająca nakładające nakładający nakładające
passive adjectival participle nakładany nakładana nakładane nakładani nakładane
contemporary adverbial participle nakładając
verbal noun nakładanie

Derived terms

[edit]
(adjectives):
(nouns):
(verbs):
[edit]
(adjectives):
(adverbs):
(nounss):
(verbs):

Further reading

[edit]
  • nakładać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • nakładać in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “nakładać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “nakładać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • “NAKŁADAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2016 September 5
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “nakładać”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “nakładać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “nakładać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 84
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=nakładać&oldid=83314535"