Jump to content

czytać

From Wiktionary, the free dictionary

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *čitati. By surface analysis, czyść +‎ -ać. First attested in 1453.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /t͡ʃʲɨtat͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /t͡ʃʲɨtat͡ɕ/

Verb

[edit]

czytać impf

  1. to read
    Synonym: czyść
    • 1874-1891 [1453], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[1], [2], [3], volume XXV, page 213:
      W moyem rozvmye pythalem y thakyesz w pyszmye czythalem
      [W mojem rozumie pytałem i takież w Piśmie czytałem]

Derived terms

[edit]
verbs
[edit]
nouns

Descendants

[edit]
  • Polish: czytać
  • Silesian: czytać

References

[edit]
  • Boryś, Wiesław (2005) “czytać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Mańczak, Witold (2017) “czytać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “czytać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • Sławski, Franciszek (1958-1965) “czytać”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “czytać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish czytać. By surface analysis, czyść +‎ -ać.

Pronunciation

[edit]
 
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -ɘtat͡ɕ
  • Syllabification: czy‧tać

Verb

[edit]

czytać impf (determinate, frequentative czytywać)

  1. (transitive) to read (to look at and interpret letters and symbols that are written) [with dative ‘to whom’ and o (+ locative) ‘about whom/what’]
    Tomek czyta nam interesującą książkę.Tomek is reading an interesting book to us.
  2. (transitive) to read (to look at other information and interpret that is written or drawn)
  3. (transitive) to read (to interpret, or infer a meaning, significance, thought, intention, etc.) [with z (+ genitive) ‘from what’; or with w (+ locative) ‘in what’; or with na (+ locative) ‘on what’]
    Synonym: odczytywać
  4. (transitive) to read (to recognize the proper meaning of something)
  5. (transitive, computing) to read (to fetch data from (a storage medium, etc.))
    Synonym: odczytywać
  6. (transitive) to read (to speak aloud words or other information that is written)
  7. (transitive, obsolete) to teach (to cause to learn)
    Synonym: uczyć
  8. (transitive) to count, to reckon
    Synonyms: liczyć, rachować
  9. (transitive, Middle Polish) to read (to interpret written text)
    Synonym: interpretować
  10. (transitive, Middle Polish, of biblical texts) to read (to contain some message)
  11. (transitive, Middle Polish) to study
    Synonym: studiować
  12. (transitive, Middle Polish) to read (to divine the future based on heavenly bodies)
    Hypernym: wróżyć
  13. (transitive, Middle Polish) to pronounce (to say foreign words and phrases a particular way)
    Synonym: wymawiać
  14. (reflexive with się, obsolete) to consider oneself
    Synonyms: mieć się, uważać się

Conjugation

[edit]
Conjugation of czytać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive czytać
present tense 1st czytam czytamy
2nd czytasz czytacie
3rd czyta czytają
impersonal czyta się
past tense 1st czytałem,
-(e)m czytał
czytałam,
-(e)m czytała
czytałom,
-(e)m czytało
czytaliśmy,
-(e)śmy czytali
czytałyśmy,
-(e)śmy czytały
2nd czytałeś,
-(e)ś czytał
czytałaś,
-(e)ś czytała
czytałoś,
-(e)ś czytało
czytaliście,
-(e)ście czytali
czytałyście,
-(e)ście czytały
3rd czytał czytała czytało czytali czytały
impersonal czytano
future tense 1st będę czytał,
będę czytać
będę czytała,
będę czytać
będę czytało,
będę czytać
będziemy czytali,
będziemy czytać
będziemy czytały,
będziemy czytać
2nd będziesz czytał,
będziesz czytać
będziesz czytała,
będziesz czytać
będziesz czytało,
będziesz czytać
będziecie czytali,
będziecie czytać
będziecie czytały,
będziecie czytać
3rd będzie czytał,
będzie czytać
będzie czytała,
będzie czytać
będzie czytało,
będzie czytać
będą czytali,
będą czytać
będą czytały,
będą czytać
impersonal będzie czytać się
conditional 1st czytałbym,
bym czytał
czytałabym,
bym czytała
czytałobym,
bym czytało
czytalibyśmy,
byśmy czytali
czytałybyśmy,
byśmy czytały
2nd czytałbyś,
byś czytał
czytałabyś,
byś czytała
czytałobyś,
byś czytało
czytalibyście,
byście czytali
czytałybyście,
byście czytały
3rd czytałby,
by czytał
czytałaby,
by czytała
czytałoby,
by czytało
czytaliby,
by czytali
czytałyby,
by czytały
impersonal czytano by
imperative 1st niech czytam czytajmy
2nd czytaj czytajcie
3rd niech czyta niech czytają
active adjectival participle czytający czytająca czytające czytający czytające
passive adjectival participle czytany czytana czytane czytani czytane
contemporary adverbial participle czytając
verbal noun czytanie

Derived terms

[edit]
adjectives
nouns
verbs
verbs
[edit]
adjectives
nouns

Further reading

[edit]
  • czytać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • czytać in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “czytać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • CZYTAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 01.02.2024
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “czytać”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “czytać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “czytać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 414
  • czytać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish czytać.

Pronunciation

[edit]

Verb

[edit]

czytać impf (frequentative czytować)

  1. (transitive) to read

Conjugation

[edit]
Conjugation of czytać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive czytać
present tense 1st czytōm czytōmy
2nd czytŏsz czytŏcie
3rd czytŏ czytajōm
past tense 1st czytołch,
czytołech,
czytoł żech
czytałach
czytała żech
czytałoch1)
czytało żech
1)
czytalimy,
czytalichmy
czytałymy,
czytałychmy
2nd czytołś,
czytołeś,
czytoł żeś
czytałaś
czytała żeś
czytałoś1)
czytało żeś
1)
czytaliście,
czytali żeście
czytałyście,
czytały żeście
3rd czytoł czytała czytało czytali czytały
future tense 1st bydã czytoł,
bydã czytać
bydã czytała,
bydã czytać
bydã czytało,1)
bydã czytać
bydymy czytali,
bydymy czytać
bydymy czytały,
bydymy czytać
2nd bydziesz czytoł,
bydziesz czytać
bydziesz czytała,
bydziesz czytać
bydziesz czytało,1)
bydziesz czytać
bydziecie czytali,
bydziecie czytać
bydziecie czytały,
bydziecie czytać
3rd bydzie czytoł,
bydzie czytać
bydzie czytała,
bydzie czytać
bydzie czytało,
bydzie czytać
bydōm czytali,
bydōm czytać
bydōm czytały,
bydōm czytać
pluperfect tense2)
1st bōłch czytoł,
bōłech czytoł,
bōł żech czytoł
byłach czytała
była żech czytała
byłoch czytało1)
było żech czytało
1)
byli my czytali,
bylichmy czytali
były my czytały,
byłychmy czytały
2nd bōłś czytoł,
bōłeś czytoł,
bōł żeś czytoł
byłaś czytała
była żeś czytała
byłoś czytało1)
było żeś czytało
1)
byliście czytali,
byli żeście czytali
byłyście czytały,
były żeście czytały
3rd bōł czytoł była czytała było czytało1)
były my czytali,
byłychmy czytali
były czytały
conditional 1st bych czytoł bych czytała byście czytali by my czytały,
bychmy czytały
2nd byś czytoł byś czytała byście czytali byście czytały
3rd by czytoł by czytała by czytało by czytali by czytały
imperative 1st niych czytōm czytejmy
2nd czytej czytejcie
3rd niych czytŏ niych czytajōm
active adjectival participle czytajōncy czytajōncŏ czytajōnce czytajōncy czytajōnce
passive adjectival participle czytany czytanŏ czytane czytani czytane
verbal noun czytanie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms.
2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Derived terms

[edit]
nouns
verbs

Further reading

[edit]