boleść

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *bolestь. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bɔlʲɛɕt͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /bɔlʲɛɕt͡ɕ/

Noun

boleść f

1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland, Silesia) pain (bad physical or psychological feeling)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page I Prol. 10:

     Vczecha bolesci iest, poznane werney swatlosci iest

     [Uciecha boleści jest, poznanie wiernej światłości jest]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 9, 36:

     Bo ty trud y bo­lescy znamonuiesz

     [Bo ty trud i boleści znamionujesz]

   • 1874-1891 [XV p .p r.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[3], [4], [5]}, volume XVI, page 328:

     Polescz dolor

     [Boleść dolor]

   • 1880-1894 [XV p. pr.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[6], volume I, page 301:

     Et desideravimus eum despectum et novissimum virorum virum doloris bolesczy

     [Et desideravimus eum despectum et novissimum virorum virum doloris boleści]

   • 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[7], volume V, page 278:

     Procz bolesczy sine ve

     [Procz boleści sine ve]

   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[8], Greater Poland, page 114 arg:

     Ten psalm yest vczyecha wyernych przy bolyeszczyach

     [Ten psalm jest uciechą wiernych przy boleściach]

   • 1866 [XV p . post.], Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi‎^[9], volume I, Biblioteka Warszawska, page 316:

     Na nascha cząskye bollesczy ad maximos nostros dolores

     [Na nasza ciężkie boleści ad maximos nostros dolores]

   • 1885-2024 [XV p. post.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[10], volume III, Wrocław, page 287:

     Nye bądze czy[r]pyalo *bolyeszczye non scrupuletu

     [Nie będzie ciy[r]piało boleście non scrupuletu]

   • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[11], Lubiń, page 4:

     Bolescz dolor

     [Boleść dolor]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 42v:

     Dolor schmertz bolescz

     [Dolor schmertz boleść]

   1. (attested in Lesser Poland, Masovia, Greater Poland) pain (bad physical feeling)
      • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[12], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 17, 5:

        Ogarnøli sø mne bolesci smertne

        [Ogarnęły są mnie boleści śmiertne]

      • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[13], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 40, 3:

        Gospodzin pomocz przines iemu na loszu bolesci iego, wszistkø iego posczelø przewroczil ies

        [Gospodzin pomoc przynieś jemu na łożu boleści jego, wszystkę jego pościelą przewrocił jeś]

      • 1874-1891 [1442], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[14], [15], [16]}, volume XIX, page 77:

        Angel Gabriel zwastowal: Zdrowa yessz, panno mylossczy, porodzyss przes bolessczy

        [Angel Gabriel zwiastował: Zdrowa jeś, panno miłości, porodzisz przez boleści]

      • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[17], 34, 25:

        Obrze­zaly pacholyky; tedi gdisz... w nawyøczszey boleszczy bily, dwa syni Iacobowa... sbylasta wszitky møsze

        [Obrzezali pacholiki, tedy gdyż... w nawięcszej boleści byli, dwa syny Jacobowa... zbiłasta wszytki męże]

      • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[18], Mierzeniec, Płock, line 496:

        Dzywno gyesth nye thbacz okruthnosczy, czyrzpyancz tako czaszkye bolesczy

        [Dziwno jest nie tbać okrutności, cirzpiąc tako ciężkie boleści]

      • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 13:

        Prze wyeliką bolescz ob difficultatem

        [Prze wieliką boleść ob difficultatem]

      • 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej‎^[19], Modlitewnik Nawojki, page 54:

        Yesz porodzyla sbayyczyelya wsego szwyatha... przeze wschey bolyesczy

        [Jeś porodziła zbawiciela wszego świata... przeze wszej boleści]

      • 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej‎^[20], Modlitewnik Nawojki, page 74:

        V ymyą mąky y bolyesczy szynaczka twego raczy wlyekczycz bolyesczy me y vkroczycz mąky me

        [W imię męki i boleści synaczka twego raczy ulekczyć boleści me i ukrocić męki me]

      • 1876-1929 [c. 1500], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎^[21], volume X, Trzemeszno, page 379:

        Defecerunt, vstaly, oculi mei pre lacrimis, concusa sunt, narusyly sya od bolescy, omnia viscera mea, efusum est, struthnyalo, genu meum super mortem filii mei

        [Defecerunt, ustały, oculi mei pre lacrimis, concusa sunt, naruszyły sie od boleści, omnia viscera mea, efusum est, strutniało, genu meum super mortem filii mei]

      • 1921-2024 [c. 1500], Slavia Occidentalis‎^[22], volume XII, page 162:

        Bolescz ci cięską zadano, gdi twe czialo... zraniono

        [Boleść ci ciężką zadano, gdy twe ciało... zraniono]

      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[23], page 816:

        Tez thu myenya nyektorzy, yze kyedy myly Cristus thu ystne srod vyethnycze zevleczon, yzby vyątscha bolyescz myal, nyzly kyedy v Cayphasa byczovan

        [Też tu mienią niektorzy, iże kiedy miły Krystus tu istne środ wietnice zewleczon, iżby więtszą boleść miał, niżli kiedy u Kaifasza biczowan]

      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[24], page 820:

        A to jemu była nawiętsza boleść, bo jemu były wszytki stawy wytargniony z ramion

        [A to jemu była nawiętsza boleść, bo jemu były wszytki stawy wytargniony z ramion]

      1. (attested in Lesser Poland) disease
         • 1885-2024 [1441], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[25], volume V, Kurów (Bochnia), page 67:

           Bolescz torsio

           [Boleść torsio]

         • 1930 [c. 1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[26], 21, 18:

           Rany gy pan trzewnø bolescyø

           [Rani ji Pan trzewną boleścią]

         • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[27], page 157:

           Krew yego przyrodzona nygdy szye v nym nye przemynyla any kyedy *wgnyela, any [v] ktore bolyesczy vrzodove v nym poruschyla

           [Krew jego przyrodzona nigdy sie w nim nie przeminiła ani sie kiedy ugnieła, ani [v]ktore boleści wrzodowe w nim poruszyła]

         • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[28], page 158:

           Myly Yesus nygdy nyemoczen nye postal any stekal, any ktore bolyesczy... myal

           [Miły Jesus nigdy niemocen nie postał ani stękał, ani ktore boleści... miał]

         • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[29], page 262:

           Miły Jesus schodził... wszytkę galilejską ziemię... uzdrawiając każdą niemoc i każdą boleść luda

           [Miły Jesus schodził... wszytkę galilejską ziemię... uzdrawiając każdą niemoc i każdą boleść luda]

         • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[30], page 480:

           Wstanie lud naprzeciwko ludu a krolewstwo naprzeciw krolewstwu i będą mory, głody i ziemie drżenie po rozmaitych stronach, ale ty wszytki rzeczy są początki boleści

           [Wstanie lud naprzeciwko ludu a krolewstwo naprzeciw krolewstwu i będą mory i głody, i ziemie drżenie po rozmaitych stronach. Ale ty wszytki rzeczy są początki boleści]

   2. (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Masovia) pain (bad psychological feeling)
      • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[31], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 38, 3:

        Onemal iesm... y milczalesm od dobrich a bolescz moia odnowila se iest

        [Oniemiał jeśm... i milczałeśm od dobrych a boleść moja odnowiła sie jest]

      • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[32], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 93, 19:

        Podlug mnoszstwa bolescy mogich w serczu moiem wesela twoia vweselili sø duszø moiø

        [Podług mnożstwa boleści mojich w siercu mojem wiesiela twoja uwiesieliły są duszę moję]

      • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[33], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 114, 4:

        Smøtek a bolescz nalez[ł] gesm (inveni, Puł: nalyazl yesm) a ymye[nia] gospodnowa wzywal gesm

        [Smętek a boleść nalez jeśm (inveni, Puł: nalazł jeśm) a imie[nia] gospodnowa wzywał jeśm]

      • 1874-1891 [1447], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[34], [35], [36]}, volume XXII, page 60:

        (Kachniczko) ma namyleyschą, vyecze, esczy *welykw bolesczy mamy myslączy szawzdy o *thobey

        [(Kachnicz[k]o) ma namilejsza, wiedz[ż]e, eżci wieliką boleść mam, [i] myślęcy zawżdy o tobie]

      • 1915 [1447-1462], Jan Łoś, editor, Przegląd językowych zabytków staropolskich do r. 1543‎^[37], page 544:

        Myloscz tho w szobye mą, ysze... w theszknosczy y thesch w nyewymowney szercza bolescz[i] tr[a]wa y przemyeszkawa

        [Miłość to w sobie ma, iże... w teskności i też w niewymownej sierca boleśc[i] tr[a]wa i przemieszkawa]

      • 1915 [1447-1462], Jan Łoś, editor, Przegląd językowych zabytków staropolskich do r. 1543‎^[38], page 544:

        Myly,... [zalo]scz wyelka y bolesz[cz] mam w szwogyem szerczu nynie

        [Miły,... [żało]ść wielką i boleś[ć] mam w swojim siercu ninie]

      • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[39], 49, 3:

        Rvben, pyrzworodny moy syn, ty gesz szyla ma a poczyøtek bolyeszczy mey

        [Ryben, pirzworodny moj syn, ty jeś siłą mą a początek boleści mej]

      • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[40], 15, 14:

        Weszły sø ludze a rozgnyewaly sze; bolyeszczy odzerszely søø bidlyøczy Philistynskich... Wtargnye sze na nye strach a boyasn

        [Weszli są ludzie i rozgniewali sie, boleści odzierżeli są przebywające Filistyńskich... Wtargnie sie na nie strach a bojaźń]

      • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎^[41], Krakow, Brodnia, page 43a:

        Mathko Maria, ktorey naszwiatsza dusza w godziną wielebney manki twoiey myecz bolesczi przeszedl y wnątrznosczi serdeczne przenyknal

        [Matka Maryja, ktorej naświętszą duszę w godzinę wielebnej męki twojej miecz boleści przeszedł i wnętrzności serdeczne przeniknął]

      • 1874-1891 [XV p. post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[42], [43], [44]}, volume I, page XLIII:

        Bolescz o thwą zlą zoną vsskromys yą, gdy *thaką czszo vszliszys o czudzych

        [Boleść o twą złą żonę uskromisz ją, gdy tako cso usłyszysz o cudzych]

      • 1874-1891 [XV p. post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[45], [46], [47]}, volume I, page XLVII:

        Poymyely mlodego..., bandzye pyla v nyego z kyelicha bolessczy

        [Pojmieli młodego..., będzie piła u niego z kielicha boleści]

      • 1874-1891 [XV p.post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[48], [49], [50]}, volume XXV, page 265:

        Po wszech boleszczach, zalosczach

        [Po wszech boleściach, żałościach]

      • 1901 [XV ex.], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume II, page 320:

        Dlya wyelykee szaloszczy a bolyeszczy verba Xr non intellexit

        [Dla wielkie żałości a boleśi verba Xr non intellexit]

      • 1874-1891 [XV ex.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[51], [52], [53]}, volume XIX, page 89:

        Myecz bolesczy gyą przyenykal

        [Miecz boleści ją przenikał]

      • 1880-1894 [XV ex.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[54], volume I, Gniezno, Warsaw, page 146:

        Maria, przesz bolesczy, kthore yesz czyerpala, oddal od nasz sloszczy

        [Maria, przez boleści, ktore jeś cierpiała, oddał od nas złości]

      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[55], page 166:

        Słyszeć twą śmierć jest silna boleść sercu memu

        [Słyszeć twą śmierć jest silna boleść sercu memu]

      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[56], page 168:

        Słodka matko moja, nie do­ puszczaj takiego smętku ani boleści na serce swoje

        [Słodka matko moja, nie do­ puszczaj takiego smętku ani boleści na serce swoje]

      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[57], page 538:

        O żałościwa matko... twe serce rozkociło sie wieliką boleścią, ale iże twój syn nie chciał, aby tako trudną boleścią umarła

        [O żałościwa matko... twe serce rozkociło sie wieliką boleścią, ale iże twój syn nie chciał, aby tako trudną boleścią umarła]

      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[58], page 736:

        Dziewica Marja... rzekła...: Zemdlał żywot moj, w boleści serce moje i ciało zemdlało

        [Dziewica Marja... rzekła...: Zemdlał żywot moj, w boleści serce moje i ciało zemdlało]

      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[59], page 841:

        Barzo trudno boleść miała wnętrz, patrzący na takie niepodobne męki swego mi­ łego syna

        [Barzo trudno boleść miała wnętrz, patrzący na takie niepodobne męki swego mi­ łego syna]

      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[60], page 797:

        Biskupowie... żydowscy poczęli nań s pełna żałować... Nie s miłości ale z boleści przychodziły nań ich wiele zazrości

        [Biskupowie... żydowszczy poczęli nań z pełna żałować..., nie s miłości, ale z boleści przychodziły nań ich wiele zazrości]

      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[61], page 798:

        Przy kazdem grzesze yad dyably czlovyeczemv serczv bądzye wlan, yze bolesczyą zasrosczy vschelkye sercze obvyąze

        [Przy każdem grzesze jad dyjabli człowieczemu sercu będzie wlan, jiże boleścią zazrości wszelkie serce obwiąże]

      1. (attested in Kuyavia) grief, regret, sorrow
         • 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[62], volume V, page 269:

           Bolescz mayacz a zaluyącz dolentes

           [Boleść mając a żałując dolentes]

         • 1461-1467, Sermones. Rękopiśmienne ekscerpty pochodzące z rkpsu Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej o sygn. 230 (dawna sygn. 1421/108 Mns) z roku 1461-1467, page 103v:

           Bolescz skruszenya dolor contricionis

           [Boleść skruszenia dolor contricionis]

         • 1890 [XV p. post.], Bolesław Erzepki, editor, Szczątki dawnej polszczyzny‎^[63], Mogilno, page 175:

           Ad penalitatem vlg. na bolescz

           [Ad penalitatem vlg. na boleść]

         • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[64], page 759:

           Kyedy yvz vzral Iudasch, yze myly Cristus podan ku smyerczy, ... pokutha przyvyedzyon, czvsch takyem vdrączenym y bolyesczyą sercza, ... byezavschy y przynyosl thy ystne trzydzyesczy penyądzy..., y rzvczyl ye przed byskupy zydovskye

           [Kiedy już uźrał Judasz, iże miły Krystus podan ku śmierci, ... pokutą przywiedzion czusz takiem udręczenim i boleścią serca, ... bieżawszy i przyniosł ty istne trzydzieści pieniędzy..., i rzucił je przed biskupy żydowskie]

         • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[65], page 760:

           (Judasz) acz myal bolescz sercza... y doszyczvczynyenye vczynka, vschakoz nadzyeya ny myal zbavyenya

           [(Judasz) acz miał boleść serca... i dosyćuczynienie uczynka, wszakoż nadzieje ni miał zbawienia]

      2. (hapax legomenon) sympathy
         • 1902-2024 [XV ex.], Pamiętnik Literacki‎^[66], volume XXVIII, page 307:

           Bolescz compasionem

           [Boleść compasionem]

Descendants

• Polish: boleść
• Silesian: boleść

References

• Boryś, Wiesław (2005) “boleść”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “boleść”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “boleść”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “ból”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• K. Nitsch, editor (1953), “boleść”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 128
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “boleść”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “boleść”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish boleść.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈbɔ.lɛɕt͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈbɔ.lɛɕt͡ɕ/
• (Masovia):
  • (Far Masovian) IPA^(key): /ˈbɔ.lɛɕt͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔlɛɕt͡ɕ
• Syllabification: bo‧leść

Noun

boleść f

1. (literary, uncountable) pain, wrench, anguish, heartbreak, dolour (feeling of great sadness caused by something bad)

   Synonyms: rozpacz, żal

2. (in the plural) pains (severe pain felt in some part of the body)
3. (Middle Polish or dialectal, Far Masovian) Synonym of choroba

Declension

Declension of boleść

	singular	plural
nominative	boleść	boleści
genitive	boleści	boleści
dative	boleści	boleściom
accusative	boleść	boleści
instrumental	boleścią	boleściami
locative	boleści	boleściach
vocative	boleści	boleści

Derived terms

adjectives

• bolesny
• boleściwy
• łoże boleści
• od siedmiu boleści

Related terms

nouns

• bolączka
• ból

verbs

• boleć
• ubolewać

Further reading

• boleść in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• boleści in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• boleść in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “boleść”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Jadwiga Chotkowska (25.03.2019) “BOLEŚĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “boleść”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “boleść”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “boleść”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 188
• Jan Karłowicz (1900) “boleść”, in Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 1: A do E, Kraków: Akademia Umiejętności, page 103
• boleść in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish boleść.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbɔ.lɛɕt͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔlɛɕt͡ɕ
• Syllabification: bo‧leść

Noun

boleść f

1. pain, wrench

Further reading

• boleść in silling.org
• Henryk Jaroszewicz (2022) “boleść”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 65
• Aleksandra Wencel (2023) “bolejść”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 70