błędny

Old Polish

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *bʰlendʰ-

Proto-Balto-Slavic *blandás

Proto-Slavic *blǫdъ

Proto-Indo-European *-nós

Proto-Slavic *-ьnъ

Proto-Slavic *blǫdьnъ

Old Polish błędny

Inherited from Proto-Slavic *blǫdьnъ. By surface analysis, błąd +‎ -ny. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bɫæ̃dnɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /bɫæ̃dnɨ/

Adjective

błędny (derived adverb błędnie)

1. (hapax) vagrant, wandering, errant
   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 22:

     Bląndna vaga

     [Błędna vaga]

2. (attested in Lesser Poland, Masovia, Northern Borderlands) lost
   • 1885-2024 [1440], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[1], volume VIII, Chęciny, page 17:

     Mroczek blandnego wolu w szew oborze nye chowal any go zapovyadal

     [Mroczek błędnego wołu w swe oborze nie chował ani go zapowiadał]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 112:

     O bidle blandnem

     [O bydle blęndnem]

   • 1950 [1453], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 911, Warsaw:

     Jakom ja nye wyzyl (leg. wyżył) wolu blandnego

     [Jakom ja nie wyżył wołu błędnego]

   • 1950 [1455], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1018, Warsaw:

     Jakom ya krovi nye dal... do swego shurzey..., kthora bi *myela przicz staroszcze..., any vyeprza bladnego zachoval hv sszebye w domv, kyedhi pony starostha przissilal

     [Jakom ja krowy nie dał... do swego szurzej..., ktora by mieła przyć staroście..., ani wieprza błędnego zachował hu siebie w domu, kiedy poń starosta przysyłał]

   • 1950 [1470], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1277, Warsaw:

     Yakom ya nye poyal konya bladnego sz pola, kthori ku stharoscze slu[s]zal

     [Jakom ja nie pojął konia błędnego z pola, ktory ku staroście słuszał]

   • 1950 [1471], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 3011, Warsaw:

     Jakom ya dw wolv blandny nye zachowal w domv mogem

     [Jakom ja dwu wołu błędny nie zachował w domu mogem]

   • 1950 [1488], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1633, Warsaw:

     Jakom ya nye chowal konya bladnego

     [Jakom ja nie chował konia błędnego ]

   • 1901 [XV ex.], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume II, Brest, page 326:

     Blądną ovem erabundam

     [Błędna ovem erabundam]

   • 1868 [1500], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[2], volume XV, page 401:

     Equas... devias al. blądne

     [Equas... devias al. błędne]

3. (attested in Greater Poland, of roads or places) misleading; wrong
   • 1874-1891 [1444], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[3], [4], [5]}, volume XXIII, page 308:

     Blandne drogi reflexos calles

     [Błędne drogi reflexos calles]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 33:

     Po drogach bladnych per calles devios

     [Po drogach blędnych per calles devios]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 40:

     Blandną drogą devio

     [Błędna droga devio]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 68:

     *Blanda devium

     [Błędna devium]

   • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[6], Lubiń, page 4:

     Bladnę myesczyą inuia dicuntur errores in aquis, vt naute habent in mari

     [Błędne mieśca inuia dicuntur errores in aquis, vt naute habent in mari]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 69v:

     Inuia dicuntur errores in aquis, vt naute habent in mari bladne myesczyą

     [Inuia dicuntur errores in aquis, vt naute habent in mari błędne mieśca]

4. (attested in Masovia, Lesser Poland, Greater Poland) false (leading to error)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 28:

     Thy przywyleye ylko kthemv yako szmyerthnee a bląndnee prooznee czynymy

     [Ty przywileje, ilko k temu jako śmiertne a błędne, prozne czynimy]

   • 1876-1929 [c. 1455], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎^[7], volume XIV, Miechów, Kruchowo, page 496:

     Any zadnymy groszamy blądnymy s prawdy szwyedzyon nec aliquo errore devio seductus

     [Ani żadnymi groszami błędnymi z prawdy zwiedzion nec aliquo errore devio seductus]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 67:

     Bladny

     [Błędny]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 125:

     W bladny schmisl in reprobum sensum

     [W błędny smysł in reprobum sensum]

5. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) sinful, errant
   • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎^[8], Miechów, page br 40:

     Ty [jeż są] v blødnem stadle lezaly, ty iesc suoiø naukø otuodila

     [Ty [jeż są] w błędnem stadle leżały, ty jeść swoją nauką otwodziła]

   • 1874-1891 [1435], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[9], [10], [11]}, volume XIX, Przeworsk, page 42:

     Tyś... ścieszka błędnych

     [Tyś... ścieszka błędnych]

   • 1877-1881 [1437], Władysław Wisłocki, editor, Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, number 228, page 86:

     Bladni errans

     [Błędny errans]

   • 1874-1891 [1439], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[12], [13], [14]}, volume XXIV, Częstochowa, page 350:

     Ziskanyv blądnego ad reąuisicionem errantis

     [Zyskaniu błędnego ad requisicionem errantis]

   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[15], [16], [17]}, volume XXII, page 240:

     Ale duschne są gyne, takye syedm: radzicz glupyemu karacz blądnego, […]

     [Ale duszne są jine, takie siedm: radzić głupiemu karać błędnego, […] ]

   • 1930 [c. 1455], “Judith”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[18], 11, 5:

     Gego mocz ziwa gest, iasz gest w tobye ku skaranyv... wszego lyvda blødnego

     [Jego moc żywa jest, jaż jest w tobie ku skaraniu... wszego luda błędnego]

   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[19], Greater Poland, page 28 arg.:

     Przezgromadzenye błędnych

     [Przezgromadzenie błędnych]

   • 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej‎^[20], Modlitewnik Nawojki, page 57:

     Droga yesz bladnych, powyschschenye vpadlych, podeprzenye krewkych, vlyekczenye nyemocznych, przyodzenye obnaschonych

     [Droga jeś błędnych, powyszszenie upadłych, podeprzenie krewkich, ulekczenie niemocnych, przyodzienie obnażonychh]

6. (hapax) deranged, insane
   • 1874-1891 [c. 1500], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[21], [22], [23]}, volume XLVII, page 355:

     Blądny delirus

     [Błędny delirus]

Derived terms

(nouns):

• błędność

Related terms

(nouns):

• błądzenie

(verbs):

• błędzić impf

Descendants

• Polish: błędny
• Silesian: błyndny

References

• Bańkowski, Andrzej (2000) “błędny”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “błędny”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• K. Nitsch, editor (1953), “błędny”, in Słownik staropolski‎^[24] (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 108
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “błędny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “błędny”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Etymology tree

Proto-Indo-European *bʰlendʰ-

Proto-Balto-Slavic *blandás

Proto-Slavic *blǫdъ

Proto-Indo-European *-nós

Proto-Slavic *-ьnъ

Proto-Slavic *blǫdьnъ

Old Polish błędny

Polish błędny

Inherited from Old Polish błędny. By surface analysis, błąd +‎ -ny.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈbwɛnd.nɘ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈbɫɛ̃d.nɨ/
• (Greater Poland):
  • (Kuyavia) IPA^(key): /ˈbwɛnd.nɘ/
• (Masovia):
  • (Podlachia) IPA^(key): [ˈbɫɛnd.nɘ]

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛndnɘ
• Syllabification: błęd‧ny

Adjective

błędny (comparative bardziej błędny or błędniejszy, superlative najbardziej błędny or najbłędniejszy, derived adverb błędnie)

1. wrong, erroneous, incorrect, mistaken, false (being mistaken or containing mistakes)

   Synonyms: fałszywy; see also Thesaurus:zły

   Antonyms: bezbłędny, poprawny; see also Thesaurus:dobry

2. distracted (characteristic of a person who is tired, sick, or confused)

   błędny wzrok ― a distracted gaze

   błędne spojrzenie ― a distracted look

   1. (obsolete or dialectal, Podlachia) Synonym of nieprzytomny
3. (archaic) errant (wandering, straying)
4. (obsolete, sometimes nominalized) Synonym of grzeszny
5. (Middle Polish, religion) heretical, schismatic; pagan
6. (Middle Polish or dialectal, Kuyavia) deranged, insane

   Synonym: obłąkany

Declension

Declension of błędny (hard)

singular					plural
	masculine animate	masculine inanimate	feminine	neuter	virile (= masculine personal)	non-virile
nominative	błędny		błędna	błędne	błędni	błędne
genitive	błędnego		błędnej	błędnego	błędnych
dative	błędnemu		błędnej	błędnemu	błędnym
accusative	błędnego	błędny	błędną	błędne	błędnych	błędne
instrumental	błędnym		błędną	błędnym	błędnymi
locative	błędnym		błędnej	błędnym	błędnych

Derived terms

(adjectives):

• bezbłędny
• błędnawy

(nouns):

• błędne koło
• błędnodruk
• błędność
• błędny ognik
• błędny rycerz
• nerw błędny

(verbs):

• chodzić jak błędna owca impf

Related terms

(adjectives):

• błędnikowy

(adverbs):

• bezbłędnie

(nouns):

• bezbłędność
• błąd
• błędnica
• błędnik

(verbs):

• błądzić impf
• pobłądzić pf
• zabłądzić pf
• zbłądzić pf

Collocations

being mistaken or containing mistakes

• błędny odczyt/błędne odczytanie ― a misreading
• błędny zapis ― an incorrect record
• błędny trop ― a wrong track
• błędny wniosek ― a wrong conclusion
• błędna interpretacja/wykładnia ― a misinterpretation
• błędna diagnoza ― a misdiagnosis
• błędna kalkulacja ― a miscalculation
• błędna wycena ― a misevaluation
• błędna decyzja ― a wrong decision/a bad call
• błędna ocena ― an incorrect assessment
• błędna odpowiedź ― a wrong/incorrect answer
• błędna polityka ― a wrong policy
• błędna strategia ― a flawed/wrong strategy
• błędne sformułowanie ― wrong wording
• błędne podejście ― wrong approach
• błędne posunięcie ― a misstep/wrong move
• błędne przekonanie ― a misconception/fallacy
• błędne mniemanie ― a misapprehension/wrong idea
• błędne myślenie ― wrong thinking
• błędne postrzeganie ― a misperception
• błędne przeświadczenie ― an erroneous conviction
• błędne rozwiązanie ― wrong solution
• błędne założenie ― wrong/false/mistaken/incorrect assumption
• błędne dane ― incorrect/invalid/erroneous data
• błędne informacje ― misinformation/false/misleading/wrong/erroneous information
• błędne wyliczenia ― incorrect computations
• błędne przesłanki ― erroneous rationale
• błędne wyniki ― erroneous results
• błędne wyobrażenia ― misconceptions

Further reading

• błędny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• błędny in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “błędny”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Wiesław Morawski (24.01.2023) “BŁĘDNY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “błędny”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “błędny”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “błędny”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 173
• Jan Karłowicz (1900) “błędny”, in Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 1: A do E, Kraków: Akademia Umiejętności, page 91