błędzić

Old Polish

Etymology

Etymology tree

Proto-Balto-Slavic *blándīˀtei

Proto-Slavic *blǫditi

Old Polish błędzić

Inherited from Proto-Slavic *blǭdìti. By surface analysis, błąd +‎ -ić. First attested in the 14th century.

Pronunciation

IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bɫæ̃d͡ʑit͡ɕ/
IPA^(key): (15^th CE) /bɫæ̃d͡ʑit͡ɕ/

Verb

błędzić impf

(attested in Lesser Poland, Greater Poland, Masovia, Southern Borderlands) to err (to wander, to stray, to rove)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 106, 40:
  Blødzycz gee vczynyl w przezdroszy
  [Błędzić je uczynił w przezdroży]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 118, 176:
  Blødzyl gesm yako owcza, yasz zaghynala gest
  [Błądził jeśm jako owca, jaż zaginęła jest]
- 1885-2024 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[3], volume I, Międzyrzecz, Warsaw, page 488:
  Blondzycz diuagari
  [Błędzić diuagari]
- 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[4], volume I, Lviv, page 83:
  Bylyscze nyegdy yako owcze blądzącze eratis enim sicut owes errantes
  [Byliście niegdy jako owcze blędzące eratis enim sicut owes errantes]
- 1930 [c. 1455], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[5], 22, 1:
  Gdisz vsrzisz volv brata twego albo owczø blødzøcze, nye minyesz gich
  [Gdyż uźrzysz wołu brata twego albo owczę blędzące, nie miniesz jich]
- 1930 [c. 1455], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[6], 27, 18:
  Przekløti, ktosz dopvsci blødzicz slepemv na drodze
  [Przeklęty, ktoż dopuści błędzić slepemu na drodze]
- 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 10:
  Blandzączego herentem
  [Blędzącego herentem]
- 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[7], Greater Poland, pages 106, 4:
  *Blodzyly na puszczy w powodzyu
  [Błądzili na puszczy w *powodziu]
to err (to stagger, to stumble)
- 1874-1891 [1444], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[8], [9], [10]}, volume XXIII, page 304:
  Blandzicz fluctuare
  [Błędzić fluctuare]
- 1874-1891 [1444], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[11], [12], [13]}, volume XXIII, page 304:
  Nye blandzy non fluctuat
  [Nie blądzi non fluctuat]
- 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 84:
  Blandzy titubaverit
  [Błądzi titubaverit]
- 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 99:
  Blądzącz impingetis
  [Blądząc impingetis]
- 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 100:
  Nye bandą blandziczy non impinguentur
  [Nie będę blądzici non impinguentur]
(attested in Lesser Poland, Greater Poland) to leave, to abandon
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[14], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 118, 110:
  Poloszyly sø grzeszny sydlo mne, a od kazny twogych ne blødzyl gesm
  [Położyli są grzeszni sidło mnie, a od kaźni twojich nie błądził jeśm]
- 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[15], Greater Poland, page 118 arg. 9:
  Tu zaluye tych, gysz drogy prawdy blędzycz potwarzany bywayø
  [Tu żałuje tych, jiż z drogi prawdy błędzić potwarzani bywają]
- 1882 [XV p. post.], Emil Kałużniacki, editor, Kleinere altpolnische Texte aus Handschriften des XV. und des Anfangs des XVI. Jahrhunderts‎^[16], page 286:
  Nye poydzesz za thluscza szle czynycz any w szandze wyaczsze strony przyszwolysz, aby szye od prawdy nye othchylyl albo bladzyl
  [Nie pojdziesz za tłuszcza źle czynić ani w sądzie więc-że strony przyzwolisz, aby się od prawdy nie otchylił albo błądził]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[17], page 156:
  Ty cztyrzy elementa... przeciw jego mocnemu a stałemu przyrodzeniu nic nie błądziły
  [Ty cztyrzy elementa... przeciw jego mocnemu a stałemu przyrodzeniu nic nie błądziły]
(attested in Lesser Poland, Southern Borderlands, Masovia) to err (to act inappropriately)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[18], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 57, 3:
  Oddalili sø se grzesznicy od porodzena, blødzili sø od brzucha
  [Oddalili są sie grzesznicy od porodzenia, błądzili są od brzucha]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[19], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 94, 10:
  Weszgi czi blødzø sercem
  [Weżgi ci błądzą siercem]
- 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[20], volume I, Lviv, page 112:
  Nye bladzycze nolite errare, deus enim non irridetur
  [Nie błądzić nolite errare, deus enim non irridetur]
- 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[21], Mierzeniec, Płock, line 332:
  Gdy szwa rodzyna szandza, czasztho... na szkaszanyv blandzv
  [Gdy swa rodzina sędzia, często... na skazaniu blandzi]
- 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej‎^[22], Modlitewnik Nawojki, page 153:
  Gydącza mnye vyedzy, bladzacza odvodzy, przywraczayacza przyymy, vpadayacza podnaschay
  [Jidącą mnie wiedzi, błądzącą odwodzi, przywracającą przyjmi, upadającą podnaszaj]
- 1874-1891 [XV p. post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[23], [24], [25]}, volume XXV, page 178:
  Blądzy errat
  [Błądzi errat]
- End of the 15th century, Ladislas of Gielniów, De nativitate Domini - Pieśń o narodzeniu Pańskim, Gielniów, line 21:
  Falszyvy Szydovye blądzą, pysma szwyąthego nye vydzą
  [Fałszywi Żydowie błądzą, Pisma świętego nie widzą]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[26], page 414:
  Odpowiedziawszy miły Jesus i rzekł im: Błądzicie nie wiedząc pisma ani mocy bożej
  [Odpowiedziawszy miły Jesus i rzekł im: Błądzicie nie wiedząc pisma ani mocy bożej]
(hapax, attested in Greater Poland) to blather (talk nonsense)
- 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[27], Lubiń, page 4:
  Thagy szyą vel bladzy delirat
  [Taji się vel błądzi delirat]
- c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 38r:
  Delirat thagy szyą vel bladzy
  [Delirat taji się vel błądzi]

Derived terms

(verbs):

zabłędzić pf, zabłędzać impf

Related terms

(adjectives):

błędny

(adverbs):

błędnie

(nouns):

Descendants

Polish: błądzić, błędzić (Middle Polish), błąsieć (“to be delirious with fever”) (Chełmno)
Silesian: błōńdzić

References

Boryś, Wiesław (2005) “błędzić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
Mańczak, Witold (2017) “błędzić”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
Bańkowski, Andrzej (2000) “błędzić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
Sławski, Franciszek (1958-1965) “błędzić”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
K. Nitsch, editor (1953), “błędzić”, in Słownik staropolski‎^[28] (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 107
B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “błędzić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “błędzić”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk