सम्बन्ध

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• সম্বন্ধ (Assamese script)
• ᬲᬫ᭄ᬩᬦ᭄ᬥ (Balinese script)
• সম্বন্ধ (Bengali script)
• 𑰭𑰦𑰿𑰤𑰡𑰿𑰠 (Bhaiksuki script)
• 𑀲𑀫𑁆𑀩𑀦𑁆𑀥 (Brahmi script)
• သမ္ဗန္ဓ (Burmese script)
• સમ્બન્ધ (Gujarati script)
• ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ (Gurmukhi script)
• 𑌸𑌮𑍍𑌬𑌨𑍍𑌧 (Grantha script)
• ꦱꦩ꧀ꦧꦤ꧀ꦣ (Javanese script)
• 𑂮𑂧𑂹𑂥𑂢𑂹𑂡 (Kaithi script)
• ಸಮ್ಬನ್ಧ (Kannada script)
• សម្ពន្ធ (Khmer script)
• ສມ຺ພນ຺ຘ (Lao script)
• സമ്ബന്ധ (Malayalam script)
• ᠰᠠᠮᠪᠠᠨᢡᠠ (Manchu script)
• 𑘭𑘦𑘿𑘤𑘡𑘿𑘠 (Modi script)
• ᠰᠠᠮᠪᠠᠨᢑᠾᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧍𑧆𑧠𑧄𑧁𑧠𑧀 (Nandinagari script)
• 𑐳𑐩𑑂𑐧𑐣𑑂𑐢 (Newa script)
• ସମ୍ବନ୍ଧ (Odia script)
• ꢱꢪ꣄ꢨꢥ꣄ꢤ (Saurashtra script)
• 𑆱𑆩𑇀𑆧𑆤𑇀𑆣 (Sharada script)
• 𑖭𑖦𑖿𑖤𑖡𑖿𑖠 (Siddham script)
• සම‍්බන්‍ධ (Sinhalese script)
• 𑪁𑩴 𑪙𑩲𑩯 𑪙𑩮 (Soyombo script)
• 𑚨𑚢𑚶𑚠𑚝𑚶𑚜 (Takri script)
• ஸம்ப³ந்த⁴ (Tamil script)
• సమ్బన్ధ (Telugu script)
• สมฺพนฺธ (Thai script)
• ས་མྦ་ནྡྷ (Tibetan script)
• 𑒮𑒧𑓂𑒥𑒢𑓂𑒡 (Tirhuta script)
• 𑨰𑨢𑩇𑨠𑨝𑩇𑨜 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *sambandʰás, from Proto-Indo-Iranian *sambʰandʰás. Equivalent to सम्- (sam-, “together”) +‎ बन्ध (bandha, “binding, joining”). Cognate with Sogdian 𐼰𐼻𐼱𐼰𐼻𐽂 (ʾnβʾnt, “joined, attachment”), Ossetian ӕмбонд (æmbond, “fence”), Old Norse samband n (“connection”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /sɐm.bɐn.dʱɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /s̪ɐmˈbɐn̪.d̪ʱɐ/

Noun

सम्बन्ध • (sambandha) stem, m

1. binding or joining together, close connection or union or association, conjunction, inherence, connection with or relation to (instrumental case with or without सह (saha), or compound; in philosophy relation or connection is said to be of three kinds, namely समवाय (samavāya), संयोग (saṃyoga) and स्वरूप (svarūpa), q.v.) (ŚrS.; Śaṃk.; Sarvad.)
2. personal connection (by marriage), relationship, fellowship, friendship, intimacy with (instrumental case with or without सह (saha) locative case or compound) (PārGṛ.; Mn.; MBh.)
3. a relation, relative, kinsman, fellow, friend, ally (Āpast.; MBh.; BhP.)
4. a collection, volume, book, (Śukas.)
5. a particular kind of calamity (VarBṛS.)
6. prosperity, success (L.)
7. fitness, propriety (L.)
8. the application of authority to prove a theological doctrine, (W.)

Declension

Masculine a-stem declension of सम्बन्ध (sambandha)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	सम्बन्धः sambandhaḥ	सम्बन्धौ / सम्बन्धा¹ sambandhau / sambandhā¹	सम्बन्धाः / सम्बन्धासः¹ sambandhāḥ / sambandhāsaḥ¹
Vocative	सम्बन्ध sambandha	सम्बन्धौ / सम्बन्धा¹ sambandhau / sambandhā¹	सम्बन्धाः / सम्बन्धासः¹ sambandhāḥ / sambandhāsaḥ¹
Accusative	सम्बन्धम् sambandham	सम्बन्धौ / सम्बन्धा¹ sambandhau / sambandhā¹	सम्बन्धान् sambandhān
Instrumental	सम्बन्धेन sambandhena	सम्बन्धाभ्याम् sambandhābhyām	सम्बन्धैः / सम्बन्धेभिः¹ sambandhaiḥ / sambandhebhiḥ¹
Dative	सम्बन्धाय sambandhāya	सम्बन्धाभ्याम् sambandhābhyām	सम्बन्धेभ्यः sambandhebhyaḥ
Ablative	सम्बन्धात् sambandhāt	सम्बन्धाभ्याम् sambandhābhyām	सम्बन्धेभ्यः sambandhebhyaḥ
Genitive	सम्बन्धस्य sambandhasya	सम्बन्धयोः sambandhayoḥ	सम्बन्धानाम् sambandhānām
Locative	सम्बन्धे sambandhe	सम्बन्धयोः sambandhayoḥ	सम्बन्धेषु sambandheṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• → Hindi: संबंध (sambandh)
• Pali: sambandha
  • → Burmese: သမ္ဗန္ဓ (sambandha.)
  • → Khmer: សម្ពន្ធ (sɑmpŭən)
  • → Thai: สัมพันธ์ (sǎm-pan)
• → Punjabi: ਸੰਬੰਧ (sambandh)

Adjective

सम्बन्ध • (sambandha) stem

1. able, capable (L.)
2. fit, right, proper (L.)

Declension

Masculine a-stem declension of सम्बन्ध (sambandha)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	सम्बन्धः sambandhaḥ	सम्बन्धौ / सम्बन्धा¹ sambandhau / sambandhā¹	सम्बन्धाः / सम्बन्धासः¹ sambandhāḥ / sambandhāsaḥ¹
Vocative	सम्बन्ध sambandha	सम्बन्धौ / सम्बन्धा¹ sambandhau / sambandhā¹	सम्बन्धाः / सम्बन्धासः¹ sambandhāḥ / sambandhāsaḥ¹
Accusative	सम्बन्धम् sambandham	सम्बन्धौ / सम्बन्धा¹ sambandhau / sambandhā¹	सम्बन्धान् sambandhān
Instrumental	सम्बन्धेन sambandhena	सम्बन्धाभ्याम् sambandhābhyām	सम्बन्धैः / सम्बन्धेभिः¹ sambandhaiḥ / sambandhebhiḥ¹
Dative	सम्बन्धाय sambandhāya	सम्बन्धाभ्याम् sambandhābhyām	सम्बन्धेभ्यः sambandhebhyaḥ
Ablative	सम्बन्धात् sambandhāt	सम्बन्धाभ्याम् sambandhābhyām	सम्बन्धेभ्यः sambandhebhyaḥ
Genitive	सम्बन्धस्य sambandhasya	सम्बन्धयोः sambandhayoḥ	सम्बन्धानाम् sambandhānām
Locative	सम्बन्धे sambandhe	सम्बन्धयोः sambandhayoḥ	सम्बन्धेषु sambandheṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of सम्बन्धा (sambandhā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	सम्बन्धा sambandhā	सम्बन्धे sambandhe	सम्बन्धाः sambandhāḥ
Vocative	सम्बन्धे sambandhe	सम्बन्धे sambandhe	सम्बन्धाः sambandhāḥ
Accusative	सम्बन्धाम् sambandhām	सम्बन्धे sambandhe	सम्बन्धाः sambandhāḥ
Instrumental	सम्बन्धया / सम्बन्धा¹ sambandhayā / sambandhā¹	सम्बन्धाभ्याम् sambandhābhyām	सम्बन्धाभिः sambandhābhiḥ
Dative	सम्बन्धायै sambandhāyai	सम्बन्धाभ्याम् sambandhābhyām	सम्बन्धाभ्यः sambandhābhyaḥ
Ablative	सम्बन्धायाः / सम्बन्धायै² sambandhāyāḥ / sambandhāyai²	सम्बन्धाभ्याम् sambandhābhyām	सम्बन्धाभ्यः sambandhābhyaḥ
Genitive	सम्बन्धायाः / सम्बन्धायै² sambandhāyāḥ / sambandhāyai²	सम्बन्धयोः sambandhayoḥ	सम्बन्धानाम् sambandhānām
Locative	सम्बन्धायाम् sambandhāyām	सम्बन्धयोः sambandhayoḥ	सम्बन्धासु sambandhāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of सम्बन्ध (sambandha)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	सम्बन्धम् sambandham	सम्बन्धे sambandhe	सम्बन्धानि / सम्बन्धा¹ sambandhāni / sambandhā¹
Vocative	सम्बन्ध sambandha	सम्बन्धे sambandhe	सम्बन्धानि / सम्बन्धा¹ sambandhāni / sambandhā¹
Accusative	सम्बन्धम् sambandham	सम्बन्धे sambandhe	सम्बन्धानि / सम्बन्धा¹ sambandhāni / sambandhā¹
Instrumental	सम्बन्धेन sambandhena	सम्बन्धाभ्याम् sambandhābhyām	सम्बन्धैः / सम्बन्धेभिः¹ sambandhaiḥ / sambandhebhiḥ¹
Dative	सम्बन्धाय sambandhāya	सम्बन्धाभ्याम् sambandhābhyām	सम्बन्धेभ्यः sambandhebhyaḥ
Ablative	सम्बन्धात् sambandhāt	सम्बन्धाभ्याम् sambandhābhyām	सम्बन्धेभ्यः sambandhebhyaḥ
Genitive	सम्बन्धस्य sambandhasya	सम्बन्धयोः sambandhayoḥ	सम्बन्धानाम् sambandhānām
Locative	सम्बन्धे sambandhe	सम्बन्धयोः sambandhayoḥ	सम्बन्धेषु sambandheṣu
Notes	¹Vedic

References

• Monier Williams (1899) “सम्बन्ध”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1177/3.