Jump to content

अश्वत्थ

From Wiktionary, the free dictionary

Sanskrit

[edit]
अश्वत्थः ― aśvatthaḥ ― ashvattha tree

Alternative forms

[edit]
Alternative scripts

Etymology

[edit]

Uncertain. The plausible etymologies proposed in the literature are:

  • Per Turner, from a substrate term that has been Sanskritised + -त्थ (-ttha, “wood”), a suffix also found in कपित्थ (kapittha, “bael tree”), डित्थ (ḍittha, “wooden elephant”), and डवित्थ (ḍavittha, “wooden antelope”).[1] In this case, the first element is probably not अश्व (aśva, “horse”).
  • Per Mayrhofer, compare Proto-Iranian *HacwaHastiš (“alfalfa, lucerne”, literally “horse food”).[2] If truly cognate, the Sanskrit term must have originally been *अश्व-द्-थ (aśva-d-tha), but it is not easy to reconcile the suffix with expected Proto-Indo-European *h₁éd-t-is (“food”), nor is the ashvattha tree typically used as horse food. The expected cognate of the Iranic term would be *अश्वत्ति (aśvatti).

Mayrhofer[3] lists some other attempted Indo-European etymologies, none of which are convincing:

  • Per Adalbert Kuhn and quoted by Uhlenbeck, a Prakritism from अश्व (aśva, “horse”) +‎ स्थ (stha, “stand”).[4] This etymology arises from a story in the Brāhmaṇas about the tree being a receptacle for the horse-form of the god अग्नि (agni), and thus probably a post-hoc explanation.
  • Per Fay, a compound from Proto-Indo-European *h₂ékʷeh₂ (“water”) + *dh₃tós (“given”).
  • Per Lassen, a Prakritism from अ- (a-) +‎ स्वस्थ (svastha), i.e. "not self-dependent", referring to the continual shivering of its leaves. Emeneau supports this etymology but rather in reference to the tree's epiphytism;[5] he later withdrew his support and instead favoured a substrate borrowing.

The given name अश्वत्थामन् (aśvatthāman) is unrelated according to Mayrhofer.

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

अश्वत्थ • (aśvatthá) stem, m (Vedic, Classical Sanskrit)

  1. ashvattha, sacred fig (a tree of species Ficus religiosa)
    Synonyms: पिप्पल (pippala), प्लक्ष (plakṣa)
  2. a vessel made from ashvattha wood
    • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.135.8:
      अत्राह॒ तद्व॑हेथे॒ मध्व॒ आहु॑तिं॒ यम॑श्व॒त्थमु॑प॒तिष्ठ॑न्त जा॒यवो॒ऽस्मे ते स॑न्तु जा॒यवः॑
      सा॒कं गावः॒ सुव॑ते॒ पच्य॑ते॒ यवो॒ न ते॑ वाय॒ उप॑ दस्यन्ति धे॒नवो॒ नाप॑ दस्यन्ति धे॒नवः॑
      átrā́ha tádvahethe mádhva ā́hutiṃ yámaśvatthámupatíṣṭhanta jāyávoʼsmé té santu jāyávaḥ
      sākáṃ gā́vaḥ súvate pácyate yávo ná te vāya úpa dasyanti dhenávo nā́pa dasyanti dhenávaḥ
      • 1890 translation by R. T. H. Griffith
        Ride hither to the offering of the pleasant juice, the holy Fig-tree which victorious priests surround: victorious be they still for us. At once the cows yield milk, the barleymeal is dressed. For thee, O Vâyu, never shall the cows grow thin, never for thee shall they be dry.
    • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.97.5
  3. the upper अरणि (araṇi) made of ashvattha wood
  4. (astronomy) Synonym of श्रोणा (śroṇā, “name of a नक्षत्र (nakṣatra)”)
    • c. 600 BCE – 400 BCE, Pāṇini, Aṣṭādhyāyī 4.2.5:
      संज्ञायां श्रवणाश्वत्थाभ्याम्
      saṃjñāyāṃ śravaṇāśvatthābhyām
  5. a name of the sun
  6. name of a people

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of अश्वत्थ
singular dual plural
nominative अश्वत्थः (aśvattháḥ) अश्वत्थौ (aśvatthaú)
अश्वत्था¹ (aśvatthā́¹) 		अश्वत्थाः (aśvatthā́ḥ)
अश्वत्थासः¹ (aśvatthā́saḥ¹)
vocative अश्वत्थ (áśvattha) अश्वत्थौ (áśvatthau)
अश्वत्था¹ (áśvatthā¹) 		अश्वत्थाः (áśvatthāḥ)
अश्वत्थासः¹ (áśvatthāsaḥ¹)
accusative अश्वत्थम् (aśvatthám) अश्वत्थौ (aśvatthaú)
अश्वत्था¹ (aśvatthā́¹) 		अश्वत्थान् (aśvatthā́n)
instrumental अश्वत्थेन (aśvatthéna) अश्वत्थाभ्याम् (aśvatthā́bhyām) अश्वत्थैः (aśvatthaíḥ)
अश्वत्थेभिः¹ (aśvatthébhiḥ¹)
dative अश्वत्थाय (aśvatthā́ya) अश्वत्थाभ्याम् (aśvatthā́bhyām) अश्वत्थेभ्यः (aśvatthébhyaḥ)
ablative अश्वत्थात् (aśvatthā́t) अश्वत्थाभ्याम् (aśvatthā́bhyām) अश्वत्थेभ्यः (aśvatthébhyaḥ)
genitive अश्वत्थस्य (aśvatthásya) अश्वत्थयोः (aśvattháyoḥ) अश्वत्थानाम् (aśvatthā́nām)
locative अश्वत्थे (aśvatthé) अश्वत्थयोः (aśvattháyoḥ) अश्वत्थेषु (aśvatthéṣu)
  • ¹Vedic

Descendants

[edit]

Adjective

[edit]

अश्वत्थ • (aśvattha) stem (Classical Sanskrit)

  1. relating to the नक्षत्र (nakṣatra) of the same name

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of अश्वत्थ
singular dual plural
nominative अश्वत्थः (aśvatthaḥ) अश्वत्थौ (aśvatthau)
अश्वत्था¹ (aśvatthā¹) 		अश्वत्थाः (aśvatthāḥ)
अश्वत्थासः¹ (aśvatthāsaḥ¹)
vocative अश्वत्थ (aśvattha) अश्वत्थौ (aśvatthau)
अश्वत्था¹ (aśvatthā¹) 		अश्वत्थाः (aśvatthāḥ)
अश्वत्थासः¹ (aśvatthāsaḥ¹)
accusative अश्वत्थम् (aśvattham) अश्वत्थौ (aśvatthau)
अश्वत्था¹ (aśvatthā¹) 		अश्वत्थान् (aśvatthān)
instrumental अश्वत्थेन (aśvatthena) अश्वत्थाभ्याम् (aśvatthābhyām) अश्वत्थैः (aśvatthaiḥ)
अश्वत्थेभिः¹ (aśvatthebhiḥ¹)
dative अश्वत्थाय (aśvatthāya) अश्वत्थाभ्याम् (aśvatthābhyām) अश्वत्थेभ्यः (aśvatthebhyaḥ)
ablative अश्वत्थात् (aśvatthāt) अश्वत्थाभ्याम् (aśvatthābhyām) अश्वत्थेभ्यः (aśvatthebhyaḥ)
genitive अश्वत्थस्य (aśvatthasya) अश्वत्थयोः (aśvatthayoḥ) अश्वत्थानाम् (aśvatthānām)
locative अश्वत्थे (aśvatthe) अश्वत्थयोः (aśvatthayoḥ) अश्वत्थेषु (aśvattheṣu)
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of अश्वत्था
singular dual plural
nominative अश्वत्था (aśvatthā) अश्वत्थे (aśvatthe) अश्वत्थाः (aśvatthāḥ)
vocative अश्वत्थे (aśvatthe) अश्वत्थे (aśvatthe) अश्वत्थाः (aśvatthāḥ)
accusative अश्वत्थाम् (aśvatthām) अश्वत्थे (aśvatthe) अश्वत्थाः (aśvatthāḥ)
instrumental अश्वत्थया (aśvatthayā)
अश्वत्था¹ (aśvatthā¹) 		अश्वत्थाभ्याम् (aśvatthābhyām) अश्वत्थाभिः (aśvatthābhiḥ)
dative अश्वत्थायै (aśvatthāyai) अश्वत्थाभ्याम् (aśvatthābhyām) अश्वत्थाभ्यः (aśvatthābhyaḥ)
ablative अश्वत्थायाः (aśvatthāyāḥ)
अश्वत्थायै² (aśvatthāyai²) 		अश्वत्थाभ्याम् (aśvatthābhyām) अश्वत्थाभ्यः (aśvatthābhyaḥ)
genitive अश्वत्थायाः (aśvatthāyāḥ)
अश्वत्थायै² (aśvatthāyai²) 		अश्वत्थयोः (aśvatthayoḥ) अश्वत्थानाम् (aśvatthānām)
locative अश्वत्थायाम् (aśvatthāyām) अश्वत्थयोः (aśvatthayoḥ) अश्वत्थासु (aśvatthāsu)
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of अश्वत्थ
singular dual plural
nominative अश्वत्थम् (aśvattham) अश्वत्थे (aśvatthe) अश्वत्थानि (aśvatthāni)
अश्वत्था¹ (aśvatthā¹)
vocative अश्वत्थ (aśvattha) अश्वत्थे (aśvatthe) अश्वत्थानि (aśvatthāni)
अश्वत्था¹ (aśvatthā¹)
accusative अश्वत्थम् (aśvattham) अश्वत्थे (aśvatthe) अश्वत्थानि (aśvatthāni)
अश्वत्था¹ (aśvatthā¹)
instrumental अश्वत्थेन (aśvatthena) अश्वत्थाभ्याम् (aśvatthābhyām) अश्वत्थैः (aśvatthaiḥ)
अश्वत्थेभिः¹ (aśvatthebhiḥ¹)
dative अश्वत्थाय (aśvatthāya) अश्वत्थाभ्याम् (aśvatthābhyām) अश्वत्थेभ्यः (aśvatthebhyaḥ)
ablative अश्वत्थात् (aśvatthāt) अश्वत्थाभ्याम् (aśvatthābhyām) अश्वत्थेभ्यः (aśvatthebhyaḥ)
genitive अश्वत्थस्य (aśvatthasya) अश्वत्थयोः (aśvatthayoḥ) अश्वत्थानाम् (aśvatthānām)
locative अश्वत्थे (aśvatthe) अश्वत्थयोः (aśvatthayoḥ) अश्वत्थेषु (aśvattheṣu)
  • ¹Vedic

References

[edit]
  1. ^ Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “aśvatthá”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 41
  2. ^ Mayrhofer, Manfred (1992) “aśvatthá-”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎[1] (in German), volume I, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 140
  3. ^ Mayrhofer, Manfred (1956–1980) “aśvattháḥ”, in Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary]‎[2] (in German), Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 61
  4. ^ Uhlenbeck, C. C. (1898–1899) Kurzgefasstes etymologisches Wörterbuch der altindischen Sprache (in German), Amsterdam: Johannes Müller
  5. ^ Emeneau, M. B. (1944–1950) “The strangling figs in Sanskrit literature”, in University of California Publications in Classical Philology‎[3], volume 13, page 370

Further reading

[edit]
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=अश्वत्थ&oldid=83123950"