wrócić

See also: wrōcić

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *vortiti. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vrɔːt͡ɕit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /vrot͡ɕit͡ɕ/

Verb

wrócić pf (imperfective wracać or wrócać)

1. (reflexive with się, attested in Greater Poland, Masovia, Lesser Poland) to return, to go back (to physically return to a place or person) [with do (+ genitive) ‘to what place’], [with ku (+ dative) ‘to whom/what’], [with na (+ accusative) ‘for whom/what’], [with w (+ accusative) ‘into what’]
   • 1960 [1405], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 260, Pyzdry:

     Iaco Andrey vroczil se vmislem y dal Dobeslauovi rani

     [Jako Andr[z]ej wrocił sie umysłem i dał Dobiesławowi rany]

   • End of the 15th century, Józefa Reczka, Elżbieta Belcarzowa, editors, Glosy z rękopisu, number nr 414/11, Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wro­cławiu, page 181:

     Ego autem, si dominum non rogassem, hoc quod michi cogittatis, in vos subito, id est statim, *retorsiteret vroczyloby sya

     [Ego autem, si dominum non rogassem, hoc quod michi cogittatis, in vos subito, id est statim, *retorsiteret wrociłoby się]

   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 14, 28:

     Wroczywszy sze wodi zaszyø (reversae sunt) y przykrili wozy

     [Wrociwszy sie wody zasię (reversae sunt) i przykryły wozy]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 107:

     Taky... do pana, ot ktorego vczyekl, ma syąn wroczicz

     [Taki... do pana, ot ktorego uciekł, ma się wrocić]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], 16, 9:

     Wrocz syø ku swey panyey (revertere ad dominam tuam)

     [Wroć się ku swej paniej (revertere ad dominam tuam)]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 80:

     Thaky sbyeszcza... ma... vpomyenyon bycz, aby na swą dzedzyną szą wroczyl (ut ad suam hereditatem redeat)

     [Taki zbieżca... ma... upomienion być, aby na swą dziedzinę się wrocił (ut ad suam hereditatem redeat)]

   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[3], 14, 26:

     Wzczyøgny røkøø na morze, acz szyø wroczy woda na Egipskye na wozy (ut revertantur aquae ad Aegyptios super currus)

     [Wścięgni rękę nad morze, ać się wroci woda na Ejipskie, na wozy (ut revertantur aquae ad Aegyptios super currus)]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[4], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 145, 3:

     Wynydze duch yego y wroczy sø w szemø swø (revertetur in terram suam)

     [Wynidzie duch jego i wroci się w ziemię swą (revertetur in terram suam)]

   • ca 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 114r:

     Redire widergan oder kummen wroczycz szya

     [Redire widergan oder kummen wrócić się]

2. (reflexive with się) to return, to go back (to go back in thought, narration, or argument) [with ku (+ dative) ‘to whom/what’]
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[5], page 703:

     K temv odpovyeda svyaty *Augustym..., yze svyąthy Yan vypyszal nyektore rzeczy y vroczyl szye k svemv povyedanyv

     [K temu odpowieda święty Augustyn..., iże święty Jan wypisał niektore rzeczy i wrocił sie k swemu powiedaniu]

3. (reflexive with się, of phenomena) to return, to come back (to appear once again)
   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[6], 34, 22:

     Vczynysz sobye... godi, gdisz wroczy sze czasz lyetni (redeunte anni tempore), wsziczko sgromadzysz

     [Uczynisz sobie... gody, gdyż wroci sie czas letni (redeunte anni tempore), wszyćko zgromadzisz]

4. (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Greater Poland) to bring (back), to send (back) (to guide someone to a previous or different place)
   • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎^[7], Krakow, Brodnia, page 129a:

     Anyolem strozem mym daleko odpandz wszitko nyepodobyenstwo nyeprzyiacziela, czistem sercem y cyalem ku raiowy wroczi samøø [twoją] mylosczia

     [Anjołem strożem mym daleko odpędź wszytko niepodobieństwo nieprzyjaciela. Czystem sercem i ciałem ku rajowi wroci samą [twoją] miłością]

   • 1959 [1400], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 448, Poznań:

     Iacom pana woyewodø vpominal, yzbi mi mego kmecza wroczil

     [Jakom pana wojewodę upominał, iżby mi mego kmiecia wrocił]

5. (attested in Masovia, Greater Poland, Lesser Poland) to return, to give back (to give something back to its original holder or owner) [with w (+ accusative possessive pronoun) ‘to whom’]
   • 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 307:

     Gdy zavarl kszyagy, wroczyl szlvdze (reddidit ministro Luc 4, 20)

     [Gdy zawarł księgi, wrocił słudze (reddidit ministro Luc 4, 20)]

   • 1888 [1392], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎^[8], Greater Poland, page 65:

     Eze Michal poziczil Sandcowy samostrzala... a thego mv ne wroczil

     [Eże Michał pożyczył Sędkowi samostrzała... a tego mu nie wrocił]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[9], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 50, 13:

     Wrocy mne wesele (redde mihi laetitiam) zbawena twego

     [Wroci mnie wiesiele (redde mihi laetitiam) zbawienia twego]

   • 1885-2024 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[10], volume I, Międzyrzecz, Warsaw, page 482:

     Tale vero dampnum non prefati Johannis esse sev fore censabitur, sed totaliter in nostrum redundabit alle wszytko ale w nasze wroczycz

     [Tale vero dampnum non prefati Johannis esse sev fore censabitur, sed totaliter in nostrum redundabit alle wszytko ale w nasze wrocić]

6. (attested in Lesser Poland) to compensate for damage, to repay for good or bad; to fulfill an obligation [with za (+ accusative) ‘for what’ and instrumental ‘with what’]
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[11], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 61, 11:

     Dwoie to sliszal iesm, isz mocz bosza iest y tobe, gospodne, miloserdze, bo wrocisz kaszdemu (tu reddes unicuique) podlug dzal iego

     [Dwoje to słyszał jeśm, iż moc boża jest, i tobie, Gospodnie, miłosierdzie, bo wrocisz każdemu (tu reddes unicuique) podług dział jego]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[12], page 740:

     Bo mv zle za dobre vroczono

     [Bo mu złe za dobre wrocono]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[13], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page 55,12:

     We mne sø, bosze, obetnicze twoie, gimisz wroczø chwalena twoia (quae reddam laudationes tibi)

     [We mnie są, Boże, obietnice twoje, jimiż wrocę chwalenia twoja (quae reddam laudationes tibi)]

   • 1874-1891 [End of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[14], [15], [16]}, volume XXV, page 180:

     Cum autem aliquis peregrinus... ab aliquo reciperetur in hospicium..., ille nunquam illius beneficii... obliuiscitur, quoniam eandem bonitatem et amiciciam sibi ostenderet, wroczylby, si etiam ad eius hospicium veniret

     [Cum autem aliquis peregrinus... ab aliquo reciperetur in hospicium..., ille nunquam illius beneficii... obliuiscitur, quoniam eandem bonitatem et amiciciam sibi ostenderet, wrociłby, si etiam ad eius hospicium veniret]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[17], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 93, 23:

     Wroczy gim *lichoto gich (reddet illis iniquitatem ipsorum)

     [Wroci jim lichotę jich (reddet illis iniquitatem ipsorum)]

7. to return, to restore (to bring something back to an original or previous state)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[18], page 362:

     Począl vydzyecz (sc. ślepy) a vzrok yemv wroczon (restitutus est Marc 8, 25)

     [Począł widzieć (sc. ślepy) a wzrok jemu wrocon (restitutus est Marc 8, 25)]

8. (reflexive with się) to return, to be restored (to be brought back to an original or previous state)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[19], page 124:

     Kazal ym (sc. Jesus skorupam)..., aby kazde slomyenye nathychmyasth aby szye vroczylo (ut ad suae... locum rediret mox fracturae) y *przyloczylo szye svemv staw

     [Kazał im (sc. Jesus skorupam)..., aby każde słomienie natychmiast aby sie wrociło (ut ad suae... locum rediret mox fracturae) i przyłączyło sie swemu stawu]

9. (reflexive with się, attested in Masovia) to get back, to regain (to have once again) [with ku (+ dative) ‘what’]
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 76:

     Nisz wsdy przerzeczone dzewky wroczicz szą mayą k gych dzedzynnym cząsczam (quin... redeant ad earum hereditarias portiones)

     [Niż wżdy przerzeczone dziewki wrocić się mają k jich dziedzinnym częściam (quin... redeant ad earum hereditarias portiones)]

Derived terms

nouns

• wrócenie

 

verbs

• k sobie wrocić się pf
• miłość i łaskę wrocić pf
• w pamięć wrocić się pf
• wrocić cało pf
• wrocić licem pf
• wrocić na prawo pf
• wrocić na wagę pf
• wrocić obietnice pf
• wrocić od złości pf
• wrocić odpłatę pf
• wrocić się k swemu sercu pf
• wrocić się w pokoj pf
• wrocić się zasię pf
• wrocić zasię pf

 

Related terms

adjectives

• kołowrotny
• przewrotliwy
• przewrotny
• przewrócony
• uwrotni
• zawrotny

 

adverbs

• przewrotnie

 

nouns

• kołowrociec
• kołowrót
• nawrócenie
• nawrót
• odwracanie
• odwrotnik
• odwrócenie
• podwrócenie
• przewrotnik
• przewrotność
• przewrócenie
• przewróciciel
• przewrót
• przewróćsa
• przywrotnik
• przywrócenie
• uwrot
• wracanie
• wywrócenie
• zasięwracanie
• zasięwrot
• zawrót
• zwrócenie

 

verbs

• nawrócić pf, nawracać impf
• odwrócić pf, odwracić pf, odwracać impf
• podwrócić pf, podwracać impf
• powrócić pf
• przewrócić pf, przewracać impf
• przywrócić pf, przywracać impf
• sprzewrócić pf
• uwracać impf
• wezwrócić pf
• wywrócić pf, wywracać impf, wywracować impf
• zawracać impf
• zwrócić pf, zwracać impf

 

Descendants

• Polish: wrócić
• Silesian: wrōcić

References

• Boryś, Wiesław (2005) “wrócić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “wrócić”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wrócić (się)”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “wrócić się”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish wrócić.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈvru.t͡ɕit͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈvro.t͡ɕit͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ut͡ɕit͡ɕ
• Syllabification: wró‧cić

Verb

wrócić pf (imperfective wracać)

1. (intransitive) to come back, to go back, to return (to come or go back) [with po (+ accusative) ‘for what’]

   Synonym: powrócić

2. (intransitive) to come back, to go back, to return; to turn back (not having reached one's destination, to go back to one's starting point)
3. (intransitive) to come back, to go back, to return (to reoccur in time)
4. (intransitive) to come back, to go back, to return (to go back in thought, narration, or argument)
5. (intransitive) to come back, to go back, to return (to begin engaging with something once again) [with do (+ genitive) ‘to whom/what’], [with na (+ accusative) or pod (+ accusative) ‘for what’]

   Synonym: powrócić

6. (intransitive) to come back, to go back, to return (to become someone's property once again) [with do (+ genitive) or dative ‘to whom/what’]

   Synonym: powrócić

7. (intransitive) to come back, to go back, to return (to regain some lost trait) [with do (+ genitive) ‘to what’]

   Synonym: powrócić

8. (transitive) to return (to cause someone to be engaged in something again or to be in a particular state, place in a hierarchy, arrangement or type of activity) [with dative ‘to whom’]

   Synonym: przywrócić

9. (transitive) to return (to give something back to its original holder or owner) [with dative ‘to whom’]

   Synonym: zwrócić

10. (transitive, colloquial) to turn back (to cause someone or something to stop moving in a particular direction and start moving in the opposite direction until it finds itself back where it was or was before)

    Synonym: zawrócić

11. (reflexive with się, expressive) to come back, to return (to come or go back) [with po (+ accusative) ‘for what’]
12. (reflexive with się) to come back, to return (to repeat in time)

    Synonym: powrócić

13. (intransitive or reflexive with się) to be returned, to be given back [with dative ‘to whom’]

    Synonym: zwrócić się

14. (reflexive with się, Middle Polish) to rereign (to become ruler of again)
15. (reflexive with się, Middle Polish) to return, to go back (to go back in thought, narration, or argument)

Conjugation

Conjugation of wrócić pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		wrócić
future tense	1st	wrócę			wrócimy
	2nd	wrócisz			wrócicie
	3rd	wróci			wrócą
	impersonal	wróci się
past tense	1st	wróciłem, -(e)m wrócił	wróciłam, -(e)m wróciła	wróciłom, -(e)m wróciło	wróciliśmy, -(e)śmy wrócili	wróciłyśmy, -(e)śmy wróciły
	2nd	wróciłeś, -(e)ś wrócił	wróciłaś, -(e)ś wróciła	wróciłoś, -(e)ś wróciło	wróciliście, -(e)ście wrócili	wróciłyście, -(e)ście wróciły
	3rd	wrócił	wróciła	wróciło	wrócili	wróciły
	impersonal	wrócono
conditional	1st	wróciłbym, bym wrócił	wróciłabym, bym wróciła	wróciłobym, bym wróciło	wrócilibyśmy, byśmy wrócili	wróciłybyśmy, byśmy wróciły
	2nd	wróciłbyś, byś wrócił	wróciłabyś, byś wróciła	wróciłobyś, byś wróciło	wrócilibyście, byście wrócili	wróciłybyście, byście wróciły
	3rd	wróciłby, by wrócił	wróciłaby, by wróciła	wróciłoby, by wróciło	wróciliby, by wrócili	wróciłyby, by wróciły
	impersonal	wrócono by
imperative	1st	niech wrócę			wróćmy
	2nd	wróć			wróćcie
	3rd	niech wróci			niech wrócą
passive adjectival participle		wrócony	wrócona	wrócone	wróceni	wrócone
anterior adverbial participle		wróciwszy
verbal noun		wrócenie

Derived terms

interjections

• wróć

 

phrases

• karma wróciła

 

verbs

• wrócić do ludzi pf, wracać do ludzi impf
• wrócić do łask pf, wracać do łask impf
• wrócić do normy pf, wracać do normy impf
• wrócić do rzeczywistości pf, wracać do rzeczywistości impf
• wrócić do siebie pf, wracać do siebie impf
• wrócić do świata pf, wracać do świata impf
• wrócić do żywych pf, wracać do żywych impf
• wrócić na tarczy pf, wracać na tarczy impf
• wrócić na ziemię pf, wracać na ziemię impf
• wrócić z dalekiej podróży pf, wracać z dalekiej podróży impf
• wrócić z tarczą pf, wracać z tarczą impf

 

verbs

• nawrócić pf, nawracać impf
• obrócić pf, obracać impf
• odwrócić pf, odwracać impf
• podwrócić pf, podwracać impf
• powrócić pf, powracać impf
• przewrócić pf, przewracać impf
• wywrócić pf, wywracać impf
• zawrócić pf, zawracać impf
• zwrócić pf, zwracać impf

 

Related terms

adjectives

• nawrotny
• nawrotowy
• obrotny
• obrotowy
• odwrotny
• powrotny
• przewrotny
• wywrotowy
• zawrotny
• zwrotny

 

nouns

• nawrót
• obrót
• odwrót
• powrót
• przewrotka
• przewrót
• wywrotka
• zwrot
• zwrotka
• zwrotnica
• zwrotnik

 

nouns

• warstwa
• wrota
• wrotycz
• wrzeciono
• wrzemię

 

verb

• wiercić

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), wrócić is one of the most used words in Polish, appearing 4 times in scientific texts, 7 times in news, 7 times in essays, 49 times in fiction, and 56 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 123 times, making it the 487th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• wrócić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wrócić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wrócić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wrócić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “WRÓCIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 10.03.2016
• “WRÓCIĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 18.02.2015
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wrócić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “wrócić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wrócić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 725
• wrócić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego