Jump to content

stanowić

From Wiktionary, the free dictionary

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Slavic *stanъ +‎ Proto-Slavic *-ovъ +‎ -ić. Compare sadowić. First attested in c. 1400.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /stanɔvit͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /stanɔvit͡ɕ/

Verb

[edit]

stanowić impf

  1. to set something firmly
    • 1874-1891 [MIddle of the fifteenth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎[1], [2], [3], volume XXIII, page 280:
      Quod plura in sola sui oppolencia non veritate fundantur, gl. sed non vera existencia firmatur nye w bithnosczy *brawdziwej stan[y]owya szya
      [Quod plura in sola sui oppolencia non veritate fundantur, gl. sed non vera existencia firmatur nie w bytności prawdziwej stan[y]owi sie]
  2. (attested in Pomerania, Greater Poland) to restrain
    • 1874-1891 [Fifteenth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎[4], [5], [6], volume XXIV, Grochów, West Pomeranian Voivodeship, Kcynia, page 70:
      Sicud ignis... restringit fluida, consollidat mollia..., sic spiritus sanctus per VII sua dona: ... fluida restringit, stanovi, per donum consilii
      [Sicud ignis... restringit fluida, consollidat mollia..., sic Spiritus Sanctus per VII sua dona: ... fluida restringit, stanowi, per donum consilii]
  3. (attested in Pomerania, Greater Poland) to strengthen
    • 1874-1891 [Fifteenth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎[7], [8], [9], volume XXIV, Grochów, West Pomeranian Voivodeship, Kcynia, page 64:
      Angelus apparuit ei confortans eum stanowøcz gi (Luc 22, 43)
      [Angelus apparuit ei confortans eum stanowiąc ji (Luc 22, 43)]
  4. to build
    • 1885-2024 [c. 1400], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎[10], volume IV, page 753:
      Stanowi superedificat (si quis autem superaedificat super fundamentum hoc, ... uniscuiusque opus manifestum erit I Cor 3, 12)
      [Stanowi superedificat (si quis autem superaedificat super fundamentum hoc, ... uniscuiusque opus manifestum erit I Cor 3, 12)]
  5. (attested in Sieradz-Łęczyca) to stable
    • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎[11], [12], [13], volume XXII, Łęczyca, page 25:
      Iam meat occiduas titaneus axis ad oras, presepi, gl. ad presepe szlobowy, roseos sol stabulabat, gl. alligabat stanowylo, equuos
      [Iam meat occiduas titaneus axis ad oras, presepi, gl. ad presepe żłobowi, roseos sol stabulabat, gl. alligabat stanowiło, equuos]
  6. (reflexive with się) to be, to reside, to take a position

Derived terms

[edit]
nouns
verbs
[edit]
noun

Descendants

[edit]
  • Polish: stanowić

References

[edit]
  • Boryś, Wiesław (2005) “stanowić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “stanowić, stanowić się”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish stanowić. Compare Kashubian stanowic and Slovincian stanôwjic.

Pronunciation

[edit]
 
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -ɔvit͡ɕ
  • Syllabification: sta‧no‧wić

Verb

[edit]

stanowić impf

  1. (transitive, literary) to constitute, to comprise, to make up; to pose; to present (to be)
    Synonym: być
    stanowić groźbę ― to pose a threat
    stanowić populację ― to make up a population
    stanowić większość ― to make up the majority
    stanowić część ― to constitute a part
    stanowić problem ― to present a problem
  2. (intransitive, literary) to determine (to be a factor that makes a difference) [with o (+ locative) ‘about what’]
  3. (intransitive, literary) to determine (to make a decision) [with o (+ locative) ‘about what’]
    Synonym: decydować
  4. (transitive, literary) to establish, to constitute, to implement
    Synonym: ustanawiać
  5. (transitive, bureaucracy, of a bill) to be in force (to cause citizens to have to behave a certain way)
  6. (transitive) to allow male livestock to approach a female for copulation (Is there an English equivalent to this definition?)
  7. (transitive, of dogs) to stop a fleeing animal allowing the hunter to shoot it
  8. (transitive, obsolete) to stop (to cause to stop moving)
    Synonym: zatrzymywać
  9. (transitive, obsolete) to build, to construct
    Synonym: budować
  10. (reflexive with się, dated) to appoint oneself to a position [with instrumental ‘what position’]
    Synonym: ustanawiać się
  11. (reflexive with się, obsolete) to be established, to be constituted, to be implemented
  12. (reflexive with się, obsolete) to stop (to stop moving)
    Synonym: zatrzymywać się
  13. (reflexive with się, obsolete) to be built, to constructed

Conjugation

[edit]
Conjugation of stanowić impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive stanowić
present tense 1st stanowię stanowimy
2nd stanowisz stanowicie
3rd stanowi stanowią
impersonal stanowi się
past tense 1st stanowiłem,
-(e)m stanowił 		stanowiłam,
-(e)m stanowiła 		stanowiłom,
-(e)m stanowiło 		stanowiliśmy,
-(e)śmy stanowili 		stanowiłyśmy,
-(e)śmy stanowiły
2nd stanowiłeś,
-(e)ś stanowił 		stanowiłaś,
-(e)ś stanowiła 		stanowiłoś,
-(e)ś stanowiło 		stanowiliście,
-(e)ście stanowili 		stanowiłyście,
-(e)ście stanowiły
3rd stanowił stanowiła stanowiło stanowili stanowiły
impersonal stanowiono
future tense 1st będę stanowił,
będę stanowić 		będę stanowiła,
będę stanowić 		będę stanowiło,
będę stanowić 		będziemy stanowili,
będziemy stanowić 		będziemy stanowiły,
będziemy stanowić
2nd będziesz stanowił,
będziesz stanowić 		będziesz stanowiła,
będziesz stanowić 		będziesz stanowiło,
będziesz stanowić 		będziecie stanowili,
będziecie stanowić 		będziecie stanowiły,
będziecie stanowić
3rd będzie stanowił,
będzie stanowić 		będzie stanowiła,
będzie stanowić 		będzie stanowiło,
będzie stanowić 		będą stanowili,
będą stanowić 		będą stanowiły,
będą stanowić
impersonal będzie stanowić się
conditional 1st stanowiłbym,
bym stanowił 		stanowiłabym,
bym stanowiła 		stanowiłobym,
bym stanowiło 		stanowilibyśmy,
byśmy stanowili 		stanowiłybyśmy,
byśmy stanowiły
2nd stanowiłbyś,
byś stanowił 		stanowiłabyś,
byś stanowiła 		stanowiłobyś,
byś stanowiło 		stanowilibyście,
byście stanowili 		stanowiłybyście,
byście stanowiły
3rd stanowiłby,
by stanowił 		stanowiłaby,
by stanowiła 		stanowiłoby,
by stanowiło 		stanowiliby,
by stanowili 		stanowiłyby,
by stanowiły
impersonal stanowiono by
imperative 1st niech stanowię stanówmy
2nd stanów stanówcie
3rd niech stanowi niech stanowią
active adjectival participle stanowiący stanowiąca stanowiące stanowiący stanowiące
passive adjectival participle stanowiony stanowiona stanowione stanowieni stanowione
contemporary adverbial participle stanowiąc
verbal noun stanowienie

Derived terms

[edit]
adjective
verbs

Trivia

[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), stanowić is one of the most used words in Polish, appearing 88 times in scientific texts, 51 times in news, 82 times in essays, 12 times in fiction, and 2 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 235 times, making it the 232nd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

[edit]
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “stanowić”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 557

Further reading

[edit]
  • stanowić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • stanowić in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “stanowić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “stanowić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • “STANOWIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2023 January 18
  • Wiesław Morawski (27.02.2023) “STANOWIĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “stanowić”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “stanowić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “stanowić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 391
  • stanowić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=stanowić&oldid=82617530"