rzec

See also: rzëc, ržeć, rżeć, and rżec

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *reťi (stem *rek-). First attested in 1377.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /r̝ɛt͡s/
• IPA^(key): (15^th CE) /r̝ɛt͡s/

Verb

rzec impf

1. (transitive, intransitive) to speak, to say, to tell [with do (+ genitive) or k (+ dative) or dative ‘to whom’; or with przeciw (+ dative) ‘against whom’; or with o (+ locative) ‘about what/whom’; or with na (+ accusative) ‘about what topic’; or with za (+ instrumental) ‘for whom’]

   Synonym: mówić

2. to name, to call [with accusative or dative ‘whom/what’, along with genitive ‘by what name’]
3. to mention
4. to promise
5. to inform, to let know
6. to mean, to have a particular significance or meaning
7. (reflexive with się) to pretend

Derived terms

verbs

• dorzec pf
• narzec pf, narzekać impf
• obrzec pf, obrzekać impf
• odrzec pf, odrzekać impf
• porzec pf
• przerzec pf, przerzekać impf
• przyrzec pf
• urzec pf
• wyrzec pf, wyrzekać impf
• zarzec pf
• zrzec pf

 

Related terms

noun

• rzecz

 

Descendants

• Polish: rzec
• Silesian: rzec

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “rzec”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish rzec.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈʐɛt͡s/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛt͡s
• Syllabification: rzec
• Homophone: żec

Verb

rzec impf

1. (literary, transitive) to say

   Tako rzecze Pan. ― Thus sayeth the Lord.

Conjugation

Conjugation of rzec impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		rzec
present tense	1st	rzekę			rzeczemy
	2nd	rzeczesz			rzeczecie
	3rd	rzecze			rzeką
	impersonal	rzecze się
past tense	1st	rzekłem, -(e)m rzekł	rzekłam, -(e)m rzekła	rzekłom, -(e)m rzekło	rzekliśmy, -(e)śmy rzekli	rzekłyśmy, -(e)śmy rzekły
	2nd	rzekłeś, -(e)ś rzekł	rzekłaś, -(e)ś rzekła	rzekłoś, -(e)ś rzekło	rzekliście, -(e)ście rzekli	rzekłyście, -(e)ście rzekły
	3rd	rzekł	rzekła	rzekło	rzekli	rzekły
	impersonal	rzeczono
future tense	1st	będę rzekł, będę rzec	będę rzekła, będę rzec	będę rzekło, będę rzec	będziemy rzekli, będziemy rzec	będziemy rzekły, będziemy rzec
	2nd	będziesz rzekł, będziesz rzec	będziesz rzekła, będziesz rzec	będziesz rzekło, będziesz rzec	będziecie rzekli, będziecie rzec	będziecie rzekły, będziecie rzec
	3rd	będzie rzekł, będzie rzec	będzie rzekła, będzie rzec	będzie rzekło, będzie rzec	będą rzekli, będą rzec	będą rzekły, będą rzec
	impersonal	będzie rzec się
conditional	1st	rzekłbym, bym rzekł	rzekłabym, bym rzekła	rzekłobym, bym rzekło	rzeklibyśmy, byśmy rzekli	rzekłybyśmy, byśmy rzekły
	2nd	rzekłbyś, byś rzekł	rzekłabyś, byś rzekła	rzekłobyś, byś rzekło	rzeklibyście, byście rzekli	rzekłybyście, byście rzekły
	3rd	rzekłby, by rzekł	rzekłaby, by rzekła	rzekłoby, by rzekło	rzekliby, by rzekli	rzekłyby, by rzekły
	impersonal	rzeczono by
imperative	1st	niech rzekę			rzeczmy
	2nd	rzecz			rzeczcie
	3rd	niech rzecze			niech rzeką
active adjectival participle		rzekący	rzekąca	rzekące	rzekący	rzekące
passive adjectival participle		rzeczony	rzeczona	rzeczone	rzeczeni	rzeczone
contemporary adverbial participle		rzekąc
verbal noun		rzeczenie

Derived terms

adjective

• rzekomy
• urzekający

 

noun

• orzeczenie
• orzecznictwo
• porzekadło
• przyrzeczenie
• rzecznik
• wyrzeczenie

 

verbs

• narzekać impf
• odrzec pf, odrzekać impf
• orzec pf, orzekać impf
• przyrzec pf, przyrzekać impf
• urzec pf, urzekać impf
• wyrzec pf, wyrzekać impf
• zarzec pf, zarzekać impf
• zrzec pf, zrzekać impf

 

Related terms

nouns

• narzecze
• rok
• rzecz

 

Further reading

• rzec in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• rzec in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “rzec”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “RZEC”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2022 September 5
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “rzec”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “rzec”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “rzec”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 806
• rzec in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
• Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “rzec”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego [A Didactic, Historical, Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), →ISBN