zarzec

See also: zarżeć

Kashubian

Etymology

From za- +‎ rzec. Compare Czech zaříct, Silesian zarzec, and Polish zarzec.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈza.r̝ɛt͡s/
• Rhymes: -ar̝ɛt͡s
• Syllabification: za‧rzec

Verb

zarzec pf (imperfective zarzekac)

1. (reflexive with sã) to swear (to promise fervently)

Further reading

• Stefan Ramułt (1893) “zařec są”, in Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego (in Kashubian), page 264
• Jan Trepczyk (1994) “mylić”, in Słownik polsko-kaszubski (in Kashubian), volumes 1–2
• Eùgeniusz Gòłąbk (2011) “zarzec”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi‎^[1], volume 2, page 1505
• “zarzec sã”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022

Old Polish

Etymology

From za- +‎ rzec. First attested in the 15th century. Compare Old Czech zařéci.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /zar̝ɛt͡s/
• IPA^(key): (15^th CE) /zar̝ɛt͡s/

Verb

zarzec pf

1. (reflexive with się, attested in Greater Poland) to forfeit (to give up in defeat by voluntary withdrawal)
   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 143:

     Chczely szye na wyeky szwego zadawku zarzecz y rolą yey wolno wszdacz

     [Chceli sie na wieki szwego zadawku zarzec i rolę jej wolno wzdać]

2. (reflexive with się) to make a promise, to vow to renounce something
   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 90, 3:

     Rzekl (sc. rzecznik), ysze zarzeklem szye w spowyedzy nygdy rzecznykowacz nykomv na szyyą

     [Rzekł (sc. rzecznik), iże zarzekłem sie w spowiedzi nigdy rzecznikować nikomu na szyję]

Descendants

• Polish: zarzec
• Silesian: zarzec

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “zarzec”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish zarzec. By surface analysis, za- +‎ rzec. Compare Czech zaříct and Kashubian zarzec.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈza.ʐɛt͡s/

• (Middle Polish) IPA^(key): (16^th c.) /ˈza.r̝ɛt͡s/, (17^th–18^th c.) /ˈza.ʐɛt͡s/

• Rhymes: -aʐɛt͡s
• Syllabification: za‧rzec

Verb

zarzec pf (imperfective zarzekać)

1. (transitive, obsolete, occult) to curse (to cast a bad spell on)

   Synonym: zakląć

2. (transitive, obsolete) to foresee

   Synonym: wyprorokować

3. (reflexive with się) to swear (to promise fervently)

   Synonyms: zapewnić, zaręczyć, zarzeknąć się

4. (reflexive with się, literary or archaic) to abjure, to relinquish, to renounce

   Synonyms: wyprzeć się, wyrzec się, zarzeknąć się

Conjugation

Conjugation of zarzec pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		zarzec
future tense	1st	zarzeknę			zarzekniemy
	2nd	zarzekniesz			zarzekniecie
	3rd	zarzeknie			zarzekną
	impersonal	zarzeknie się
past tense	1st	zarzekłem, -(e)m zarzekł	zarzekłam, -(e)m zarzekła	zarzekłom, -(e)m zarzekło	zarzekliśmy, -(e)śmy zarzekli	zarzekłyśmy, -(e)śmy zarzekły
	2nd	zarzekłeś, -(e)ś zarzekł	zarzekłaś, -(e)ś zarzekła	zarzekłoś, -(e)ś zarzekło	zarzekliście, -(e)ście zarzekli	zarzekłyście, -(e)ście zarzekły
	3rd	zarzekł	zarzekła	zarzekło	zarzekli	zarzekły
	impersonal	zarzeknięto
conditional	1st	zarzekłbym, bym zarzekł	zarzekłabym, bym zarzekła	zarzekłobym, bym zarzekło	zarzeklibyśmy, byśmy zarzekli	zarzekłybyśmy, byśmy zarzekły
	2nd	zarzekłbyś, byś zarzekł	zarzekłabyś, byś zarzekła	zarzekłobyś, byś zarzekło	zarzeklibyście, byście zarzekli	zarzekłybyście, byście zarzekły
	3rd	zarzekłby, by zarzekł	zarzekłaby, by zarzekła	zarzekłoby, by zarzekło	zarzekliby, by zarzekli	zarzekłyby, by zarzekły
	impersonal	zarzeknięto by
imperative	1st	niech zarzeknę			zarzeknijmy
	2nd	zarzeknij			zarzeknijcie
	3rd	niech zarzeknie			niech zarzekną
passive adjectival participle		zarzeczony	zarzeczona	zarzeczone	zarzeczeni	zarzeczone
anterior adverbial participle		zarzeknąwszy
verbal noun		zarzeczenie

Further reading

• zarzec in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• zarzec in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zarzec sié”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “zarzec”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “zarzec”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “zarzec”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 8, Warsaw, page 257

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish zarzec. By surface analysis, za- +‎ rzec. Compare Czech zaříct and Kashubian zarzec.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈza.ʐɛt͡s/
• Rhymes: -aʐɛt͡s
• Syllabification: za‧rzec

Verb

zarzec pf (imperfective zarzykać)

1. (reflexive with sie) to swear (to promise fervently)

Conjugation

This verb needs an inflection-table template.

Further reading

• zarzec_sie in silling.org