przypowiedzieć

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

From przy- +‎ powiedzieć. First attested in 1427.[1]

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /pr̝ipɔvjɛd͡ʑɛt͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /pr̝ipɔvjɛd͡ʑɛt͡ɕ/

Verb

[edit]

przypowiedzieć pf (imperfective przypowiadać)

  1. (reflexive with się, law, attested in Greater Poland) to make a legal claim
    • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 119:
      A czwarthy (sc. człowiek) przyszedl przed gayny sząd y przypowyedzyal szye tesz k temu gymyenyu (locutus est eciam super debita viri pro debito suo)
      [A czwarty (sc. człowiek) przyszedł przed gajny sąd i przypowiedział sie też k temu jimieniu (locutus est eciam super debita viri pro debito suo)]
    • 1934 [1460], Leon Białkowski, editor, Lubelska księga podkomorska piętnastego wieku. Liber succamerarii terrae Lublinensis saeculi XV[1], Lublin, page 93:
      Quomodo veniens dominus Sbigneus incepit loqui al. przypowyedzal sye: Domine succamerarie, sentenciate mihi penam
      [Quomodo veniens dominus Sbigneus incepit loqui al. przypowiedział sie: Domine succamerarie, sentenciate mihi penam]
  2. to judge, to decide, to adjudge
    • 1868 [1499], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego[2], volume XV, page 375:
      Terminum habuit kmetho nobilis Leszyeczky, qui fuit captus equam myszathą apud Iwaszko de suburbio castrensi et asseruit..., quod fuisset ei subtracta equa et dictus Iwaszko asseruit, quod emit in foro... Hic kmetho nobilis Leszyeczky non stetit... Cui prefato Iwasko ius mandavit al. przypovyedzyal equam
      [Terminum habuit kmetho nobilis Lesiecki, qui fuit captus equam myszatą apud Iwaszko de suburbio castrensi et asseruit..., quod fuisset ei subtracta equa et dictus Iwaszko asseruit, quod emit in foro... Hic kmetho nobilis Lesiecki non stetit... Cui prefato Iwaszko ius mandavit al. przypowiedział equam]

Derived terms

[edit]
noun
[edit]
adverb
nouns
verbs

Descendants

[edit]
  • Polish: przypowiedzieć

References

[edit]
  1. ^ Bańkowski, Andrzej (2000) “przypowiedzieć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)

Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish przypowiedzieć. By surface analysis, przy- +‎ powiedzieć.

Pronunciation

[edit]
 
  • IPA(key): /pʂɘ.pɔˈvjɛ.d͡ʑɛt͡ɕ/
  • (Middle Polish) IPA(key): (16th c.) /pr̝ɨ.pɔˈvjɛ.d͡ʑɛt͡ɕ/, (17th–18th c.) /pʂɨ.pɔˈvjɛ.d͡ʑɛt͡ɕ/

Verb

[edit]

przypowiedzieć pf (imperfective przypowiadać)

  1. (transitive, obsolete) to speak, to tell; to narrate
  2. (transitive, obsolete) to announce, to inform; to commission
  3. (transitive, Middle Polish) to declare (to assert or announce formally, officially, explicitly, or emphatically)
    Synonym: wypowiedzieć
  4. (transitive, Middle Polish) to assign (to designate or set apart something for some purpose)
    Synonyms: przydzielić, wyznaczyć
  5. (transitive, Middle Polish) to allow
    Synonym: zezwolić
  6. (transitive, Middle Polish) to chime in (to add to what someone is saying)
  7. (transitive, Middle Polish) to promise, to pledge
    Synonym: przyrzec
  8. (transitive, Middle Polish) to announce what will happen next
  9. (reflexive with się, obsolete, law) to make a legal claim
  10. (reflexive with się, Middle Polish, law) to join a dispute in a trial
  11. (reflexive with się, Middle Polish) to claim, to admit

Conjugation

[edit]
Conjugation of przypowiedzieć pf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive przypowiedzieć
future tense 1st przypowiem przypowiemy
2nd przypowiesz przypowiecie
3rd przypowie przypowiedzą
impersonal przypowie się
past tense 1st przypowiedziałem,
-(e)m przypowiedział
przypowiedziałam,
-(e)m przypowiedziała
przypowiedziałom,
-(e)m przypowiedziało
przypowiedzieliśmy,
-(e)śmy przypowiedzieli
przypowiedziałyśmy,
-(e)śmy przypowiedziały
2nd przypowiedziałeś,
-(e)ś przypowiedział
przypowiedziałaś,
-(e)ś przypowiedziała
przypowiedziałoś,
-(e)ś przypowiedziało
przypowiedzieliście,
-(e)ście przypowiedzieli
przypowiedziałyście,
-(e)ście przypowiedziały
3rd przypowiedział przypowiedziała przypowiedziało przypowiedzieli przypowiedziały
impersonal przypowiedziano
conditional 1st przypowiedziałbym,
bym przypowiedział
przypowiedziałabym,
bym przypowiedziała
przypowiedziałobym,
bym przypowiedziało
przypowiedzielibyśmy,
byśmy przypowiedzieli
przypowiedziałybyśmy,
byśmy przypowiedziały
2nd przypowiedziałbyś,
byś przypowiedział
przypowiedziałabyś,
byś przypowiedziała
przypowiedziałobyś,
byś przypowiedziało
przypowiedzielibyście,
byście przypowiedzieli
przypowiedziałybyście,
byście przypowiedziały
3rd przypowiedziałby,
by przypowiedział
przypowiedziałaby,
by przypowiedziała
przypowiedziałoby,
by przypowiedziało
przypowiedzieliby,
by przypowiedzieli
przypowiedziałyby,
by przypowiedziały
impersonal przypowiedziano by
imperative 1st niech przypowiem przypowiedzmy
2nd przypowiedz przypowiedzcie
3rd niech przypowie niech przypowiedzą
passive adjectival participle przypowiedziany przypowiedziana przypowiedziane przypowiedziani przypowiedziane
anterior adverbial participle przypowiedziawszy
verbal noun przypowiedzenie

Derived terms

[edit]
adjectives
noun
[edit]
adverb
nouns
verbs

Further reading

[edit]
  • przypowiedzieć in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przypowiedzieć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przypowiedzieć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Paweł Kupiszewski (21.01.2021) “PRZYPOWIEDZIEĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Paweł Kupiszewski (21.01.2021) “PRZYPOWIEDZIEĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “przypowiedzieć”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “przypowiedzieć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “przypowiedzieć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 349