Jump to content

odmówić

From Wiktionary, the free dictionary

Old Polish

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

From od- +‎ mówić. First attested in the 15th century.[1]

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /ɔdmɔːvit͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /ɔdmovit͡ɕ/

Verb

[edit]

odmówić pf (imperfective odmawiać)

  1. (attested in Masovia) to say no, to reject, to deny
    • 1950 [1429], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 346, Warsaw:
      Kedi Marcisz swim kmeczem w czasz pouedzal, eze o wyesz odmovil, a na penandzech oszadzil
      [Kiedy Marcisz swym kmieciem w czas powiedział, eże o wieś odmowił, a na pieniądzech osadził]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 39:
      Nagod... proszil... swogich sząszadow wyesznycz, aby sladem... szlodzeya... gonycz gemv pomogli. Alye wyesznycze posczygacz slodzeya othmowily szą (furem insequi recusarunt
      [Nagod... prosił... swojich sąsiadow wieśnic, aby śladem... złodzieja... gonić jemu pomogli, ale wieśnice pościgać złodzieja otmowili są (furem insequi recusarunt]
  2. (attested in Greater Poland) to advise against
    • 1959 [1398], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 381, Poznań:
      Yssze Marczin ne odmouil Yana szoltisa od rok za swego pana za Wolwrama
      [Iże Marcin nie odmowił Jana sołtysza od rok[u] za swego pana za Wolframa]
  3. to speak against, to resist, to protest
    • 1884 [c. 1455-1460], “Die Magdeburger Urtheile. Ein Deutschen Rechtes in polnischer Sprache aus der Mitte des XV Jahrhunderts”, in Aleksander Brückner, editor, Archiv für slavische Philologie, pages 75, 1:
      Ktho czyrpyal rok y dzyen a z strzechy albo sz rynny woda czyekla [przed] przesz gego dwor albo dom przesz prawey odmowy, szlowye ysz przeczyw temv w czasz przed prawem nye odmowyl albo zabronyl, ten mvszy tesz tho daley czyrpyecz
      [Kto cirpiał rok i dzień, aż z strzechy albo z rynny woda ciekła [przed] przez jego dwor albo dom przez prawej odmowy, słowie iż przeciw temu w czas przed prawem nie odmowił albo zabronił, ten musi też to dalej cirpieć]
  4. (attested in Greater Poland) to take back, to rescind, to cancel one's words
    • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 133:
      Thego mnye danya przed gaynym szadem nygdy nye 'odmowyl, szlowye nye odwolal, przetho ya szprawnye foldruya polowyczą tego domu
      [Tego mnie dania przed gajnym sądem nigdy nie odmowił, słowie nie odwołał, przeto ja sprawnie fołdruję połowicę tego domu]
  5. (attested in Masovia) to arrange, to agree
    • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎[1], Mierzeniec, Płock, line 349:
      Chciałbych otmowić z tobą, mogłlibych się skryć przed tobą, gdybych się w ziemi chował albo twardo zamurował
      [Chczalbych othmovycz s tobv, moglybych (leg. mogł-li-bych) szya szkrycz przeth tobv, gdybych szyą w szemy choval albo twardo szamvroval?]

Derived terms

[edit]
nouns
[edit]
noun
verbs

Descendants

[edit]
  • Polish: odmówić

References

[edit]
  1. ^ Bańkowski, Andrzej (2000) “odmówić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “odmówić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish odmówić. By surface analysis, od- +‎ mówić. Compare Polish odmówić.

Pronunciation

[edit]
 
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -uvit͡ɕ
  • Syllabification: od‧mó‧wić

Verb

[edit]

odmówić pf (imperfective odmawiać)

  1. (transitive or in Middle Polish, reflexive) to say no, to deny, to reject (to reject something) [with genitive ‘what’] [with dative ‘whom’]
    • 1871, Bronisław Wołowski, Polacy w rewolucyi paryzkiéj‎[2], Drukarnia narodowa W. Manickiego, archived from the original on 2022-08-07, page 12:
      P[an] Juliusz Favre odmówił traktowania z buntownikami, choć buntownikiem było dwu-milionowe miasto, zupełnie tak samo jak car Mikołaj odmówił traktowania z Polakami.
      Mr. Jules Favre refused to negotiate with the rebels, though a city of two million people was in rebellion, entirely the same way Tsar Nicholas refused to negotiate with the Poles.
  2. (transitive) to deny, to refuse (to refuse to give, grant, or recognize something to someone) [with genitive ‘what’] [with dative ‘what/whom’]
    Synonym: odsądzić
    Antonym: przyznać
  3. (transitive) to say grace, to say a prayer; to recite
    Synonym: zmówić
  4. (transitive, colloquial) to cancel, to negative (to invalidate, annul)
    Antonym: umówić
  5. (transitive, Middle Polish) to recite (to say what one is obligated or ought to say)
  6. (intransitive, Middle Polish) to reply, to answer
    Synonym: odpowiedzieć
  7. (intransitive, Middle Polish) to arrange, to agree as a result of conversation

Conjugation

[edit]
Conjugation of odmówić pf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive odmówić
future tense 1st odmówię odmówimy
2nd odmówisz odmówicie
3rd odmówi odmówią
impersonal odmówi się
past tense 1st odmówiłem,
-(e)m odmówił 		odmówiłam,
-(e)m odmówiła 		odmówiłom,
-(e)m odmówiło 		odmówiliśmy,
-(e)śmy odmówili 		odmówiłyśmy,
-(e)śmy odmówiły
2nd odmówiłeś,
-(e)ś odmówił 		odmówiłaś,
-(e)ś odmówiła 		odmówiłoś,
-(e)ś odmówiło 		odmówiliście,
-(e)ście odmówili 		odmówiłyście,
-(e)ście odmówiły
3rd odmówił odmówiła odmówiło odmówili odmówiły
impersonal odmówiono
conditional 1st odmówiłbym,
bym odmówił 		odmówiłabym,
bym odmówiła 		odmówiłobym,
bym odmówiło 		odmówilibyśmy,
byśmy odmówili 		odmówiłybyśmy,
byśmy odmówiły
2nd odmówiłbyś,
byś odmówił 		odmówiłabyś,
byś odmówiła 		odmówiłobyś,
byś odmówiło 		odmówilibyście,
byście odmówili 		odmówiłybyście,
byście odmówiły
3rd odmówiłby,
by odmówił 		odmówiłaby,
by odmówiła 		odmówiłoby,
by odmówiło 		odmówiliby,
by odmówili 		odmówiłyby,
by odmówiły
impersonal odmówiono by
imperative 1st niech odmówię odmówmy
2nd odmów odmówcie
3rd niech odmówi niech odmówią
passive adjectival participle odmówiony odmówiona odmówione odmówieni odmówione
anterior adverbial participle odmówiwszy
verbal noun odmówienie

Derived terms

[edit]
noun
verbs
[edit]
adjective
adverb
noun
verbs

Further reading

[edit]
  • odmówić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • odmówić in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “odmowić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “odmowić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • “ODMÓWIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 15.09.2008
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “odmówić”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “odmówić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “odmówić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 626
  • odmówić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=odmówić&oldid=82222606"