ह्वार्य
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- হ্বাৰ্য (Assamese script)
- ᬳ᭄ᬯᬵᬃᬬ (Balinese script)
- হ্বার্য (Bengali script)
- 𑰮𑰿𑰪𑰯𑰨𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀳𑁆𑀯𑀸𑀭𑁆𑀬 (Brahmi script)
- ဟွာရျ (Burmese script)
- હ્વાર્ય (Gujarati script)
- ਹ੍ਵਾਰ੍ਯ (Gurmukhi script)
- 𑌹𑍍𑌵𑌾𑌰𑍍𑌯 (Grantha script)
- ꦲ꧀ꦮꦴꦫꦾ (Javanese script)
- 𑂯𑂹𑂫𑂰𑂩𑂹𑂨 (Kaithi script)
- ಹ್ವಾರ್ಯ (Kannada script)
- ហ្វាយ៌ (Khmer script)
- ຫ຺ວາຣ຺ຍ (Lao script)
- ഹ്വാര്യ (Malayalam script)
- ᡥᠣᠸᠠ᠊ᠠᡵᠶᠠ (Manchu script)
- 𑘮𑘿𑘪𑘰𑘨𑘿𑘧 (Modi script)
- ᠾᢦᠠᠷᠶᠠ (Mongolian script)
- 𑧎𑧠𑧊𑧑𑧈𑧠𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐴𑑂𑐰𑐵𑐬𑑂𑐫 (Newa script)
- ହ୍ଵାର୍ଯ (Odia script)
- ꢲ꣄ꢮꢵꢬ꣄ꢫ (Saurashtra script)
- 𑆲𑇀𑆮𑆳𑆫𑇀𑆪 (Sharada script)
- 𑖮𑖿𑖪𑖯𑖨𑖿𑖧 (Siddham script)
- හ්වාර්ය (Sinhalese script)
- 𑪂 𑪙𑩾𑩛𑩼 𑪙𑩻 (Soyombo script)
- 𑚩𑚶𑚦𑚭𑚤𑚶𑚣 (Takri script)
- ஹ்வார்ய (Tamil script)
- హ్వార్య (Telugu script)
- หฺวารฺย (Thai script)
- ཧྭཱ་རྱ (Tibetan script)
- 𑒯𑓂𑒫𑒰𑒩𑓂𑒨 (Tirhuta script)
- 𑨱𑩇𑨭𑨊𑨫𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]Vṛddhi derivative of ह्वृ (hvṛ, “to deviate; be crooked or curved”) with a -य (-ya) extension; compare ह्वार (hvārá).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]ह्वार्य • (hvāryá) stem, m
- snake, serpent
- Synonyms: सर्प (sarpa), भुजंग (bhujaṃga), नाग (nāga), फणिन् (phaṇin), अनिलाशन (anilāśana); see also Thesaurus:सर्प
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 5.9.4:
- उ॒त स्म॑ दुर्गृभीयसे पु॒त्रो न ह्वा॒र्याणा॑म् ।
पु॒रू यो दग्धासि॒ वनाग्ने॑ प॒शुर्न यव॑से ॥- utá sma durgṛbhīyase putró ná hvāryā́ṇām .
purū́ yó dágdhā́si vánāgne paśúrná yávase . - You are very difficulty to grasp, like the young of snakes; you who are the consumer of many forests, as an animal is of fodder.
- utá sma durgṛbhīyase putró ná hvāryā́ṇām .
- उ॒त स्म॑ दुर्गृभीयसे पु॒त्रो न ह्वा॒र्याणा॑म् ।
- (Classical Sanskrit) horse
- Synonyms: अश्व (aśva), घोट (ghoṭa), घोटक (ghoṭaka), आशु (āśu), अर्वन् (arvan); see also Thesaurus:अश्व
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | ह्वार्यः (hvāryáḥ) | ह्वार्यौ (hvāryaú) ह्वार्या¹ (hvāryā́¹) |
ह्वार्याः (hvāryā́ḥ) ह्वार्यासः¹ (hvāryā́saḥ¹) |
| vocative | ह्वार्य (hvā́rya) | ह्वार्यौ (hvā́ryau) ह्वार्या¹ (hvā́ryā¹) |
ह्वार्याः (hvā́ryāḥ) ह्वार्यासः¹ (hvā́ryāsaḥ¹) |
| accusative | ह्वार्यम् (hvāryám) | ह्वार्यौ (hvāryaú) ह्वार्या¹ (hvāryā́¹) |
ह्वार्यान् (hvāryā́n) |
| instrumental | ह्वार्येण (hvāryéṇa) | ह्वार्याभ्याम् (hvāryā́bhyām) | ह्वार्यैः (hvāryaíḥ) ह्वार्येभिः¹ (hvāryébhiḥ¹) |
| dative | ह्वार्याय (hvāryā́ya) | ह्वार्याभ्याम् (hvāryā́bhyām) | ह्वार्येभ्यः (hvāryébhyaḥ) |
| ablative | ह्वार्यात् (hvāryā́t) | ह्वार्याभ्याम् (hvāryā́bhyām) | ह्वार्येभ्यः (hvāryébhyaḥ) |
| genitive | ह्वार्यस्य (hvāryásya) | ह्वार्ययोः (hvāryáyoḥ) | ह्वार्याणाम् (hvāryā́ṇām) |
| locative | ह्वार्ये (hvāryé) | ह्वार्ययोः (hvāryáyoḥ) | ह्वार्येषु (hvāryéṣu) |
- ¹Vedic
Further reading
[edit]- Monier Williams (1899) “ह्वार्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1308, column 2.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “ह्वार्य”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 1768