Jump to content

मत्स्य

From Wiktionary, the free dictionary

Hindi

[edit]

Etymology

[edit]

Borrowed from Sanskrit मत्स्य (mátsya), from Proto-Indo-Iranian *mátsyas.

Pronunciation

[edit]
  • (Delhi) IPA(key): /mət̪.sjᵊ/, [mɐt̪.sjᵊ]

Noun

[edit]

मत्स्य (matsyam (Urdu spelling متسیہ)

  1. (formal) fish
    Synonyms: माही (māhī), मछली (machlī)
  2. (Hinduism) the first of ten avatars of the god Vishnu who appeared in the form of a fish

Declension

[edit]

Derived terms

[edit]

References

[edit]

Sanskrit

[edit]

Alternative scripts

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Indo-Iranian *mátsyas (fish). Cognate with Avestan 𐬨𐬀𐬯𐬌𐬌𐬀 (masiia), Persian ماهی (mâhi).

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

मत्स्य (mátsya) stemm

  1. a fish
    अपि त्वम् मत्स्यं खादितुम् इच्छसि?
    api tvam matsyaṃ khāditum icchasi?
    Would you like to eat this fish?
    • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 7.18.6:
      पुरोळा इत्तुर्वशो यक्षुरासीद्राये मत्स्यासो निशिता अपीव ।
      puroḷā́ ítturváśo yákṣurāsīdrāyé mátsyāso níśitā ápīva
      Eager for spoil was Turvaśa Purodas, fain to win wealth, like fishes urged by hunger.
  2. (Hinduism) the first of ten avatars of the god Vishnu who appeared in the form of a fish

Proper noun

[edit]

मत्स्य (mátsyam

  1. an ancient Indo-Aryan tribe of central South Asia whose existence is attested during the Iron Age.

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of मत्स्य (mátsya)
Singular Dual Plural
Nominative मत्स्यः
mátsyaḥ
मत्स्यौ / मत्स्या¹
mátsyau / mátsyā¹
मत्स्याः / मत्स्यासः¹
mátsyāḥ / mátsyāsaḥ¹
Vocative मत्स्य
mátsya
मत्स्यौ / मत्स्या¹
mátsyau / mátsyā¹
मत्स्याः / मत्स्यासः¹
mátsyāḥ / mátsyāsaḥ¹
Accusative मत्स्यम्
mátsyam
मत्स्यौ / मत्स्या¹
mátsyau / mátsyā¹
मत्स्यान्
mátsyān
Instrumental मत्स्येन
mátsyena
मत्स्याभ्याम्
mátsyābhyām
मत्स्यैः / मत्स्येभिः¹
mátsyaiḥ / mátsyebhiḥ¹
Dative मत्स्याय
mátsyāya
मत्स्याभ्याम्
mátsyābhyām
मत्स्येभ्यः
mátsyebhyaḥ
Ablative मत्स्यात्
mátsyāt
मत्स्याभ्याम्
mátsyābhyām
मत्स्येभ्यः
mátsyebhyaḥ
Genitive मत्स्यस्य
mátsyasya
मत्स्ययोः
mátsyayoḥ
मत्स्यानाम्
mátsyānām
Locative मत्स्ये
mátsye
मत्स्ययोः
mátsyayoḥ
मत्स्येषु
mátsyeṣu
Notes
  • ¹Vedic

Derived terms

[edit]

Descendants

[edit]

References

[edit]
  • Monier Williams (1899) “मत्स्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, [], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 776/3.
  • Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎[1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 297-8