Jump to content

मत्स्य

From Wiktionary, the free dictionary

Hindi

[edit]

Etymology

[edit]

Borrowed from Sanskrit मत्स्य (mátsya), from Proto-Indo-Iranian *mátsyas.

Pronunciation

[edit]
  • (Delhi) IPA(key): /mət̪.sjᵊ/, [mɐt̪.sjᵊ]

Noun

[edit]

मत्स्य (matsyam (Urdu spelling متسیہ)

  1. (formal) fish
    Synonyms: माही (māhī), मछली (machlī)
  2. (Hinduism) the first of ten avatars of the god Vishnu who appeared in the form of a fish

Declension

[edit]

Derived terms

[edit]

References

[edit]

Sanskrit

[edit]

Alternative scripts

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Indo-Iranian *mátsyas (fish). Cognate with Avestan 𐬨𐬀𐬯𐬌𐬌𐬀 (masiia), Persian ماهی (mâhi).

Pronunciation

[edit]

Noun

[edit]

मत्स्य (mátsya) stemm

  1. a fish
    अपि त्वं मत्स्यं खादितुम् इच्छसि?
    api tvaṃ matsyaṃ khāditum icchasi?
    Would you like to eat this fish?
    • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 7.18.6:
      पुरोळा इत्तुर्वशो यक्षुरासीद्राये मत्स्यासो निशिता अपीव ।
      puroḷā́ ítturváśo yákṣurāsīdrāyé mátsyāso níśitā ápīva
      Eager for spoil was Turvaśa Purodas, fain to win wealth, like fishes urged by hunger.
  2. (Hinduism) the first of ten avatars of the god Vishnu who appeared in the form of a fish

Proper noun

[edit]

मत्स्य (mátsyam

  1. an ancient Indo-Aryan tribe of central South Asia whose existence is attested during the Iron Age.

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of मत्स्य
singular dual plural
nominative मत्स्यः (mátsyaḥ) मत्स्यौ (mátsyau)
मत्स्या¹ (mátsyā¹)
मत्स्याः (mátsyāḥ)
मत्स्यासः¹ (mátsyāsaḥ¹)
vocative मत्स्य (mátsya) मत्स्यौ (mátsyau)
मत्स्या¹ (mátsyā¹)
मत्स्याः (mátsyāḥ)
मत्स्यासः¹ (mátsyāsaḥ¹)
accusative मत्स्यम् (mátsyam) मत्स्यौ (mátsyau)
मत्स्या¹ (mátsyā¹)
मत्स्यान् (mátsyān)
instrumental मत्स्येन (mátsyena) मत्स्याभ्याम् (mátsyābhyām) मत्स्यैः (mátsyaiḥ)
मत्स्येभिः¹ (mátsyebhiḥ¹)
dative मत्स्याय (mátsyāya) मत्स्याभ्याम् (mátsyābhyām) मत्स्येभ्यः (mátsyebhyaḥ)
ablative मत्स्यात् (mátsyāt) मत्स्याभ्याम् (mátsyābhyām) मत्स्येभ्यः (mátsyebhyaḥ)
genitive मत्स्यस्य (mátsyasya) मत्स्ययोः (mátsyayoḥ) मत्स्यानाम् (mátsyānām)
locative मत्स्ये (mátsye) मत्स्ययोः (mátsyayoḥ) मत्स्येषु (mátsyeṣu)
  • ¹Vedic

Derived terms

[edit]

Descendants

[edit]

References

[edit]
  • Monier Williams (1899) “मत्स्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, [], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 776/3.
  • Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎[1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 297-8