इहत्य
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- ইহত্য (Assamese script)
- ᬇᬳᬢ᭄ᬬ (Balinese script)
- ইহত্য (Bengali script)
- 𑰂𑰮𑰝𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀇𑀳𑀢𑁆𑀬 (Brahmi script)
- ဣဟတျ (Burmese script)
- ઇહત્ય (Gujarati script)
- ਇਹਤ੍ਯ (Gurmukhi script)
- 𑌇𑌹𑌤𑍍𑌯 (Grantha script)
- ꦆꦲꦠꦾ (Javanese script)
- 𑂅𑂯𑂞𑂹𑂨 (Kaithi script)
- ಇಹತ್ಯ (Kannada script)
- ឥហត្យ (Khmer script)
- ອິຫຕ຺ຍ (Lao script)
- ഇഹത്യ (Malayalam script)
- ᡳᡥᠠᢠᠶᠠ (Manchu script)
- 𑘂𑘮𑘝𑘿𑘧 (Modi script)
- ᠢᠾᠠᢐᠶᠠ (Mongolian script)
- 𑦢𑧎𑦽𑧠𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐂𑐴𑐟𑑂𑐫 (Newa script)
- ଇହତ୍ଯ (Odia script)
- ꢄꢲꢡ꣄ꢫ (Saurashtra script)
- 𑆅𑆲𑆠𑇀𑆪 (Sharada script)
- 𑖂𑖮𑖝𑖿𑖧 (Siddham script)
- ඉහත්ය (Sinhalese script)
- 𑩐𑩑𑪂𑩫 𑪙𑩻 (Soyombo script)
- 𑚂𑚩𑚙𑚶𑚣 (Takri script)
- இஹத்ய (Tamil script)
- ఇహత్య (Telugu script)
- อิหตฺย (Thai script)
- ཨི་ཧ་ཏྱ (Tibetan script)
- 𑒃𑒯𑒞𑓂𑒨 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨁𑨱𑨙𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From इह (iha, “here”) + -त्य (-tya).
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]इहत्य • (ihatya) stem
- of, belonging to, coming from or relating to here (this place)
- Synonym: अत्रत्य (atratya)
- Coordinate terms: तत्रत्य (tatratya), यत्रत्य (yatratya), कुत्रत्य (kutratya), क्वत्य (kvatya)
- c. 400 BCE, Mahābhārata 12.185.21:
- उत्तरः पृथिवीभागस् सर्वपुण्यतमश् शुभः ।
इहत्यास् तत्र जायन्ते ये वै पुण्यकृतो जनाः ॥- uttaraḥ pṛthivībhāgas sarvapuṇyatamaś śubhaḥ.
ihatyās tatra jāyante ye vai puṇyakṛto janāḥ. - The northern part of the Earth is the most auspicious and favourable.
The people of this place who do good deeds are the ones who go there.
- uttaraḥ pṛthivībhāgas sarvapuṇyatamaś śubhaḥ.
- उत्तरः पृथिवीभागस् सर्वपुण्यतमश् शुभः ।
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | इहत्यः (ihatyaḥ) | इहत्यौ (ihatyau) इहत्या¹ (ihatyā¹) |
इहत्याः (ihatyāḥ) इहत्यासः¹ (ihatyāsaḥ¹) |
| vocative | इहत्य (ihatya) | इहत्यौ (ihatyau) इहत्या¹ (ihatyā¹) |
इहत्याः (ihatyāḥ) इहत्यासः¹ (ihatyāsaḥ¹) |
| accusative | इहत्यम् (ihatyam) | इहत्यौ (ihatyau) इहत्या¹ (ihatyā¹) |
इहत्यान् (ihatyān) |
| instrumental | इहत्येन (ihatyena) | इहत्याभ्याम् (ihatyābhyām) | इहत्यैः (ihatyaiḥ) इहत्येभिः¹ (ihatyebhiḥ¹) |
| dative | इहत्याय (ihatyāya) | इहत्याभ्याम् (ihatyābhyām) | इहत्येभ्यः (ihatyebhyaḥ) |
| ablative | इहत्यात् (ihatyāt) | इहत्याभ्याम् (ihatyābhyām) | इहत्येभ्यः (ihatyebhyaḥ) |
| genitive | इहत्यस्य (ihatyasya) | इहत्ययोः (ihatyayoḥ) | इहत्यानाम् (ihatyānām) |
| locative | इहत्ये (ihatye) | इहत्ययोः (ihatyayoḥ) | इहत्येषु (ihatyeṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | इहत्या (ihatyā) | इहत्ये (ihatye) | इहत्याः (ihatyāḥ) |
| vocative | इहत्ये (ihatye) | इहत्ये (ihatye) | इहत्याः (ihatyāḥ) |
| accusative | इहत्याम् (ihatyām) | इहत्ये (ihatye) | इहत्याः (ihatyāḥ) |
| instrumental | इहत्यया (ihatyayā) इहत्या¹ (ihatyā¹) |
इहत्याभ्याम् (ihatyābhyām) | इहत्याभिः (ihatyābhiḥ) |
| dative | इहत्यायै (ihatyāyai) | इहत्याभ्याम् (ihatyābhyām) | इहत्याभ्यः (ihatyābhyaḥ) |
| ablative | इहत्यायाः (ihatyāyāḥ) इहत्यायै² (ihatyāyai²) |
इहत्याभ्याम् (ihatyābhyām) | इहत्याभ्यः (ihatyābhyaḥ) |
| genitive | इहत्यायाः (ihatyāyāḥ) इहत्यायै² (ihatyāyai²) |
इहत्ययोः (ihatyayoḥ) | इहत्यानाम् (ihatyānām) |
| locative | इहत्यायाम् (ihatyāyām) | इहत्ययोः (ihatyayoḥ) | इहत्यासु (ihatyāsu) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | इहत्यम् (ihatyam) | इहत्ये (ihatye) | इहत्यानि (ihatyāni) इहत्या¹ (ihatyā¹) |
| vocative | इहत्य (ihatya) | इहत्ये (ihatye) | इहत्यानि (ihatyāni) इहत्या¹ (ihatyā¹) |
| accusative | इहत्यम् (ihatyam) | इहत्ये (ihatye) | इहत्यानि (ihatyāni) इहत्या¹ (ihatyā¹) |
| instrumental | इहत्येन (ihatyena) | इहत्याभ्याम् (ihatyābhyām) | इहत्यैः (ihatyaiḥ) इहत्येभिः¹ (ihatyebhiḥ¹) |
| dative | इहत्याय (ihatyāya) | इहत्याभ्याम् (ihatyābhyām) | इहत्येभ्यः (ihatyebhyaḥ) |
| ablative | इहत्यात् (ihatyāt) | इहत्याभ्याम् (ihatyābhyām) | इहत्येभ्यः (ihatyebhyaḥ) |
| genitive | इहत्यस्य (ihatyasya) | इहत्ययोः (ihatyayoḥ) | इहत्यानाम् (ihatyānām) |
| locative | इहत्ये (ihatye) | इहत्ययोः (ihatyayoḥ) | इहत्येषु (ihatyeṣu) |
- ¹Vedic
References
[edit]- Monier Williams (1899) “इहत्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 170.
- Hellwig, Oliver (2010–2025) “ihatya”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “इहत्य”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 391
- Vishvanath Shastri, Nigamanand Shastri, Lakshminarayan Shastri (2009) श्रीवरदराजप्रणीता लघुसिद्धान्तकौमुदी [śrīvaradarājapraṇītā laghusiddhāntakaumudī, Laghusiddhāntakaumudī of Varadarāja], Delhi: Motilal Banrassidas, →ISBN, page 291