դնեմ

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Old Armenian

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

From *դինեմ (*dinem), from the root *դի- (*di-), from Proto-Indo-European *dʰeh₁- (“to put, place, set”), +‎ -ն- (-n-). For the aorist stem եդ- (ed-) see եդ (ed). The form դիր (dir), found in the imperative, in compounds and as a separate word, is comparable to լու (lu) : լուր (lur), լի (li) : լիր (lir), տալ (tal) : տուր (tur).

Verb

[edit]

դնեմ • (dnem)  (aorist indicative եդի)

  1. to put, to lay, to set, to place; to constitute, to found, to establish; to build; to apply; to suppose, to assume
    դնել ի վերայ ― dnel i veray ― to impose; to put on
    դնել ընդ մէջ ― dnel ənd mēǰ ― to interpose
    վերստին դնել ― verstin dnel ― to reinstate
    անուն դնել ― anun dnel ― to give a name, to name
    մարտ դնել ― mart dnel ― to make war
    պատիւ դնել ― patiw dnel ― to honour, to show honour and respect
    դնել զունկն ― dnel zunkn ― to obey
    դնել արծաթ ի շահ ― dnel arcatʻ i šah ― to place money, to invest
    դնել գիրս ― dnel girs ― to compose books
    դնել ի սրտի ― dnel i srti ― to think
    դնել առաջի ― dnel aṙaǰi ― to propose
    դնել զանձն ի ձեռին, դնել զոգի ի բռին ― dnel zanjn i jeṙin, dnel zogi i bṙin ― to expose ones' life; to dedicate oneself
    դնել յապականութիւն ― dnel yapakanutʻiwn ― to destroy
    մեղս դնել, վնաս ինչ/բաղայս ի վերայ դնել ― mełs dnel, vnas inčʻ/bałays i veray dnel ― to blame; to accuse, to impute
    դնել բանս, բան դնել ընդ ումեք ― dnel bans, ban dnel ənd umekʻ ― to agree, to come to an understanding; to promise, to make an appointment
    վէրս դնել, վէրս ի վերայ դնել ― vērs dnel, vērs i veray dnel ― to wound
    դնել ի դպրոց ― dnel i dprocʻ ― to send to a boarding-school
    դնել զոք ի նախատինս ազգաց ― dnel zokʻ i naxatins azgacʻ ― to make one the shame or laughing-stock of nations
    ի պահ դնել ― i pah dnel ― to reserve, to put by
    խորհուրդ յանձին դնել ― xorhurd yanjin dnel ― to take a resolution or decision
    պատուէր դնել ― patuēr dnel ― to give orders, to command
    դնել առ միմեանս, ընդդէմ միմեանց ― dnel aṙ mimeans, ənddēm mimeancʻ ― to compare, to confront
    ընդդէմ բանս դնել ― ənddēm bans dnel ― to speak against, to contradict, to oppose
    ձայն զկնի դնել ուրուք ― jayn zkni dnel urukʻ ― to cry after some one, to call
    կեանս եւ մահ դնել ընդ ումեք ― keans ew mah dnel ənd umekʻ ― to agree to live or die together
    զգիշեր տիւ դնել ― zgišer tiw dnel ― to turn night in to day
    քայլս դնել ի գնալ ― kʻayls dnel i gnal ― to begin to walk
    եդից զքեզ յազգս ― edicʻ zkʻez yazgs ― I will make thee a father to nations
    եդից զքեզ յանապատ ― edicʻ zkʻez yanapat ― I will turn thee into a desert
    սուր ի վերայ եդեալ կոտորել ― sur i veray edeal kotorel ― to condemn to be shot; (to put to the sword)
    հանգստեան եւ դիւր կենաց դնել զանձն ― hangstean ew diwr kenacʻ dnel zanjn ― to abandon oneself to dissipation
    դսրովանս, թշնամանս դնել ― dsrovans, tʻšnamans dnel ― to outrage, to offend, to insult
    ասպատակ դնել ― aspatak dnel ― to ravage with troops
    արշաւանս դնել ― aršawans dnel ― to make inroads; to plunder
    երկիւղ մահու դնել ի վերայ ― erkiwł mahu dnel i veray ― to threaten with death
    աղաղակ դնել ― ałałak dnel ― to cry
    աշխար դնել ― ašxar dnel ― to weep
    դնել առ իմիք ― dnel aṙ imikʻ ― to add, to subjoin
    դնել զանձն ուրուք ― dnel zanjn urukʻ ― to kill some one, to slay
    եդաւ դուռն ― edaw duṙn ― the door was shut
    եդաւ զթագ ― edaw ztʻag ― he crowned himself
    դիր եւ տար առնել ― dir ew tar aṙnel ― to scatter, to disperse
  2. (mediopassive) to place oneself; to become

Conjugation

[edit]
active
infinitive դնել (dnel) participle եդեալ (edeal)
causative — aorist stem եդ- (ed-)
person singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative ես դու նա մեք դուք նոքա
present դնեմ (dnem) դնես (dnes) դնէ (dnē) դնեմք (dnemkʻ) դնէք (dnēkʻ) դնեն (dnen)
imperfect դնէի, դնեի* (dnēi, dnei*) դնէիր, դնեիր* (dnēir, dneir*) դնէր (dnēr) դնէաք, դնեաք* (dnēakʻ, dneakʻ*) դնէիք, դնեիք* (dnēikʻ, dneikʻ*) դնէին, դնեին* (dnēin, dnein*)
aorist եդի (edi) եդիր, եդեր (edir, eder) եդ (ed) եդաք (edakʻ) եդիք (edikʻ) եդին (edin)
subjunctive ես դու նա մեք դուք նոքա
present դնիցեմ (dnicʻem) դնիցես (dnicʻes) դնիցէ (dnicʻē) դնիցեմք (dnicʻemkʻ) դնիցէք (dnicʻēkʻ) դնիցեն (dnicʻen)
aorist եդից (edicʻ) դիցես (dicʻes) դիցէ (dicʻē) դիցուք (dicʻukʻ) դիջիք (diǰikʻ) դիցեն (dicʻen)
imperatives — (դու) — — (դուք) —
imperative — դի՛ր (dír) — — դի՛ք (díkʻ) —
cohortative — դիջի՛ր (diǰír) — — դիջի՛ք (diǰíkʻ) —
prohibitive — մի՛ դներ (mí dner) — — մի՛ դնէք (mí dnēkʻ) —
*rare
the conjugation is irregular
mediopassive
infinitive դնել, դնիլ* (dnel, dnil*) participle եդեալ (edeal)
causative — aorist stem եդ}- (ed}-)
person singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative ես դու նա մեք դուք նոքա
present դնիմ (dnim) դնիս (dnis) դնի (dni) դնիմք (dnimkʻ) դնիք (dnikʻ) դնին (dnin)
imperfect դնէի (dnēi) դնէիր (dnēir) դնէր, դնիւր (dnēr, dniwr) դնէաք (dnēakʻ) դնէիք (dnēikʻ) դնէին (dnēin)
aorist եդայ (eday) եդար (edar) եդաւ (edaw) եդաք (edakʻ) եդայք (edaykʻ) եդան (edan)
subjunctive ես դու նա մեք դուք նոքա
present դնիցիմ (dnicʻim) դնիցիս (dnicʻis) դնիցի (dnicʻi) դնիցիմք (dnicʻimkʻ) դնիցիք (dnicʻikʻ) դնիցին (dnicʻin)
aorist եդայց (edaycʻ) դիցիս (dicʻis) դիցի (dicʻi) դիցուք (dicʻukʻ) դիջիք (diǰikʻ) դիցին (dicʻin)
imperatives — (դու) — — (դուք) —
imperative — եդեալ լե՛ր (edeal lér) — — եդեալ լերո՛ւք (edeal lerúkʻ) —
cohortative — դիջի՛ր (diǰír) — — դիջի՛ք (diǰíkʻ) —
prohibitive — մի՛ դնիր (mí dnir) — — մի՛ դնիք (mí dnikʻ) —
*post-classical 
the conjugation is irregular

Derived terms

[edit]

Descendants

[edit]
  • Armenian: դնել (dnel), դիցուք (dicʻukʻ)

References

[edit]
  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “դնեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn, Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “դնեմ”, in Hayerēn armatakan baṙaran (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
  • Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 240
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “դնեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Abrahamyan, Ašot (1976) Grabari jeṙnark‎[1] (in Armenian), 4th edition, Yerevan: Luys
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=դնեմ&oldid=81874481"