լիր

Armenian

Etymology

From Old Armenian լիր (lir).

Pronunciation

(Eastern Armenian) IPA^(key): /liɾ/, [liɾ]
(Western Armenian) IPA^(key): /liɾ/, [liɾ]

Noun

լիր • (lir)

plenitude, fullness
embankment
երկաթուղային լիր ― erkatʻuġayin lir ― railway embankment

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	լիր (lir)	լրեր (lrer)
dative	լրի (lri)	լրերի (lreri)
ablative	լրից (lricʻ)	լրերից (lrericʻ)
instrumental	լրով (lrov)	լրերով (lrerov)
locative	լրում (lrum)	լրերում (lrerum)

	definite forms
nominative	լիրը/լիրն (lirə/lirn)	լրերը/լրերն (lrerə/lrern)
dative	լրին (lrin)	լրերին (lrerin)

	1^st person possessive forms (my)
nominative	լիրս (lirs)	լրերս (lrers)
dative	լրիս (lris)	լրերիս (lreris)
ablative	լրիցս (lricʻs)	լրերիցս (lrericʻs)
instrumental	լրովս (lrovs)	լրերովս (lrerovs)
locative	լրումս (lrums)	լրերումս (lrerums)

	2^nd person possessive forms (your)
nominative	լիրդ (lird)	լրերդ (lrerd)
dative	լրիդ (lrid)	լրերիդ (lrerid)
ablative	լրիցդ (lricʻd)	լրերիցդ (lrericʻd)
instrumental	լրովդ (lrovd)	լրերովդ (lrerovd)
locative	լրումդ (lrumd)	լրերումդ (lrerumd)

Adjective

լիր • (lir) (superlative ամենալիր)

(rare) Synonym of լի (li)

Declension

nominalized, i-type (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	լիր (lir)	լրեր (lrer)
dative	լրի (lri)	լրերի (lreri)
ablative	լրից (lricʻ)	լրերից (lrericʻ)
instrumental	լրով (lrov)	լրերով (lrerov)
locative	լրում (lrum)	լրերում (lrerum)

	definite forms
nominative	լիրը/լիրն (lirə/lirn)	լրերը/լրերն (lrerə/lrern)
dative	լրին (lrin)	լրերին (lrerin)

	1^st person possessive forms (my)
nominative	լիրս (lirs)	լրերս (lrers)
dative	լրիս (lris)	լրերիս (lreris)
ablative	լրիցս (lricʻs)	լրերիցս (lrericʻs)
instrumental	լրովս (lrovs)	լրերովս (lrerovs)
locative	լրումս (lrums)	լրերումս (lrerums)

	2^nd person possessive forms (your)
nominative	լիրդ (lird)	լրերդ (lrerd)
dative	լրիդ (lrid)	լրերիդ (lrerid)
ablative	լրիցդ (lricʻd)	լրերիցդ (lrericʻd)
instrumental	լրովդ (lrovd)	լրերովդ (lrerovd)
locative	լրումդ (lrumd)	լրերումդ (lrerumd)

References

Aġayan, Ēduard (1976) “լիր”, in Ardi hayereni bacʻatrakan baṙaran [Explanatory Dictionary of Contemporary Armenian] (in Armenian), Yerevan: Hayastan
Galstyan E. H., editor (1984), “լիր”, in Hay-ṙuseren baṙaran [Armenian–Russian Dictionary], Yerevan: Academy Press

Old Armenian

Etymology

From Proto-Indo-European *pleh₁-r-, from *pleh₁-.

Noun

լիր • (lir)

plenitude, fullness
լիր արկանել ― lir arkanel ― to fill a ditch

լրիւ իւրով ― lriw iwrov ― totally, entirely, completely

ապականել, կորուսանել զերկիրն լրիւ իւրով ― apakanel, korusanel zerkirn lriw iwrov ― to lay waste the land; to desolate the land in the fulness thereof

Տեառն է երկիր լրիւ իւրով ― Teaṙn ē erkir lriw iwrov ― the earth is the Lord's and all that therein is

Declension

i-type
	singular	plural
nominative	լիր (lir)	լիրք (lirkʻ)
genitive	լրի (lri)	լրից (lricʻ)
dative	լրի (lri)	լրից (lricʻ)
accusative	լիր (lir)	լիրս (lirs)
ablative	լրէ (lrē)	լրից (lricʻ)
instrumental	լրիւ (lriw)	լրիւք (lriwkʻ)
locative	լրի (lri)	լիրս (lirs)

Derived terms

ամենալիր (amenalir)
ամենալրութիւն (amenalrutʻiwn)
անդնդալիր (andndalir)
անլիր (anlir)
անլրարկեալ (anlrarkeal)
անլրութիւն (anlrutʻiwn)
անլրումն (anlrumn)
աշխարհալիր (ašxarhalir)
առատալիր (aṙatalir)
աստեղալիր (astełalir)
արտօսրալիր (artōsralir)
բերանալիր (beranalir)
բերկրալիր (berkralir)
բուռնալիր (buṙnalir)
բռնալիր (bṙnalir)
գայռալիր (gayṙalir)
գերալիր (geralir)
գերալրական (geralrakan)
գերալրապէս (geralrapēs)
գերալրութիւն (geralrutʻiwn)
գերանալիր (geranalir)
գորովալիր (gorovalir)
գրկալիր (grkalir)
երկնալիր (erknalir)
երկրալիր (erkralir)
զմռսալիր (zmṙsalir)
թռալիր (tʻṙalir)
իւղալիր (iwłalir)
լայնալիր (laynalir)
լիալիր (lialir)
լիուլրումնօրէն (liulrumnōrēn)
լուսալիր (lusalir)
լուսալրութիւն (lusalrutʻiwn)
լուսնալիր (lusnalir)
լրական (lrakan)
լրականութիւն (lrakanutʻiwn)
լրակցութիւն (lrakcʻutʻiwn)
լրանամ (lranam)
լրապատար (lrapatar)
լրապէս (lrapēs)
լրացուցանեմ (lracʻucʻanem)
լրիւ (lriw)
լրութիւն (lrutʻiwn)
լրումն (lrumn)
խնկալիր (xnkalir)
խոհականալիր (xohakanalir)
խրոխտալիր (xroxtalir)
ծայրալիր (cayralir)
ծայրալրութիւն (cayralrutʻiwn)
ծանրալիր (canralir)
կականալիր (kakanalir)
կանոնլրմունք (kanonlrmunkʻ)
կշտալիր (kštalir)
կոկորդալիր (kokordalir)
կոհակալիր (kohakalir)
կորովալիր (korovalir)
հառաչալիր (haṙačʻalir)
հարստալիր (harstalir)
հեշտալիր (heštalir)
հեշտալրութիւն (heštalrutʻiwn)
հոգելիր (hogelir)
հրճուալիր (hrčualir)
ձիւնալիր (jiwnalir)
ձորալիր (joralir)
ճենճերալիր (čenčeralir)
յուսալիր (yusalir)
շարալրական (šaralrakan)
որոտալիր (orotalir)
ուռճալիր (uṙčalir)
ուռճալրացեալ (uṙčalracʻeal)
ուրախալիր (uraxalir)
պաստառալիր (pastaṙalir)
սիրալիր (siralir)
սիրալրական (siralrakan)
սրտալիր (srtalir)
քրտնալիր (kʻrtnalir)

Related terms

լի (li)

Descendants

Armenian: լիր (lir), լրիվ (lriv)

References

Petrosean, Matatʻeay (1879) “լիր”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “լիր”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “լի”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 309