wojna

See also: wojną, wojnã, wòjna, wòjnã, and wòjną

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *vojьna. First attested in 1255.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vɔjna/
• IPA^(key): (15^th CE) /vɔjna/

Noun

wojna f (related adjective wojenny or wojeński)

1. (attested in Masovia) army; military (group of soldiers)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 21:

     Paknyąly thaczy daley w naszey woynye bandą nalezeny (in nostro exercitu fuerint inventi)..., mayą maani (pro naam) bicz podaany

     [Paknięli tacy dalej w naszej wojnie będą nalezieni (in nostro exercitu fuerint inventi)..., mają nam być podani]

2. (attested in Greater Poland) military excursion
   • 1888 [1411], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎^[1], Greater Poland, page 90:

     Iako Laurencius rzeczy tich ne pokradl..., ale gich oth neprzyaczol na woyne nabyl

     [Jako Laurencius rzeczy tych nie pokradł..., ale jich ot nieprzyjacioł na wojnie nabył]

3. (attested in Greater Poland) military service

   Synonym: walka

   • 1981 [1398], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, t. V, A. Roty gnieźnieńskie, s. 76-274, number 36, Gniezno:

     Iaco mø mal Mscignew s woyni wibawicz y o tho str[z]aczi mego gimena sa trzy grziwni

     [Jako mię miał Mścigniew z wojny wybawić i o to str[z]aci mego jimienia za trzy grzywny]

4. (attested in Lesser Poland) war; battle, fight
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 143, 1:

     Blogoslawony pan bog moy, gensze vczy røcze moge kv byczv albo na woynø (ad proelium)

     [Błogosławiony Pan, Bog moj, jenże uczy ręce moje ku biciu albo na wojnę (ad proelium)]

5. (attested in Lesser Poland) violence
   • 1885-2024 [1423], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[3], volume VIII, Chęciny, page 17:

     Essze Yan ne pobral Mikolayowi stha drzewa szamopant voyna szylø

     [Eże Jan nie pobrał Mikołajowi sta drzewa samopiąt wojną siłą]

6. tribute that peasants were obliged to pay to a lord going to war

   Synonyms: wojenczyzna, wojenne

   • 1853 [1255], Antoni Muczkowski, Leon Ryszczewski, editors, Codex diplomaticus Poloniae [Diplomatic code of Poland]‎^[4], volume III, page 65:

     Ab omni liberamus exactione... ac militale..., stan, wojna

     Ab omni liberamus exactione... ac militale..., stan, wojna

7. (attested in Greater Poland) corruption of nowina
   • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[5], [6], [7]}, Lubin, page 136:

     Na woynach in novalibus (multi cibi in novalibus patrum Prov 13, 23)

     [Na wojnach (pro nowinach) in novalibus (multi cibi in novalibus patrum Prov 13, 23)]

Related terms

nouns

• wojenczyzna
• wojenne
• wojowanie
• wojska
• wojski
• wojsko

 

verbs

• wojować impf

 

Descendants

• Polish: wojna
• Silesian: wojna

References

• Boryś, Wiesław (2005) “wojna”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wojna”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish wojna.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈvɔj.na/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈvɔj.na/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔjna
• Syllabification: woj‧na

Noun

wojna f (diminutive wojenka, related adjective wojenny) [with z (+ instrumental) ‘with whom’], [with między (+ instrumental)]/[with pomiędzy (+ instrumental) ‘between whom’], [with o (+ accusative) ‘for/over what’]

1. (uncountable) war (organized, large-scale, armed conflict between countries or between national, ethnic, or other sizeable groups, usually but not always involving active engagement of military force)

   Antonym: pokój

2. (countable) war (particular conflict of this kind)

   Antonym: pokój

3. (countable, by extension) war (any protracted conflict)

   Synonym: bitwa

4. (uncountable, card games) war (any of a family of card games where all cards are dealt at the beginning of play and players attempt to capture them all, typically involving no skill and only serving to kill time)
5. (obsolete) military service

   Synonym: służba

Declension

Declension of wojna

	singular	plural
nominative	wojna	wojny
genitive	wojny	wojen
dative	wojnie	wojnom
accusative	wojnę	wojny
instrumental	wojną	wojnami
locative	wojnie	wojnach
vocative	wojno	wojny

Derived terms

nouns

• gwiezdne wojny
• święta wojna
• wojna błyskawiczna
• wojna domowa
• wojna hybrydowa
• wojna nerwów
• wojna podjazdowa
• wojna postu z karnawałem
• wojna psychologiczna
• wojna totalna
• zimna wojna

 

verbs

• wypowiedzieć wojnę pf, wypowiadać wojnę impf

 

Related terms

adjectives

• antywojenny

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), wojna is one of the most used words in Polish, appearing 50 times in scientific texts, 42 times in news, 50 times in essays, 46 times in fiction, and 53 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 240 times, making it the 226th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• wojna in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wojna in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wojna”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Paweł Kupiszewski (15.06.2023) “WOJNA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wojna”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “wojna”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wojna”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 681
• wojna in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish wojna.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈvɔj.na/
• Rhymes: -ɔjna
• Syllabification: woj‧na

Noun

wojna f (diminutive wojynka, related adjective wojynny)

1. (uncountable) war (organized, large-scale, armed conflict between countries or between national, ethnic, or other sizeable groups, usually but not always involving active engagement of military force)

   Antonyms: pokōj, zgoda

2. (countable) war (particular conflict of this kind)
3. (countable) war (particular conflict of this kind)

   Synonyms: breweryjŏ, chaja, wija

Declension

Declension of wojna

	singular	plural
nominative	wojna	wojny
genitive	wojny	wojn
dative	wojnie	wojnōm
accusative	wojnã	wojny
instrumental	wojnōm	wojnami/wojnōma
locative	wojnie	wojny
vocative	wojno	wojnach

Further reading

• wojna in silling.org