umówić

See also: umōwić

Old Polish

Etymology

From u- +‎ mówić. First attested in 1386.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /umɔːvit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /umovit͡ɕ/

Verb

umówić pf (imperfective umawiać)

1. (attested in Greater Poland) to enter into an agreement [with accusative or o (+ accusative) ‘for what’, along with o (+ locative) or z (+ instrumental) ‘with whom’, along with infinitive ‘to do what’]
   • 1959 [1386], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1, Poznań:

     Jacosm przi tem bil, gdze Sandziwo[j] vmouil s *Yessztem, yse mal vpominacz P[...]kego o ten dlug

     [Jakośḿ przy tem był, gdzie Sędziwo[j] umowił sie s tem, iże miał upominać P[..]kiego o ten dług]

   • 1959 [1387], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 29, Poznań:

     Jaco przi tem bili, gdze Wlost vmouil Swenthoslauem rok

     [Jako przy tem byli, gdzie Włost umowił z Świętosławem rok]

   • 1967 [1395], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 20, Kościan:

     Isz Staszeg ne pomogl prawa Januszewi o tø szrecz (leg. rzecz), iaco s nym vmowil

     [Iż Staszek nie pomogł prawa Januszewi o tę rzecz, jako s nim umowił]

   • 1856-1870 [1399], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[1], volume VIII, number 8585:

     Jacosm ne wzala v kmyecza V marcas... ani vmowila na czinsz stranczacz

     [Jakosm nie wzięła u kmiecia V marcas... ani umowiła na czynsz strącać]

   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 127:

     Yako sz nym (sc. z opiekadlnikiem) vmowyą woyth s *przyszyasznyky thych dzyeczy o szprawyenye thych dlugow..., thako on to ma myecz y dzyerszecz

     [Jako z nim (sc. z opiekadlnikiem) umowią wojt z przysiężniki tych dzieci o sprawienie tych długow..., tako on to ma mieć i dzierżeć]

   1. to hire
      • 1874-1891 [Fifteenth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[2], [3], [4]}, volume XXIV, page 366:

        Amice, ... nonne ex denario diurno convenisti, vmovyl uel nayal sya, mecum (Mat 20, 13)?

        [Amice, ... nonne ex denario diurno convenisti, umowił uel najął się, mecum (Mat 20, 13)?]

2. to set up a meeting; to converse
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[5], page 198:

     Vyerzycz... mamy, yze byl przyąl (sc. szatan) czlovyeka formą na szye, v ktorey by mogl boga vznacz albo szye s nym vmovycz (in qua dominum circumducere et colloqui posset ei)

     [Wierzyć... mamy, iże był przyjął (sc. szatan) człowieka formę na sie [a pokazał sie był we człowieczym wyobrażeniu], w ktorej by mogł Boga zwie[ś]ć albo sie s nim umowić (in qua dominum circumducere et colloqui posset ei)]

Derived terms

nouns

• umowa
• umówca
• umówienie

 

Related terms

adjective

• umowny

 

nouns

• umawianie
• umówka

 

verbs

• mówić impf

 

Descendants

• Polish: umówić
• Silesian: umōwić

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “umówić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish umówić. By surface analysis, u- +‎ mówić. Compare Czech umluvit.

Pronunciation

• IPA^(key): /uˈmu.vit͡ɕ/

• Audio 1; “umówić”:

  (file)

• Audio 2; “umówić się”:

  (file)

• Rhymes: -uvit͡ɕ
• Syllabification: u‧mó‧wić

Verb

umówić pf (imperfective umawiać)

1. (transitive) to appoint, to set up, to make an appointment for someone, to schedule [with accusative ‘whom’ or z (+ instrumental) ‘with whom’, along with na (+ accusative) ‘what kind of appointment’]
2. (transitive) to agree on (to determine a determined thing in an agreement)

   Synonym: uzgodnić

   Antonym: odmówić

3. (transitive, obsolete) to persuade, to convince

   Synonym: namówić

4. (transitive, obsolete) to commission

   Synonyms: nająć, ugodzić, zgodzić

5. (reflexive with się) to set up, to make an appointment, to schedule [with z (+ instrumental) ‘with whom’], [with na (+ accusative) ‘what kind of appointment’]
6. (reflexive with się, intransitive) to agree on something [with z (+ instrumental) ‘with whom’], [with co do (+ genitive) ‘as to what’] [with na (+ accusative) ‘on what’]

Conjugation

Conjugation of umówić pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		umówić
future tense	1st	umówię			umówimy
	2nd	umówisz			umówicie
	3rd	umówi			umówią
	impersonal	umówi się
past tense	1st	umówiłem, -(e)m umówił	umówiłam, -(e)m umówiła	umówiłom, -(e)m umówiło	umówiliśmy, -(e)śmy umówili	umówiłyśmy, -(e)śmy umówiły
	2nd	umówiłeś, -(e)ś umówił	umówiłaś, -(e)ś umówiła	umówiłoś, -(e)ś umówiło	umówiliście, -(e)ście umówili	umówiłyście, -(e)ście umówiły
	3rd	umówił	umówiła	umówiło	umówili	umówiły
	impersonal	umówiono
conditional	1st	umówiłbym, bym umówił	umówiłabym, bym umówiła	umówiłobym, bym umówiło	umówilibyśmy, byśmy umówili	umówiłybyśmy, byśmy umówiły
	2nd	umówiłbyś, byś umówił	umówiłabyś, byś umówiła	umówiłobyś, byś umówiło	umówilibyście, byście umówili	umówiłybyście, byście umówiły
	3rd	umówiłby, by umówił	umówiłaby, by umówiła	umówiłoby, by umówiło	umówiliby, by umówili	umówiłyby, by umówiły
	impersonal	umówiono by
imperative	1st	niech umówię			umówmy
	2nd	umów			umówcie
	3rd	niech umówi			niech umówią
passive adjectival participle		umówiony	umówiona	umówione	umówieni	umówione
anterior adverbial participle		umówiwszy
verbal noun		umówienie

Derived terms

nouns

• umowa
• umówca
• umówienie
• umówiny

 

particle

• umówmy się

 

Related terms

adjectives

• umowny
• umowowy

 

adverb

• umownie

 

nouns

• umowność
• umówka

 

Further reading

• umówić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• umówić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “umowić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “umowić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “UMÓWIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 28.04.2016
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “umówić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “umówić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “umówić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 301