roztworzyć

Old Polish

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /rɔstfɔr̝it͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /rɔstfɔr̝it͡ɕ/

Etymology 1

From roz- +‎ tworzyć. First attested in the 15th century.

Verb

roztworzyć pf (imperfective roztwarzać)

1. to loosen; to soften
   • 15th century, Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy i zapiski polskie z dwóch rękopisów, numbers 1490/11, 1945/1, Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Lwowie, page 356:

     Arbor, laxa, rosthworz, densa viscera

     [Arbor, laxa, roztworz, densa viscera]

Derived terms

nouns

• roztworzenie

 

Descendants

• Polish: roztworzyć (“to loosen”)
• Silesian: roztworzić

Etymology 2

From roz- +‎ tworzyć, modelled on otworzyć. First attested in 1476.

Verb

roztworzyć pf

1. to open, to unfold, to spread apart
   • 1884 [1476], Ignacy Polkowski, editor, Katalog rękopisów kapitulnych katedry krakowskiej. Cz. 1, Kodexa rękopiśmienne 1-228‎^[1], volume III, page 108:

     Scindatis, rostworzyli, hodie cor vestrum per scissionem meam

     [Scindatis, roztworzyli, hodie cor vestrum per scissionem meam]

Derived terms

verbs

• roztworzyć wargi pf

 

Descendants

• Polish: roztworzyć (“to open”)

References

• Boryś, Wiesław (2005) “roztworzyć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “roztworzyć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “roztworzyć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “roztworzyć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Pronunciation

 

• IPA^(key): /rɔsˈtfɔ.ʐɘt͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): (16^th c.) /rɔsˈtfɔ.r̝ɨt͡ɕ/, (17^th–18^th c.) /rɔsˈtfɔ.ʐɨt͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔʐɘt͡ɕ
• Syllabification: roz‧two‧rzyć

Etymology 1

Inherited from Old Polish roztworzyć (“to open”). By surface analysis, roz- +‎ tworzyć.

Verb

roztworzyć pf (imperfective roztwierać)

1. (transitive, dated) to open (to make the inside of something accessible or allow for passage by moving from a shut position) [with instrumental ‘with what’]

   Synonyms: odemknąć, otworzyć, rozewrzeć

   Antonym: zamknąć

2. (transitive, dated) to open (to spread; to expand into an open or loose position)

   Synonyms: otworzyć, rozchylić, rozewrzeć, rozpostrzeć

   Antonym: zamknąć

3. (transitive, dated) to open (to make accessible to customers or clients)

   Synonyms: otworzyć, rozpocząć

   Antonym: zamknąć

4. (reflexive with się, dated) to open (to give access to the inside of something by being a passage)

   Synonyms: odemknąć się, otworzyć się, rozewrzeć się

   Antonyms: przymknąć się, zamknąć się

5. (reflexive with się, dated) to open (to be spread; to be expanded into an open or loose position)

   Synonyms: otworzyć się, rozchylić się, rozewrzeć się, rozpostrzeć się

   Antonym: zamknąć się

6. (reflexive with się, dated) to open (to become accessible to customers or clients) [with na (+ accusative) ‘for whom’]

   Synonym: otworzyć się

   Antonym: zamknąć się

Conjugation

Conjugation of roztworzyć pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		roztworzyć
future tense	1st	roztworzę			roztworzymy
	2nd	roztworzysz			roztworzycie
	3rd	roztworzy			roztworzą
	impersonal	roztworzy się
past tense	1st	roztworzyłem, -(e)m roztworzył	roztworzyłam, -(e)m roztworzyła	roztworzyłom, -(e)m roztworzyło	roztworzyliśmy, -(e)śmy roztworzyli	roztworzyłyśmy, -(e)śmy roztworzyły
	2nd	roztworzyłeś, -(e)ś roztworzył	roztworzyłaś, -(e)ś roztworzyła	roztworzyłoś, -(e)ś roztworzyło	roztworzyliście, -(e)ście roztworzyli	roztworzyłyście, -(e)ście roztworzyły
	3rd	roztworzył	roztworzyła	roztworzyło	roztworzyli	roztworzyły
	impersonal	roztwarto
conditional	1st	roztworzyłbym, bym roztworzył	roztworzyłabym, bym roztworzyła	roztworzyłobym, bym roztworzyło	roztworzylibyśmy, byśmy roztworzyli	roztworzyłybyśmy, byśmy roztworzyły
	2nd	roztworzyłbyś, byś roztworzył	roztworzyłabyś, byś roztworzyła	roztworzyłobyś, byś roztworzyło	roztworzylibyście, byście roztworzyli	roztworzyłybyście, byście roztworzyły
	3rd	roztworzyłby, by roztworzył	roztworzyłaby, by roztworzyła	roztworzyłoby, by roztworzyło	roztworzyliby, by roztworzyli	roztworzyłyby, by roztworzyły
	impersonal	roztwarto by
imperative	1st	niech roztworzę			roztwórzmy
	2nd	roztwórz			roztwórzcie
	3rd	niech roztworzy			niech roztworzą
passive adjectival participle		roztwarty	roztwarta	roztwarte	roztwarci	roztwarte
anterior adverbial participle		roztworzywszy
verbal noun		roztwarcie

Derived terms

adjectives

• roztwarty

 

Etymology 2

Inherited from Old Polish roztworzyć (“to loosen”). By surface analysis, roz- +‎ tworzyć.

Verb

roztworzyć pf (imperfective roztwarzać)

1. (transitive, chemistry) to dilute; to dissolve (to cause a substance to go into solution as a result of a chemical reaction) [with w (+ locative) ‘in what’]
2. (reflexive with się, chemistry) to be diluted; to be dissolved (to go into solution as a result of a chemical reaction) [with w (+ locative) ‘in what’]

Conjugation

Conjugation of roztworzyć pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		roztworzyć
future tense	1st	roztworzę			roztworzymy
	2nd	roztworzysz			roztworzycie
	3rd	roztworzy			roztworzą
	impersonal	roztworzy się
past tense	1st	roztworzyłem, -(e)m roztworzył	roztworzyłam, -(e)m roztworzyła	roztworzyłom, -(e)m roztworzyło	roztworzyliśmy, -(e)śmy roztworzyli	roztworzyłyśmy, -(e)śmy roztworzyły
	2nd	roztworzyłeś, -(e)ś roztworzył	roztworzyłaś, -(e)ś roztworzyła	roztworzyłoś, -(e)ś roztworzyło	roztworzyliście, -(e)ście roztworzyli	roztworzyłyście, -(e)ście roztworzyły
	3rd	roztworzył	roztworzyła	roztworzyło	roztworzyli	roztworzyły
	impersonal	roztworzono
conditional	1st	roztworzyłbym, bym roztworzył	roztworzyłabym, bym roztworzyła	roztworzyłobym, bym roztworzyło	roztworzylibyśmy, byśmy roztworzyli	roztworzyłybyśmy, byśmy roztworzyły
	2nd	roztworzyłbyś, byś roztworzył	roztworzyłabyś, byś roztworzyła	roztworzyłobyś, byś roztworzyło	roztworzylibyście, byście roztworzyli	roztworzyłybyście, byście roztworzyły
	3rd	roztworzyłby, by roztworzył	roztworzyłaby, by roztworzyła	roztworzyłoby, by roztworzyło	roztworzyliby, by roztworzyli	roztworzyłyby, by roztworzyły
	impersonal	roztworzono by
imperative	1st	niech roztworzę			roztworzmy
	2nd	roztworz			roztworzcie
	3rd	niech roztworzy			niech roztworzą
passive adjectival participle		roztworzony	roztworzona	roztworzone	roztworzeni	roztworzone
anterior adverbial participle		roztworzywszy
verbal noun		roztworzenie

Related terms

nouns

• roztwór

 

Further reading

• roztworzyć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• roztworzyć się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• roztworzyć in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “roztworzyć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “roztworzyć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “roztworzyć”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “roztworzyć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “roztworzyć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 719