გჲარი
Laz
[edit]Alternative forms
[edit]- ჯარი (cari), ჯაი (cai) — Atina, Vizha, Artasheni
- გჲაჲი (gyayi), გჲაი (gyai) — alternative spellings
- დჲარი (dyari)
Etymology
[edit]From Byzantine Greek διάριον (diárion), from Latin diarium.
Noun
[edit]გჲარი • (gyari) (Latin spelling gyari) (Vitse–Arkabi, Khopa, Chkhala, Akçakoca)
- food, meal, dish
- (Vitse)
- bread dough
- გჲარი ფშველუმტიშა კვარი ეშალუ დო ლეტას მელუ.
- gyari pşvelumťişa ǩvari eşalu do leťas melu.
- While kneading bread, a piece of dough bounced and fell on the floor.
- bread
- ნანაქ ხომბულა გჲარი ფუნჩხოლუმზ დო ქოთუმეფეზ დუბღამზ.
- nanak xombula gyari punçxolumz do kotumepez dubğamz.
- My mother crumbles dry bread and feeds the chickens (pours it in front of the chickens).
- bread dough
- (Arkabi) animal feed
- კვათერი ჩაჲიზ თიფი მოილუდორენ. ბედრიჲექ, ჰემ ფუჯიში გჲარი იქომს, ჰემ ჩაჲიზ გუფაღამს.
- ǩvateri çayiz tipi moiludoren. bedriyek, hem pucişi gyari ikoms, hem çayiz gupağams.
- Grass covers the chopped tea. Bedriye both feeds the cow and cleans around the stream.
Declension
[edit]| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| absolutive | გჲარი (gyari) | გჲარეფე (gyarepe) | |
| ergative | გჲარიქ (gyarik) | გჲარეფექ (gyarepek) | |
| dative | გჲარის (gyaris) | გჲარეფეს (gyarepes) | |
| genitive | გჲარიშ(ი) (gyariş(i)) | გჲარეფეშ(ი) (gyarepeş(i)) | |
| directive | გჲარიშე (gyarişe) | გჲარეფეშე (gyarepeşe) | |
| ablative | გჲარიშენ (gyarişen) | გჲარეფეშენ (gyarepeşen) | |
| locative | გჲარის (gyaris) | გჲარეფეს (gyarepes) | |
| instrumental | გჲარითენ (gyariten) | გჲარეფეთენ (gyarepeten) | |
| Notes: dialects may differ on declension. | |||
Derived terms
[edit]- ოგჲარე (ogyare)
- მეგჲარი (megyari)
- გჲარობა (gyaroba)
- უგჲარელი (ugyareli)
- მეჯარამს (mecarams)
- ლიმჯიჯარი (limcicari)
- მდიკაჯარი (mdiǩacari)
- გჲაიშიჲეი (gyaişiyei)
- უგჲარელობა (ugyareloba)
- ლაზუტიჯარი (lazuťicari)
- ქაფჩონგჲაჲი (kapçongyayi)
- გჲარინაჭუმს (gyarinaç̌ums)
- მეჯარამსმეწარამს (mecaramsmeǯarams)
- კაფჩონი ჯარი (ǩapçoni cari)
- გჲარი გელადვენ (gyari geladven)
Further reading
[edit]- Adjarian, H. (1898) “gyari”, in “Étude sur la langue laze”, in Mémoires de la Société de Linguistique de Paris (in French), volume X, page 235
- Bucaklişi, İsmail Avcı, Uzunhasanoğlu, Hasan (1999) Lazca-Türkçe Sözlük / Lazuri-Turkuli Nenapuna [Laz–Turkish dictionary] (in Turkish), Istanbul: Akyüz Yayıncılık, page 14
- Erckert, Roderich von (1895) Die Sprachen des kaukasischen Stammes. I. Theil. Wörterverzeichniss (in German), Vienna: Alfred Hölder, § 78, page 48, has the form diari
- Erckert, Roderich von (1895) Die Sprachen des kaukasischen Stammes. I. Theil. Wörterverzeichniss (in German), Vienna: Alfred Hölder, § 325, page 131, has the forms gvjari, gväri
- Gippert, Jost (1993) “Lateinisches Wortmaterial im Kaukasus”, in Gerhard Meiser, editor, Indogermanica et Italica : Festschrift für Helmut Rix zum 65. Geburtstag (Innsbrucker Beiträge zur Sprachwissenschaft; 72) (in German), Innsbruck: Institut für Sprachwissenschaft der Universität, pages 142–147
- Klaproth, Julius (1823) Asia polyglotta, Paris: A. Schubart, page 122a, has the form diari
- Marr, N. (1910) “გჲარი”, in Грамматика чанского (лазского) языка с хрестоматией и словарем [Grammar of the Chan (Laz) Language with a Reader and a Dictionary] (Материалы по яфетическому языкознанию; 2) (in Russian), Saint Petersburg: Academy Press, page 135a