zmawiać

Old Polish

Alternative forms

• zmałwiać

Etymology

From z- +‎ mawiać. First attested in 1405.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /zma(ː)vjat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /zmavjat͡ɕ/, /zmɒvjat͡ɕ/

Verb

zmawiać impf (perfective zmówić)

1. (attested in Greater Poland, Masovia) to agree, to make a deal
   • 1974 [1428], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kaliskie‎^[1], volume IV, number 1008, Kalisz:

     Yakom w tem chodzyl y smaval, kedy raczyl pan Byechowsky za Phylypa... za trzecza czascz pyaczydzeszanth grzywyen... Vyanczenczovy

     [Jakom w tem chodził i smawiał, kiedy ręczył pan Biechowski za Filipa... za trzecią część pięćdziesiąt grzywien... Więciencowi]

   • 1960 [1444], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 1209, Pyzdry:

     Yako... thom szmawyal, ysze Yan cupil... dzyedzithstwo w Marcowiczac

     [Jako... tom zmawiał, iże Jan kupił... dziedzicstwo w Markowicach]

   • 1879 [1435], Jan Tadeusz Lubomirski, editor, Księga ziemi czerskiej 1404-1425. Liber terrae Cernensis‎^[2], Masovia, page LXXXI:

     Jacom ya ss Wlothkyem nye szmawyal graniczicz Grothowa

     [Jakom ja z Włodkiem nie zmawiał graniczyć Grotowa]

2. (reflexive with się) to enter into a secret agreement against someone
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[3], page 583:

     Tez vydzyely (sc. zwolenicy), yze yvz Zydovye vyelyką nyeprzyasn przeczyv yemv (sc. Jesukrystowi) myely, smavyayącz szye, yakoby go vbyly

     [Też widzieli (sc. zwolenicy), iże już Żydowie wieliką nieprzyjaźń przeciw jemu (sc. Jesukrystowi) mieli, smawiając sie, jakoby go ubili]

3. (attested in Masovia) to mediate in a marriage contract
   • 1879 [1457], Jan Tadeusz Lubomirski, editor, Księga ziemi czerskiej 1404-1425. Liber terrae Cernensis‎^[4], Masovia, page LXXXXIV:

     Jacom ya szmowczą byl w they rzeczy, *gyedy Yadwigą zmavano za monsch za Stanislawa

     [Jakom ja zmowcą był w tej rzeczy, kiedy Jadwigę zmawiano za mąż za Stanisława]

4. (law, of deadlines, attested in Greater Poland) to determine, to agree on
   • 1960 [1405], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 270, Pyzdry:

     Ysz Ian [s] ne smawal cum pincerna nullum terminum mimo prawo

     [Iż Jan [s] nie smawiał cum pincerna nullum terminum mimo prawo]

5. (attested in Greater Poland) to inform; to notify
   • 1974 [1425], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kaliskie‎^[5], volume IV, number 912, Kalisz:

     Yako ne szmawal any mego masza, anym o thim wedzala, by szapustha na Thwardowe zapowedzana

     [Jako nie zmawiał ani mego męża, anim o tym wiedziała, by zapusta na Twardowie zapowiedziana]

6. to express verbally, to utter
   • 1880-1894 [Fifteenth century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[6], volume V, page 273:

     Legimus de quodam religioso dissolute vite, qui quodam tempore stabat ante ymaginem virginis Marie et orabat vesperas de ipsa. Et dum orando illum ympnum: Aue maris stella, venisset et pronunciasset, zmawyaal, illum versum: Monstra te esse matrem, venit ad eum vox de ymagine

     [Legimus de quodam religioso dissolute vite, qui quodam tempore stabat ante ymaginem virginis Marie et orabat vesperas de ipsa. Et dum orando illum ympnum: Aue maris stella, venisset et pronunciasset, zmawiał, illum versum: Monstra te esse matrem, venit ad eum vox de ymagine]

Related terms

adjective

• zmowny

 

nouns

• zmowa
• zmówca
• zmówienie

 

verbs

• mówić impf

 

Descendants

• Polish: zmawiać

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “zmawiać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish zmawiać. By surface analysis, z- +‎ mawiać. Compare Czech zmluvit.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈzma.vjat͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈzma.vjat͡ɕ/, /ˈzmɒ.vjat͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -avjat͡ɕ
• Syllabification: zma‧wiać

Verb

zmawiać impf (perfective zmówić)

1. (transitive) to say grace, to say a prayer

   Synonym: odmawiać

   Hypernym: mówić

2. (transitive, dated) to get someone to work

   Synonym: zatrudniać

3. (reflexive with się) to collude (to plan something with someone)

   Synonym: namawiać się

4. (reflexive with się) to collude, to conspire, to plot, to scheme (to secretly make a decision or agree to act against someone with someone else)

   Synonyms: namawiać się, spiskować

5. (reflexive with się) to bring up (to raise a topic with someone)

Conjugation

Conjugation of zmawiać impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		zmawiać
present tense	1st	zmawiam			zmawiamy
	2nd	zmawiasz			zmawiacie
	3rd	zmawia			zmawiają
	impersonal	zmawia się
past tense	1st	zmawiałem, -(e)m zmawiał	zmawiałam, -(e)m zmawiała	zmawiałom, -(e)m zmawiało	zmawialiśmy, -(e)śmy zmawiali	zmawiałyśmy, -(e)śmy zmawiały
	2nd	zmawiałeś, -(e)ś zmawiał	zmawiałaś, -(e)ś zmawiała	zmawiałoś, -(e)ś zmawiało	zmawialiście, -(e)ście zmawiali	zmawiałyście, -(e)ście zmawiały
	3rd	zmawiał	zmawiała	zmawiało	zmawiali	zmawiały
	impersonal	zmawiano
future tense	1st	będę zmawiał, będę zmawiać	będę zmawiała, będę zmawiać	będę zmawiało, będę zmawiać	będziemy zmawiali, będziemy zmawiać	będziemy zmawiały, będziemy zmawiać
	2nd	będziesz zmawiał, będziesz zmawiać	będziesz zmawiała, będziesz zmawiać	będziesz zmawiało, będziesz zmawiać	będziecie zmawiali, będziecie zmawiać	będziecie zmawiały, będziecie zmawiać
	3rd	będzie zmawiał, będzie zmawiać	będzie zmawiała, będzie zmawiać	będzie zmawiało, będzie zmawiać	będą zmawiali, będą zmawiać	będą zmawiały, będą zmawiać
	impersonal	będzie zmawiać się
conditional	1st	zmawiałbym, bym zmawiał	zmawiałabym, bym zmawiała	zmawiałobym, bym zmawiało	zmawialibyśmy, byśmy zmawiali	zmawiałybyśmy, byśmy zmawiały
	2nd	zmawiałbyś, byś zmawiał	zmawiałabyś, byś zmawiała	zmawiałobyś, byś zmawiało	zmawialibyście, byście zmawiali	zmawiałybyście, byście zmawiały
	3rd	zmawiałby, by zmawiał	zmawiałaby, by zmawiała	zmawiałoby, by zmawiało	zmawialiby, by zmawiali	zmawiałyby, by zmawiały
	impersonal	zmawiano by
imperative	1st	niech zmawiam			zmawiajmy
	2nd	zmawiaj			zmawiajcie
	3rd	niech zmawia			niech zmawiają
active adjectival participle		zmawiający	zmawiająca	zmawiające	zmawiający	zmawiające
passive adjectival participle		zmawiany	zmawiana	zmawiane	zmawiani	zmawiane
contemporary adverbial participle		zmawiając
verbal noun		zmawianie

Related terms

adjective

• zmowny

 

adverb

• zmownie

 

nouns

• zmowa
• zmowność
• zmówca
• zmówiny

 

verbs

• mówić impf

 

Further reading

• zmawiać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• zmawiać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zmawiać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zmawiać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “zmawiać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “zmawiać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “zmawiać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 8, Warsaw, page 11