zabrać

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *zabьrati. By surface analysis, za- +‎ brać. First attested in the end of the 14th century.

Pronunciation

IPA^(key): (10^th–15^th CE) /zabrat͡ɕ/
IPA^(key): (15^th CE) /zabrat͡ɕ/

Verb

zabrać pf (imperfective zabierać)

(attested in Greater Poland, Masovia) to steal, to seize, to rob (to take someone else's thing)
- 1981 [1398], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, t. V, A. Roty gnieźnieńskie, s. 76-274, number 39, Gniezno:
  Ysze czso [Woj]tha zabral Janowi cone, to zabral, nisz [kr]ol przyøl crolewstwo
  [Iże czso [Woj]ta zabrał Janowi konie, to zabrał, niż [kr]ol przyjął krolewstwo]
- 1879 [1480], Jan Tadeusz Lubomirski, editor, Księga ziemi czerskiej 1404-1425. Liber terrae Cernensis‎^[1], Masovia, page LXXXVII:
  Jakom ya nye wrzuczyl szyą... gwalthewnye we wloki w Wągrodnye, na kthore... pleban... prawo ma, anym zabral czynschu sz kmyeczy thych
  [Jakom ja nie wrzucił się... gwałtewnie we włoki w Wągrodnie, na ktore... pleban... prawo ma, anim zabrał czynszu z kmieci tych]
to abduct, to hijack, to kidnap
- 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], 34, 29:
  Drudzy synowye Iacobowy byezawszy y pobyly wszitko myasto... a dzatky y zoni gich *zwyozawszy zabraly (duxerunt captivas)
  [Drudzy synowie Jakobowi bieżawszy i pobili wszytko miasto... a dziatki i żony jich związawszy zabrali (duxerunt captivas)]
to take back (to grab with one's hands again; to acquire again)
- 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[3], 31, 32:
  Patrzi, a czsokoly swego naydzesz v nasz, to zabyerz (aufer)
  [Patrzy, a czsokoli swego najdziesz u nas, to zabierz (aufer)]
(attested in Lesser Poland) to take (to ensure that one has something with them when they depart)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[4], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 48, 18:
  Gdi zagine, ne zaberze wszego (non sumet omnia)
  [Gdy zaginie, nie zabierze wszego (non sumet omnia)]
(of a stream, attested in Sieradz-Łęczyca) to swell, to rise
- 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[5], [6], [7]}, volume XXII, Łęczyca, page 12:
  Nam quem pluuialibus vndis intumuit, gl. id est invndauit wszydze, zabrala, torrens, fluit acrior amne perhenni, gl. fluuio perpetuo
  [Nam quem pluuialibus vndis intumuit, gl. id est invndauit wzydzie, zabrała, torrens, fluit acrior amne perhenni, gl. fluuio perpetuo]
(of waves, water, etc., attested in Sieradz-Łęczyca) to take away, to lift (to carry someone or something)
- 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[8], [9], [10]}, volume XXII, Łęczyca, page 11:
  Ad instar anchore, que firmo cursu ratem in portu retinet, ne procellis quassata, zalewayączymy velmy zabrana,... illidatur... ad rupes contiguas
  [Ad instar anchore, que firmo cursu ratem in portu retinet, ne procellis quassata, zalewającymi wełmy zabrana,... illidatur... ad rupes contiguas]

Derived terms

verbs

zabrać chąsiebną rzeczą pf

Descendants

Polish: zabrać
Silesian: zabrać

References

Boryś, Wiesław (2005) “brać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
Bańkowski, Andrzej (2000) “brać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “zabrać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish zabrać. By surface analysis, za- +‎ brać.

Pronunciation

IPA^(key): /ˈza.brat͡ɕ/
Audio 1; “zabrać”: (file)
Audio 2; “zabrać się”: (file)
Rhymes: -abrat͡ɕ
Syllabification: za‧brać

Verb

zabrać pf (imperfective zabierać)

(transitive) to take (grabbing with one's hands, to place somewhere)
Synonym: wziąć
(transitive) to take (to cease touching by moving one's hands)
(transitive) to take, to bring (to cause someone or something to be in a different place)
(transitive) to take (to cause someone to cease being somewhere)
Synonym: wziąć
(transitive) to take (to force someone to go somewhere, e.g. to the police)
Synonym: wziąć
(transitive) to take (to allow to join) [with na (+ accusative) ‘on/for what’]
Synonym: wziąć
(transitive) to take (to ensure that one has something with them when they depart) [with z (+ instrumental) ‘with whom’]
Synonym: wziąć
(transitive) to take, to take away (to deprive of materially) [with dative ‘from whom’]
Synonym: wziąć

Nauczyciel zabrał mi telefon. ― The teacher took my mobile phone away.
(transitive) to take, to take away (to deprive of non-materially) [with dative ‘from whom’]
Synonym: odebrać
(transitive) to take, to take away, to carry away (i.e. of water, to destroy, upset, or move something)
(transitive) to take, to take away (to kill) [with dative ‘from whom’]
(transitive) to take (to accept for transport as passengers or cargo)
(transitive) to take (to last a certain amount of time) [with dative ‘whom’]
Synonym: zająć
(transitive, obsolete) to take on (to acquire a trait)
Synonym: nabrać
(reflexive with się) to get to (to begin to do some activity) [with do (+ genitive) or (proscribed) za (+ accusative) ‘to what’]
Synonym: wziąć się
(reflexive with się, colloquial) to take on (to begin to deal intensively with matters related to a specific person) [with za (+ accusative) ‘whom’]
Synonym: wziąć się
(reflexive with się, colloquial) to leave (to go away from some place)
Synonyms: see Thesaurus:uciekać
(reflexive with się) to take oneself somewhere (to travel or stay somewhere) [with instrumental ‘with what’]
(reflexive with się) to take oneself somewhere (to join someone and go somewhere with them) [with instrumental ‘with what’; or with z (+ instrumental) ‘with whom’]
(reflexive with się, colloquial) to come on, to make a pass (to attempt for a sexual relation with someone, typically in an unrefined manner) [with do (+ genitive) ‘whom’]
Synonym: dobrać się
(reflexive with się) to take drastic measures against someone or something
(reflexive with się, obsolete) to spread (to become more common)
Synonyms: rozpowszechnić się, upowszechnić się

Conjugation

Conjugation of zabrać pf
	person	singular			plural
	person	masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		zabrać
future tense	1^st	zabiorę			zabierzemy
	2^nd	zabierzesz			zabierzecie
	3^rd	zabierze			zabiorą
	impersonal	zabierze się
past tense	1^st	zabrałem, -(e)m zabrał	zabrałam, -(e)m zabrała	zabrałom, -(e)m zabrało	zabraliśmy, -(e)śmy zabrali	zabrałyśmy, -(e)śmy zabrały
	2^nd	zabrałeś, -(e)ś zabrał	zabrałaś, -(e)ś zabrała	zabrałoś, -(e)ś zabrało	zabraliście, -(e)ście zabrali	zabrałyście, -(e)ście zabrały
	3^rd	zabrał	zabrała	zabrało	zabrali	zabrały
	impersonal	zabrano
conditional	1^st	zabrałbym, bym zabrał	zabrałabym, bym zabrała	zabrałobym, bym zabrało	zabralibyśmy, byśmy zabrali	zabrałybyśmy, byśmy zabrały
	2^nd	zabrałbyś, byś zabrał	zabrałabyś, byś zabrała	zabrałobyś, byś zabrało	zabralibyście, byście zabrali	zabrałybyście, byście zabrały
	3^rd	zabrałby, by zabrał	zabrałaby, by zabrała	zabrałoby, by zabrało	zabraliby, by zabrali	zabrałyby, by zabrały
	impersonal	zabrano by
imperative	1^st	niech zabiorę			zabierzmy
	2^nd	zabierz			zabierzcie
	3^rd	niech zabierze			niech zabiorą
passive adjectival participle		zabrany	zabrana	zabrane	zabrani	zabrane
anterior adverbial participle		zabrawszy
verbal noun		zabranie

Verb

zabrać pf (imperfective zabierać)

(reflexive with się, impersonal, obsolete) to be in for, to be coming
Synonym: zanieść się

Conjugation

Conjugation of zabrać
infinitive	zabrać
future indicative	zabierze
past indicative	zabrało
conditional	zabrałoby by zabrało
imperative	niech zabierze

Derived terms

verbs

śmierć zabrała pf, śmierć zabiera impf
zabrać do grobu pf, zabierać do grobu impf
zabrać głos pf, zabierać głos impf

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), zabrać is one of the most used words in Polish, appearing 4 times in scientific texts, 12 times in news, 10 times in essays, 22 times in fiction, and 26 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 74 times, making it the 876th most common word in a corpus of 500,000 words.^[1]

References

^ Ida Kurcz (1990) “zabrać”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 726

Old Polish

Etymology

Pronunciation

Verb

Derived terms

Descendants

References

Polish

Etymology

Pronunciation

Verb

Conjugation

Verb

Conjugation

Derived terms

Trivia

References

Further reading