uwiązać

Old Polish

Etymology

From u- +‎ wiązać. First attested in the second half of the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /uvjɑ̃zat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /uvjɑ̃zat͡ɕ/

Verb

uwiązać pf

1. to tie to, to attach or anchor by tying
   • 1930 [c. 1455], “Jos”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 2, 18:

     Gdysz bichom w[y]esli w zemyø a nye bil-li-by za znamyø ten to powrozek czyrwony, a ty gego nye uwyøzesz na okyenczv (ligaveris eum in fenestra), gimzesz to nasz vipvsczyla

     [Gdyżbychom w[y]eszli w ziemię a nie byłliby za znamię ten to powrozek czyrwony, a ty jego nie uwiążesz na okieńcu (ligaveris eum in fenestra), jimżeś to nas wypuściła]

2. to bind, to tie around, to wrap tightly by tying
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[2], page 653:

     Prze vyączscha y *drudnyeyscha mąką nye przepusczyly yego (sc. Jesukrysta) zyemye dopascz czy, ktorzy povroz dzyerzely, ktory yemv na schyyą vvyaząly

     [Prze więcszą i trudniejszą mękę nie przepuścili jego (sc. Jesukrysta) ziemie dopaść ci, ktorzy powroz dzierżeli, ktory jemu na szyję uwiązali]

3. to be bound
   • 1977-1980 [1471], Wanda Żurowska-Górecka, Vladimír Kyas, editors, Mamotrekty staropolskie [Old Polish-Latin Dictionaries and wordlists], page 127:

     Infixe sunt wyązly szą al. yazany schą (infixae sunt gentes interitu, quem fecerunt Psal 9, 16)

     [Infixe sunt uwięźli są al. wwiązani są (infixae sunt gentes interitu, quem fecerunt Psal 9, 16)]

4. to oblige, to make obligated
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[3], page 28:

     Bądzyely (sc. dziewica) vvyazana obyetnyczą prz[ez] wyedzyena svego oycza (si voto se constringeret patre nesciente) a oczyecz zvyedzącz [nie] ymye odmavyacz tego, natemmyesczye ma bycz obvyązana temv slyvbv

     [Będzieli (sc. dziewica) uwiązana obietnicą prz[ez] wiedzenia swego ojca (si voto se constringeret patre nesciente) a ociec zwiedząc [nie] imie odmawiać tego natemmieście, ma być obwiązana temu ślubu]

Derived terms

nouns

• uwiązany czas

 

Descendants

• Polish: uwiązać

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “(uwiązać) uwięzać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Alternative forms

• uwięzać (obsolete)

Etymology

Inherited from Old Polish uwiązać. By surface analysis, u- +‎ wiązać.

Pronunciation

• IPA^(key): /uˈvjɔw̃.zat͡ɕ/, /uˈvjɔn.zat͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔw̃zat͡ɕ
• Syllabification: u‧wią‧zać

Verb

uwiązać pf (imperfective uwiązywać)

1. (transitive) to tie to, to attach or anchor by tying, to tether [since 15th century] [with u (+ genitive) or do (+ genitive) or za (+ accusative) ‘to what’; or with na (+ locative) ‘on what’; in addition, with instrumental ‘with what’]

   Antonym: odwiązać

   • 1949, Helena Bobińska, O szczęśliwym chłopcu, page 25:

     przy brzegu […] stał […] prom, uwiązany na mocnej linie.

     there was a […] ferry on the […] shore tied with a strong rope.

2. (transitive) to tie something to the end of something [with u or do (+ genitive)]; [with na (+ locative) ‘on what’]

   Antonym: odwiązać

   uwiązać do końca/na końcu ― to tie to the end/onto the end of something

3. (transitive, colloquial) to tie up, to make obligated
4. (transitive, literally or figuratively) to tie up (to limit freedom) [with do (+ genitive) ‘to what’]; [with instrumental ‘with what’]

   Synonym: uziemić

5. (transitive, obsolete) to bind, to tie around, to wrap tightly by tying
6. (reflexive with się) to tie oneself to, to attach or anchor oneself by tying [since 15th century] [with do (+ genitive) ‘to what’]; [with instrumental ‘with what’]
7. (reflexive with się, literally or figuratively) to tie oneself up (to limit freedom) [with do (+ genitive) ‘to what’]; [with instrumental ‘with what’]
8. (reflexive with się, colloquial) to tie oneself up, to become obligated
9. (reflexive with się, beekeeping) to cluster (to form a cluster while making a hive)

Conjugation

Conjugation of uwiązać pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		uwiązać
future tense	1st	uwiążę			uwiążemy
	2nd	uwiążesz			uwiążecie
	3rd	uwiąże			uwiążą
	impersonal	uwiąże się
past tense	1st	uwiązałem, -(e)m uwiązał	uwiązałam, -(e)m uwiązała	uwiązałom, -(e)m uwiązało	uwiązaliśmy, -(e)śmy uwiązali	uwiązałyśmy, -(e)śmy uwiązały
	2nd	uwiązałeś, -(e)ś uwiązał	uwiązałaś, -(e)ś uwiązała	uwiązałoś, -(e)ś uwiązało	uwiązaliście, -(e)ście uwiązali	uwiązałyście, -(e)ście uwiązały
	3rd	uwiązał	uwiązała	uwiązało	uwiązali	uwiązały
	impersonal	uwiązano
conditional	1st	uwiązałbym, bym uwiązał	uwiązałabym, bym uwiązała	uwiązałobym, bym uwiązało	uwiązalibyśmy, byśmy uwiązali	uwiązałybyśmy, byśmy uwiązały
	2nd	uwiązałbyś, byś uwiązał	uwiązałabyś, byś uwiązała	uwiązałobyś, byś uwiązało	uwiązalibyście, byście uwiązali	uwiązałybyście, byście uwiązały
	3rd	uwiązałby, by uwiązał	uwiązałaby, by uwiązała	uwiązałoby, by uwiązało	uwiązaliby, by uwiązali	uwiązałyby, by uwiązały
	impersonal	uwiązano by
imperative	1st	niech uwiążę			uwiążmy
	2nd	uwiąż			uwiążcie
	3rd	niech uwiąże			niech uwiążą
passive adjectival participle		uwiązany	uwiązana	uwiązane	uwiązani	uwiązane
anterior adverbial participle		uwiązawszy
verbal noun		uwiązanie

Derived terms

adjectives

• (obsolete) uwiążczy
• (obsolete) uwięzły

 

noun

• uwiąz
• (obsolete) uwiązek
• (obsolete) uwięziciel

 

verbs

• pouwiązywać pf
• (obsolete) uwiazać w imienie pf, (obsolete) uwiązywać w imienie impf

 

Related terms

noun

• uwięź

 

verbs

• wiązać impf
• więzić impf, uwięzić pf
• więznąć impf, uwięznąć pf

 

Collocations

Collocations

• uwiązać powrozem ― to tie up with twine
• uwiązać sznurem/sznurkiem ― to tie up with cord
• uwiązać łańcuchem ― to tie up with a chain
• uwiązać liną/linką ― to tie up with rope
• uwiązać na postronku ― to tie up to a tether
• uwiązać ciężarek ― to tie up a ledger
• uwiązać psa ― to tie up a dog
• uwiązać kamień ― to tie up a stone
• uwiązać konia ― to tie up a horse
• uwiązać kozę ― to tie up a goat
• uwiązać krowę ― to tie up a cow
• uwiązać zwierzęcia ― to tie up an animal
• uwiązać ręce ― to tie up (someone's) hands
• uwiązać dziecko ― to tie up a child
• uwiązać człowieka ― to tie up a person

Further reading

• uwiązać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• uwiązać in Polish dictionaries at PWN
• “UWIĄZAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 04.06.2019
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “uwiązać”, in Słownik języka polskiego, volume 109, page 6
• Aleksander Zdanowicz (1861) “uwiązać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “uwiązać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 413
• uwiązać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
• M. Arcta Słownik Staropolski/Uwiązać on the Polish Wikisource.Wikisource ^pl