trzeba

See also: trżeba

Kashubian

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *terba.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈtʂɛ.ba/
• Rhymes: -ɛba
• Syllabification: trze‧ba

Verb

trzeba impf

1. (impersonal) it is needed, ought to

Further reading

• Eùgeniusz Gòłąbk (2011) “trzeba”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi‎^[1], volume 2, page 1159

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *terba. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /tr̝ɛba/
• IPA^(key): (15^th CE) /tr̝ɛba/

Verb

trzeba impf

1. (attested in Greater Poland) it is needed
   • 1887, 1889 [1398], Józef Lekszycki, editor, Die ältesten großpolnischen Grodbücher, volume II, number 1122, Pyzdry, Gniezno, Kościan:

     Iaco Jarpanowi Marczin s Troyanem ranczili sø dzeuøcz grziuen: kediby mu trzeba gych, tediby mu ge bili meli dacz

     [Jako Jarpanowi Marcin z Trojanem ręczyli są dziewięć grzywien: kiedyby mu trzeba jich, tedyby mu je byli mieli dać]

   • 1901 [Fifteenth century], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume II, page 312:

     Nye szaday, gdze czø nye trzeba

     [Nie siadaj, gdzie cię nie trzeba]

2. (attested in Greater Poland) one ought to
   • 1960 [1418], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 559, Pyzdry:

     Tho iest bil obiczay, comu bi trzeba bilo drogø iachacz, ysz y (leg. ji, sc. płot) mogl wzlomycz a zazyø zagrodzycz

     [To jest był obyczaj, komu by trzeba było drogą jachać, iż ji (sc. płot) mogł wzłomić a zasię zagrodzić]

   • 1930 [c. 1455], “I Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], 26, 8:

     Przebodø gy ia kopygym ku zemy genø a wtore nye bødze trzeba (secundo opus non erit)

     [Przebodę ji ja kopijim ku ziemi jeną, a wtore nie będzie trzeba (secundo opus non erit)]

Related terms

(adjectives):

• niepotrzebny
• potrzebiznny
• potrzebny

(adverbs):

• niepotrzebnie
• potrzebnie

(nouns):

• niepotrzebizna
• potrzeba
• potrzebizna
• potrzebizność
• potrzebnistwo
• potrzebność
• potrzebowanie
• potrzebujący

(verbs):

• niepotrzeb impf
• potrzeb impf
• potrzebizno impf
• potrzebno impf
• potrzebować impf

Descendants

• Polish: trzeba, trza (archaic or colloquial), trzeja (Żywiec)
• Silesian: trzeba, trzeja, trza

References

• Boryś, Wiesław (2005) “trzeba”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “trzeba”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Alternative forms

• trza (archaic or colloquial)
• trzeja (Żywiec)

Etymology

Inherited from Old Polish trzeba.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈtʂɛ.ba/

• (Middle Polish) IPA^(key): (16^th c.) /ˈtr̝ɛ.ba/, (17^th–18^th c.) /ˈtʂɛ.ba/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Audio 3:

  (file)

• Rhymes: -ɛba
• Syllabification: trze‧ba

Verb

trzeba impf (defective)

1. (intransitive, impersonal) expresses the goodness of the following verb; it is needed, one ought to [with infinitive]

   Synonym: należy

2. (intransitive, impersonal) expresses the naturalness or obviousness of the following verb; ought to, must [with infinitive]

   Synonym: należy

3. (intransitive, impersonal) expresses the necessity or obligation of the following verb; it is needed, one ought to [with dative ‘for whom’; in addition, with infinitive ‘to do something’; or with genitive ‘what is needed’]

   Synonym: potrzeba

   Trzeba ci wiedzieć. ― You need to know.

   Trzeba ci czegoś? ― Do you need anything?

   Trzeba wynieść śmieci. ― Someone needs to take out the trash.

   Trzeba coś z tym zrobić. ― Something needs to be done about this.

Conjugation

Conjugation of trzeba def

present tense	trzeba
past tense	było trzeba
future tense	będzie trzeba
conditional	byłoby trzeba
imperative	niech będzie trzeba

Derived terms

(adjective/adverb):

• jak trzeba

(phrase):

• do tanga trzeba dwojga
• dużo nie trzeba

(verbs):

• trzeba trafu impf
• trzeba wiedzieć impf

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), trzeba is one of the most used words in Polish, appearing 55 times in scientific texts, 25 times in news, 113 times in essays, 83 times in fiction, and 168 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 444 times, making it the 104th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• trzeba in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• trzeba in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “trzeba”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “TRZEBA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2019 April 1
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “trzeba”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “trzeba”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “trzeba”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 143
• Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “potrzeba, (po)trzeba”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego [A Didactic, Historical, Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), →ISBN

Silesian

Alternative forms

• trzeja, trza

Etymology

Inherited from Old Polish trzeba.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈtʂɛ.ba/
• Rhymes: -ɛba
• Syllabification: trze‧ba

Verb

trzeba impf

1. (impersonal) it is needed

Conjugation

Conjugation of trzeba def

present tense	trzeba
past tense	było trzeba
future tense	bydzie trzeba
conditional	było by trzeba
imperative	niych bydzie trzeba

Further reading

• trzeba in silling.org