Jump to content

stanąć

From Wiktionary, the free dictionary

Polish

[edit]

Etymology

[edit]

From stać +‎ -nąć, a reanalysis of forms such as stanę.[1][2] First attested in the 16th century.[3] Compare Kashubian stanąc, Silesian stanōńć, and Slovincian stanõc.

Pronunciation

[edit]
 
  • Audio 1:(file)
  • Audio 2:(file)
  • Rhymes: -anɔɲt͡ɕ
  • Syllabification: sta‧nąć

Verb

[edit]

stanąć pf (imperfective determinate stać, frequentative stawać)

  1. (intransitive, of people) to stand, to stand up (to take a vertical position on one's legs; to begin standing; to step up onto) [with instrumental ‘with what’; or with na (+ locative) ‘on what’]
    Nie mogę się doczekać, kiedy stanę na szczycie tej góry. ― I can't wait to stand on the summit of that mountain.
    Stańcie tutaj i się nie ruszajcie! ― Stand here and don't move!
    Uważaj, żeby nie stanąć na luźnej desce. ― Watch out so you don't step on a loose board.
    Zobacz, czy podłoga jest czysta, zanim na niej staniesz. ― See if the floor is clean before stepping on it.
  2. (intransitive, of things) to stand, to stand up (to be placed vertically somewhere)
  3. (intransitive, of hair, etc.) to stand, to stand up (to take on a vertical position)
  4. (intransitive, of constructions) to stand (to be raised; to be built)
  5. (intransitive, of celestial bodies) to sit (to take a particular position in the sky)
  6. (intransitive) to stand (to arrive somewhere in some aim) [with przed (+ instrumental) ‘before (in front of) whom’]
  7. (intransitive) to stop (to cease moving)
    Synonym: zatrzymać się
    Maszyna zaskrzypiała i stanęła. ― The machine squeaked and stopped.
  8. (intransitive) to stop (to cease functioning)
  9. (intransitive) to stand; to be (to find oneself in some situation that requires action) [with przed (+ instrumental) ‘in front of what’], [with wobec (+ genitive) ‘with regard to what’]
  10. (intransitive) to stand (to take part in something that requires appearing at a specific place; i.e. on stage) [with do (+ genitive) ‘(on/in)to what’], [with na (+ locative) ‘on what’], [with przy (+ locative) ‘at what’], [with za (+ instrumental) ‘behind what’]
  11. (intransitive, colloquial) to arise; to come (to come to fruition)
  12. (intransitive) to come (i.e. of topics, issues, to be presented to a group of people for discussion)
  13. (intransitive, of water) to freeze (to stop flowing from having the surface freeze over)
  14. (intransitive, colloquial, of someone's penis) to become erect, to stand up (to become erect)
    Już ci stanął? ― You're already hard?
  15. (intransitive) to stand up (to resist)
    Synonym: przeciwstawić się
  16. (intransitive) to concentrate (to gather into a single, more dense mass)
  17. (intransitive, archaic) to stop (to cease travelling or moving somewhere for some sort of stay)
  18. (intransitive, archaic) to suffice (to be enough, to be valuable enough) [with za (+ accusative) ‘for whom’]
    Synonym: wystarczyć
  19. (intransitive, obsolete) to begin, to start (to start an action) [with infinitive ‘to do what’]
    Synonym: zacząć

Conjugation

[edit]
Conjugation of stanąć pf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive stanąć
future tense 1st stanę staniemy
2nd staniesz staniecie
3rd stanie staną
impersonal stanie się
past tense 1st stanąłem,
-(e)m stanął 		stanęłam,
-(e)m stanęła 		stanęłom,
-(e)m stanęło 		stanęliśmy,
-(e)śmy stanęli 		stanęłyśmy,
-(e)śmy stanęły
2nd stanąłeś,
-(e)ś stanął 		stanęłaś,
-(e)ś stanęła 		stanęłoś,
-(e)ś stanęło 		stanęliście,
-(e)ście stanęli 		stanęłyście,
-(e)ście stanęły
3rd stanął stanęła stanęło stanęli stanęły
impersonal stanięto
conditional 1st stanąłbym,
bym stanął 		stanęłabym,
bym stanęła 		stanęłobym,
bym stanęło 		stanęlibyśmy,
byśmy stanęli 		stanęłybyśmy,
byśmy stanęły
2nd stanąłbyś,
byś stanął 		stanęłabyś,
byś stanęła 		stanęłobyś,
byś stanęło 		stanęlibyście,
byście stanęli 		stanęłybyście,
byście stanęły
3rd stanąłby,
by stanął 		stanęłaby,
by stanęła 		stanęłoby,
by stanęło 		stanęliby,
by stanęli 		stanęłyby,
by stanęły
impersonal stanięto by
imperative 1st niech stanę stanijmy
2nd stanij stanijcie
3rd niech stanie niech staną
anterior adverbial participle stanąwszy
verbal noun stanięcie

Verb

[edit]

stanąć pf (frequentative stawać)

  1. (impersonal, archaic) to suffice (to be in a large enough amount)
    Synonym: wystarczyć

Conjugation

[edit]
Conjugation of stanąć
infinitive stanąć
future indicative stanie
past indicative stanęło
conditional stanęłoby
by stanęło
imperative niech stanie

Derived terms

[edit]
verb
noun
noun

Derived terms

[edit]
phrases
verbs
verbs

Trivia

[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), stanąć is one of the most used words in Polish, appearing 9 times in scientific texts, 7 times in news, 5 times in essays, 36 times in fiction, and 22 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 79 times, making it the 817th most common word in a corpus of 500,000 words.[4]

References

[edit]
  1. ^ Boryś, Wiesław (2005) “stanąć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  2. ^ Mańczak, Witold (2017) “stanąć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  3. ^ Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “stanąć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  4. ^ Ida Kurcz (1990) “stanąć”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 557

Further reading

[edit]
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=stanąć&oldid=83263447"