błoto

See also: błóto and blôtô

Kashubian

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *bolto.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbwɔ.tɔ/
• Rhymes: -ɔtɔ
• Syllabification: bło‧to

Noun

błoto n

1. mud (soil and water)

   Synonyms: czap, kôł

2. marsh, swamp
3. (more specifically) peatland

Declension

Declension of błoto

	singular	plural
nominative	błoto	błota
genitive	błota	błot/błotów
dative	błotu	błotóm
accusative	błoto	błota
instrumental	błotã	błotama
locative	błoce	błotach
vocative	błoto	błota

Further reading

• Stefan Ramułt (1993) [1893] “błoto”, in Jerzy Trepczyk, editor, Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego (in Kashubian), 3 edition
• Sychta, Bernard (1967) “błoto”, in Słownik gwar kaszubskich [Dictionary of Kashubian dialects] (in Polish), volumes 1 (A – Ǵ), Wrocław: Ossolineum, page 44
• Jan Trepczyk (1994) “błoto”, in Słownik polsko-kaszubski (in Kashubian), volumes 1–2
• Eùgeniusz Gòłąbk (2011) “błoto”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi‎^[1]
• “błoto”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022

Lower Sorbian

Etymology

From Proto-Slavic *bolto.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbwɔtɔ/

Noun

błoto n (diminutive błotko)

1. mire (deep mud)
2. swamp
3. swampy forest

Declension

Declension of błoto

	Singular	Dual	Plural
Nominative	błoto	błośe	błota
Genitive	błota	błotowu	błotow
Dative	błotoju, błotu	błotoma	błotam
Accusative	błoto	błośe	błota
Instrumental	błotom	błotoma	błotami
Locative	błośe	błotoma	błotach

Derived terms

• błośco
• Błota

Further reading

• Muka, Arnošt (1921, 1928) “błoto”, in Słownik dolnoserbskeje rěcy a jeje narěcow (in German), St. Petersburg, Prague: ОРЯС РАН, ČAVU; Reprinted Bautzen: Domowina-Verlag, 2008
• Starosta, Manfred (1999) “błoto”, in Dolnoserbsko-nimski słownik / Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch (in German), Bautzen: Domowina-Verlag

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *bolto. First attested in 1237.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bɫɔtɔ/
• IPA^(key): (15^th CE) /bɫɔtɔ/

Noun

błoto n

1. (attested in Lesser Poland) mud (soil and water)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 17, 46:

     Iaco bloto vlicz sgladzø ie

     [Jako błoto ulic zgładzę je]

   • 1908 [1467], Sprawozdania z Posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, volume VIII, pages 2, 34:

     Paulus... nye gonyl... any go w blotho deptal

     [Paulus... nie gonił... ani go w błoto deptał]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 7:

     Z gylą, z glyny, z blota de limo

     [Z jiła, z gliny, z błota de limo]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[3], page 420:

     Je­ sus plunąwszy na ziemię i uczynił błoto ślin

     [Je­ sus plunąwszy na ziemię i uczynił błoto z ślin]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[4], page 421:

     On czło­wiek... uczynił błoto i pomazał oczy *moich

     [On czło­wiek... uczynił błoto i pomazał oczy *moich]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[5], page 421:

     Położył mi błota na oczy

     [Położył mi błota na oczy]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[6], page 662:

     Z wieliką tłuszczą luda wynidzie przeciw jemu... rzucając nań błotem, kamieniem

     [Z wieliką tłuszczą luda wynidzie przeciw jemu... rzucając nań błotem, kamieniem]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[7], page 699:

     Na jego święte lice błotem miotano

     [Na jego święte lice błotem miotano]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[8], page 710:

     Pluskając bło­tem na jego święte lice

     [Pluskając bło­tem na jego święte lice]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[9], page 711:

     Dziewica Marja... uźrawszy ji sromotnie pluskając błotem, poczęła z wielikiem płaczem narzekać

     [Dziewica Marja... uźrawszy ji sromotnie pluskając błotem, poczęła z wielikiem płaczem narzekać]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[10], page 804:

     Pochwatając kamienie, błoto, drwa... i rzucali na miłego Jesucrista

     [Pochwatając kamienie, błoto, drwa... i rzucali na miłego Jesucrista]

   • 1930 [c. 1455], “Judith”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[11], 5, 10:

     Gdisz ge nødzil krol egypski, dzalem swich myast blotu poddal ge

     [Gdyż je nędził krol ejipski i działem swych miast błotu poddał je]

2. (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Masovia, Greater Poland) marsh, swamp
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[12], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 39, 2:

     Wiwodl me iest z iezora nødze y ze blota droszdszy

     [Wywiodł mie jest z jeziora nędze i ze błota drożdży]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[13], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 68, 18:

     Witargn me ze blota, bich ne vglnøl

     [Wytargń mie z błota, bych nie uglnął]

   • 1897 [1400], Teki Adolfa Pawińskiego‎^[14], volume IV, number 673, Łęczyca Land:

     Vidzelil... na blocze... loki

     [Wydzielił... na błocie... loki]

   • 1895 [1421], Archiwum Komisji Prawniczej. Collectanea ex Archivo Collegii Iuridici‎^[15], volume VIIIa, page 155:

     Mamka gego kmecza... lanky na bloczech w osminacze grzywen dzersala

     [Mamka jego kmiecia... łąki na błociech w ośminacie grzywien dzierżała]

   • 1912-1930 [1424], Monumenta Iuris cura praepositorum Chartophylacio Maximo Varsoviensi, volume V, page 4:

     Circa paludinem dictam bloto

     [Circa paludinem dictam błoto]

   • 1912-1930 [1427], Monumenta Iuris cura praepositorum Chartophylacio Maximo Varsoviensi, volume V, page 86:

     Cum medietate paludinis dicti blotho campiste

     [Cum medietate paludinis dicti błoto kępiste]

   • 1950 [1427], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 2687, Warsaw:

     Jaco ya tho wem, o cthore blotho Jacub na Wiszca szalowal, tho gest Wiszcowo weczne

     [Jako ja to wiem, o ktore błoto Jakub na Wiszca żałował, to jest Wiszczowo wieczne]

   • 1868 [1428], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[16], volume III, page 198:

     Una cum sta[n]gno vlg. blotho, in quo piscina poterit preparari

     [Una cum sta[n]gno vlg. błoto, in quo piscina poterit preparari]

   • 1856-1870 [1436], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[17], volume II, number 2650:

     Quod pratum iacet na bloczech

     [Quod pratum iacet na błociech]

   • 1868 [1461], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[18], volume VI, page 68:

     Monte supra dieto eundo usque ad lutum al. do blotha

     [Monte supra dieto eundo usque ad lutum al. do błota]

   • 1868 [1475], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[19], volume XVI, page 115:

     Luthum al. blotho y bloczyny, quod iacet superius piscinam regalem, similiter et lang

     [Luthum al. błoto i błociny, quod iacet superius piscinam regalem, similiter et lang]

   • 1950 [1484], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1560, Warsaw:

     Jakom ya nye wzoral any possyal rolyey Pawlowy... robothy yego na Pyelyaszkowye za kampysthym blothem podlug poszwv

     [Jakom ja nie wzorał ani posiał rolej Pawłowi... roboty jego na Pielaszkowie za kępistym błotem podług pozwu]

   • 1853 [1487], Antoni Muczkowski, Leon Ryszczewski, editors, Codex diplomaticus Poloniae [Diplomatic code of Poland]‎^[20], volume II, page 570:

     Palludines sev blotha

     Palludines sev błota

   • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[21], Lubiń, page 4:

     Blotho vel moczydlo palus

     [Błoto vel moczydło palus]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 95r:

     Palus ... eyn pfule oder pfutze blotho vel moczydlo

     [Palus ... eyn pfule oder pfutze błoto vel moczydlo]

   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[22], Greater Poland, page Hab 23:

     Drogy vczynyl yes w morzu konyom twoym, w blocze wod wyelya

     [Drogę uczynił jeś w morzu koniom twoim w błocie wod wiela]

3. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) dung, excrement; filth
   • 1876-1929 [1413-1414], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎^[23], volume XIV, Iłża, page 503:

     Szarethne ploto, ganyebna szarathnoscz

     [Szaredne błoto, ganiebna szaradność]

   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[24], [25], [26]}, volume XXIV, page 366:

     Blotho stercora

     [Błoto stercora]

   • 1900 [1472], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[27], number 54:

     Blotho lutum

     [Błoto lutum]

   • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[28], Lubiń, page 4:

     Blotho cenum idem lutum; blotho scenum

     [Błoto cenum idem lutum; błoto scenum]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 26r:

     Cenum id est lutum blotho

     [Cenum id est lutum błoto]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 121r:

     Scenum est immundicies vel lutum quayt blotho

     [Scenum est immundicies vel lutum quayt błoto]

Descendants

• Polish: błoto
• Silesian: błoto

References

• Boryś, Wiesław (2005) “błoto”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “błoto”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “błoto”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “błoto”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• K. Nitsch, editor (1953), “błoto”, in Słownik staropolski‎^[29] (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 115
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “błoto”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “błoto”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

błoto

Etymology

Inherited from Old Polish błoto.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈbwɔ.tɔ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈbɫɔ.tɔ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔtɔ
• Syllabification: bło‧to

Noun

błoto n (diminutive błotko or błocko, augmentative błocisko or błotnisko)

1. mud (soil and water)

   Synonym: bagno

2. (often in the plural) marsh, swamp

   Synonyms: bagno, grzęzawisko, moczar, mokradło, trzęsawisko

   nieprzebyte błota ― an impassable swamp

   zapadać się w błoto ― to sink into a swamp

3. (figuratively) bog, quagmire (difficult or morally bad situation)

   Synonym: bagno

   1. (Middle Polish, figuratively) dirt (morally bad person)
   2. (obsolete, figuratively) dirt (something worthless or morally bad)
4. mud (sediments precipitated during the sugar production process in mud tanks)
5. (Middle Polish, medicine) contamination of a wound; pus

Declension

Declension of błoto

	singular	plural
nominative	błoto	błota
genitive	błota	błot
dative	błotu	błotom
accusative	błoto	błota
instrumental	błotem	błotami
locative	błocie	błotach
vocative	błoto	błota

Derived terms

adjectives

• błocisty
• błotniarkowy
• błotnisty
• błotny

adverb

• błotniście

nouns

• błocisko
• błocko
• błotko
• błotniak
• błotniarka
• błotnik
• błotnisko
• błotnistość

verbs

• błocić impf
• mieszać z błotem impf
• obłocić pf
• obrzucać błotem impf
• obrzucić błotem pf
• pobłocić pf
• ubłocić pf
• wybłocić pf
• wyrzucać pieniądze w błoto impf
• wyrzucić pieniądze w błoto pf
• zabłocić pf
• zbłocić pf
• zmieszać z błotem pf

Collocations

mud

• grząskie błoto ― slimy mud
• lepkie błoto ― sticky mud
• śliskie błoto ― slippery mud
• tłuste błoto ― gross mud
• uliczne błoto ― street mud
• błoto pod kołami ― mud in puddles
• błoto na podeszwach ― mud on one's soles
• błoto na ulicach ― mud in the streets
• błoto chlupotało ― mud sloshed
• usuwać błoto ― to remove mud
• zetrzeć błoto ― to wipe mud off
• zmyć z czegoś błoto ― to wash mud off of something
• wnosić błoto ― to bring in mud
• wpaść w błoto ― to fall into mud
• brnąć po błocie ― to wade/trudge through mud
• grzęznąć w błocie ― to get stuck in mud

Further reading

• błoto in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• błoto in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “błoto”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Wiesław Morawski (19.07.2022) “BŁOTO”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “błoto”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “błoto”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “błoto”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 176

Silesian

Alternative forms

• boto (obsolete)

Etymology

Inherited from Old Polish błoto.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbwɔ.tɔ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔtɔ
• Syllabification: bło‧to

Noun

błoto n

1. mud (soil and water)
2. marsh, swamp

Further reading

• błoto in silling.org
• Aleksandra Wencel (2023) “błoto”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 67
• Michał Przywara (c. 1900) “błoto”, in Narzecza śląskie napisał ks. Michał Przywara. C. Słownik‎^[30]