बूझना

Hindi

Hindi verb set
बूझना (būjhnā)
बुझाना (bujhānā)
बुझवाना (bujhvānā)

Etymology

Inherited from Sauraseni Prakrit 𑀩𑀼𑀚𑁆𑀛𑀤𑀺 (bujjhadi), from Sanskrit बुध्यते (búdhyate), from Proto-Indo-Iranian *bʰúdʰyatay, from Proto-Indo-European *bʰúdʰ-ye-tor, from *bʰewdʰ-.

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /buːd͡ʒʱ.nɑː/, [buːd͡ʒʱ.näː]

Verb

बूझना • (būjhnā) (intransitive, Urdu spelling بوجھنا)

1. (now dialectal) to understand; to consider, think

   Synonym: (standard) समझना (samajhnā)

Conjugation

Impersonal forms of बूझना

Undeclined
Stem		बूझ būjh
Infinitive		बूझना būjhnā
Oblique Infinitive		बूझने būjhne
Conjunctive		बूझकर, बूझके būjhkar, būjhke
Progressive		बूझते-बूझते būjhte-būjhte
Participles
		dir m s	m p obl m s	f s	f p
Infinitive		बूझना būjhnā	बूझने būjhne	बूझनी būjhnī	बूझनीं būjhnī̃
Habitual		बूझता būjhtā	बूझते būjhte	बूझती būjhtī	बूझतीं būjhtī̃
Perfective		बूझा būjhā	बूझे būjhe	बूझी būjhī	बूझीं būjhī̃
Prospective Agentive		बूझनेवाला būjhnevālā	बूझनेवाले būjhnevāle	बूझनेवाली būjhnevālī	बूझनेवालीं būjhnevālī̃
Adjectival	Perfective	बूझा हुआ būjhā huā	बूझे हुए būjhe hue	बूझी हुई būjhī huī	बूझी हुईं būjhī huī̃
	Habitual	बूझता हुआ būjhtā huā	बूझते हुए būjhte hue	बूझती हुई būjhtī huī	बूझती हुईं būjhtī huī̃

Personal forms of बूझना

Non-Aspectual
			Singular			Plural
			1st मैं	2nd तू	3rd यह/वह, ये/वो	2nd तुम	1st हम	3rd, 2nd ये/वो/वे, आप
Indicative	PERF	m	बूझा būjhā			बूझे būjhe
		f	बूझी būjhī				बूझीं būjhī̃
	FUT	m	बूझूँगा būjhūṅgā	बूझेगा būjhegā		बूझोगे būjhoge	बूझेंगे būjheṅge
		f	बूझूँगी būjhūṅgī	बूझेगी būjhegī		बूझोगी būjhogī	बूझेंगी būjheṅgī
Subjunctive	FUT	m f	बूझूँ būjhū̃	बूझे būjhe		बूझो būjho	बूझें būjhẽ
Contrafactual	PST	m	बूझता būjhtā			बूझते būjhte
		f	बूझती būjhtī				बूझतीं būjhtī̃
Imperative	PRS	m f		बूझ būjh		बूझो būjho		बूझिये1 būjhiye1
	FUT	m f		बूझियो būjhiyo		बूझना būjhnā		बूझियेगा1 būjhiyegā1
Habitual Aspect
Indicative	PRS	m	बूझता हूँ būjhtā hū̃	बूझता है būjhtā hai		बूझते हो būjhte ho	बूझते हैं būjhte ha͠i
		f	बूझती हूँ būjhtī hū̃	बूझती है būjhtī hai		बूझती हो būjhtī ho	बूझती हैं būjhtī ha͠i
	PST	m	बूझता था būjhtā thā			बूझते थे būjhte the
		f	बूझती थी būjhtī thī				बूझती थीं būjhtī thī̃
Presumptive	PRS PST	m	बूझता हूँगा būjhtā hūṅgā	बूझता होगा būjhtā hogā		बूझते होगे būjhte hoge	बूझते होंगे būjhte hoṅge
		f	बूझती हूँगी būjhtī hūṅgī	बूझती होगी būjhtī hogī		बूझती होगी būjhtī hogī	बूझती होंगी būjhtī hoṅgī
Subjunctive	PRS	m	बूझता हूँ būjhtā hū̃	बूझता हो būjhtā ho		बूझते हो būjhte ho	बूझते हों būjhte hõ
		f	बूझती हूँ būjhtī hū̃	बूझती हो būjhtī ho		बूझती हो būjhtī ho	बूझती हों būjhtī hõ
Contrafactual	PST	m	बूझता होता būjhtā hotā			बूझते होते būjhte hote
		f	बूझती होती būjhtī hotī				बूझती होतीं būjhtī hotī̃
Perfective Aspect
			Singular			Plural
			1st मैं	2nd तू	3rd यह/वह, ये/वो	2nd तुम	1st हम	3rd, 2nd ये/वो/वे, आप
Indicative	PRS	m	बूझा हूँ būjhā hū̃	बूझा है būjhā hai		बूझे हो būjhe ho	बूझे हैं būjhe ha͠i
		f	बूझी हूँ būjhī hū̃	बूझी है būjhī hai		बूझी हो būjhī ho	बूझी हैं būjhī ha͠i
	PST	m	बूझा था būjhā thā			बूझे थे būjhe the
		f	बूझी थी būjhī thī				बूझी थीं būjhī thī̃
	FUT	m	बूझा हूँगा būjhā hūṅgā	बूझा होगा būjhā hogā		बूझे होगे būjhe hoge	बूझे होंगे būjhe hoṅge
		f	बूझी हूँगी būjhī hūṅgī	बूझी होगी būjhī hogī		बूझी होगी būjhī hogī	बूझी होंगी būjhī hoṅgī
Presumptive	PRS PST	m	बूझा हूँगा būjhā hūṅgā	बूझा होगा būjhā hogā		बूझे होगे būjhe hoge	बूझे होंगे būjhe hoṅge
		f	बूझी हूँगी būjhī hūṅgī	बूझी होगी būjhī hogī		बूझी होगी būjhī hogī	बूझी होंगी būjhī hoṅgī
Subjunctive	PRS	m	बूझा हूँ būjhā hū̃	बूझा हो būjhā ho		बूझे हो būjhe ho	बूझे हों būjhe hõ
		f	बूझी हूँ būjhī hū̃	बूझी हो būjhī ho		बूझी हो būjhī ho	बूझी हों būjhī hõ
	FUT	m	बूझा होऊँ būjhā hoū̃	बूझा होए būjhā hoe		बूझे होओ būjhe hoo	बूझे होएँ būjhe hoẽ
		f	बूझी होऊँ būjhī hoū̃	बूझी होए būjhī hoe		बूझी होओ būjhī hoo	बूझी होएँ būjhī hoẽ
Contrafactual	PST	m	बूझा होता būjhā hotā			बूझे होते būjhe hote
		f	बूझी होती būjhī hotī				बूझी होतीं būjhī hotī̃
Progressive Aspect
Indicative	PRS	m	बूझ रहा हूँ būjh rahā hū̃	बूझ रहा है būjh rahā hai		बूझ रहे हो būjh rahe ho	बूझ रहे हैं būjh rahe ha͠i
		f	बूझ रही हूँ būjh rahī hū̃	बूझ रही है būjh rahī hai		बूझ रही हो būjh rahī ho	बूझ रही हैं būjh rahī ha͠i
	PST	m	बूझ रहा था būjh rahā thā			बूझ रहे थे būjh rahe the
		f	बूझ रही थी būjh rahī thī				बूझ रही थीं būjh rahī thī̃
	FUT	m	बूझ रहा हूँगा būjh rahā hūṅgā	बूझ रहा होगा būjh rahā hogā		बूझ रहे होगे būjh rahe hoge	बूझ रहे होंगे būjh rahe hoṅge
		f	बूझ रही हूँगी būjh rahī hūṅgī	बूझ रही होगी būjh rahī hogī		बूझ रही होगी būjh rahī hogī	बूझ रही होंगी būjh rahī hoṅgī
Presumptive	PRS PST FUT	m	बूझ रहा हूँगा būjh rahā hūṅgā	बूझ रहा होगा būjh rahā hogā		बूझ रहे होगे būjh rahe hoge	बूझ रहे होंगे būjh rahe hoṅge
		f	बूझ रही हूँगी būjh rahī hūṅgī	बूझ रही होगी būjh rahī hogī		बूझ रही होगी būjh rahī hogī	बूझ रही होंगी būjh rahī hoṅgī
Subjunctive	PRS	m	बूझ रहा हूँ būjh rahā hū̃	बूझ रहा हो būjh rahā ho		बूझ रहे हो būjh rahe ho	बूझ रहे हों būjh rahe hõ
		f	बूझ रही हूँ būjh rahī hū̃	बूझ रही हो būjh rahī ho		बूझ रही हो būjh rahī ho	बूझ रही हों būjh rahī hõ
	FUT	m	बूझ रहा होऊँ būjh rahā hoū̃	बूझ रहा होए būjh rahā hoe		बूझ रहे होओ būjh rahe hoo	बूझ रहे होएँ būjh rahe hoẽ
		f	बूझ रही होऊँ būjh rahī hoū̃	बूझ रही होए būjh rahī hoe		बूझ रही होओ būjh rahī hoo	बूझ रही होएँ būjh rahī hoẽ
Contrafactual	PST	m	बूझ रहा होता būjh rahā hotā			बूझ रहे होते būjh rahe hote
		f	बूझ रही होती būjh rahī hotī				बूझ रही होतीं būjh rahī hotī̃
			1st मैं	2nd तू	3rd यह/वह, ये/वो	2nd तुम	1st हम	3rd, 2nd ये/वो/वे, आप
			Singular			Plural

¹The forms बूझिये (būjhiye) and बूझियेगा (būjhiyegā) can also be spelled without the y: बूझिए (būjhie) and बूझिएगा (būjhiegā).

Derived terms

• जानबूझकर (jānbūjhkar)

References

• McGregor, Ronald Stuart (1993) “बूझना”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “búdhyatē”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press