जगत्

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit जगत् (jagat). Doublet of जग (jag).

Pronunciation

(Delhi) IPA^(key): /d͡ʒə.ɡət̪/, [d͡ʒɐ.ɡɐt̪]

Noun

जगत् • (jagat) m (Urdu spelling جگت)

world, universe, existence
Synonyms: दुनिया (duniyā), संसार (sansār), विश्व (viśva), लोक (lok)
(taxonomy) kingdom

Declension

Declension of जगत् (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	जगत् jagat	जगत् jagat
oblique	जगत् jagat	जगतों jagatõ
vocative	जगत् jagat	जगतो jagato

Related terms

(Taxonomy) वर्गिकी (vargikī); प्रक्षेत्र (prakṣetra), अधिजगत (adhijgat, “domain”), जगत (jagat, “kingdom”), संघ (saṅgh, “phylum”), वर्ग (varg, “class”), गण (gaṇ, “order”), कुल (kul, “family”), वंश (vañś, “genus”), जाति (jāti, “species”) ^{(Category: hi:Taxonomy)}

Sanskrit

Alternative scripts

জগত্ (Assamese script)
ᬚᬕᬢ᭄ (Balinese script)
জগত্ (Bengali script)
𑰕𑰐𑰝𑰿 (Bhaiksuki script)
𑀚𑀕𑀢𑁆 (Brahmi script)
ဇဂတ် (Burmese script)
જગત્ (Gujarati script)
ਜਗਤ੍ (Gurmukhi script)
𑌜𑌗𑌤𑍍 (Grantha script)
ꦗꦒꦠ꧀ (Javanese script)
𑂔𑂏𑂞𑂹 (Kaithi script)
ಜಗತ್ (Kannada script)
ជគត៑ (Khmer script)
ຊຄຕ຺ (Lao script)
ജഗത് (Malayalam script)
ᡯᠠᡤᠠᢠ (Manchu script)
𑘕𑘐𑘝𑘿 (Modi script)
ᠽᠠᠺᠠᢐ (Mongolian script)
𑦵𑦰𑦽𑧠 (Nandinagari script)
𑐖𑐐𑐟𑑂 (Newa script)
ଜଗତ୍ (Odia script)
ꢙꢔꢡ꣄ (Saurashtra script)
𑆘𑆓𑆠𑇀 (Sharada script)
𑖕𑖐𑖝𑖿 (Siddham script)
ජගත් (Sinhalese script)
𑩣𑩞𑩫 𑪙 (Soyombo script)
𑚑𑚌𑚙𑚶 (Takri script)
ஜக³த் (Tamil script)
జగత్ (Telugu script)
ชคตฺ (Thai script)
ཛ་ག་ཏ྄ (Tibetan script)
𑒖𑒑𑒞𑓂 (Tirhuta script)
𑨥𑨍𑨙𑨴 (Zanabazar Square script)

Etymology

Nominal form of an unattested *जगाति (jagāti, “goes”), from the root गा (gā, “to go, approach, pursue”).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /d͡ʑɐ́.ɡɐt/
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈd͡ʑɐ.ɡɐt̪/

Noun

जगत् • (jágat) stem, n

that which moves or is alive, men and animals, animals as opposed to men, men
the world (esp. this world), earth, the universe
body, the "world of the soul"
a multitude of animals
(in the dual) heaven and the lower world
(in the plural) the worlds
people, mankind
the Jagatī metre

Declension

Neuter at-stem declension of जगत् (jágat)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	जगत् jágat	जगन्ती jágantī	जगन्ति jáganti
Vocative	जगत् jágat	जगन्ती jágantī	जगन्ति jáganti
Accusative	जगत् jágat	जगन्ती jágantī	जगन्ति jáganti
Instrumental	जगता jágatā	जगद्भ्याम् jágadbhyām	जगद्भिः jágadbhiḥ
Dative	जगते jágate	जगद्भ्याम् jágadbhyām	जगद्भ्यः jágadbhyaḥ
Ablative	जगतः jágataḥ	जगद्भ्याम् jágadbhyām	जगद्भ्यः jágadbhyaḥ
Genitive	जगतः jágataḥ	जगतोः jágatoḥ	जगताम् jágatām
Locative	जगति jágati	जगतोः jágatoḥ	जगत्सु jágatsu

Derived terms

Descendants

Assamese: জগৎ (zogot)
Bengali: জগৎ (jogot)
→ Hindi: जगत् (jagat)
→ Malay: jagat
- Indonesian: jagat
→ Old Javanese: jagat
- Javanese: ꦗꦒꦠ꧀ (jagat)
Marathi: जगत (jagat)
→ Nepali: जगत् (jagat)
Odia: ଜଗତ୍ (jagat)
→ Punjabi: ਜਗਤ (jagat)

Noun

जगत् • (jágat) stem, m

wind, air (L.)
(in the plural) people, mankind

Declension

Masculine at-stem declension of जगत् (jágat)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	जगत् jágat	जगतौ / जगता¹ jágatau / jágatā¹	जगतः jágataḥ
Vocative	जगत् jágat	जगतौ / जगता¹ jágatau / jágatā¹	जगतः jágataḥ
Accusative	जगतम् jágatam	जगतौ / जगता¹ jágatau / jágatā¹	जगतः jágataḥ
Instrumental	जगता jágatā	जगद्भ्याम् jágadbhyām	जगद्भिः jágadbhiḥ
Dative	जगते jágate	जगद्भ्याम् jágadbhyām	जगद्भ्यः jágadbhyaḥ
Ablative	जगतः jágataḥ	जगद्भ्याम् jágadbhyām	जगद्भ्यः jágadbhyaḥ
Genitive	जगतः jágataḥ	जगतोः jágatoḥ	जगताम् jágatām
Locative	जगति jágati	जगतोः jágatoḥ	जगत्सु jágatsu
Notes	¹Vedic

Adjective

जगत् • (jágat) stem

moving, moveable, locomotive, living
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.115.1:
  चि॒त्रं दे॒वाना॒मुद॑गा॒दनी॑कं॒ चक्षु॑र्मि॒त्रस्य॒ वरु॑णस्या॒ग्नेः।
  आप्रा॒ द्यावा॑पृथि॒वी अ॒न्तरि॑क्षं॒ सूर्य॑ आ॒त्मा जग॑तस्त॒स्थुष॑श्च॥
  citráṃ devā́nāmúdagādánīkaṃ cákṣurmitrásya váruṇasyāgnéḥ.
  ā́prā dyā́vāpṛthivī́ antárikṣaṃ sū́rya ātmā́ jágatastasthúṣaśca.
  The brilliant face of the gods has arisen, the eye of Mitra, Varuṇa, and Agni; he has filled heaven, earth, and the space between: the Sun is the life-breath of both the moving and the still.

Declension

Masculine at-stem declension of जगत् (jágat)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	जगत् jágat	जगतौ / जगता¹ jágatau / jágatā¹	जगतः jágataḥ
Vocative	जगत् jágat	जगतौ / जगता¹ jágatau / jágatā¹	जगतः jágataḥ
Accusative	जगतम् jágatam	जगतौ / जगता¹ jágatau / jágatā¹	जगतः jágataḥ
Instrumental	जगता jágatā	जगद्भ्याम् jágadbhyām	जगद्भिः jágadbhiḥ
Dative	जगते jágate	जगद्भ्याम् jágadbhyām	जगद्भ्यः jágadbhyaḥ
Ablative	जगतः jágataḥ	जगद्भ्याम् jágadbhyām	जगद्भ्यः jágadbhyaḥ
Genitive	जगतः jágataḥ	जगतोः jágatoḥ	जगताम् jágatām
Locative	जगति jágati	जगतोः jágatoḥ	जगत्सु jágatsu
Notes	¹Vedic

Feminine ī-stem declension of जगती (jágatī)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	जगती jágatī	जगत्यौ / जगती¹ jágatyau / jágatī¹	जगत्यः / जगतीः¹ jágatyaḥ / jágatīḥ¹
Vocative	जगति jágati	जगत्यौ / जगती¹ jágatyau / jágatī¹	जगत्यः / जगतीः¹ jágatyaḥ / jágatīḥ¹
Accusative	जगतीम् jágatīm	जगत्यौ / जगती¹ jágatyau / jágatī¹	जगतीः jágatīḥ
Instrumental	जगत्या jágatyā	जगतीभ्याम् jágatībhyām	जगतीभिः jágatībhiḥ
Dative	जगत्यै jágatyai	जगतीभ्याम् jágatībhyām	जगतीभ्यः jágatībhyaḥ
Ablative	जगत्याः / जगत्यै² jágatyāḥ / jágatyai²	जगतीभ्याम् jágatībhyām	जगतीभ्यः jágatībhyaḥ
Genitive	जगत्याः / जगत्यै² jágatyāḥ / jágatyai²	जगत्योः jágatyoḥ	जगतीनाम् jágatīnām
Locative	जगत्याम् jágatyām	जगत्योः jágatyoḥ	जगतीषु jágatīṣu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter at-stem declension of जगत् (jágat)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	जगत् jágat	जगती jágatī	जगन्ति jáganti
Vocative	जगत् jágat	जगती jágatī	जगन्ति jáganti
Accusative	जगत् jágat	जगती jágatī	जगन्ति jáganti
Instrumental	जगता jágatā	जगद्भ्याम् jágadbhyām	जगद्भिः jágadbhiḥ
Dative	जगते jágate	जगद्भ्याम् jágadbhyām	जगद्भ्यः jágadbhyaḥ
Ablative	जगतः jágataḥ	जगद्भ्याम् jágadbhyām	जगद्भ्यः jágadbhyaḥ
Genitive	जगतः jágataḥ	जगतोः jágatoḥ	जगताम् jágatām
Locative	जगति jágati	जगतोः jágatoḥ	जगत्सु jágatsu

References

Monier Williams (1899) “जगत्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 408, column 1.
Apte, Vaman Shivram (1890) “जगत्”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 722
Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 562-3